"Έβγαλε" εκατομμύρια. Πολλά. Όταν αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, ήταν αρκετά μικρός (34 χρόνων) και είχε όλο το χρόνο μπροστά του, για να απολαύσει τους κόπους μιας ζωής στα παρκέ. Εκείνος προτίμησε να "ταΐσει" τη ψυχή του και διέθεσε τα πάντα στο Σουδάν.

Η ιστορία του Manute Bol (πατέρα του Bol Bol, ο οποίος στα 14 του έχει κάνει όλον τον πλανήτη να στρέψει το βλέμμα πάνω του ) αξίζει λίγο από το χρόνο σας. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να ζει μια πολυτελή ζωή και επέλεξε να διαθέσει ό,τι είχε και δεν είχε στην πατρίδα του, στα παιδιά του Σουδάν και σε όσους μάχονταν για να σταματήσει η γενοκτονία.

Ήταν ο πρώτος που μπήκε στο Guiness Book of World Records, αυτός που δημιούργησε την κατηγορία του "πιο ψηλού NBAer", στο βιβλίο. Σε επίσημη μέτρηση, η μεζούρα σταμάτησε στα 7 feet (2.13) και 6 3/4 inches (17.15 εκατοστά). Αυτή που μετρούσε το wingspan έφτασε στα 3 μέτρα. Ο γεννημένος στις 16 Οκτωβρίου του 1962, Manute Bol είδε τον (γεννημένο το 1971) Gheorghe Muresan να του... τρώει την πρωτιά, για "ψίχουλα". Είχε, βλέπετε αυτό το 1/4 που έλειπε από τον Bol (ήταν συμπληρωμένα 7ft7).

Για την ιστορία, καταγεγραμμένος ως ο ψηλότερος άνθρωπος στην ιστορία, είναι ο Αμερικανός Robert Wadlow, ο οποίος υψωνόταν στα 272 εκατοστά και έζησε μόλις 21 χρόνια (από το 1918 έως το 1940).

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας, ήλθε στον κόσμο στο νότιο Σουδάν (στο Turalei, ενώ μεγάλωσε στο Gorgial). Ήταν μέλος της φυλής Dinka, που βάσει καταγεγραμμένης ιστορίας τα μέλη της συγκαταλέγονται στον πιο ψηλό πληθυσμό του πλανήτη. Ο Μanute ήταν μεν, για θαύμα της φύσης, αλλά βοήθησε... και το DNA.

Όπως είχε αποκαλύψει σε μια από τις πρώτες συνεντεύξεις του "η μητέρα μου, Okwok ήταν 2.08, ο πατέρας μου, Madut 2.03. Η αδελφή μου έφτασε τα 2.03, o παππούς μου, που ειρήσθω εν παρόδω είχε 40 γυναίκες, υψωνόταν στα 2.37, ενώ πιο ψηλή από όλους μας ήταν η προγιαγιά μου: έφτανε στα 2.39".

Ήταν γιος του αρχηγού της φυλής, ο οποίος αποφάσισε για το Manute. Ελληνιστί "ιδιαίτερη ευλογία". Αυτό ακριβώς αποδείχθηκε, για τον τόπο του, στη συνέχεια της ζωής του. Το αποκορύφωμα ήταν να γίνει στις 9/7 του 2011 το 193ο μέλος των United Nations. Εκπροσωπούσε το πιο φτωχό έθνος, το πιο βασανισμένο, σφαγιασμένο έθνος που επιτέλους είχε ένα λόγο να ελπίζει σε κάτι.

