Υπάρχουν κάποια πράγματα που στην Εθνική μπάσκετ τα θεωρούμε δεδομένα. Ένα απ' αυτά είναι ο Νίκος Ζήσης. Γιατί, ψάχνοντας με ποιον πρέπει να μιλήσουμε λίγο πριν από το Ευρωμπάσκετ, σε αυτό το σταυροδρόμι της ομάδας, δεν μπορούσαμε παρά να μη καταλήξουμε σε αυτόν.

Αν τον ρωτήσετε τι ομάδα είναι, θα σας απαντήσει χωρίς δισταγμό “Εθνική Ελλάδος”. Όχι γιατί θέλει να κρύψει τα οπαδικά του συναισθήματα, όχι εξ' αιτίας κάποιου άγραφου αθλητικού καθωσπρεπισμού.

Ο 32χρονος, πλέον, αρχηγός της Εθνικής είναι ο πιο αρμόδιος να μιλήσει και να τα πει όλα, ή σχεδόν όλα σε 4.500 λέξεις. Τόσο μεγάλη ήταν η γραπτή αποτύπωση των όσων είπαμε ένα πρωινό στο “Κάραβελ” κάποιες μέρες πριν.

Ο Νίκος συμπληρώνει φέτος 12 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στην Εθνική. Ήταν επιλογή του κόουτς Γιαννάκη στη μεγάλη όσο και καθοριστική ανανέωση της Εθνικής και από τότε δεν έλειψε ποτέ από δίπλα μας. Ήταν παρών σε όλες τις μεγάλες ή μικρές στιγμές. Στα ωραία και τα άσχημα της Εθνικής. Ο δικός του κύκλος, όπως και αυτός του Σπανούλη και του Μπουρούση φαίνεται να κλείνει, αν όχι φέτος τότε του χρόνου (ελπίζουμε) στο Ρίο.

Κι είναι η ώρα για ένα παίκτη-μάλαμα, τον γκαρντ που θέλουν όλοι οι προπονητές, να κάνει τον απολογισμό του. Θυμάται τις κολασμένες μέρες της πρώτης προετοιμασίας, το χρυσό στο Βελιγράδι, την πάσα στον Διαμαντίδη, την αγκωνιά του Βαρεζάο, όλα όσα σημάδεψαν τον ίδιο, την Εθνική, τους συμπαίκτες-συνοδοιπόρους του, το ίδιο το μπάσκετ.

Ο Νίκος Ζήσης έχει 180 διεθνείς συμμετοχές, είναι έκτος στον σχετικό πίνακα και σύντομα θα περάσει στην 4η θέση

Έφυγε στα 22 του για την Ιταλία, ενώ όπως αποκαλύπτει ήταν “Ελληνάρας” όσο δε γινόταν, συμπλήρωσε ήδη μια δεκαετία “στα ξένα” και παραδέχεται ότι φέτος η Εθνική έχει τις προϋποθέσεις να πετύχει: “Αν δεν το καταφέρουμε, δεν θα κρυφτώ πίσω από το δάχτυλό μου. Θα είναι μια τεράστια σφαλιάρα”.

Θα παίξει στο έκτο Ευρωμπάσκετ της καριέρας του, μετρώντας ακόμη τρία Παγκόσμια Πρωταθλήματα και δυο ολυμπιακά τουρνουά. Έχει φορέσει το χρυσό το 2005 (Ευρωμπάσκετ), το αργυρό το 2006 (Παγκόσμιο) το χάλκινο το 2009 (Ευρωμπάσκετ). Αν δεν μιλήσει, λοιπόν, αυτός, τότε ποιος. Αν δεν τα πει αυτός, τότε ποιος. Ιδού, λοιπόν. Απολαύστε τον...

• Νίκο, συμπληρώνεις μια δωδεκαετία συνεχόμενης παρουσίας. Νομίζω ότι είσαι αυτός, που εκφράζει ιδανικά όλη την ιστορία του ελληνικού μπάσκετ, τα τελευταία χρόνια...
  

“Σίγουρα είναι τιμή για μένα, να λογίζομαι μόνιμο μέλος της Εθνικής. Μπορεί να λείπω πολλά χρόνια από την Ελλάδα, αλλά πολύς κόσμος με έχει συνδέσει με την ομάδα. Τα έφερε έτσι η ζωή, που είμαι τόσα χρόνια έξω και η Εθνική είναι, πλέον, η ομάδα της καρδιάς μου. Όταν κάθομαι και σκέφτομαι ακόμη και τώρα που έχουν περάσει τα χρόνια, αν κάτι θέλω να κάνω, το πρώτο που σκέφτομαι είναι η Εθνική. Ειδικά, μετά τις τελευταίες αποτυχίες. Είχα την τύχη να είμαι γερός και έδωσα το παρών στην Εθνική, όλα αυτά τα καλοκαίρια. Αυτό που μετράει για μας, για τη δική μου γενιά, είναι να μεταλαμπαδεύσουμε την αγάπη για την Εθνική. Να είναι κοντά της τόσο στα καλά, όσο και στα κακά. Να είσαι παρών και να προσφέρεις, αυτό μετράει.

