Η σημερινή ιστορία μας είναι ενδιαφέρουσα. Και διδακτική. Κατά πάσα πιθανότητα, θα σας παραπέμψει σε διάφορα που έχουμε ζήσει εδώ, στην Ελλάδα, αλλά να θυμάστε πως έχουμε "μεταφερθεί" στην Ιταλία, για την οποία -όχι- δεν ισχύει το "una faccia una razza" και όπως θα διαβάζετε το κείμενο που ακολουθεί, θα διαπιστώσετε το "γιατί".

Η Virtus Βologna ήταν το 50% του λόγου που η Μπολόνια, πόλη 400.000 κατοίκων, ήταν γνωστή ως "Basket City" για δεκαετίες (με αποκορύφωμα τα '90s). Το άλλο 50% είναι η Fortitudo. Αν διερωτάστε πού βρίσκονται αυτά τα παιδιά τη νέα χιλιετία, να σας πούμε πως έχουμε τις απαντήσεις. Αλλά όλα στην ώρα τους.

Σήμερα λοιπόν, συμπληρώνονται 25 χρόνια από την ημέρα που η Virtus σήκωσε την πρώτη ευρωπαϊκή κούπα: ήταν το Κύπελλο Κυπελλούχων.

Στα γρήγορα, να σας πούμε ότι ο οργανισμός δημιουργήθηκε το 1871, ως σύλλογος ενόργανης και πρόσθεσε το μπάσκετ στα τμήματα του τη δεκαετία του '20. Αφότου μάζεψε δεκάδες εθνικές διακρίσεις, τη σεζόν 1989-90, την πρώτη του Έτορε Μεσίνα σε πάγκο -στην προπονητική- έφτασε στο σημείο να διεκδικεί ευρωπαϊκή διάκριση, ως μια εκ των φιναλίστ του Saporta.

Ναι, αλλά πώς έφτασε στον τελικό της Φλωρεντίας;

Στις 20/2 του 1990 πέρασε πάνω από τον ΠΑΟΚ, στον ημιτελικό της διοργάνωσης (77-57, ημ. 36-32). Δεν θυμάστε λεπτομέρειες; Μια στιγμή και θα τα θυμηθείτε όλα.

Σημείωση: ο Βιτόριο Γκαλινάρι που θα δείτε στο ρόστερ που ακολουθεί, είναι ο πατέρας του Ντανίλο Γκαλινάρι, ενώ ο "Γκας" Μπινέλι υψωνόταν στα 215 εκατοστά.

Knorr Bologna (Έτορε Μεσίνα): Roberto Brunamonti 20, Michael Ray Richardson 10, Lauro Bon 20, Augusto Binelli 13, Clemon Johnson 10, Claudio Coldebella 4, Vittorio Gallinari, Clivo Righi.
ΠΑΟΚ (Κώστας Πολίτης): Σταυρόπουλος 8, Πρέλιεβιτς 13, Μακαράς 10, Άντονι Κουκ 9, Φασούλας 15, Παπαχρόνης 2.

Στον άλλον ημιτελικό, η Ρεάλ νίκησε τη Ζάλγκιρις 93-80 και κέρδισε το δικαίωμα να διεκδικήσει την κούπα. Ο Micheal "Sugar" Ray Richardson ήταν ο ηγέτης αυτής της διαδικασίας, για να φτάσει τους 29 πόντους όπως άνοιγε το δρόμο για το 79-74 και τον τίτλο. Στο υψηλότερο σκαλοπάτι του βάθρου ανέβηκαν οι Micheal Ray Richardson, Roberto Brunamonti, Mike Sylvester, Clemon Johnson, Augusto Binelli, Lauro Bon, Claudio Coldebella, Vittorio Gallinari, Massimiliano Romboli, Clivo Massimo Righi, Tommaso Tasso, Davide Bonora, Andrea Cempini.

