Στην Ελλάδα ξημέρωνε η 28η ημέρα του Νοέμβρη του 2016. Στη Βραζιλία ήταν ακόμη βράδυ, σκοτάδι (διαφορά ώρας). Για την ακρίβεια ήταν το τελευταίο βράδυ για 71 ψυχές. Συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την ποδοσφαιρική τραγωδία που συγκλόνισε την παγκόσμια (κι όχι μόνο βραζιλιάνικη) φίλαθλη (κι όχι μόνο) κοινή γνώμη.

Είναι η πρώτη θλιβερή επέτειος από την πτώση του αεροπλάνου που μετέφερε την αποστολή της Σαπεκοένσε στην Κολομβία (Μεντεγίν) για τον τελικό του Copa Sudamericana με την Ατλέτικο Νασιονάλ.

Λίγο πριν φθάσει στον προορισμό της, η πτήση 2933 του αεροσκάφους της εταιρίας LaMia συνετρίβη. Από τους 77 επιβαίνοντες (ποδοσφαιριστές, τεχνικό επιτελείο, σταφ, δημοσιογράφοι, διοίκηση, προσωπικό πτήσης) οι 71 βρήκαν τραγικό θάνατο. Σχεδόν σε όλους το νήμα της ζωής κόπηκε ακαριαία. Ο γκολκίπερ της ομάδας, Ντανίλο, διακομίσθηκε στο νοσοκομείο, αλλά υπέκυψε ύστερα από λίγες ώρες στα τραύματά του.

Επέζησαν μόλις έξι. Ο αμυντικός, Ζαμπιέρ Νέτο, ο αμυντικός, Αλάν Ρουσέλ, ο γκολκίπερ, Ζάκσον Φόλμαν, ένας βοηθός πτήσης, ένας τεχνικός πτήσης κι ένας δημοσιογράφος.

Ύστερα από ένα ημερολογιακό έτος, καμία οικογένεια εκ των 71 δεν έχει λάβει αποζημίωση από την εταιρία. Τα ερωτήματα για τα αίτια του δυστυχήματος, έχουν μείνει επίσης αναπάντητα. Οι ευθύνες αποδίδονται εδώ κι εκεί, χωρίς όμως να τιμωρηθεί κάποιος. Λάθος του πιλότου; Έλλειψη καυσίμων. Η ασάφεια δίνει και παίρνει. Οι οικογένειες ψάχνουν απάντηση και δεν βρίσκουν.

ΟΙ ΑΝΑΤΡΙΧΙΑΣΤΙΚΕΣ ΑΤΑΚΕΣ ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Ένας συγκυβερνήτης αεροσκάφους της εταιρίας "Avianca" που περίμενε να λάβει έγκριση για προσγείωση στο Μεντεγίν αντί για το Διεθνές Αεροδρόμιο "Χοσέ Μαρία Κόρδοβα" της Μπογκοτά, όπως ήταν προγραμματισμένο, περιέγραψε τις δραματικές στιγμές λίγο πριν από τη συντριβή.

"Το TJ85 είπε ξαφνικά 'Ζητούμε προτεραιότητα για να προσεγγίσουμε την πίστα προσγείωσης, ζητούμε προτεραιότητα να συνεχίσουμε στη θέση. Έχουμε πρόβλημα με τα καύσιμα'", σύμφωνα με τον Χουάν Σεμπάστιαν Ουπεγκί.

Μάλιστα, όπως πρόσθεσε, η φωνή του κυβερνήτη κάθε λεπτό που περνούσε, πρόδιδε αγωνία. "Τώρα έχουμε γενικό πρόβλημα στα ηλεκτρικό. Έχουμε πρόβλημα σε όλα τα ηλεκτρικά συστήματα. Δεν έχω επαφή με το ραντάρ τώρα, δεν έχω επαφή με το ραντάρ. Βοηθήστε μας! Βοηθήστε μας", συνέχισε να μεταφέρει ο Ουπεγκί.

O πιλότος του αεροσκάφους της "Avianca" επισημαίνει πως εκείνη τη στιγμή που άκουγε τις συνομιλίες παρέμεινε σιωπηλός και σκεφτόταν: "Κάντο, κάντο, κάντο. Προσγειωθείτε, προσγειωθείτε. Γαμώτο, ο τύπος είναι στα 9.000 πόδια θα σκοτωθεί".