Είναι αλήθεια ότι στο παρελθόν οι ομάδες δεν πίεζαν τόσο πολύ τους παίκτες της για τις εθνικές. Τώρα είναι διαφορετικά. Δεν το λέω, προς Θεού, για κάποιο ελληνικό κλαμπ. Και στο εξωτερικό η πίεση ίδια είναι, ενώ στο ΝΒΑ υπήρχε από πάντα. Και σε μένα έχει συμβεί. Σου λένε “έχεις μεγαλώσει, κάτσε λίγο να ξεκουραστείς”. Η πίεση πριν από δέκα χρόνια ήταν πολύ μικρότερη

• Ήταν και λιγότερα τα ματς

“Χωρίς αμφιβολία. Φέτος εγώ έπαιξα 88 αγώνες. Ξεκινάω την αρίθμηση από το πρώτο φιλικό της Εθνικής και σταματάω στο τελευταίο ματς του πρωταθλήματος. Φανταστείτε ότι το αντίστοιχο νούμερο το 2007 ήταν 67 παιχνίδια. Η διαφορά είναι τεράστια. Γιατί και οι προπονήσεις συνεχίζονται στον ίδιο ρυθμό. Θα συντηρείσαι λίγο, αλλά άντε να κάνεις ... συντήρηση με τον Ομπράντοβιτς. Στο φουλ συνέχεια είσαι. Τόσο σωματικά, όσο κυρίως ψυχολογικά, για να είσαι έτοιμος να αποδώσεις. Και πάλι, όμως εγώ είμαι ας πούμε ευνοημένος γιατί τα τελευταία τρία χρόνια δεν έχω παίξει σε τελικούς πρωταθλήματος, άρα έχω γλιτώσει κάποια ματς”

• Μια 12ετία, που ξεκινάει με τη θαρραλέα ανανέωση του Γιαννάκη. Κλείνει κι ένας κύκλος, όλοι θέλουμε να ελπίζουμε στο Ρίο. Τι σου έχουν αφήσει όλα αυτά τα χρόνια...
  

“Έτσι ακριβώς είναι. Αντικειμενικά, το να μπεις στην Εθνική Ομάδα σε ηλικία 21 ετών είναι πολύ δύσκολο. Πάντα η ομάδα είχε, έχει και θα έχει υψηλού επιπέδου και αξίας. Μετράνε πάντα και οι αποφάσεις. Ο κόουτς Γιαννάκης ήρθε τότε, εκείνο το καλοκαίρι και τα άλλαξε όλα. Παρένθεση: Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνη την προετοιμασία. Πρέπει να ξεκινήσαμε δέκα εβδομάδες πριν. Είχαμε πάει στο Μέτσοβο, θυμάμαι τα πάντα. Είχαμε αρχίσει ενώ η Εθνική ποδοσφαίρου έπαιζε στον ημιτελικό του Euro 2004, γιατί είχαμε δει όλοι μαζί το παιχνίδι.

Ο Ζήσης έχει παίξει σε 5 Ευρωμπάσκετ, 3 παγκόσμια Πρωταθλήματα και 2 ολυμπιακά τουρνουά. Ήταν πρώτος σκόρερ της ομάδας στο Ευρωμπάσκετ 2005

Τρομερή προετοιμασία, σου λέω. Με 20 παίκτες. Δεν ήταν όπως τώρα, που λίγο πολύ ο προπονητής έχει στο μυαλό του τον κορμό και κάνει απλές προσθαφαιρέσεις. Τότε σκοτωνόμαστε όλοι, για μια θέση. Ειδικά το καλοκαίρι εκείνο. Κλείνει η παρένθεση. Τέλος πάντων, ο κόουτς Γιαννάκης είχε πάρει τις αποφάσεις να αλλάξει την ομάδα. Πήγαμε εκτός από μένα, για πρώτη φορά, ο Βασίλης, ο Τσαρτσαρής που ήταν μεγαλύτερος αλλά κι εκείνος καθιερωνόταν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Έμελλε να είναι το ξεκίνημα των επιτυχιών το 2004. Γιατί; Μάλλον επειδή η ομάδα έδεσε πολύ γρήγορα και στο αγωνιστικό κομμάτι και έξω από το γήπεδο”.

• Αυτή η ομάδα, έστω κι αν ακούγεται υπερβολικό, ξεπέρασε σε επιτυχίες τους προηγούμενους. Το έχει παραδεχθεί ο ίδιος ο Γιαννάκης...

“Θα έλεγα ότι ο κύκλος της ομάδας αυτής ήταν πέντε χρόνια. Από το 2004 μέχρι το 2008. Πολύ θα ήθελα να μαζευόμαστε ξανά οι 12 παίκτες και να λέγαμε ιστορίες από τα παλιά. Γιατί είναι αλήθεια ότι εκείνη τη δεδομένη χρονική στιγμή, δεν σκεφτόμασταν τι ακριβώς είχαμε καταφέρει. Η ζωή συνεχίζεται ξέρεις. Κάνεις κάτι, πας μετά στην ομάδα σου και τα χρόνια κυλάνε. Ξαφνικά μεγαλώνεις, κάποιοι σταματάνε, κάποιοι συνεχίζουν, όλα αυτά μαζί και δεν προλαβαίνεις πολλές φορές να κάνεις τον απολογισμό”.

• Ε, λογικό είναι. Δεν μπορεί κανείς να σταματήσει το χρόνο...

“Ναι, αυτό λέω. Άλλωστε από εκείνη την ομάδα ενεργοί είμαστε ο Σπανούλης, ο Μπουρούσης κι εγώ, Διαμαντίδης και Φώτσης συνεχίζουν να παίζουν, όπως και ο Παναγιώτης ο Βασιλόπουλος. Οι μισοί έχουν σταματήσει. Και έτσι λέμε, πως περνάνε τα χρόνια και δεν καταλάβαμε τι είχαμε κάνει. Ένα είναι το σίγουρο. Αγαπάγαμε ο ένας τον άλλον. Ακούγεται κλισέ, τετριμμένο, αλλά έτσι ήταν. Είχαμε ιδανικό κλίμα και ένα προπονητή που ήταν και παραμένει τοτέμ για το ελληνικό μπάσκετ.