Είχε ήδη δημιουργήσει τη φήμη ενός γενναιόδωρου ανθρώπου που πάντα είχε να προσφέρει στους συμπατριώτες του. Από τα πρώτα χρόνια της μετανάστευσης του, επέστρεφε ξανά και ξανά στο Σουδάν, για να επισκεφτεί στρατόπεδα μεταναστών και να κάνει ό,τι μπορεί. Αφιέρωνε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του και των χρημάτων του, στην καταπολέμηση της μάχης Χριστιανών και Μουσουλμάνων που είχε διαλύσει τα κράτη της Βορείου Αφρικής. Πρόσφερε τόσα (είχε ως στόχο την οικοδόμηση 41 σχολείων -γιατί 41; Διότι θαύμαζε τον 41ο πρόεδρο των ΗΠΑ, George W. Bush), που δεν ήταν λίγες οι φορές που η ίδια η οικογένεια του δεν είχε να φάει. "Θύματα" του αγώνα του ήταν τα δυο σπίτια που διατηρούσε στην Αφρική (Khartoum, Egypt) και αυτό των ΗΠΑ (Maryland), μαζί και ο κύριος όγκος από τα κέρδη του ως ΝΒΑer (6.5 εκάτ. δολ.), συν αυτά από τους χορηγούς (Kodak, Nike, Toyota). Παρεμπιπτόντως, έχασε και 500.000 δολ., τα οποία είχε επενδύσει σε ένα εστιατόριο που δεν πήγε καλά.

στα οποία η κυβέρνηση δεν έδινε τίποτα". Το 1989 και ενώ είχε ξεσπάσει εκ νέου πόλεμος, με δικά του έξοδα φρόντισε ώστε να υπάρξει σίτιση -με ρίψεις των αναγκαίων από αέρος-, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του '90 επισκεπτόταν το Πεντάγωνο, για να συναντήσει μέλη του Κογκρέσου και να ενημερώσει για όσα γίνονται στη χώρα του, μαζί και για την άνοδο του Ισλαμισμού και του Osama bin Laden. Δεν του έδωσαν σημασία...

Πληροφορίες τον ήθελαν να έχει διαθέσει 3.000.000 δολ. μόνο στη στήριξη του εθνικοαπελευθερωτικού στρατού και όταν πια δεν περίσσεψε τίποτα, έκλεισε ουκ ολίγα events (αγώνες χόκεϊ, ιππασίας, οτιδήποτε μπορούσε να βρει) μόνο και μόνο για να 'χει χρήματα να δώσει στο λαό που δοκιμαζόταν. Αισθανόταν τυχερός, γιατί κατάφερε να ξεφύγει, να πάει στις ΗΠΑ και να διεκδικήσει μια καλύτερη ζωή. Δεν επρόκειτο όμως, να γίνει αχάριστος. Μηδέ να ξεχάσει πως στον πόλεμο έχασε 250 συγγενείς του -με τα συνολικά θύματα να ξεπερνούν τα δύο εκατομμύρια. Ταξίδευε συχνά και πέραν των προσφορών, μιλούσε στα παιδιά. Τους εξηγούσε τη σημασία της παιδείας.

"το νότιο και το βόρειο Σουδάν είχαν υπογράψει ειρηνευτική συνθήκη, αλλά πουλάτε διαρκώς όλο και περισσότερα όπλα στους Βόρειους, όπως και η Κίνα. Θα έπρεπε να χρησιμοποιείς την επιρροή σου, για να τελειώσει όλο αυτό". Το 2006 ενεπλάκη με το Freedom Walk του Σουδάν, που διήρκεσε τρεις εβδομάδες και κάλυψε την απόσταση από τη Νέα Υόρκη έως την Washington D.C. Το είχε διοργανώσει ο Simon Deng, ο οποίος υπήρξε σκλάβος για τρία χρόνια -στα 9 του χρόνια-, πριν διακριθεί στην κολύμβηση και αυτομολήσει.