Ο Ρίτσαρντσον ήταν μια εξέχουσα περίπτωση αθλητή, ο οποίος ωστόσο, ταλαιπωρήθηκε από τα πάθη του. Το 1986, ο κομισάριος του ΝΒΑ, David Stern τον τιμώρησε με ισόβιο αποκλεισμό, αφού προηγουμένως είχε παραβιάσει τρεις φορές του κανόνες για τη χρήση απαγορευμένων ουσιών. Δυο χρόνια μετά, ήρε το εμπάργκο, αλλά ακολούθησαν δυο αποτυχημένες προσπάθειες να περάσει τεστ για χρήση κοκαΐνης και τιμωρήθηκε εκ νέου.

Η συνέχεια της φάσης ήταν να αμφισβητήσει την απόφαση, εξηγώντας πως και ο Chris Mullin είχε δεδομένο πρόβλημα αλκοολισμού, αλλά δεν τον τιμωρούσαν, γιατί δεν ήταν Αφροαμερικανός. Κάπως έτσι, έγινε το παράδειγμα που χρησιμοποιούσαν όλοι όταν ήθελα να μιλήσουν για τα διπλά στάνταρ του "άλλου πλανήτη". Η απόφαση δεν άλλαξε και ο Chris Rock τον έκανε ταινία (Whatever Happened to Micheal Ray?), το 2000.

Αυτός ήταν ο τρίτος τελικός της Virtus, καθώς είχαν προηγηθεί εκείνος του 1978 (με την Καντού, στο Μιλάνο, για το Saporta, όπου οι άλλοι νίκησαν 82-84) και αυτός του 1981, για το κύπελλο πρωταθλητριών, που τελικά πήρε η Μακάμπι, επικρατώντας 79-80 στον τελικό του Στρασβούργου.

Μεταξύ των όσων συνέδεσαν αυτήν την ομάδα με την Ελλάδα, ήταν η σειρά των προημιτελικών για το Πρωταθλητριών, τη σεζόν 1993-94, που έφτασε στο τελευταίο παιχνίδι, το οποίο διεξήχθη στο ΣΕΦ και κρίθηκε στην τάπα του Φασούλα. Το video παρακαλώ.

Επίσης, το 2002 πέρασε την Μπενετόν (90-82) για να βρεθεί στον τελικό της Μπολόνια, όπου συνάντησε τον Παναθηναϊκό και είδε τους "πράσινους" να σηκώνουν την κούπα (83-89).

Είναι ξεκάθαρο πως όλον αυτόν τον καιρό (και για κάποια χρόνια που ακολούθησαν) δεν υπήρχε μπάτζετ. Οι ιθύνοντες ξόδευαν αλόγιστα χρήματα, για να αποκτήσουν όποιον τους "γυάλιζε". Συνήθως κάποιους από τους καλύτερους, τους πιο ακριβώς. Τώρα, πάμε και στις... μαγικές κινήσεις που έκαναν έναν από τους πιο επιτυχημένους συλλόγους του ευρωπαϊκού μπάσκετ... εκπρόσωπο της SerieB.

O κύριος που είναι στη μέση της φωτογραφίας (δίπλα στον Μπρουναμόντι -πρώην παίκτη και μετέπειτα GM- και τον Μεσίνα), λέγεται Μάρκο Μαντριγκάλι. Και είναι εκείνος που φέρει το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης, για όσα δεινά έζησε η ομάδα από το 2002. Το αφεντικό της Virtus ήταν και ο αποκλειστικός εκπρόσωπος και διανομέας για τις κονσόλες video games, στην Ιταλία και "έβγαζε" εκατομμύρια, ώσπου αποφάσισε να προβεί σε υπερχρεώσεις. Γεγονός που υπέπεσε στην αντίληψη της μητέρας εταιρίας (Electronic Arts) και αφότου τον προειδοποίησε (τρεις φορές) πως αν δεν συνετισθεί θα διακοπεί η συνεργασία, το 2002 σταμάτησε την παροχή προϊόντων στην CTO (όνομα της εταιρίας του Μαντριγκάλι). Του είχε μείνει ένα σεβαστό stock και έως ότου το πουλήσει (χρειάστηκε ένα χρόνο), δεν είχε πρόβλημα. Μετά... κήρυξε πτώχευση. Της εταιρίας. Όχι της ομάδας.