Εντάξει, δεν θα τα περιγράψω όλα τέλεια. Δεν ήταν κιόλας. Πολλές φορές μπήκαν μπροστά και εγωισμοί και άλλα πράγματα. Στο τέλος, όμως, αυτό που προσπαθούσαμε ήταν να νικήσει η ομάδα. Και γι αυτό νομίζω ότι πολλές φορές μας χαμογέλασε και η τύχη. Εκείνη την ομάδα, είναι δύσκολο να τη ξεχάσω. Δεν είναι τα μετάλλια, η αίγλη κλπ, κλπ. Ήταν η αρμονία, η χημεία, όλο αυτό που μας έκανε μια ομάδα με όλη τη σημασία της λέξης...

• Κι εσείς βρήκατε μια γενιά που ... έμοιαζε να σας περιμένει, για να πετύχει

“Προφανώς. Ήταν οι 77άρηδες. Κακιούζης, Παπαλουκάς, Ντικούδης, Χαζτηβρέττας και οι ενδιάμεσοι, Διαμαντίδης, Λάζαρος. Νομίζω ότι ήταν μια γενιά, που είχε κάποιες αποτυχίες νωρίς, αλλά στη συνέχεια έψαχνε πάρα πολύ την επιτυχία. Εμείς από την άλλη κάτι τέτοιο, την επιτυχία δηλαδή, την είχαμε συνηθίσει από τις μικρές ομάδες. Θεωρούσαμε αδιανόητο να παίζουμε Ευρωμπάσκετ και να μη πηγαίνουμε στην τετράδα. Κι όμως η Εθνική Ανδρών είχε να προκριθεί σε τετράδα μια εφταετία. Δέσαμε αμέσως μαζί. Και χτίστηκε μια ομάδα που έφτασε ψηλά. Ήταν θέμα χημείας, αλλά και σίγουρα υπόθεση του προπονητή, γιατί ο κόουτς Γιαννάκης μας βοήθησε πάρα πολύ να γίνουμε ό,τι είδατε”

• Αν σου έλεγαν να διαλέξεις δυο, τρία πέντε “φλας” από αυτή την πορεία τι θα κρατούσες. Καλά ή κακά. Δεν έχει σημασία. Μπορεί να σου έχει μείνει μόνο η ... αγκωνιά του Βαρεζάο

“Καλά αυτή δεν ξεχνιέται έτσι κι αλλιώς. Δεν είναι μόνο ο πόνος, ή η φάση που σχεδόν όλοι την έχουν δει. Θυμάμαι, όταν είχε έρθει όλη η ομάδα να με δει στο νοσοκομείο στη Χαμαμάτσου. Είχαμε κάτσει σε ένα τετράγωνο μεγάλο τραπέζι. Δεν θα ξεχάσω τα βλέμματα των συμπαικτών μου, εκείνο το βράδυ. Νομίζω ότι ακόμη κι αυτό το γεγονός συσπείρωσε την ομάδα. Μας έχει μείνει χωρίς αμφιβολία. Τι άλλο θυμάμαι; Πολλές φορές στο εξωτερικό, όταν έχουν κοιμηθεί τα παιδιά και μπαίνω στο ιντερνετ, αποκλείεται να μη πατήσω το βιντεάκι στο youtube, να δω το Ελλάδα-Γαλλία, από το Ευρωμπάσκετ του 2005. Όχι όλο το παιχνίδι, δεν το έχω δει. Αλλά τα τελευταία 45 δευτερόλεπτα, τα βλέπω και τα ξαναβλέπω. Πάει μόνο του το χέρι και κάνει το κλικ”!

Τα 45 δευτερόλεπτα που σημάδεψαν τη γενιά μας και ολόκληρο το ελληνικό μπάσκετ

• Συμφωνείς ότι σε αυτά τα 45 δευτερόλεπτα είδαμε την ιδιαιτερότητα του σύγχρονου ελληνικού μπάσκετ; Πως διαβάζουμε το παιχνίδι, πως ανατρέπουμε δεδομένα και καταστάσεις;

“Ναι, συμφωνώ. Σημάδεψαν και τη γενιά μας αυτά τα 45 δευτερόλεπτα. Είχαμε έρθει μεν από επιτυχίες με μικρές ομάδες, κι εμείς και οι 80άρηδες, αλλά τα ψέματα. Άλλο οι μικρές εθνικές και άλλο η ανδρών. Περιμέναμε και θέλαμε τη διάκριση, αλλά δεν ήταν εύκολο. Όταν φτάσαμε στον πρώτο τελικό με τη Ρωσία, μας κυρίευσε το άγχος. Σκεφτόμασταν ότι κερδίζοντας, θα μπαίναμε στην τετράδα. Βάλαμε το πρώτο μας καλάθι στο όγδοο λεπτό. Με τη Γαλλία, έτσι όπως κερδίσαμε, μας σημάδεψε. Κατ' αρχήν για τέσσερα χρόνια, κάναμε συνεχόμενες ανατροπές. Χάναμε οκτώ-δέκα, πόντους και λέγαμε, δεν τρέχει τίποτε θα κερδίσουμε. Όχι μόνο εμείς αλλά κι εσείς, έξω από το γήπεδο, το ίδιο θα πιστεύατε. Και κάθε φορά βάζαμε ... το τελευταίο σουτ.

