Μο Μπεργκ: O κατάσκοπος των ΗΠΑ που έπαιζε baseball
Ο Moe Berg δήλωνε στην εφορία "παίκτης του baseball". Μέχρι το θάνατο του ουδείς είχε μάθει για την τεράστια προσφορά του, στις ΗΠΑ, ως μέλος του πρώτου γραφείου μυστικών υπηρεσιών της χώρας.
Πέρασε 15 σεζόν στη Major League του baseball. Επί της ουσίας, δεν έπαιξε. Πέρασε, ως αναπληρωματικός shortstop ή δεύτερος catcher. Ο Moe Berg έγινε μέλος των Chicago White Sox, Cleveland Indians, Boston Red Sox και των Washington Senators. Η εύλογη ερώτηση είναι πώς εφόσον δεν έκανε θραύση, έβρισκε δουλειές επί 15 συναπτά έτη. Η απάντηση είναι απλή, αλλά και εξόχως ενδιαφέρουσα: χάριν των ταξιδιών που έκαναν οι ομάδες για παιχνίδια, μπορούσε να εξυπηρετεί άλλους σκοπούς. Όχι ταξιδιωτικού πράκτορα. Σκέτο "πράκτορα". Το Sport24.gr σας μεταφέρει την ιστορία του αθλητή που υπήρξε ένα από τα πρώτα μέλη της πρώτης υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ -του προπομπού της CIA-, που είχε άδεια να σκοτώνει και που τον εμπιστεύτηκε η αμερικανική κυβέρνηση για να ανακαλύψει αν οι Γερμανοί ήταν στη διαδικασία δημιουργίας πυρηνικών όπλων. Τη δουλειά την έκανε μεν, αλλά... Ας μην τα πούμε όλα εδώ πέρα. Διαβάστε και κάτι.
O Bernard Berg υποχρεώθηκε να αφήσει το χωριό του (Kippinya) στην Ουκρανία, το 1894 και να τραβήξει προς τη Δύση, με την ελπίδα ενός καλύτερου αύριο. Τι είχε συμβεί και δεν μπορούσε να μείνει άλλο στον τόπο του; Ο αδύνατος λογιστής, με μια... λεπτή γραμμή για μουστάκι και σκούρα καστανά μάτια, ήθελε να ζήσει τον έρωτα του, με τη Rose Tashker, κοπέλα που είχε γνωρίσει σε μια διπλανή πόλη (Kamenets-Podolski). Ο πατέρας της, λογιστής επίσης στο επάγγελμα, είχε συναινέσει στο γάμο, απλά υπήρχε ένα ζήτημα: ο πρότερος ανέντιμος βίος του Berg, ενός Εβραίου που δεν κατάφερε ποτέ να ενταχθεί πλήρως στην καθημερινότητα που οριζόταν από συγκεκριμένους κανόνες και ακόμα πιο συγκεκριμένες πεποιθήσεις. Όλα αυτά τον "έπνιγαν" και για αυτό μάζεψε το δισάκι του και έφυγε. Είχε ενημερώσει την αγαπημένη του, πως σύντομα θα την έπαιρνε κοντά του. Αυτό το "σύντομα" ήταν δυο χρόνια.
Από ανειδίκευτος εργάτης, ο πατέρας του έγινε φαρμακοποιός
Αρχικά, κίνησε για τις ΗΠΑ. Δεν ξετρελάθηκε με αυτά που είδε και χάραξε πορεία για τη Μεγάλη Βρετανία. Είχε ακούσει ότι όποιος έπαιρνε μέρος στον Boer War (η λέξη "Boer" είναι ολλανδική, για τους γεωργούς και ιστορικά αναφέρεται στους λευκούς Νοτιοαφρικανούς, ολλανδικής καταγωγής, που αντιμετώπισαν την ισχύ της βρετανικής αυτοκρατορίας), θα έπαιρνε την υπηκοότητα. Κατέπλευσε στο Λονδίνο, τέσσερις ημέρες μετά τη λήξη της προθεσμίας για υποβολή αίτησης. Επέστρεψε στο καράβι και διέσχισε εκ νέου τον Ατλαντικό, με τη δουλειά του να είναι να ρίχνει κάρβουνο στις μηχανές.
