Όταν ο Ντράζεν έγινε Μότσαρτ
Ο Γιάννης Φιλέρης θυμάται την ραψωδία νο 1 του Ντράζεν Πέτροβιτς. Το Ευρωμπάσκετ του 1989, όπου σμπαράλιασε κάθε αντίπαλη άμυνα, σκοράροντας κατά μέσο όρο 30π με ποσοστό ευστοχίας 75% δίποντα και ... 69.5% τρίποντα. Ήταν το καλοκαίρι του Μότσαρτ στις καλύτερες εμφανίσεις του με την Εθνική Γιουγκοσλαβίας, που ο ίδιος ανυποψίαστος δήλωνε ότι λάτρευε (video και φωτο)
Το 1989 ο Ντράζεν Πέτροβιτς ήταν 25 ετών και λένε ότι στο Ζάγκρεμπ, στο Ευρωμπάσκετ, έπαιξε το καλύτερο μπάσκετ, της μέχρι τότε καριέρας του. Δεν έχουν άδικο. Στη Ντομ Σπόρτοβα της κροατικής πρωτεύουσας, ο Μότσαρτ παρουσίασε ορισμένες από τις πιο ωραίες μπασκετικές του ραψωδίες.
Πριν από 24 χρόνια, η ελληνική αποστολή στο Ζάγκρεμπ ζούσε την αγωνία της "επιβεβαίωσης" του άθλου της Αθήνας. Η Εθνική Ομάδα, δυο χρόνια μετά το ανεπανάληπτο 87, απέδειξε πως τίποτε δεν ήταν τυχαίο καθώς σε αυτό το...μίνι-Ευρωμπάσκετ (μόλις με οκτώ ομάδες, δύο όμιλοι των τεσσάρων, κράτησε μόλις μια εβδομάδα) η Ελλάδα ανέβαινε ξανά στο βάθρο.
Τώρα μπορεί να σας φαίνεται λογικό, αλλά δεν ήταν. Η Ελλάδα μπορεί να είχε ανακηρυχθεί πρωταθλήτρια Ευρώπης από το 87, αλλά όλοι αμφέβαλαν, δεν το έλεγαν ανοιχτά, το καταλαβαίναμε, όμως, ότι υπήρχε η αίσθηση πως "πάει τελείωσαν τα θαύματα".
Είχε μεσολαβήσει και η αποτυχία του προολυμπιακού του 1988, όταν η Εθνική πήγε με ελπίδες στην Ολλανδία (πρώτα στο γραφικό Τίλμπουργκ και ύστερα στο Ρότερνταμ) αλλά δεν κατάφερε να προκριθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ.
Η παρέα όμως του Γκάλη, του Γιαννάκη, του Φασούλα και του Φάνη, ενισχυμένη από τον Ντέιβιντ Στεργάκο και τον Κώστα Παταβούκα, όχι όμως και από τον Τζον Κόρφα τον οποίο ..."έφαγαν" στην στροφή οι Γάλλοι με ένα δημοσίευμα της Εκίπ που αμφισβητούσε την ελληνική καταγωγή του, επέστρεψε δριμύτερη. Η νίκη της στον ημιτελικό με την Σ.Ένωση, θεωρείται (και είναι) εφάμιλλη εκείνων του 1987. Οι Σοβιετικοί διψούσαν κι εκείνοι για ρεβάνς, είχαν ενισχυθεί με τον Άρβιντας Σαμπόνις που δεν είχε παίξει στην Αθήνα.
Ακόμη θυμάμαι, τα ανοιχτά στόματα των ξένων συναδέλφων στα δημοσιογραφικά θεωρεία του "Ντομ Σπόρτοβα" για τον τρόπο με τον οποίο ο Γκάλης περνούσε τη μπάλα πάνω από τα τεράστια χέρια του "Σάμπας".
Αλλά ο Ντράζεν (και οι πλάβι) δεν ... παίζονταν
Στο βάθρο, λοιπόν, η Εθνική Ομάδα! Μια επιτυχία πολύ μεγάλη, αντίστοιχη του προ διετίας θριάμβου με μια όμως γενική παραδοχή. Κανείς δεν μπορούσε να κοιτάξει στα μάτια τους Πρωταθλητές Ευρώπης. Τον Ντράζεν Πέτροβιτς και τους συμπαίκτες του στην Εθνική Γιουγκοσλαβίας, που κοούτσαρε ο Ντούσαν Ίβκοβιτς.