Το ρεκόρ πόντων του με την Εθνική είναι 23π στον μικρό τελικό του 2007 εναντίον της Λιθουανίας (68-73)

Δεν ήταν μόνο εμείς που είχαμε τεράστια αυτοπεποίθηση, όπως ας πούμε στο ματς με τη Σλοβενία, στην Ισπανία το 2007. Ήταν και οι αντίπαλοι που άρχισαν να φοβούνται και έλεγαν, πω-πω αυτοί δεν χάνουν ποτέ. Είχε δημιουργηθεί αυτός ο φόβος του αντιπάλου. Ό,τι έχτισε και ο Ολυμπιακός τα τελευταία χρόνια στην Ευρωλίγκα. Είναι πολύ σημαντικό. Το είδα και φέτος στη Μαδρίτη, όταν ντυνόμουν στα αποδυτήρια με τη Φενέρ, βγήκαμε έξω και το ματς ήταν στο +9 για την ΤΣΣΚΑ. Είδα το πρόσωπο του Βατούτιν και ήταν σα να έχανε με ...15. Και λες, πόσο πρέπει να κερδίζεις για να μη χάσεις. Αυτό χτίζεται, μέσα από τις νίκες και αγχώνει τον αντίπαλο. Έτσι λειτουργούσε και εκείνη την πενταετία η Εθνική”

• Την πάσα στον Διαμαντίδη την είχες σχεδιάσει, ή βγήκε ένας αυτοματισμός στην επίθεση της ομάδας

“Όχι, βγήκε μέσα από το παιχνίδι. Αν θυμάστε, ως πιο έμπειρος παίκτης την μπάλα σε αυτές τις επιθέσεις έπαιρνε ο Παπαλουκάς. Είχε βγει, όμως, με πέντε φάουλ στην αμέσως προηγούμενη φάση. Ο κόουτς μου είπε να πάρω την μπάλα. Βγήκε μια φάση, που δουλεύουμε σε ειδικές καταστάσεις στην προπόνηση. Όταν γίνεται μια διείσδυση, υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία που θα πάει κάθε παίκτης, τηρώντας τις αποστάσεις. Εγώ, παίρνοντας την μπάλα είχαν σαν πρώτο στόχο να επιτεθώ προς το καλάθι. Ο Ντιό, πιο νέος αλλά από τότε πολύ ώριμος και έξυπνος, μου έκλεισε το δεξί διάδρομο για να με πάει στο αριστερό χέρι και μάλιστα με την ασφάλεια που έχει ο 2.05 απέναντι στον 1.95. Να κάνω ένα σουτ χωρίς ισορροπία, χωρίς μεγάλη τύχη να ευστοχήσω.

• Κι έτσι φτάσαμε, δέκα χρόνια μετά, να συζητάμε μόνο γι αυτό το παιχνίδι και σε καμιά περίπτωση για τον τελικό που ακολούθησε...

“Μα κι εμείς, όταν τελείωσε το ματς με τη Γαλλία, δεν σκεφτόμασταν τον τελικό. Είχε πάει η ώρα τρεις-τέσσερις το πρωί κι ενώ παίζαμε την επόμενη μέρα, λέγαμε “δεν το χάνουμε, αποκλείεται”. Κατ' αρχήν ακούγαμε τους Έλληνες να πανηγυρίζουν στο Βελιγράδι, ήταν στο δρόμο και άλλοι, οπότε δεν μας απασχολούσε η Γερμανία κι ας είχε κερδίσει κι αυτή με μπάζερ μπίτερ του Νοβίτσκι όχι όποιον-όποιον, αλλά την Ισπανία! Ήμασταν σίγουροι. Μόνο, που αυτή τη σιγουριά την πληρώσαμε ένα χρόνο μετά στην Ιαπωνία. Όταν αποκλείσαμε τους Αμερικανούς, έχοντας μάλιστα και μια μέρα ξεκούρασης, ενώ την ίδια ώρα είχε τραυματιστεί ο Γκασόλ στην Ισπανία. Λέγαμε “είναι γραφτό, να ξανακερδίσουμε το χρυσό. Αφού πήραμε τον ημιτελικό, όπως με τη Γαλλία, δεν χάνουμε στον τελικό. Δυστυχώς πέσαμε έξω.

Οι Ισπανοί αναπλήρωσαν στο έπακρο την απουσία του Γκασόλ, είχαν ένα εξαιρετικό σχέδιο, που το εκτέλεσαν στην εντέλεια. Δεν μας άφησαν να δημιουργήσουμε, βγήκαμε εκτός παιχνιδιού και φάνηκε ότι δεν ήμασταν ψυχολογικά έτοιμοι. Δεν έπαιζα και έβλεπα το ματς πιο ήρεμα από τον πάγκο. Νομίζαμε ότι θα ήταν πιο εύκολος ο τελικός, χωρίς τον Γκασόλ, αλλά συνέβη το αντίθετο. Οι Ισπανοί συσπειρώθηκαν απ' αυτή την απουσία και έπαιξαν για τον ηγέτη τους...”

• Ποια ήταν η μεγαλύτερη ευκαιρία; Αυτός ο χαμένος τελικός, ή μήπως ο ημιτελικός του 2007 μέσα στη Μαδρίτη;

“Εγώ, θα έλεγα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, το 2008. Τότε, που για ένα σουτ δεν μπήκαμε στην τετράδα, να διεκδικήσουμε ένα ολυμπιακό μετάλλιο. Εντάξει, το 2006 θα μπορούσαμε να παίξουμε καλύτερα, να είμαστε παγκόσμιοι πρωταθλητές, αλλά για κάτσε, είχαμε προκριθεί στον τελικό με μια νίκη ορόσημο επί των Αμερικανών.

Έχει κατακτήσει το χρυσό στο Ευρωμπάσκετ 2005, το αργυρό στο Μουντομπάσκετ του 2006 και το χάλκινο στο Ευρωμπάσκετ του 2009

Το 2007, αυτό που μένει είναι ότι ... χάλασε το κλίμα από την αρχή. Αλλά παρότι δεν παίζαμε καλά, δείξαμε χαρακτήρα. Παίξαμε πολύ κακό μπάσκετ, παρόλα αυτά, όμως, φτάσαμε στον ημιτελικό όπου πέσαμε πάνω σε μια απίθανη διαιτησία. Κι αυτά τα βιντεάκια τα βλέπω στο youtube, με τους θεατρινισμούς των Ισπανών...”