Στη Νέα Υόρκη, όπου αποβιβάστηκε, βρήκε δουλειά σε καθαριστήριο που βρισκόταν στο ανατολική γωνιά της πόλης -ανέλαβε το σίδερο. Οι συνθήκες που βρήκε στην ανατολική πλευρά της πόλης, του ήταν οικεία. Γιατί όλοι -και δη οι Εβραίοι- εμπορεύονταν την πραμάτεια τους. Αν ήθελε να το ζει αυτό, θα έμενε εκεί που ήταν. Ξεκίνησε να αποταμιεύει και όταν η Rose πήγε κοντά του (1896), εκείνος είχε ήδη το δικό του καθαριστήριο, ενώ το απόγευμα φοιτούσε στο New York College, για να γίνει φαρμακοποιός. Στο μεσοδιάστημα (δηλαδή, στον ελεύθερο χρόνο που είχε) μάθαινε αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Ήξερε εβραϊκά και ρώσικα, οπότε μπορούσε μάλλον να επιβιώσει παντού. Μεταξύ του 1898 και του 1902 το ζεύγος απέκτησε τρία παιδιά: τον Samuel, την Ethel και τον Morris. Ο μικρότερος γιος, ήλθε στον κόσμο στις 2/3 του 1902, σε ένα φτωχό σπίτι που βρισκόταν στην 121η οδό του Manhattan. Εννέα μήνες αργότερα, η οικογένεια θα μετακόμιζε στο Roseville του Newark, στο New Jersey, όπου ο πατήρ φαμίλιας άνοιξε το φαρμακείο του.
Δεν θα παίξεις baseball, θα γίνεις δικηγόρος
Σε ηλικία 3 χρόνων, ο Moe ζήτησε από τους γονείς του να πάει σχολείο -όπως πήγαιναν και τα αδέλφια του. Ήταν επιμελής μαθητής, έξυπνος και στις αναφορές των καθηγητών, στα αρνητικά μπορούσε να διαβάσει κάποιος ότι "χάνει το κλειδί, όταν τραγουδά". Στα 4 είπε στον πατέρα του πως ήθελε να παίξει baseball. Εκείνος του το απαγόρευσε (του εξήγησε πως είναι χάσιμο χρόνου), ο μικρός τον αγνόησε (ξεκίνησε να ασχολείται στην ομάδα της Μεθοδιστικής Επισκοπικής Εκκλησίας, του Roseville, με το ψευδώνυμο Runt Wolfe -το οποίο έκρινε ως απαραίτητο, γιατί ήταν πιο εύκολο η ζωή όταν προσποιείτο) και ο Bernard ορκίστηκε να μη δει ποτέ τον γιο του να αγωνίζεται. Ήταν συνεπής στη δέσμευση. Για τριάντα χρόνια, ο Bernard δούλευε σαν τρελός, προκειμένου να αποκτήσουν κολεγιακή μόρφωση τα παιδιά του. Ο Samuel έγινε γιατρός, η Ethel δασκάλα και ο Moe... είχε προγραμματιστεί για να γίνει δικηγόρος. Έγινε -και αυτό.
Στο κολέγιο σπούδασε και γλώσσες και πήρε magna cum laude (δίπλωμα ανώτερο του κοινότυπο -με τιμή) για τις γνώσεις του στα ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, ισπανικά και ιταλικά. Ο πατέρας του, του είχε μάθει ήδη εβραϊκά, ενώ παράλληλα έκανε μαθήματα γερμανικών και σανσκριτικών. Θα λέγατε πως είχε μια έφεση. Όταν αποφοίτησε (1923), δεν γύρισε ξανά ούτε να κοιτάξει το Princeton και δεν πήγε σε καμία από τις συναντήσεις της τάξης του. Το μόνο που κράτησε ήταν οι εμπειρίες του από την ομάδα του baseball, στην οποία τον τελευταίο χρόνο ήταν αρχηγός και πρώτος shortstop.