Η συγκλονιστική έκκληση για βοήθεια διεκόπη απότομα, όταν ο κυβερνήτης της πτήσης 2933 ζήτησε για μία ακόμα φορά να του δώσουν τις συντεταγμένες για να μπορέσει να προσγειωθεί, δίχως όμως να τα καταφέρει.

ΤΟ ΚΑΤΑΜΕΣΤΟ ΓΗΠΕΔΟ ΑΠΕΔΩΣΕ ΦΟΡΟ ΤΙΜΗΣ

Η Ατλέτικο Νασιονάλ κανονικά θα υποδεχόταν τη Σαπεκοένσε για τον τελικό του Copa Sudamericana και τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί. Το κακό παραμόνευε όμως και η πτώση του αεροσκάφους που μετέφερε την ομάδα, έπεσε πριν φτάσει στο αεροδρόμιο του Μεντεγίν στην Κολομβία και μόνο τρεις παίκτες κατάφεραν να διασωθούν. Όλη η ομάδα ξεκληρίστηκε...

Ο τελικός δεν διεξήχθη, αλλά το "Ατανάσιο Ιγκαρδότ" γέμισε για να τιμήσει τη μνήμη των εκλιπόντων. Περίπου 45.000 άνθρωποι έδειξαν το μεγαλείο του αθλητισμού και ότι πάνω από την ζωή και την υγεία δεν μπαίνει απολύτως τίποτα. Όλοι πήγαν, φορώντας λευκά μπλουζάκια και διακριτικά της Σαπεκοένσε.

Η τελετή ήταν εντυπωσιακή, όπως ακριβώς άρμοζε στην περίσταση. Οι παίκτες της Ατλέτικο, το προπονητικό τιμ και η διοίκηση έδωσαν το παρών, αποτίοντας φόρο τιμής στους αδικοχαμένους ανθρώπους που τόσο πρόωρα έχασαν τη ζωή τους. Εκείνοι ήταν ντυμένοι στα μαύρα, κρατούσαν λουλούδια και μπαίνοντας στον αγωνιστικό χώρο, ελευθέρωσαν 71 περιστέρια, όσες και οι ψυχές που "έφυγαν".

Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΚΗΔΕΙΑΣ

Το ημερολόγιο έδειχνε 3 Δεκεμβρίου 2016. Σιωπή, δάκρυα, θλίψη, συγκίνηση. Οι κάτοικοι του Σαπεκό και οι συγγενείς είπαν το τελευταίο "αντίο" στα νεκρά μέλη της Σαπεκοένσε μετά την τραγωδία της πτώσης του αεροπλάνου που μετέφερε την αποστολή στην Κολομβία.

Τα τρία αεροπλάνα που μετάφεραν τις σορούς των νεκρών του δυστυχήματος έφθασαν το πρωί στο αεροδρόμιο του Σαπεκό, όπου βρισκόταν ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Μισέλ Τεμέρ.

Τα φέρετρα με τους νεκρούς ποδοσφαιριστές, τεχνικούς και διοικούντες (50 συνολικά εκ των συνολικών θυμάτων) της βραζιλιάνικης ομάδας έφθασαν στο γήπεδο αυτής, "Arena Condá".

Στην εξέδρα αυτού σιωπή και δάκρυα για την ανείπωτη τραγωδία. Από 19.000 απλούς φίλους της ομάδας. Τα φέρετρα τοποθετήθηκαν στον αγωνιστικό χώρο και μόνον οι συγγενείς των νεκρών είχαν πρόσβαση.

Παρόντες ο ομοσπονδιακός τεχνικός της εθνικής Βραζιλίας, Τίτι, και ο πρόεδρος της FIFA, Τζάνι Ινφαντίνο. Στην αρχή της τελετής της κηδείας έγινε ανάκρουση του εθνικού ύμνου της χώρας, αλλά και του ύμνου της Σαπεκοένσε.

Παύση στη σιωπή για τη μητέρα του Ντανίλο. Ο γιος της ανάμεσα στους νεκρούς, η ίδια από τις πιο διάσημες οπαδούς της ομάδας. Η Ντόνια Ιλαΐντε άκουσε το όνομά της κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης του φερέτρου του γιου της στον αγωνιστικό χώρο. Ο γιος της ανασύρθηκε ζωντανός από τα συντρίμμια, αλλά άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο που διεκομίσθη. Ένας από τους στρατιώτες που συνόδεψε τα φέρετρα των παικτών δεν άντεξε και ξέσπασε σε λυγμούς.

ΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΚΙ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ: ΤΟ COPA SUDAMERICANA ΣΤΗ ΣΑΠΕΚΟΕΝΣΕ

Τη Δευτέρα (5/12), η Ομοσπονδία ανακοίνωσε πως το τρόπαιο ανήκει πλέον στη βραζιλιάνικη ομάδα, η οποία ξεκληρίστηκε. Συν τοις άλλης, η CONMEBOL απένειμε στην Ατλέτικο Νασιονάλ, την έτερη ομάδα που είχε προκριθεί στον τελικό, βραβείο fair play, γιατί από την πρώτη στιγμή είχε ζητήσει να δοθεί ο τίτλος στη Σαπεκοένσε, μαζί και 1.000.000 δολάρια.

ΟΙ ΒΡΑΖΙΛΙΑΝΙΚΕΣ "ΑΝΟΡΘΟΓΡΑΦΙΕΣ"

Μέσα σε όλα αυτά και μία "ανορθογραφία". Κι αυτό γιατί η CBF (βραζιλιάνικη ποδοσφαιρική ομοσπονδία) απεφάνθη με το "γράμμα" κι όχι με το "πνεύμα" των κανονισμών. Θεωρητικά, η Σαπεκοένσε θα μπορούσε να παραταχθεί στην αναμέτρηση με τους ποδοσφαιριστές της δεύτερης ομάδας - μιας και η πρώτη (τεχνικό επιτελείο και ποδοσφαιριστές) ξεκληρίστηκε με την πτώση του αεροπλάνου - αλλά και η αντίπαλός της για την 38η αγωνιστική του πρωταθλήματος της περυσινής σεζόν, Ατλέτικο Μινέιρο, είχε προαναγγείλει ότι δεν θα αγωνιστεί στο ματς από σεβασμό στη μνήμη των θυμάτων.

Οι δύο ομάδες τιμωρήθηκαν με πρόστιμο 30.000 δολαρίων και απώλεια του ματς (κι από τις δύο με ήττα 3-0). Η βαθμολογική ποινή δεν έχει αντίκτυπο καθώς η Ατλέτικο Μινέιρο προκρίθηκε στο Copa Libertadores και η Σαπεκοένσε στο Copa Sudamericana, το σκεπτικό της απόφασης - ωστόσο - προκάλεσε αλγεινή εντύπωση.

Βέβαια, προσπάθησαν να τα "μπαλώσουν" όταν κι ανέδειξαν τον Ντανίλο (γκολκίπερ που αρχικά διακομίσθηκε στο νοσοκομείο, αλλά δεν κατάφερε να ζήσει) "ποδοσφαιριστή της χρονιάς 2016".

Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΠΡΩΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ

Την έκτη ημέρα του τρέχοντος έτους (2017) οι παίκτες της "βέρντε" πραγματοποίησαν την πρώτη συγκέντρωση ενόψει της νέας χρονιάς, με την ατμόσφαιρα στα αποδυτήρια να είναι ιδιαίτερα συγκινησιακή εξαιτίας και της παρουσίας του επιζήσαντα Νέτο.

Μάλιστα, οι διαχειριστές του επίσημου λογαρισμού της Σαπεκοένσε στο twitter ανέβασαν μία φωτογραφία απ' τα αποδυτήρια, γράφοντας χαρακτηριστικά: "Μία εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Ο Νέτο μαζί με τα παιδιά των ακαδημιών που ανέβηκαν στην πρώτη ομάδα".

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ

Στις 17 Γενάρη - σχεδόν δύο μήνες μετά την τραγωδία με τη συντριβή του αεροπλάνου - ο Ζαμπιέρ Νέτο ξεκίνησε με τη βοήθεια των γιατρών να περπατά ξανά. Προπονείται σήμερα καθημερινά σε έντονο ρυθμό και όπως δήλωσε πρόσφατα στόχος του είναι να παίζει κανονικά μέσα στο 2018.

Πριν από τη σέντρα στην αναμέτρηση με την Παλμέιρας, οι τρεις ποδοσφαιριστές που κατάφεραν να ξεγελάσουν τον θάνατο, με δάκρυα στα μάτια, παρέλαβαν και σήκωσαν το τρόπαιο του Copa Sudamericana, μπροστά σε 20.000 κόσμο.