Και δε μιλάμε για μια τυχαία ομάδα, αλλά μια ... ευρωπαϊκή ντριμ-τιμ. Δίπλα στον Ντράζεν, τη 12άδα των "πλάβι" συμπλήρωνε η τρομερή γενιά: Κούκοτς, Ράτζα, Ντίβατς, Πάσπαλι, Ζντοβτς, Βράνκοβιτς κι ακόμη οι Τσούτουρα, Ραντούλοβιτς, Ράντοβιτς, Πρίμορατς και ένας 19χρονος ονόματι Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς.
Η μπάλα χάθηκε ουκ ολίγες φορές, αν αναλογιστούμε ότι οι Γιουγκοσλάβοι κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο, σκοράροντας κατά μέσο όρο ... 100.4π, σουτάροντας με 62% δίποντα και 50% τρίποντα!
Ο Ντράζεν στα ντουζένια του, έβγαζε τη γλώσσα σε κάθε σουτ, πάσαρε όπως ήθελε, ντρίπλαρε όποιον έβρισκε απέναντί του, είχε μοναδικό οίστρο. Δίπλα στους δικούς του ανθρώπους, ήταν μέσα στο σπίτι του, άλλωστε το πάρτι με τα επινίκια έγινε στο μπαρ "Αμαντέους", ιδιοκτησίας του...
Ο Πέτροβιτς ήταν ασυναγώνιστος. Αναδείχθηκε MVP του τουρνουά, πρώτος πασέρ, πρώτος σε δίποντα και τρίποντα. Μόνο η πρωτιά στους σκόρερ του ξέφυγε, καθώς ο Γκάλης είχε σκοράρει 28 πόντους περισσότερους και τελείωσε το Ευρωμπάσκετ με μέσο όρο... 35.6π!
Όχι ότι ο Ντράζεν πήγε πίσω. Σημείωσε 150π (μ.ο 30π) με 34/45δ (75%), 16/23τρ (69.5%), 34/39β (87.1%), 30 ασίστ (μ.ο 5 ), 22 κλεψίματα (4.4) και 15 λάθη (3). Αριθμοί, που προκαλούν τρόμο, όπως ...τρόμο προκαλούσε στους αντιπάλους του, μέσα στο παρκέ.
Η Γιουγκοσλαβία συνάντησε, σε εκείνο το Ευρωμπάσκετ, δυο φορές την Εθνική μας Ομάδα. Στον αγώνα της πρώτης φάσης την διέλυσε με 103-68, με τον Πέτροβιτς να σημειώνει 35π και να ξεσηκώνει το γήπεδο με τις χειρονομίες του (τι ...γιος του διαβόλου θα ήταν άλλωστε, αν δεν έκανε κάτι τέτοιο) ενώ στον τελικό επικράτησε 98-77, με τον Ντράζεν να σταματάει στους 28π. Είπαμε δεν παιζόταν ο άνθρωπος, δεν παίζονταν οι Γιουγκοσλάβοι...
Απόδειξη και το βίντεο που ακολουθεί. Δείτε τι έκαναν οι τρομεροί "πλάβι" και ο Πέτροβιτς απέναντι στην ελληνική ομάδα στον τελικό:
"Επιτέλους είμαι βασιλιάς"
Στο Ζάγκρεμπ οι σκάουτερ των Πόρτλαντ Τρέιλ Μπλέιζερς έτριβαν τα χέρια τους. Ο παίκτης που είχαν επιλέξει στο ντραφτ δικαίωνε τους διθυράμβους σε μια χρονιά, που το 1989 ζούσε πολύ μεγάλες στιγμές. Στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων, λίγους μήνες νωρίτερα, στην Αθήνα είχε οδηγήσει την Ρεάλ στην κατάκτηση του τροπαίου σε ένα ανεπανάληπτο βράδυ όπου πέτυχε ... 62π, κόντρα στην Καζέρτα του άλλου "μύθου" Όσκαρ Σμιντ (44π), στον τελικό που τελείωσε 117-113 στην παράταση.
Μόνο το πρωτάθλημα στην Ισπανία του είχε ξεφύγει, καθώς η Ρεάλ την είχε πατήσει απέναντι στην Μπαρτσελόνα.
Αλλά αυτό το χρυσό μετάλλιο στο Ζάγκρεμπ το ήθελε όσο τίποτε άλλο. Ήταν το απωθημένο του. Παίζοντας, ήδη, έξι χρόνια με την Εθνική Γιουγκοσλαβίας δεν είχε καταφέρει να φτάσει στην κορυφή της Ευρώπης. Το 1983 είδε τον Αντονέλο Ρίβα, το 1985 τον Άρβιντας Σαμπόνις και το 1987 τον Νίκο Γκάλη να σηκώνουν το τρόπαιο. Το χάλκινο μετάλλιο στην Αθήνα δεν του έλεγε τίποτε.