Με τα πτυχία του Princeton στο χέρι, αποφάσισε πως θα ήθελε να συνεχίσει τις σπουδές του, μαθαίνοντας πειραματική φωνητική στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, στο Παρίσι. Χρήματα για να κάνει αυτήν την υπέρβαση δεν είχε. Είχε όμως, μια πρόταση: από τους Brooklyn Dodgers, την οποία και αποδέχθηκε -ώστε να μπορεί τα καλοκαίρια να πηγαίνει στη Γαλλία. Οι επιδόσεις του ήταν τέτοιες που ένας συμπαίκτης του, του είπε "δεν με νοιάζει πόσα πτυχία έχεις, το βέβαιο είναι ότι δεν σου έμαθαν να χτυπάς μια μπάλα που έρχεται με λόμπα, καλύτερα από εμάς". Κυκλοφορούσε βλέπετε, από χρόνια ως ο "πιο έξυπνος τύπος στο baseball".
Το 1926 είχε "καθαρίσει" και με τη Σορβόννη και μαζί με την πρόταση από τους Chicago White Sox, ήλθε και η αποδοχή του από τη Columbia Law School. Το χρονοδιάγραμμα του ήταν -ομολογουμένως- λίγο ζορισμένο, αλλά εκείνος βρήκε το χρόνο να διαβάσει και να τελειώσει δεύτερος στην τάξη του. Για την ακρίβεια, όταν χρειάστηκε να χάσει κάποιες προπονήσεις, για να παρακολουθήσει μαθήματα, ο καθηγητής του -που τότε κατάλαβε ποιος Berg ήταν- του πρότεινε να δουλέψουν μαζί, ώστε να εξυπηρετεί όλους το πρόγραμμα. Παράλληλα, έμαθε κινεζικά, κορεάτικα, ινδικά, αραβικά, πορτογαλικά και ουγγρικά -μαζί με κάποιες τοπικές διαλέκτους όλων αυτών. Όταν πήρε πτυχίο, είχε τη δυνατότητα να βρει δουλειά στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ευχαρίστησε για την πρόταση και απάντησε "θέλω να παίξω baseball". Οι White Sox του ζήτησαν να μετακινηθεί στη θέση του catcher, όπου είχαν δει πως θα μπορούσε να χρησιμοποιεί το δυνατό χέρι που είχε, μαζί με το δείκτη ευφυΐας. Είχαν δίκιο, όπως φάνηκε και από την ανάδειξη του σε MVP, το 1929. Ακολούθησε σοβαρός τραυματισμός στο γόνατο, που επί της ουσίας έληξε την καριέρα του, ως full time παίκτη. Έγινε part time (το πρωί δούλευε σε ένα από τα μεγαλύτερα δικηγορικά γραφεία του Manhattan, το "Satterlee and Canfield", αλλά όπως έλεγε "δεν είχε πλάκα"), έως το 1939. Το 1940 οι Sox του έδωσαν θέση στο προπονητικό τιμ και μισθό 7.500 το χρόνο. Δεν το βρήκε ιδιαίτερα ενδιαφέρον.
Οι... παλιοκαιρισμένες φωτογραφίες
Επελέγη το 1932 και το 1934 στις All Star ομάδες που εκπροσωπούσαν τη χώρα, στην Ιαπωνία. Είχε εντυπωσιαστεί τόσο από τον τρόπο ζωής, που κοιμόταν σε tatami και φορούσε κιμονό. Φυσικά, έμαθε και τη γλώσσα. Στη δεύτερη επίσκεψη, η ομάδα επρόκειτο να παίξει στις 29/11 η ομάδα έπαιζε στην πόλη Omiya της Saitama. Εκείνος ήταν άφαντος. Όχι ότι τον αναζήτησε κανείς (δεν έλειψε από το ματς0, αλλά λέμε. Είχε μείνει στο Τόκιο, όπου ειρήσθω εν παρόδω τον είχαν καλέσει από το Meiji University για μια ομιλία. Την έκανε στα ιαπωνικά. Ανήμερα λοιπόν, του All Star αγώνα (που έχασε) έβαλε ένα μαύρο κιμονό και μπήκε στο νοσοκομείο του St. Luke (εκ των πιο ψηλών κτιρίων της πόλης), κρατώντας ένα μπουκέτο με λουλούδια. Όταν τον ρώτησαν στην είσοδο πού πηγαίνει, απάντησε (στην τοπική διάλεκτο) πως ήθελε να δει την κόρη του Αμερικανού πρέσβη, Joseph Grew που μόλις είχε γεννήσει μια κορούλα. Του χαμογέλασαν και του είπαν τον αριθμό δωματίου. Εκείνος... πήγε στην οροφή του κτιρίου και άρχισε να τραβά φωτογραφίες (με μηχανή... διαστάσεων κάμερας) όλα τα σημαντικά μέρη του Τόκιο.