Έφερε δυο νέους τύπους να δουλέψουν για τη Virtus. Ο ένας ήταν ο Πάολο Μακιαβέλι, διευθυντής της τράπεζας στην οποία αποταμίευε τα χρήματα του ο Μαντριγκάλι (με ό,τι συνεπάγεται αυτό) και ο άλλος, ο Τζαν Γκαλεάτσο Τάντια, σύζυγος της εξαδέλφης του και... κατηγορούμενος για υπεξαίρεση χρημάτων. Ο μεν έγινε μάνατζερ και ο άλλος γενικός διευθυντής. Αυτοί ήταν που υπονόμευσαν τη σταθερότητα του Μεσίνα. Όλη τη δουλειά που είχε κάνει από το 1989, οπότε ανέλαβε (για πρώτη φορά στη ζωή του ως head coach) έως το 1992 και μετά από το 1977 έως το 2002. Τα χρόνια που χάσατε, ήταν εθνικός κόουτς της γείτονας. Ο Ιταλός είχε δομήσει ένα σύστημα, στο οποίο όλα περνούσαν από τα χέρια του. Από... τα νερά έως τα οδοιπορικά. Κάτι που καθόλου δεν άρεσε στο αφεντικό (φυσικά). Δεν μπορούσε να δεχθεί πως ο Μεσίνα εκλαμβάνεται ως ο πιο σημαντικός τύπος στην ομάδα. Έπρεπε να είναι αυτός.

Εκεί λοιπόν, που στην πρώτη του χρονιά (το 2001 των back to back επιτυχιών) ήταν συνεπής με τα συμβόλαια και τις πληρωμές, τη δεύτερη σεζόν (2001-02) έκοψε τις αμοιβές. Κάπου τον Μάιο, πριν το Final Four της Μπολόνια, οι μάνατζερ των αθλητών γνωστοποίησαν το πρόβλημα και ζήτησαν τα χρήματα. Ο Μαντριγκάλι τους έκλεισε ραντεβού και όταν εκείνοι πήγαν να τον δουν, αυτός δραπέτευσε από την πίσω πόρτα!

Η απόλυση του Μεσίνα ήταν το σημείο-κλειδί για την εξέλιξη των πραγμάτων. Βρισκόμαστε (νοητά) στο Μάρτιο του 2002 και η Virtus παίζει στο Πέζαρο, Σάββατο βράδυ. Ο "Ντάντο Λομπάρτι" -πρώην παίκτης της ομάδας, στη δεκαετία του '60, που επίσης είχε επιστρατευτεί από τον ιδιοκτήτη- ρωτούσε τους δημοσιογράφους αν πιστεύουν πως υπάρχει πιθανότητα να απολυθεί ο Ιταλός κόουτς. Όλοι τον κοίταξαν σαν να είχε έλθει από άλλο πλανήτη. Βλέπετε, η ομάδα είχε προκριθεί στο Final Four της Euroleague, είχε πάρει το εθνικό κύπελλο και ήταν στους φιναλίστ της λίγκας. Το Πέζαρο νίκησε και τη Δευτέρα ανακοινώθηκε η απόλυση του Μεσίνα.