• Και γιατί λες ότι σταμάτησε ο κύκλος αυτής της ομάδας σε αυτό το σημείο;

“Επειδή άρχισαν να αποχωρούν ένας-ένας οι παίκτες. Σταμάτησε ο Θοδωρής. Και ο Λάζαρος, ενώ είχε αποχωρήσει και ο Κακιούζης. Είχαν μπει άλλα παιδιά νεότερα. Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, έκλεισε ένας κύκλος μιας χρυσής πενταετίας...”

• Εντάξει, δεν διαφωνώ. Εγώ, λέω δωδεκαετία, γιατί κλείνει ένας κύκλος από σας τους παλιότερους μέσα στην ομάδα...

“Σίγουρα. Θεωρώ, άλλωστε, αναγκαίο να ανοίγει ο δρόμος για τους νέους. Δεν μπορεί κανείς να φράζει το δρόμο. Το μέλλον μας είναι εδώ, άλλωστε. Το είδαμε πρόσφατα με τη μεγάλη επιτυχία της Εθνικής Εφήβων. Πάντα υπάρχει το χρονικο σημείο, που καταλαβαίνεις ότι ήρθε η ώρα να δώσεις τη θέση σου στους επόμενους. Θα ηγηθούν οι 90άρηδες, πλέον. Μια επίσης χρυσή γενιά με επιτυχίες, η οποία θα μεταλαμπαδεύσει στους επόμενους αυτό που τους δώσαμε εμείς.

Ήδη στην ομάδα έρχονται οι 94άρηδες, νομίζω ότι κάπως έτσι θα συνεχιστεί η διαδρομή της Εθνικής. Θα ξανάρθουν και μεγάλες επιτυχίες. Μακάρι να έρθουν και φέτος. Για το μέλλον όμως είμαι σίγουρος. Στο κάτω-κάτω, αυτή είναι η και η ουσία της Εθνικής Ομάδας. Όλοι περνούν. Η ομάδα μένει. Εγώ είχα την τύχη να παίζω, αύριο όμως θα την παρακολουθώ από την εξέδρα μαζί με τα παιδιά μου

• Θα' θελες να ήταν λίγο πιο μεγάλα τα παιδιά και να σε έβλεπαν να παίζεις;

“Μακάρι να ... ζήσει τώρα ο μεγάλος μου γιος που είναι 4,5 ετών, ένα πανηγυρισμό μου. Πέρσι καταλάβαινε λίγο, φέτος έχει περισσότερη αίσθηση και περιμένει το Ευρωμπάσκετ. Στην ηλικία του, άλλωστε, ήμουν κι εγώ όταν έγινε το Ευρωμπάσκετ 87. Και κατά σύμπτωση ο Αλέξανδρος, μιας και μιλάμε για αυτόν, έχει γεννηθεί στις 14 Ιουνίου! Ανήμερα της επετείου αυτού του θριάμβου...”

Η ανάμνηση του 87 και η ευλογία του μπάσκετ

• Δύσκολο να θυμάσαι κάτι από το Ευρωμπάσκετ 87...

“Θα πω κάτι που όλοι οι φίλοι μου έχουν ακούσει δεκάδες φορές και θα λένε “πωωω, πάλι τα ίδια”, αλλά αυτό μου έχει μείνει. Να είμαι στα πόδια του πατέρα μου. Να είναι ξαπλωμένος κι εγώ στα πόδια μου και να μου λέει “πήραμε το χρυσό μετάλλιο, τώρα θα βγούμε έξω και θα κορνάρουμε με το αμάξι”. Αυτό ήταν...”

• Και το μπάσκετ μπήκε στη ζωή σου...

“Ναι και μπήκε από εκείνο το βράδυ. Είπα στον πατέρα μου, θέλω να πάμε στο πάρκο να κάνω ό,τι και αυτοί. Κι έτσι πήρα την μπάλα και άρχισα να παίζω. Στα 7 μου ξεκίνησα, όταν πήγα στη ΧΑΝΘ, μαζί με το μεγαλύτερο αδερφό μου. Δεν υπήρξε κάποια επιρροή στην οικογένειά μου. Δεν έπαιζε κανένας γνωστός μας, δηλαδή. Απλά μας έσπρωξε το Ευρωμπάσκετ”.

• Τι σου άφησε, λοιπόν, το μπάσκετ πέραν της καταξίωσης, της οικογένειας και τα χρήματα που κέρδισες...

“Όταν κάνω μια τέτοια αναδρομή το σκέφτομαι σαν ευλογία. Μακάρι να μπορέσουν και τα παιδιά μου να μπουν στον αθλητισμό. Σου χαρίζει πολλά πράγματα. Σε μαθαίνει να έχεις ένα πρόγραμμα, να σέβεσαι προπονητές, συμπαίκτες, προπονητές. Σε κάνει πλούσιο σε όλα τα επίπεδα. Δεν ξέραμε ότι θα βγάλουμε και χρήματα, ποιος το' ξερε άλλωστε στα 18 του. Κάναμε το χόμπι μας, επάγγελμα και είναι ένα χιλιωειπωμένο αλλά αληθινό κλισέ. Να σου πω την αλήθεια, δεν ήξερα, δεν φανταζόμουν ότι θα γινόμουν επαγγελματίας...”