Το Φεβρουάριο του 1939, τον είχαν καλέσει στο ραδιοφωνικό σόου "Information, Please" που ήταν γνώσεων (φευ), ως μέλος του πάνελ. "Έχασε" την πρώτη ερώτηση. Δεν έχασε άλλη, με τον κομισάριο του baseball, Kenesaw Mountain Landis να του λέει "σε μισή ώρα έκανες περισσότερα για το baseball, από όσα έχω κάνει εγώ σε όλη τη θητεία ως κομισάριος". Τον κάλεσαν ξανά και ξανά, ώσπου του έκαναν προσωπικές ερωτήσεις. Ήταν η τελευταία φορά που τον είδαν.
Όταν η Αμερική μπήκε στον πόλεμο (το 1941) ενημέρωσε πως θέλει να πολεμήσει -εθελοντικά. Του ζήτησαν να γίνει Πρέσβης Καλής Θέλησης στη Λατινική Αμερική. Πριν φύγει, έκανε μια εμφάνιση σε ραδιοφωνική εκπομπή που μεταδιδόταν στην Ιαπωνία. Στη γλώσσα τους, τους είπε " ως φίλος του λαού της Ιαπωνίας, είναι καλύτερο να αποφύγετε έναν πόλεμο που δεν μπορείτε να νικήσετε". Υπάρχουν αναφορές πως αρκετοί από τους ακροατές έκλαιγαν, την ώρα που τον άκουγαν. Από τον Ιανουάριο του 1942 έγινε μέλος του Office of the Coordinator of Inter-American Affairs (στόχο είχε να μοιράζει νέα, φιλμ και διαφήμιση στη Λατινική Αμερική, μαζί και να "τρέχει" ραδιοφωνικό σταθμό, ώστε να περιορίζεται η προπαγάνδα των Ιταλών και των Γερμανών), του οποίου ηγείτο ο Nelson Rockefeller (41ος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και 49ος κυβερνήτης της Νέας Υόρκης -μέλος της εύπορης οικογενείας Rockefeller, της... ιδίας οικογενείας με το Rockefeller Center στο "Μεγάλο μήλο"), κατόπιν εντολής του Προέδρου Flanklin Roosevelt. Ο μισθός του ήταν 22.22 δολάρια την ημέρα. Εννέα ημέρες αργότερα θα απηύθυνε το "αντίο" στον πατέρα του.
Από τον Αύγουστο του 1942 έως τον Φλεβάρη του 1943 βρισκόταν στην Καραϊβική και την Νότιο Αμερική, με την αποστολή να καταγράφει την κατάσταση των αμερικανικών στρατευμάτων που βρίσκονταν εκεί. Αποσύρθηκε, μαζί με άλλα μέλη του OIAA, διότι υπήρξαν απειλές για τη ζωή τους, με τις ΗΠΑ να αναζητούν άλλους τρόπους να χρησιμοποιήσουν το ταλέντο αυτών των ανθρώπων. Έτσι, στις 2 Αυγούστου του 1943, τον στρατολόγησε το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (Office of Strategic Services ή αν προτιμάτε OSS), που ήταν ο προπομπός της CIA, για 3.800 δολάρια το χρόνο. Τον διάλεξε ο Bill Donovan, ένας άνθρωπος που ήταν γνωστός για τη συνήθεια του να κάνει τις πιο τρελές επιλογές. Να επιλέγει τους πιο απροσδόκητους συνεργάτες. Πήγε στα βουνά, μαζί με τους συναδέλφους του, και πέρασε από εκπαίδευση. Έμαθε να "σπάει" κωδικούς, να ανατινάζει γέφυρες, να "κλέβει" πληροφορίες, να χειρίζεται όπλα -ενόσω στη Νέα Υόρκη εργάζονταν για το Manhattan project (εκ των πιο μυστικών αποστολών που έχει επιχειρήσει ποτέ η Αμερική και αφορούσε τη δημιουργία ατομικής βόμβας). Ο μισθός του ήταν 51.800 σημερινά δολάρια, το χρόνο και τον Σεπτέμβριο του 1944 τον έστειλαν στο γραφείο που είχαν στα Βαλκάνια.