Στο αμέσως επόμενο παιχνίδι, το εντός έδρας με την Τριέστε, ο λαός της ομάδας απαίτησε εξηγήσεις. Ο ιδιοκτήτης δεν είχε κάποια επαρκή να τους δώσει και οι φίλαθλοι άρχισαν να κυνηγούν τον ίδιο και την οικογένεια του (πεθερά, κόρη κλπ) με καρέκλες στα χέρια -έως ότου απομακρύνθηκαν με τη βοήθεια της αστυνομίας. Ο Μαντριγκάλι ζήτησε από τον Τζινόμπιλι να ηρεμήσει τα πνεύματα και ο Αργεντίνος του είχε απαντήσει "εσείς αποφασίσατε να απολυθεί ο Μεσίνα, εσείς βρείτε τώρα, τη λύση". Τι έκαναν; Επαναπροσέλαβαν τον Μεσίνα (είχε ήδη φύγει ο Ριγκοντό), για να αποκλειστούν από παντού και να ακουστεί από το στόμα του ιδιοκτήτη πως "είχα δίκιο που τον έδιωξα. Τώρα φταίτε εσείς".

Κάπως έτσι, εμφανίστηκε στην πόλη ο Μπόγκνταν Τάνιεβιτς (και να σταματήσουν οι Άμπιο και Γιάριτς να γκρινιάζουν για τον Μεσίνα) και το πρόβλημα με τον Σάνι Μπετσίροβιτς. Ποιο; Μην ανησυχείτε. Εδώ δεν του έδωσαν σημασία οι διοικούντες τον οργανισμό. Εσείς θα του δίνατε; Ο Σλοβένος που είχε υπογράψει για τη σεζόν 2001-02 (ήταν η πρώτη έξοδος του από την πατρίδα του), ήθελε τα δεδουλευμένα του, το αφεντικό δεν έδινε μία και εκείνος τα ζήτησε μέσω της δικαστικής οδού. Κανένα άγχος για τον Μαντριγκάλι που ούτε ξανασχολήθηκε με το θέμα. Θα ασχολείτο μια και καλή το καλοκαίρι του 2013, οπότε ο Μπετσίροβιτς ζήτησε την αποβολή τους από την ομοσπονδία, δεδομένου ότι δεν είχε λάβει σεντ. Η FIP έκανε αποδεκτό το αίτημα του και η Virtus βρέθηκε στη SerieB. 'Η για την ακρίβεια, βρέθηκε... στο πουθενά.

Η σεζόν 2002-03 ήταν η πρώτη της νεότερης ιστορίας που η ομάδα δεν προκρίθηκε στους τελικούς της λίγκας, με τον Μαντριγκάλι να αποχωρεί, αλλά τον οργανισμό να συνεχίσει να υπάρχει. Δεν είχε γήπεδο, δεν είχε παίκτες, δεν είχε τίποτα, αλλά παρέμενε εταιρία. Χρωστούσε και στην εφορία (οι πρώην ιδιοκτήτες επέμεναν πως τη διετία 2000-2002 είχαν δώσει 13 εκάτ. ευρώ), αλλά παρέμενε ως ανώνυμη εταιρία (επαγγελματική ομάδα, γαρ).

Στο περιθώριο των ενεργειών στις οποίες προέβη ο Μαντριγκάλι, όπως κήρυσσε πτώχευση (της εταιρίας του), ήταν να δώσει, με το αζημίωτο, τη θέση της ομάδας στη Euroleague, στον Φερντινάντο Μινούτσι, ιδιοκτήτη της Σιένα που στη συνέχεια έγινε η νέα δύναμη της Ιταλίας. Φήμες ήθελαν τον Μινούτσι, ο οποίος "εξαφάνισε" τη Σιένα, αφού προηγουμένως συνελήφθη για φοροδιαφυγή και είναι σε κατ' οίκον περιορισμό , να δίνει πολύτιμες συμβουλές στον Μαντριγκάλι, ως προς το πώς θα κάνει τις (βρωμο)δουλειές του.