Ξεκίνησε στην ΧΑΝΘ, πήγε στην ΑΕΚ και από το 2005 παίζει στο εξωτερικό (Μπενετόν, Σιένα, ΤΣΣΚΑ, Μπιλμπάο, Καζάν, Φενέρ και από του χρόνου Μπάμπεργκ). Έχει κατακτήσει την Ευρωλίγκα του 2006, και 4 πρωταθλήματα (2 στη Ρωσία και από ένα σε Ελλάδα και Ιταλία)

• Και προφανώς δεν διαισθανόσουν ότι θα πήγαινες σε τόσες χώρες...

“Δεν είναι πάρα πολλές. Στα δέκα χρόνια που λείπω τα οκτώ τα πέρασα σε Ιταλία και Ρωσία. Πέρασα από την Ισπανία, φέτος πέρασα από την Τουρκία και τώρα ετοιμάζομαι για τη Γερμανία”

• Πολλές ή λίγες, είναι εμπειρίες...

“Πολύ μεγάλες. Δεν το συζητάω...”

• Πώς αισθάνεσαι, λοιπόν, που ένας Έλληνας θα βρεθεί σαν ... δάσκαλος του μπάσκετ στη Γερμανία, καθώς θα φορέσεις τη φανέλα της Μπάμπεργκ...

“Είναι τα παιχνίδια της ζωής. Ο κόουτς Τρινκιέρι με ήθελε πολύ. Μιλήσαμε μαζί και κατάλαβα ότι χρειάζεται ένα έμπειρο παίκτη σε ομάδα πρωταθλητισμού. Δεν είναι εύκολο να προσαρμοστείς σε μια νέα ομάδα, είναι θέμα χαρακτήρα. Νομίζω ότι θα πάμε καλά. Η πρώτη μου εμπειρία από ένα ταξίδι αστραπή, για τα διαδικαστικά, ήταν καταπληκτική. Μου λένε “στις 7:25” θα περάσει το αυτοκίνητο να σε πάρει. Δεν έκαναν λάθος ούτε ένα λεπτό...”

• Μιας και μιλάμε για όλα, πιστεύεις ότι φεύγοντας από την ΑΕΚ πριν από δέκα χρόνια, όχι μόνο εσύ, αλλά και όλοι οι παίκτες αφήσατε κάτι στη μέση. Έχω την αίσθηση ότι θα μπορούσατε να είστε κυρίαρχοι για πολλά χρόνια, ανατρέποντας ακόμη και την ιστορία όπως εξελίχθηκε...

“Νομίζω ότι όλα τελείωσαν άδοξα. Θα έλεγα ότι κι εκεί ήμασταν μια παρέα με τρομερή χημεία, με “παντρεμα” γενεών καθώς δίπλα σε Χατζή, Κακιούζη, Ντικούδη μπήκαμε εγώ, ο Μπουρούσης, ο Τσιάρας, ο Ταπούτος. Υπήρχε ένα εξαιρετικό κλίμα, αλλά τα οικονομικά προβλήματα δεν άφησαν ούτε σε εμάς, αλλά ούτε και στον κόσμο της ΑΕΚ την ευκαιρία να δούμε τι μπορούσαμε να κάνουμε. Αν αυτή η ομάδα έμενε ως είχε με αυτό τον κορμό των 6-7 παικτών και την προσθήκη κάθε χρόνο 4-5 καλών ξένων νομίζω ότι θα έπαιζε συνεχώς σε φάιναλ-φορ και θα έπαιρνε πρωταθλήματα στην Ελλάδα. Δυστυχώς προέκυψε οικονομική δυσπραγία. Και ξέρετε κάτι, εγώ που λείπω δέκα χρόνια, πλέον, δεν φανταζόμουν ότι θα έφευγα ποτέ για να παίξω στο εξωτερικό.

• Πάμε ξανά στην Εθνική. Λίγο πριν από το Ευρωμπάσκετ, μετά από συνεχόμενες αποτυχίες, είμαστε σε ένα σταυροδρόμι...

“Ναι συμφωνώ. Και δεν μπορούμε, πλέον, να κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας. Όπως είπα έχουν παντρευτεί δυο γενεές. Κάποιοι στα 31-32 που έχουμε ακόμη πολύ μπάσκετ μέσα μας. Έχουν έρθει οι 90άρηδες, που είναι πρωταγωνιστές στις ομάδες τους, έχουν κερδίσει τίτλους και είναι πολύ ώριμοι. Προστέθηκε ο Κουφός. Έχει βελτιωθεί και ωριμάσει ο Αντετοκούμπο. Με αυτό το ρόστερ, λοιπόν, θεωρώ ότι μια αποτυχία θα είναι ακόμη μεγαλύτερη σφαλιάρα. Δεν είμαστε, πλέον, στο 2011.

Μετράει και 83 συμμετοχές στις μικρές εθνικές ομάδες, έχοντας κατακτήσει το χρυσό στο Ευρωμπάσκετ νέων (2002), το χάλκινο στο ευρωπαϊκό εφήβων (2000), το ασημένιο στο Ευρωμπάσκετ παίδων (1999) και το ασημένιο στους Μεσογειακούς Αγώνες (2001)

Τότε πήγαμε στο Ευρωμπάσκετ με έξι ρούκις. Και στο προολυμπιακό, επίσης. Είχαν έρθει για πρώτη φορά οι 90άρηδες, έπαιζαν παιδιά όπως ο Ξανθόπουλος, για πρώτη φορά στην Εθνική. Ο κόουτς Ζούρος είχε κάνει τρομερή δουλειά, φύγαμε με την έκτη θέση. Ακόμη κι έτσι, όμως, η πρόκριση στην τετράδα κρίθηκε σε ένα σουτ, στον προημιτελικό με την Γαλλία. Νομίζω ότι ήταν ένα από τα καλοκαίρια που η ομάδα δούλεψε καταπληκτικά και χάσαμε το εισιτήριο για τους “4” για δυο κατοχές”.