Πρότεινε την ενίσχυση του Τito -αντί των Chetniks
Μετά τη σχετική εντολή του Winston Churchill, έπεσε με αλεξίπτωτο στην κατεχόμενη Γιουγκοσλαβία, με σκοπό να ερευνήσει τη δυναμική όσων αντιμάχονταν τους Ναζί. Μίλησε με τον αρχηγό των Chetniks, Draza Mihajlovic και τον Josip Broz (γνωστού ως Tito), ηγέτη των κομμουνιστών ανταρτών και αποφάνθηκε πως η βοήθεια θα έπρεπε να πάει στον Τito, διότι είχε πιο δυνατό και καλύτερο γκρουπ. Θα ήταν χρήσιμο, κάπου εδώ, να σημειωθεί ότι στα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμων, έχουν καταγραφεί οι δραστηριότητες των Γερμανών στη Γιουγκοσλαβία, με τη δολοφονία 50.000 ανθρώπων, τη σύλληψη και τον βασανισμό άλλων 280.000 ανθρώπων -κυρίως Εβραίων, Σέρβων και Ρομά.
Για την επόμενη αποστολή του (από το Μάιο έως τα μέσα Δεκεμβρίου του 1944) ήταν να φέρει εις πέρας το Project Larson, που αφορούσε το ταξίδι του στην Ιταλία, όπου έπρεπε να προσεγγίσει επιστήμονες, ειδικούς επί της κατασκευής ρουκετών και πυραύλων και να τους πείσει πως... το μέλλον τους ήταν στις ΗΠΑ -και όχι με τους Ναζί. Έπεισε κάποιος -φυσικά, όχι όλους. Μια άλλη αποστολή, μέσα στην αποστολή, ήταν η αποκαλούμενη "Azuza" και στο πλαίσιο αυτής, έπρεπε να πάρει συνεντεύξεις από Ιταλούς φυσικούς, για να μάθει όσα περισσότερα μπορούσε για τον Γερμανό φυσικό Werner Heisenberg, τον άνθρωπο που σύμφωνα με τις πληροφορίες των ΗΠΑ είχε αναλάβει να φτιάξει ατομική βόμβα, για λογαριασμό των Γερμανών. Από τις (πολλές) πληροφορίες που μάζεψε, οι Αμερικανοί έμαθαν πως η πρόοδος ήταν τεράστια -με όλες τις σχετικές λεπτομέρειες. Είχαν μάθει περισσότερα από όσα περίμεναν. Εκείνος είχε φροντίσει να μάθει τα πάντα επί της πυρηνικής φυσικής (διαβάζοντας ό,τι έβρισκε μπροστά του), ώστε να καταλάβει τι του έλεγαν.