Σε ένα από τα τελευταία του ταξίδια, στο Σουδάν -τα χρόνια που το νοίκι του το πλήρωνε η Catholic Charities (ένα γκρουπ που βοηθά πολιτικούς μετανάστες- ο Manute είχε παραβρεθεί στην τελετή αποφοίτησης του οργανισμού "Lost Boys" κάποιος τον πλησίασε και του είπε "είσαι φτωχός". Απάντησε " για κοίτα όλο αυτό. Αλήθεια πιστεύεις πως είμαι φτωχός;". Σημειωτέον, σε όσα δημιούργησε στη χώρα ήταν και ένα basketball camp, στο οποίο εντόπισαν οι scouts τον Luol Deng. Η μοίρα τα έφερε έτσι που πέθανε ένα χρόνο, πριν η περιοχή του γίνει ανεξάρτητο κράτος (Republic of Sudan).

Ο αρχικός προορισμός του, ήταν να γίνει αγρότης. Για αυτό και δεν πήγε σχολείο. Τις ώρες αυτές, τις αφιέρωνε στις κατσίκες και τα πρόβατα. Μετακόμισε ωστόσο, στο Khartoum για να παίξει μπάσκετ και άλλαξε τα... δεδομένα. Η αθλητική του σταδιοδρομία άρχισε από το ποδόσφαιρο, το 1972. Για τους προφανείς λόγους αυτή η ιδέα εγκαταλείφθηκε πολύ σύντομα. Στα 15 του, δοκίμασε αυτό που λέγεται μπάσκετ. Του άρεσε. Αν κάτι δεν του άρεσε ήταν τα ρατσιστικά σχόλια που άκουγε όταν ήταν στο γήπεδο του βόρειου Σουδάν. Παρ' όλα αυτά "'έβγαζε" χρήματα (80 δολάρια το μήνα), ενώ έγινε και διεθνής. Το 1982, ο κόουτς του Fairleigh Dickinson University, Don Feeley τον είχε πετύχει σε ένα τουρνουά στο Khartoum. Τον πλησίασε και τον διαβεβαίωσε πως αν πήγαινε στις ΗΠΑ, θα είχε μέλλον -τουλάχιστον καλύτερο από εκείνο που θα είχε στο Σουδάν. Αποδέχθηκε την πρόκληση.

Τον έπιασε και τον ρώτησε "μα τι κάνεις;" πριν αρχίσει να του μιλά για το νόημα της ζωής και του συστήσει να συνέλθει", είχε ενημερώσει ο τότε συμπαίκτης του, John J. O'Reilly.

Κάπως έτσι, έγινε νόμιμος για το ντραφτ του 1985, απ' όπου τον "τράβηξαν" οι Washington Bullets, στο δεύτερο γύρο. Βλέπετε, οι "κατάσκοποι" επέμεναν πως χρειάζεται 1-2 χρόνια ακόμα στο κολέγιο. Εκείνος δεν συμφωνούσε. Κυρίως γιατί αν γινόταν επαγγελματίας, θα μπορούσε να πληρώσει για να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ η αδελφή του -και να γλιτώσει από τις ατέρμονες πολιτικές αναταραχές. O πρώτος του μισθός, ως επαγγελματίας, ήταν 137.500 δολάρια -το χρόνο.

Το πρώτο ερωτηματικό που διατύπωσαν οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι για τον Bol ήταν πώς ένας τύπος με φιζίκ ασκητή θα αντέξει... τις κακουχίες του ΝΒΑ και δη τους άλλους τύπους που έπαιζαν στη θέση του. Η διοίκηση του οργανισμού του, του είχε ετοιμάσει ειδικό πρόγραμμα, για να δει προκοπή (τρόπον τινά). Έκανε βάρη (στην αρχή, το πικ του ήταν τα 20 κιλά και τα 10 πάγκο) και έτρωγε πίτσα, συν οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να βάλει λίγο... κρέας στο σώμα του. Πήρε 10 κιλά από την ημέρα που πήγε στις ΗΠΑ (ήταν 82 κιλά) και μέχρι το ντεμπούτο του στο ΝΒΑ, τον Οκτώβρη του 1985. Έγινε ο τύπος που ήθελαν να δουν όλοι, με τα εισιτήρια να... κάνουν φτερά και τους αντιπάλους να μετρούν τάπες (2.086 κατά μ.ο. σε 624 ματς, στις 10 σεζόν του ως NBAer). Έγινε και μετρ στο trash talking (μια από τις καλύτερες ατάκες που είπε ποτέ ήταν έπειτα από μπλοκ: " Δεν σου τα είπαν οι άλλοι; Κανείς δεν καρφώνει μπροστά στον Manute Bol"), αλλά και αυτός που φοβούνταν όλοι -ένιωθαν... κάπου εκεί τη σκιά του.