Το πρώτο γκολ της ομάδας πέτυχε ο Ντόουγκλας Γκρόλι. Το γκολ ελάχιστη σημασία έχει - ακόμη κι αν δεν επρόκειτο για φιλική αναμέτρηση - ως προς τον τρόπο που επιτεύχθηκε. Ο πανηγυρισμός, αντίθετα, έχει τη δική του σημειολογία. Ο σκόρερ πανηγύρισε με κίνηση προς τον ουρανό. Από σεβασμό στη μνήμη αυτών που έφυγαν από τη ζωή, αλλά δεν έφυγαν ποτέ από τις σκέψεις των οπαδών της βραζιλιάνικης ομάδας, αλλά και της παγκόσμιας φίλαθλης κοινής γνώμης.

Τρεις μήνες μετά το δυστύχημα, ο Αλάν Ρουσέλ, έκανε την πρώτη του προπόνηση με μπάλα στην "Arena Condá". Έκανε ασκήσεις με την μπάλα, ενώ ακολούθησε μαζί με τους συμπαίκτες του μέρος του προγράμματος του τεχνικού της Σαπεκοένσε, Ουάγκνερ Μανσίνι. Αγωνίστηκε σε πέντε ματς βραζιλιάνικου πρωταθλήματος μέσα στο 2017.

Η νέα διοίκηση της βραζιλιάνικης ομάδας μοίρασε το ποσό που συγκεντρώθηκε από δωρεές γι' αυτό το σκοπό (818.000 ευρώ) στις 68 οικογένειες των θυμάτων. Κάθε οικογένεια εκ των συνολικά 68 που έχασαν συγγενείς τους από το δυστύχημα έλαβε το ποσό των 12.030 ευρώ.

Ο Ζάκσον Φόλμαν, ένας εκ των έξι επιζώντων της αποστολής, φόρεσε τη φόρμα και τα γάντια του και προπονήθηκε στο γήπεδο της βραζιλιάνικης ομάδας, Arena Condá πριν από λίγες ημέρες. Αυτοί οι δώδεκα μήνες, μόνον εύκολοι δεν ήταν για τον ίδιον. Μετά το δυστύχημα έπρεπε να ακρωτηριαστεί το δεξί του πόδι κι έτσι του τοποθετήθηκε πρόσθετο μέλος. Με προσεκτική ανάρρωση, πολλές ασκήσεις, αλλά με κύριο γνώμονα το αδιαπραγμάτευτο πάθος του, επέστρεψε στον αγωνιστικό χώρο.

"Είναι εκπληκτικό συναίσθημα. Χαίρομαι που επέστρεψα. Κύλησε γρήγορα ο χρόνος. Η νοσταλγία είναι μεγάλη, αλλά το συναίσθημα είναι πολύ καλό. Πιστεύω ότι βαδίζω στο σωστό δρόμο".

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ

Η Σαπεκοένσε κατέκτησε τον πρώτο της επίσημο τίτλο μετά την τραγωδία στις 17 Απρίλη. Ήταν το Copa Sandro Pallaoro στην πολιτεία Σάντα Καταρίνα - πήρε το όνομά του από τον πρώην πρόεδρο της ομάδας ο οποίος έχασε τη ζωή του στη μοιραία πτήση - με τη νίκη με 2-0 επί της Ζόινβιλ.

Η ΜΟΙΡΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕ ΝΑ ΕΠΑΝΑΛΑΒΕΙ ΤΗ "ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΘΑΝΑΤΟΥ"

Σχεδόν έξι μήνες μετά την αποφράδα ημέρα (11/5, 03:45), η Σαπεκοένσε επανέλαβε τη "διαδρομή του θανάτου" καθώς ταξίδεψε στο Μεντεγίν για να αντιμετωπίσει την ίδια αντίπαλο, Ατλέτικο Νασιονάλ για τη ρεβάνς του Recopa Sudamericana.

Η αποστολή επιβιβάστηκε σε εμπορική πτήση από τη βραζιλιάνικη μεγαλούπολη με προορισμό το Μεντεγίν (στην τραγωδία είχαν πάρει τσάρτερ από τη Βολιβία για το Μεντεγίν).

Μαζί με τη βραζιλιάνικη ομάδα ταξίδεψαν και οι επιζήσαντες ποδοσφαιριστές της τραγωδίας, Αλάν Ρουσέλ και Ζαμπιέρ Νέτο. Για να ενισχύσουν ψυχολογικά την ομάδα, στη μνήμη των αδικοχαμένων πρώην συμπαικτών τους.