Στη διάρκεια της διαδρομής, στους παγωμένους δρόμους της πόλης, άκουσε τον Heisenberg να λέει πως "η Γερμανία χάνει τον πόλεμο, βρίσκεται πολύ πιο πίσω από τις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την ατομική βόμβα". Σκέφτηκε πως αν ήταν τόσο θαρραλέος για να ομολογήσει μια επικείμενη ήττα, τότε ήταν ξεκάθαρο πως οι Γερμανοί δεν έχουν την ατομική βόμβα. Αποφάσισε να μην τον σκοτώσει και ενημέρωσε τους προϊσταμένους του για τις εξελίξεις. Όταν ο Roosevelt διάβασε την έκθεση, είπε "δώστε τα συγχαρητήρια μου στον catcher". Ο catcher γύρισε στις ΗΠΑ, στις 25/5 του 1945 και παραιτήθηκε από την Μονάδα Στρατηγικών Υπηρεσιών -όπως ονομαζόταν πια το OSS. Στις 10 Οκτωβρίου του ίδιου έτους παρασημοφορήθηκε (πήρε το Μετάλλιο Αξίας, την ύψιστη τιμή που μπορεί να αποδοθεί σε πολίτη, εν καιρώ πολέμου), αλλά το γύρισε πίσω στις 2/12. Εφόσον δεν μπορούσε να εξηγήσει στον κόσμο γιατί του το απένειμαν, δεν το ήθελε καθόλου.
Λάτρης των εφημερίδων, φίλος του Einstein
Μιλούσε έντεκα γλώσσες, είχε 16 διαφορετικά πτυχία από κολέγια, αλλά δεν μπορούσε να οδηγήσει αυτοκίνητο. Δεν μπορούσε καν, να αγγίξει οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο αυτοκίνητο. Ας πούμε, να ανοίξει το ραδιόφωνο. Να βάλει βενζίνη. Αλλά στη βιβλιοθήκη του σπιτιού του, υπήρχαν σειρές βιβλίων στα γαλλικά, εγκυκλοπαίδειες στα γερμανικά, άλλα δυο δωμάτια ήταν με ιταλικά και ισπανικά βιβλία, ενώ στον πάνω όροφο υπήρχαν... επίσης βιβλία, παντός είδους. "Τότε κατάλαβα γιατί δεν μπορεί να πετύχει μπάλα που πάει προς το μέρος του με λόμπα. Τύπος που έχει διαβάσει τόσο πολύ, πρέπει να είναι τυφλός".
Δεν σταμάτησε ποτέ να είναι κατάσκοπος
Έκανε το χρέος του προς την πατρίδα. Δεν έκανε το παραμικρό, για τον εαυτό του. Δεν προσαρμόστηκε ποτέ στη ζωή του απλού πολίτη και πέθανε το 1972, νικημένος από τις παραισθήσεις του. Δεν δημιούργησε οικογένεια και δεν κατάφερε να γράψει το βιβλίο που είχε υποσχεθεί, με τις περιπέτειες του. Το έκαναν άλλοι, αντ' αυτού με τη βοήθεια χιλιάδων δικών του ιδιόχειρων σημειώσεων. Γιατί έγραφε τα πάντα. Ακόμα και αυτά που δεν γίνονταν.
Φορούσε πάντα ένα γκρι κοστούμι, με άσπρο πουκάμισο, μαύρη γραβάτα και μαύρα παπούτσια. Ανεξάρτητα από την εποχή. Οι φίλοι του ήταν διπλωμάτες, πολιτικοί, δημοσιογράφοι και ο Albert Einstein. Του έμαθε φυσική και ζήτησε, ως αντάλλαγμα, μαθήματα στο baseball. Συχνά τον έβλεπαν να παρακολουθεί, μόνος του, αγώνες. Όποιος τον πλησίαζε για να του πει έστω ένα "γεια", εκείνος του απαντούσε τοποθετώντας το δείκτη του δεξιού χεριού, στα χείλη του. Διατηρούσε πάντα την ψευδαίσθηση πως είναι κατάσκοπος. Δεν σταμάτησε ποτέ να κάνει, ό,τι έκανε ως κατάσκοπος.
Οι βιογράφοι του (τρεις διαφορετικοί) συχνά επιμένουν πως δεν ήταν και ό,τι καλύτερο έχει προκύψει στο χώρο της κατασκοπείας. Ότι ξεχνούσε το ρολόι της υπηρεσίας του, πριν φύγει σε αποστολές, πως του έπεφτε σε ακατάλληλους χώρους το όπλο από την τσέπη. Η πραγματικότητα αναφέρει πως ήταν πολύ καλύτερος από αυτό. Η κάρτα που του είχαν φτιάξει (ως παίκτη του baseball) δείχνει τα αρχηγεία της CIA. Κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ άλλοτε, με κανέναν.