Αν σας έχει λείψει τελευταίο το γέλιο, έχουμε για εσάς μια ιστορία που θα σας... τακτοποιήσει. Όταν ο Τάνιεβιτς διεκδικούσε τα χρήματα του από την ομάδα, είχε τον δικηγόρο... που εκπροσωπούσε τον Μαντριγκάλι στα θέματα που είχε με την κυβέρνηση (βλ. χρέη προς το δημόσιο -πέραν των παικτών και των κόουτς- και φοροδιαφυγή -διότι μεταξύ άλλων κατηγορήθηκε και ότι "ξέπλενε" χρήματα). Και τέλος, ο κύριος αυτός (ναι, ο Μαντριγκάλι) είχε καταδικαστεί το 1979 με ενάμιση χρόνο φυλάκισης -με αναστολή-, για απάτη. Τη μήνυση είχε καταθέσει η Μαρίνα Ντεσέρτι, μετέπειτα πολιτικός.

Ο Σαμπατίνι εξαγόρασε το 2010 την Sporting Club Gira, για να γίνει η δεύτερη ομάδα της Virtus. O αδελφός του, Φάμπιο ανέλαβε χρέη προέδρου, με το όλο project να ολοκληρώνεται (δίχως επιτυχία) στις 22/6 του 2011. Όταν δημοσιοποιήθηκε η σχετική πρόταση, ο Γκιλμπέρτο Σακράτι, πρόεδρος της Fortitudo Bologna προσφέρθηκε να εξαγοράσει το σύλλογο, έδωσε 70.000 ευρώ και τον έκανε δικό του. Ειρήσθω εν παρόδω, ο Σαμπατίνι έφυγε από τη Virtus το 2013, ενώ πέρυσι "έκλεισε" την εταιρία του (Gruppo Sabatini), κηρύσσοντας πτώχευση. Όπως έφευγε, εξήγησε πως " είχα καλές ιδέες, αλλά με πρόδωσαν οι τράπεζες. Η Μπολόνια δεν είναι αχάριστη, ως πόλη. Έχει τεράστιες προοπτικές και είναι γεμάτη με καλούς και εργατικούς ανθρώπους. Αυτό που της λείπει, είναι το ομαδικό πνεύμα. Το να αφήσουν στην άκρη το "εγώ" τους και να δουλέψουν όλοι για το κοινό καλό. Σας εγγυώμαι πως υπάρχουν άνθρωποι που γελούν με τις αποτυχίες των άλλων και όλοι βρίσκονται στην ίδια αίθουσα".

Η διοίκηση που ακολούθησε, έχει για πρόεδρο -μέχρι σήμερα- τον πρώην παίκτη, Ρενάτο Βιλάλτα, ο οποίος είναι ο μπροστάρης ενός σχήματος με ανθρώπους που δεν έχουν να ξοδέψουν τα χρήματα του παρελθόντος, αλλά μπορούν να συντηρήσουν μια αξιοπρεπή κατάσταση (επέστρεψαν τη σεζόν 2006-07 στα ημιτελικά, έπειτα από πέντε χρόνια απουσίας, για να χάσει από τη Σιένα και προκρίθηκε στο Eurocup για να φτάσει στο Final Four). Ο κόσμος δεν δείχνει να 'χει αντιληφθεί ακόμα την πραγματικότητα. Οραματίζεται πως θα ξαναζήσει στιγμές δόξας, από προηγούμενες δεκαετίες, με τους ανθρώπους που ηγούνται του... σχήματος να επιμένουν πως σημασία δεν έχει τι θες, αλλά τι μπορείς να κάνεις.