Ο Douglas, που είχε μάθει στα καλύτερα, κατά τις σπουδές του στο University of Maryland, δεν ήξερε από πού να ξεκινήσει και πού να τελειώσει. " Όλα ήταν τόσο καινούργια για εκείνον. Ήταν σαν να συναναστρέφομαι με οκτάχρονο παιδί. Ακόμα μάθαινε τη γλώσσα και είχαμε και ένα μικρό ζήτημα με τη συνεννόηση. Θα μπορούσαμε να 'χουμε το δικό μας reality show. Τόσο αστεία ήταν όλα", εξήγησε ο Douglas, χρόνια αργότερα. Έδωσε και κάποια παραδείγματα (" είχε κρυώσει και μου είπε "η αριστερή μύτη μου έσπασε", ενώ "μια μέρα μου τηλεφώνησε και μου ζήτησε να σκοτώσω τα ζώα που του τρώνε το φαγητό. Κατάλαβα πως ήταν ποντίκια. Εννοούσε τις μύγες"), πριν ενημερώσει πως "τ ελειοποίησε τα αγγλικά του, βλέποντας τηλεόραση. Το αγαπημένο του ήταν το "The Price is right". Το πώς έμαθε να οδηγεί, ήταν επίσης μια περιπέτεια, όπως φυσικά και το να βρούμε αυτοκίνητο... στα μέτρα του (οδηγούσε πάντα station wagons, στα οποία αφαιρούνταν όλα τα καθίσματα)". Όπου και αν πήγαινε, γινόταν ο κακός χαμός. " Έμαθε ωστόσο, να διαχειρίζεται μια χαρά τη διασημότητα του" διαβεβαίωσε ο πρώην συμπαίκτης του, Jeff Ruland, "ό ταν τον ενοχλούσαν για αυτόγραφο, έλεγε "δεν μιλώ αγγλικά" και υπέγραφε με ένα "Χ"".

Στη ρούκι σεζόν, έριξε 397 τάπες -τις περισσότερες που είχε... προσφέρει ποτέ νέος στη λίγκα και τη δεύτερη μεγαλύτερη επίδοση στην ιστορία του ΝΒΑ. "Ήταν τόσο ψηλός, αλλά είχε και εξαιρετικό timing. Επηρέαζε το παιχνίδι τότε, περισσότερο από όλους". Έκανε και τους συμπαίκτες του καλύτερους αμυντικούς. " Μας επέτρεπε να είμαστε επιθετικοί, να πιέζουμε, να πηγαίνουμε για κλεψίματα" είχε πει ο Hersey Hawkins, " ξέραμε βλέπετε, πως αν μας περάσει ο παίκτης μας, μετά είχε να αντιμετωπίσει τον Manute". Στην άλλη άκρη, οι δυνατότητες ήταν... κάπως περιορισμένες. Αλλά όταν πήγε στους Golden State Warriors (1988) είχε ετοιμάσει για όλους μια έκπληξη: το όχι και τόσο επιτυχημένο, σίγουρα attraction της βραδιάς, τρίποντο. Αργότερα, ως μέλος των Philadelphia 76ers, είχε 6/13 τρίποντα (!) σε νίκη επί των Suns (3/3/93). " Κάθε φορά που ευστοχούσε σε ένα, λέγαμε "μας κάνεις πλάκα;" θυμάται ο Dan Majerle.