Γι αυτό και μιλώντας στο περιοδικό "Τρίποντο" και τον Βασίλη Σκουντή, λίγες ώρες μετά τον θρίαμβο του Ζάγκρεμπ είχε παραδεχθεί: "Επιτέλους. Είμαι κι εγώ πρώτος με την Εθνική Ομάδα. Ήθελα πολύ αυτή τη νίκη. Πείσμωσα περισσότερο, μετά την ήττα της Ρεάλ από τη Μπαρτσελόνα στο ισπανικό πρωτάθλημα και ήλθα στην πατρίδα μου αποφασισμένος για όλα"
Ο Ντράζεν παραδέχθηκε: " Ναι, εδώ στο Ζάγκρεμπ έπαιξα το καλύτερο μπάσκετ της ζωής μου με την Εθνική Ομάδα. Έχω κάνει κι άλλα μεγάλα παιχνίδια στην καριέρα μου, με την Τσιμπόνα και τη Ρεάλ, αλλά με την Εθνική Ομάδα δεν είχα ξαναπαίξει καλύτερα. Είχα μεγάλη αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Αυτό αποδεικνύεται από τη στατιστική, 75% στα σουτ δεν είναι και μικρό πράγμα".
"Η Γιουγκοσλαβία είναι ...τρέλα"
Έλεγε ακόμη ότι "αν χάναμε την πρώτη θέση ο κόσμος έπρεπε να μας κρεμάσει", μιλούσε για το πενταετές πλάνο του γιουγκοσλάβικου μπάσκετ, δήλωνε εντυπωσιασμένος από τη νίκη της Ελλάδας κόντρα στη Σ.Ένωση και σχολίαζε εντελώς ανύποπτος για το τι θα ακολουθούσε: "Τρελαίνομαι που είμαι Γιουγκοσλάβος. Είναι η χώρα του μπάσκετ. Εδώ το "κόζαρκα" είναι τρόπος ζωής γιατί εκτός από τα ταλέντα διαθέτουμε και σωστούς τρόπους αξιοποίησής τους. Γίνεται μεθοδική δουλειά, υπάρχουν σωστές βάσεις από τους προπονητές"
- Αν ήσουν Αμερικανός:
" Μα, εμείς οι Γιουγκοσλάβοι τόχω ξαναπεί είμαστε οι Αμερικανοί της Ευρώπης, έστω και σε μικρογραφία, γιατί είμαστε μικρή χώρα και δεν έχουμε την δική τους πολυτέλεια επιλογών".
Που να φανταζόταν ο Ντράζεν, ότι τρία χρόνια αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης η Γιουγκοσλαβία θα είχε σχεδόν διαλυθεί και ο ίδιος, θα φορούσε τη φανέλα της Εθνικής Κροατίας (σε ένα ακόμη ρεσιτάλ), έχοντας ψυχρανθεί με άλλοτε συμπαίκτες και φίλους του, όπως ο Βλάντε Ντίβατς.
Αλλά το μέλλον δεν μπορούσε κανείς να το προβλέψει. Λίγο μετά το Ευρωμπάσκετ 89, ο Ντράζεν έκανε πραγματικότητα το american dream, φορώντας πρώτα τη φανέλα των Πόρτλαντ Τρέιλ Μπλέιζερς κι ύστερα εκείνη των Νιου Τζέρσϊ Νετς. Η τελευταία του σεζόν ήταν και η κορυφαία του στο ΝΒΑ. Ο Πέτροβιτς στα 28 του είχε αποφασίσει να επιστρέψει στην Ευρώπη (πιθανότατα με τη φανέλα του Παναθηναϊκού), αλλά στις 7 Ιουνίου του 1993, το μοιραίο γκολφ στραπατσαρίστηκε στην Autobahn 9, στο δρόμο για το Μόναχο.
Το νήμα κόπηκε απότομα στη ζωή ενός εξαιρετικά προικισμένου μπασκετμπολίστα. Ίσως του κορυφαίου Ευρωπαίου (μαζί με τον Άρβιντας Σαμπόνις, αλλά και τον Νίκο Γκάλη) που είδαμε ποτέ να πιάνει την πορτοκαλί μπάλα και να μαγεύει μαζί της, συμπαίκτες, αντιπάλους και φιλάθλους...
Κι εκείνο το ρεσιτάλ του 89, δύσκολα μπορούμε να το ξεχάσουμε...