• Και φέτος;

“Έχουμε καλό ρόστερ. Έχουμε και την εμπειρία του πέρσι. Κυρίως του συστήματος που είναι ίδιο, πλέον. Παίζουμε πέντε ματς στο Ζάγκρεμπ, πάμε στη Λιλ. Ναι, βήμα-βήμα, βλέπουμε τα ματς ένα προς ένα, αλλά αν δεν πάμε και στη Λιλ, καλύτερα ... να μη ξεκινήσουμε για το Ζάγκρεμπ. Σίγουρα θέλουμε να βελτιωνόμαστε κάθε μέρα. Και οι πρώτοι αγώνες στον όμιλο θα μας δώσουν αυτή την ευκαιρία να προετοιμαστούμε για τα χιαστί. Πέρσι κάναμε το 5-0 και προτρέξαμε. Είμαστε και πιο ενθουσιώδεις. Νομίζαμε ότι πήραμε ... μετάλλιο από τον πρώτο γύρο”.

• Παρότι ξέραμε ότι το πρώτο ματς θα ήταν δύσκολο...

“Το γνωρίζαμε, γιατί ήταν ένα γκρουπ με δυνατές ομάδες, οπότε έτσι κι αλλιώς ο 4ος θα ήταν ισχυρός. Και δεν εφησυχάσαμε. Και τα βίντεο είδαμε και καλά προετοιμαστήκαμε. Ήταν, όμως, η όλη ατμόσφαιρα ότι ... κερδίζουμε. Θυμάμαι στην συνέντευξη Τύπου με τον κόουτς και τον Μάντζαρη, να λέμε ότι “αν είμαστε το φαβορί, πρέπει να το δείξουμε μέσα στο γήπεδο”. Και όλα αυτά επειδή εμείς είχαμε 5-0, ενώ οι Σέρβοι 2-3. Κι όμως. Αυτά πολλές φορές είναι πλασματικά...”

• Άλλωστε κι η Εθνική το 2005 αγκομαχούσε...

“Ναι. Και με το Ισραήλ δεινοπαθήσαμε και με τη Ρωσία κάναμε οκτώ λεπτά να βάλουμε καλάθι. Όλα αυτά όμως σφυρηλατούν τον χαρακτήρα σου. Πόσες φορές οι Ισπανοί δεν έχουν ξεκινήσει με αναπάντεχα αποτελέσματα, αλλάζοντας μάλιστα και τη ... ροή του τουρνουά, αλλά στα νοκ-άουτ είναι ασυναγώνιστοι; Το στοίχημα, λοιπόν. Το πιο σημαντικό απ' όλα είναι να πάμε έτοιμοι στα νοκ-άουτ. Με τον σωστό τρόπο σκέψης και τον χαρακτήρα...

• Ποιά ομάδα σου θυμίζει η φετινή. Εγώ θα έλεγα του 2005. Με πολλές λύσεις παντού...

“Δεν έχεις άδικο, με την ιδιαιτερότητα ότι τώρα υπάρχουν αρκετοί 30άρηδες και πάνω, κάτι που δεν υπήρχε το 2005. Το έβλεπε στο τραπέζι τις προάλλες, μετρώντας τα ...χρόνια μας. Από την άλλη, αυτό σημαίνει και μεγαλύτερη εμπειρία”

Οι καλές ομάδες ξεχωρίζουν από την ετοιμότητα όλων των παικτών να συνεισφέρουν

• Είναι, ωστόσο όπως και τότε, μια ομάδα που έχει 12 καλούς παίκτες. Κάποιος θα παίξει, κάποιος όχι, κάποιος θα δυσαρεστηθεί, αλλά είναι σίγουρο ότι στη διαδρομή του τουρνουά θα χρειαστεί στον Κατσικάρη...

“Ναι. Όπως έγινε με τον Παπαλουκά το 2005, που μετά το ματς με τη Ρωσία έπαιξε καλά, μέχρι που μπήκε στην καλύτερη πεντάδα. 'Ετσι όμως χρωματίζονται τα καλοκαίρια. Έτσι είναι οι μεγάλες διοργανώσεις, που τις έχω φάει με το κουτάλι. Αυτό είναι το 6ο Ευρωμπάσκετ. Σε ένα τουρνουά, κρίνεται ο παίκτης και ο χαρακτήρας του. Δεν είναι όπως η ομάδα, που ο προπονητής αλλάζει συστήματα, ο παίκτης δουλεύει μόνος του. Όλα κρίνονται μέσα σε 15 μέρες. Κάθε παίκτης, λοιπόν, επειδή θα του έρθει σίγουρα η ευκαιρία, πρέπει να είναι έτοιμος να συνεισφέρει. Οι ομάδες που ξεχωρίζουν στο τέλος είναι εκείνες που έχουν περισσότερους παίκτες να συνεισφέρουν. Εντάξει υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως τα Σκόπια το 2011 που έπαιξε με έξι και λίγο έλειψε να κερδίσει το χάλκινο μετάλλιο. Δεν είναι όμως ο κανόνας...”

• Μαζί με Σπανούλη και Μπουρούση είστε συνοδοιπόροι, φίλοι, κουμπάροι. Πόσο σημαντική είναι αυτή η τριπλή συνύπαρξη...