Στα 10 χρόνια που πέρασε στο ΝΒΑ, έδωσε 2.6π., 4.2 ριμπ. και 3.3 ανά αγώνα, με το μεγαλύτερο κέρδος -κατά την πλειοψηφία των συμπαικτών του- να είναι αυτά που έκανε στα αποδυτήρια. Ο Tim Hardaway είχε εστιάσει στο ότι "ή ταν ένας από τους καλύτερους τύπους που μπορούσε να 'χει κάθε οργανισμός. Πάντα ήταν με το χαμόγελο στα χείλη, πάντα ρωτούσε για την οικογένεια σου, πάντα έκανε πλάκες. Απολάμβανε να είναι κοντά σε ειλικρινείς ανθρώπους και να κάνει φάρσες. Και φυσικά, ήταν παράδειγμα προς μίμηση, σε ό,τι αφορά τη δουλειά που έκανε, ενώ παρέμενε ενθουσιασμένος για τη ζωή". Ο Charles Barkley -επίσης κολλητός του, όπως και ο Chris Mullin που έδωσε μάλιστα, σε έναν από τους γιους του το όνομα του!- είχε προσθέσει πως " πάντα προσπαθούσε να μας μάθει κάτι, να μας διδάξει πράγματα για τον εμφύλιο πόλεμο στο Σουδάν. Εμείς οι Αμερικανοί δεν ξέραμε πραγματικά τίποτα για όσα συνέβαιναν εκεί".

"τι είμαι; Τρελός Αμερικανός να το σκοτώσω ενώ είναι ξύπνιο; Ποιος θα το έκανε αυτό;"! Ο Barkley θα αποκάλυπτε και ότι " αν όλοι σε αυτόν τον κόσμο ήταν ο Μanute Bol, θα ήταν ο κόσμος στον οποίον θα λάτρευα να ζω. Είναι έξυπνος, διαβάζει τους New York Times και ενημερώνεται επί παντός επιστητού. Δεν είναι από αυτούς που νοιάζονται μόνο για το μπάσκετ". Φυσικά, στο ευρύτερο πλαίσιο της φιλίας υπήρχαν και οι φάρσες.

Ολοκλήρωσε την καριέρα του στον "άλλον πλανήτη", τη σεζόν 1993-94. Αρχικά έβαλε τη φανέλα των Miami Heat. Ήταν και η μόνη ομάδα που δεν τον είχε για starter. Μετά, επέστρεψε στους Bullets, για μόλις δυο ματς και την υποχρέωση να μάθει τα μυστικά του σπορ (και της... γενικότερης επιβίωσης), στον Gheorghe Muresan. Έδωσε και τέσσερα ματς με τους Sixers, όπου έγινε μέντορας του Shawn Bradley, ενώ ο τελευταίος σταθμός ήταν οι Warriors. Στα μέσα του Νοέμβρη, σηκώθηκε από τον πάγκο για να κάνει το εντός έδρας ντεμπούτο και να θυμηθεί τα νιάτα του, εναντίον των Wolves. Στις 22/11 του '94, σε ματς με τους Hornets, υπέστη τραυματισμό που όπως αποδείχθηκε, τον υποχρέωσε να γράψει τον επίλογο της καριέρας του. Στο τελευταίο του ματς, σε 10' συμμετοχής, είχε 2π., 1 τάπα, ενώ πρόλαβε να δοκιμάσει και τρίποντο! Δοκίμασε λίγο το CBA και την Ιταλία (Forli), αλλά είδε πως... δεν τραβούσε και εγκατέλειψε.