Δεν κατάφερε ποτέ να κρατήσει μια κανονική δουλειά (παρακάλεσε και πήρε άλλη μια διετία στη CIA -πήγε και πολλές φορές στη Σοβιετική Ένωση, όπου συνελήφθη εξάκις, γιατί έβγαζε φωτογραφίες παντού και πάντα) και ζούσε με ό,τι του έδιναν οι συγγενείς και οι φίλοι. Ο αδελφός του δεν δίστασε να του κάνει δυο φορές κοινοποίηση για έξωση. Ζούσαν μαζί (συν τα βιβλία και τις εφημερίδες του Moe) για 17 χρόνια και κάποια στιγμή αυτό έπρεπε να τελειώσει. Τι έκανε; Πέρασε τα οκτώ τελευταία χρόνια της ζωής του, στο σπίτι της αδελφής του. Το 1960, για οικονομικούς λόγους φάνηκε έτοιμος να "σπάσει" τη σιωπή που είχε διαρκέσει για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και να γράψει ένα βιβλίο. Τα πάντα χάθηκαν, όταν ο κύριος που θα το έγραφε τον μπέρδεψε με τον Moe από τους Τρεις Στούτζες.
Είχε προηγηθεί μια επιχειρηματική απόπειρα, που εν τέλει τον κατέστρεψε. Επένδυσε 4000 δολάρια, σε μια εταιρία παραγωγής χαρτιού που είχε κέρδη 250.000 δολάρια. Αποφάσισε να τα δώσει, για να κάνει επέκταση, κίνηση που αποδείχθηκε λανθασμένη. Η εταιρία κήρυξε πτώχευση. Εκείνος δεν παραπονέθηκε σε κανέναν και για τίποτα. Ανησυχούσε για όλον τον κόσμο που είχε μείνει χωρίς δουλειά. Χρειάστηκε τη βοήθεια φίλων του για να αποπληρώσει τους εργαζομένους. Μετά βυθίστηκε περισσότερο στα βιβλία του.
Το σύνδρομο που του στοίχισε τη ζωή
Το 1963 είχε αρχίσει να μην προσέχει την εμφάνιση του. Είχε διαγνωστεί με ομφαλοκήλη, που αρνείτο να τακτοποιήσει με θεραπείες, για χρόνια. Το 1967 συναντήθηκε με έναν παιδοχειρουργό, σε ματς του World Series και τον εμπιστεύτηκε αρκετά, ώστε να του επιτρέψει να τον αναλάβει. Επίσης, υπέφερε από σύνδρομο που τον έκανε να χάνει τον προσανατολισμό του, κάθε φορά που ξυπνούσε τα χαράματα. Συνήθως, έπεφτε έως ότου να βρει το δρόμο του.
Πέθανε στις 29/5 του 1972, σε ηλικία 70 χρόνων, έπειτα από πτώση στο σπίτι του και από κοιλιακό αορτικό ανεύρυσμα. Είχε πέσει από το κρεβάτι του, το βράδυ και χτύπησε στο κομοδίνο. Για ώρες, τον παρακαλούσαν να πάει στο νοσοκομείο και εκείνος αρνείτο. Ώσπου τον πήραν σηκωτό. Εκεί ρώτησε μια νοσοκόμα "πόσο ήλθαν σήμερα οι Mets". Πριν του πει πως είχαν νικήσει, εκείνος είχε εγκαταλείψει τον κόσμο. Η αδελφή του έκανε ό,τι της είχε ζητήσει: μετά το κρεματόριο, πήρε τις στάχτες του και τις πέταξε στο Ισραήλ.
Πηγές: espn.com, cia.gov, pbs.org, jewishvirtuallibrary.org, Nicholas Dawidoff: "The Catcher Was a Spy, The Mysterious Life of Moe Berg", haruth.com, sabr.org, forgottennewsmakers.com, baseball-reference.com, bleacherreport.com