“Είναι τρομερό. Ξεκινήσαμε παιδάκια και τώρα έχουμε ... εμείς οκτώ παιδιά (και οι τρεις μαζί). Είναι ξεκάθαρο ότι μας δένει όλη αυτή η διαδρομή, αλλά θέλουμε να κλείσουμε με μια επιτυχία. Θέλουμε να πετύχουμε. Πώς; Δεν ξέρω. Να βάλόυμε 40 πόντους; Να βάλουμε 140; Όπως και να' χει θέλουμε να πετύχουμε”

• Άρα, είστε διψασμένοι, γιατί κάποιοι το αμφισβητούν ...

“Μα άμα δεν ήμασταν τι κάνουμε εδώ; Θα μπορούσα να είμαι στη Θεσσαλονίκη, μαζί με τα παιδιά μου. Δεν έχω κανένα λόγο να είμαι κοντά στην ομάδα, εκτός από τον στόχο να πετύχουμε. Κι είναι η δίψα μας τεράστια. Όλων μας. Υπάρχει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ότι “υπάρχουν πολλά αστέρια, πρέπει να μπουν εγωισμοί από κάτω κλπ, κλπ”. Ο καθένας θέλει να παίζει, να προσφέρει, αλλά πάνω απ' όλα μπαίνει πάντοτε η ομάδα. Είναι τεράστιο όμως το κίνητρό μας. Να το ξέρετε”.

Σπανούλης η μηχανή, Μπουρούσης το παλικάρι

• Πως θα περιέγραφες με δυο λόγια τον Σπανούλη και τον Μπουρούση;

“Θα ξεκινήσω με τον Βασίλη, που είναι και λίγο μεγαλύτερος. Δεν έχω ξαναδεί παίκτη με τόσο μεγάλη συγκέντρωση. Ακούγεται εύκολο, αλλά να ξέρετε ότι δεν είναι. Ο Σπανούλης είτε βάζει τα καλάθια, όπως στον ημιτελικό με την ΤΣΣΚΑ, είτε δένει τα κορδόνια του να μπει στην προπόνηση, έχει την ίδια αποφασιστικότητα και θέληση να δουλέψει. Σοβαρός. Θέλει να γίνονται όλα στην εντέλεια. Ξέρουμε όλοι τι παίκτης είναι. Αυτό που θα μου μείνει για πάντα από τον Βασίλη στο γήπεδο είναι ότι πρόκειται για μια μηχανή. Πολλές φορές είναι δύσκολο να είσαι διαρκώς σε φουλ ένταση, να κάνεις τα πάντα όπως πρέπει. Ο Σπανούλης το κάνει. Από μια απλή προπόνηση, στην οποία ενδεχομένως να μη δίνει κανείς τόσο μεγάλη σημασία, μέχρι τον τελικό του πρωταθλήματος, θα έχει την ίδια συμπεριοφορά...”

• Κι ο Γιάννης;

“Είναι παλικάρι. Δεν κρύβεται ποτέ στα δύσκολα. Στο εξωτερικό θα έλεγα ότι ωρίμασε και έγινε άλλος άνθρωπος. Κάποτε ήταν πιο πολύ στην τσίτα και στα νεύρα. Τον έχω συμπαίκτη στην Εθνική και ξέρεις ότι κάθε φορά που θα έρθουν τα δύσκολα, ο Γιάννης θα τα δώσει όλα. Δεν πρόκειται ποτέ να κωλώσει. Ειδικά στην Εθνική, όπου αντίπαλοι του μπορεί να είναι ο Γκασόλ, ο Σκόλα ή ο Τόμιτς. Κι αυτό το εκτιμάς...”

• Ποιους φοβάσαι περισσότερο στο Ζάγκρεμπ ή στη Λιλ;

“Θα έλεγα περισσότερο τον εφησυχασμό αν πηγαίνουν όλα καλά. Αλλά αυτό λόγω της περσινής εμπειρίας δεν πρόκειται να ξαναγίνει. Τίποτε. Απλά να είμαστε καλά, να μην έρθει κάποιος τραυματισμός, όπως συνέβη με τον Βασίλη πριν από δύο χρόνια και άλλαξε τελείως το Ευρωμπάσκετ...”

• Τ ώρα που πας σιγά-σιγά προς το τέλος της καριέρας σου, τι θα' θελες να γράψει το βιβλίο του ελληνικού μπάσκετ στο κεφάλαιο Νίκος Ζήσης;

“Δεν το έχω σκεφτεί ακόμη. Ο καθένας έχει την άποψή του για μένα. Αυτό που έκανα 15 χρόνια, που παίζω μπάσκετ, είτε σε συλλόγους, είτε στην Εθνική λίγο περισσότερο ίσως στην Εθνική, το σύνθημά μου ήταν “τα πάντα για την ομάδα και να γίνομαι καλύτερος ώστε να έρχονται οι νίκες”. Κάποιοι λένε ότι έπρεπε να ήμουν περισσότερο εγωιστής, αλλά εγώ έτσι ήμουν. Πρώτα είναι η ομάδα...”

• Σα να ακούμε ένα μελλοντικό προπονητή;

“Όχι. Δεν θα το επιχειρήσω. Θεωρώ πολύ δύσκολη τη δουλειά του κόουτς και την καταλαβαίνω τώρα που μεγάλωσα. Δεν θα γίνω προπονητής. Ποτέ μη λες ποτέ βέβαια. Διότι και από την Ελλάδα το 2005 ...ποτέ δεν θα έφευγα. Κι όμως, έπαιξα στο εξωτερικό για μια δεκαετία”

Για επιδόρπιο, για καλό κατευώδιο, αν προτιμάτε, πάμε δέκα χρόνια πίσω. Να θυμηθούμε τα τελευταία δευτερόλεπτα του συγκλονιστικού ημιτελικού στο Βελιγράδι. Η πάσα του Νίκου, το τρίποντο του Διαμαντίδη. Τα πανηγύρια. Δάκρυα...