Από τον πρώτο του γάμο, με την Atong (παντρεύτηκαν, όταν εκείνος ήταν 18) είχε έξι παιδιά. Ο πρωτότοκος Madut δοκίμασε να παίξει μπάσκετ -στο Southern University. Δεν έγινε ποτέ επαγγελματίας. O Chris δοκίμασε επίσης, την τύχη του στην ABA. Δεν κατάφερε κάτι. Μεγάλωσαν, ουσιαστικά χωρίς πατρική φιγούρα, καθώς ο πατέρας τους δεν ήταν ποτέ εκεί -λόγω γενικότερων υποχρεώσεων, ώσπου μια ημέρα έφυγε και δεν ξαναγύρισε. " Ήμουν 6 θυμάμαι, εκείνο το πρωί που τον είδα κλασικά, με τις μικρές αποσκευές του, έτοιμο να φύγει για ένα ακόμα ταξίδι για δουλειά. Αυτό το "θα γυρίσω" μου τρυπά ακόμα και σήμερα τα αυτιά", είπε σε συνέντευξη του το 2013 ο Madut. Βλέπετε, ο πατέρας του δεν ξαναγύρισε.

άθε ημέρα ρωτούσα τη μητέρα μου πού είναι και πότε θα έλθει. Δεν ήθελα να τον ξαναδώ". Η ειρωνεία είναι πως ο πατριός του τον έπεισε να παίξει οργανωμένο μπάσκετ, στο high school. Πήρε απότομα ύψος (φευ). Ήταν παιδί, όταν έφτασε στο 1.93. Η οικογένεια του μετακόμισε στο Hackensack του New Jersey και εκεί κέρδισε υποτροφία για το St Anthony, που είχε τον θρυλικό κόουτς Bobby Hurley Sr. " Το χειρότερο ήταν πως ο πατέρας μου δεν με είδε ποτέ να παίζω μπάσκετ, ενώ όλοι έρχονταν να με ενημερώσουν πως οι προσδοκίες στις οποίες είχα να ανταποκριθώ -λόγω του ονόματος μου- ήταν τεράστιες". Όταν ζούσε ο Manute στο Connecticut (2002) "πήγα να τον επισκεφτώ και να τον συγχωρήσω. Μου είπε πως ήθελε να είναι μέρος της ζωής μου. Τον ρώτησα πού ήταν στα πρώτα μου χρόνια"...

Έκανε άλλη οικογένεια, με την Ajok, ένα κορίτσι 21 χρόνων τότε. Τη γνώρισε από τον πατέρα της, ηγέτη του εθνικοαπελευθερωτικού στρατού στο Σουδάν. Σύμφωνα με την παράδοση των Dinka, ο Μanute έδωσε 150 αγελάδες, για εκείνη και πολύ σύντομα απέκτησαν τον πρώτο τους παιδί: τον Bol. Το ζευγάρι μετακόμισε στο Kansas City, στις αρχές του 2000 και εκεί μεγάλωσαν ο Bol, ο Madut -σήμερα 8 χρόνων- και η Garang -6 ετών-, μαζί με την κόρη της Ajok από τον πρώτο γάμο της, Mariak -2 χρόνων.

Τον Ιούλιο του 2004, σώθηκε εκ θαύματος από πρόσκρουση ενός ταξί, στο οποίο επέβαινε με προστατευτικό κιγκλίδωμα. Ο οδηγός έχασε ακαριαία τη ζωή του. Εκείνος έπαθε κάταγμα στον αυχένα και χρειάστηκε να περάσει μήνες σε αμαξίδιο. Όταν συνήλθε, μετακόμισε στο Kansas. Ο Madut δεν "λύγισε". Αυτό θα γινόταν το 2010 "οπότε μου είπαν πως είναι σοβαρά τα πράγματα". Δεν τον πρόλαβε. Είχε μόλις βγει από το σπίτι του, όταν τον πήραν τηλέφωνο για να του πουν πως ο πατέρας του είχε πεθάνει.

Η σορός του μεταφέρθηκε στη γενέτειρα του. Πλήθος κόσμου περίμενε το φέρετρο στο αεροδρόμιο του Juba και έμεινε εκεί τρεις ημέρες, για λαϊκό προσκύνημα, πριν μεταφερθεί στο Turalei.

Πηγές: slamonline.com, Manute Bol: A "Special Blessing" by Joel Freeman, Βleacher Report, kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot.gr, freemaninstitute.com, thetallestman.com, espn.com.