Τι συνέβη με τη Φορτιτούντο

Η ιστορία της Φορτιτούντο Μπολόνια ήταν ίδια με εκείνη της Virtus, με μια διαφορά. Δεν "εξαφανίστηκε", ένεκα του (χαζού) εγωισμού κάποιου ιδιοκτήτης της, αλλά για πολιτικούς λόγους. Και εξηγούμαστε: ο οργανισμός είχε πάρει ένα (ουδόλως ευκαταφρόνητο) ποσό, ως δάνειο για την ανακαίνιση του γηπέδου, το οποίο σταμάτησε κάποια στιγμή να πληρώνει. Η τράπεζα, που είχε δώσει τα χρήματα, μήνυσε το Δήμο της Μπολόνια, αναγκάζοντας τους φορολογούμενους να ξεχρεώσουν. Και γιατί ο Δήμος δεν ζήτησε... τα ρέστα (μαζί και τα ευρώ) από το σύλλογος Διότι υπήρχαν υπογραφές αρχόντων της πόλης, σε έγγραφα ανάθεσης έργων σε συγκεκριμένες εταιρίες. Έργων που δεν έγιναν ποτέ -αλλά είχαν πληρωθεί αδρά.

Στο τέλος της ημέρας, αποδείχθηκε βέβαια, πως και οι δύο οργανισμοί ήταν "θύματα" της μεγαλομανίας ανθρώπων, οι οποίοι άπλωναν τα πόδια τους πολύ πιο έξω από εκεί που έφτανε το πάπλωμα τους, διότι ήθελαν να τιμήσουν έναν άτυπο ανταγωνισμό (ποιος είναι καλύτερος, ποιος είναι πιο πλούσιος, πιο φαντεζί) που είχε αναπτυχθεί μεταξύ της Φορτιτούντο και της Virtus. Και όλα αυτά σε μια πόλη μόλις 400.000 κατοίκων. Από αυτόν τον ανταγωνισμό (και την αδυναμία μιας μικρής πόλης να στηρίξει και τα δύο projects), έμειναν μόνο συντρίμμια.

Tα ονόματα της Virtus μέσα στα χρόνια

Όσοι ασχολούνταν μέσα στα χρόνια, με το ευρωπαϊκό μπάσκετ, είχαν μια εγγενή αδυναμία να παρακολουθήσουν την αλλαγή στο όνομα της συγκεκριμένης ομάδας. Διότι άλλαζε, όταν άλλαζε ο κύριος χορηγός και ομολογουμένως αυτό συνέβαινε αρκετά συχνά. Από το 1929 έως τη σήμερον ημέρα, έχει αλλάξει 20 τίτλους, με κάποιες εκ των εταιριών να... δίνουν και μια δεύτερη ευκαιρία.

Σεζόν	Εταιρία	Όνομα
Virtus	-	1929-53
Minganti	Εργαλειομηχανές	1953-58
Oransoda	Αναψυκτικά πορτοκαλιού	1958-60
Idrolitina	Αφεψήματα	1960-61
Knorr	Φαγητά και αφεψήματα	1962-65
Candy	Ηλεκτρικές συσκευές	1965-69
Virtus	-	1969-70
Norda	Εμφιαλωμένα νερά	1970-74
Sinudyne	Ηλεκτρικές συσκευές	1974-83
Granarolo	Γαλακτοκομικά είδη	1983-86
Dietor	Γλυκαντικές ουσίες	1986-88
Knorr	Φαγητά και αφεψήματα	1988-93
Buckler	Ζυθοποιεία	1993-96
Kinder	Σοκολάτες	1996-02
Virtus	-	2002-03
Carisbo	Τράπεζα	2003-04
Caffe Maxim	Catering, εστιατόρια, μπαρ	2004-05
VidiVici	Γυαλιά οράσεως	2005-07
La Fortezza	Βιομηχανικά συστήματα καταστημάτων	2007-08 SerieA
VidiVici	Γυαλιά οράσεως	2007-08 Εuroleague
La Fortezza	Βιομηχανικά συστήματα καταστημάτων	2008-09 SerieA
Bologna Fiere	Οργάνωση εκθέσεων	2008-09 Eurochallenge
Canadian Solar	Κατασκευαστής φωτοβολταϊκών	2009-12
SAIE3	Παράθυρα, πόρτες, παραθυρόφυλλα	2012-13
Oknoplast	Κουφώματα, αλουμίνια	2013-...
Granarolo	Γαλακτοκομικά	2013-...