Η ΑΥΤΟΨΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ

Οι ποδοσφαιριστές, Ζάκσον Φόλμαν, Αλάν Ρουσέλ και Έλιο Νέτο και ο δημοσιογράφος, Ραφαέλ Ενζέλ, ανέβηκαν στις 10 Μαΐου στο βουνό "Σέρο Γόρδο" - το οποίο έχει μετονομαστεί σε "Σαπεκοένσε" μετά την τραγωδία - στο σημείο όπου συνετρίβη στις 28 Νοέμβρη του 2016 το αεροπλάνο που μετέφερε στην αποστολή της ομάδας από το Σαπεκό, με απολογισμό 71 νεκρούς.

"Έπρεπε να έρθω εδώ, για να δω τι συνέβη. Ήταν θαύμα που επέζησα", υποστήριξε ο Ζάκσον Φόλμαν. Το κλίμα, παρόμοιο με εκείνο της μοιραίας νύχτας. Βροχή, κρύο, με το έδαφος να είναι λασπώδες.

"Έχω δύο ημερομηνίες κρατημένες. Την 25η Αυγούστου και την 28η Νοέμβρη. Η πρώτη είναι η ημερομηνία γέννησής μου. Τη δεύτερη γεννήθηκα ξανά", υποστήριξε ο Ραφαέλ Ενζέλ.

Η ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ

Η Μπαρτσελόνα φιλοξένησε τη Σαπεκοένσε για το "Τζουάν Γκαμπέρ" και οι τρεις επιζώντες ποδοσφαιριστές δάκρυσαν κατά την είσοδό τους στο "Camp Nou". Άλλωστε, από την πρώτη στιγμή της τραγωδίας με την πτώση του αεροπλάνου που μετέφερε την αποστολή της στην Κολομβία, η Μπαρτσελόνα έσπευσε να βοηθήσει πρακτικά (με μεγάλη οικονομική βοήθεια) στην ανασύστασή της. Όπως υποστήριξε η νέα διοίκηση της "βέρντε", οι "μπλαουγκράνα" ήταν η μοναδική ομάδα που δεν έμεινε στις υποσχέσεις και συνέδραμε έμπρακτα με υψηλή οικονομική βοήθεια.

ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

Κι όμως η Σαπεκοένσε δεν θα τιμήσει την πρώτη θλιβερή επέτειο από την τραγωδία. Σε ανοικτή επιστολή προς τους φιλάθλους της ομάδας, αιτιολόγησε την απόφασή της. "Οι αιώνιοι πρωταθλητές μας αξίζουν όλες τις τιμές. Αυτήν την ημέρα αξίζει μόνο σεβασμός. Σεβασμός γι' αυτόν που έμεινε".

ΤΑ ΑΝΑΤΡΙΧΙΑΣΤΙΚΑ ΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ

Σίγουρα δεν υπάρχει κάποιος, ο οποίος μπορεί να αποδώσει πιο πιστά τη φρίκη των στιγμών από τους ίδιους τους επιζώντες. Τα λόγια πραγματικά προκαλούν ρίγος.

Ζάκσον Φόλμαν: "Με θυμάμαι να ξυπνάω. Άνοιξα τα μάτια μου. Ήταν πολύ σκοτεινά κι έκανε πολύ κρύο. Αισθανόμουν ρίγος... Φώναζα: 'Βοήθεια! Δεν θέλω να πεθάνω'. Κάποιοι απ' τους φίλους μου, που ήταν ακόμα ζωντανοί, φώναζαν επίσης.

Ξαφνικά, άκουσα τους διασώστες να φτάνουν, λέγοντας πως είναι απ' την εθνική αστυνομία. Η μητέρα μου ήρθε στο νοσοκομείο και μου μίλησε. Ήταν δύσκολα. Έκλαψα πολύ όταν άνοιξα τα μάτια μου"

Αλάν Ρουσέλ: "Δεν έχω λόγια για να περιγράψω πώς αισθάνομαι. Τα συναισθήματά μου είναι ανάμεικτα, χαρά που βρίσκομαι εδώ και λύπη για τους τόσους φίλους που έχασα. Θα τιμήσω τις οικογένειές τους που νιώθουν πόνο σήμερα" "Θα κάνω τα πάντα για να παίξω ξανά με υπομονή. Θα κάνω τα πάντα για να δώσω χαρά στον πρόεδρο και τους γιατρούς, θα κάνω τα πάντα για να κάνω τον κόσμο χαρούμενο. Υπολόγισαν τρεις μήνες για την αποκατάσταση της σπονδυλικής στήλης, ο ένας έχει ήδη περάσει, οπότε έχουμε άλλους δύο και ακόμη τρεις για να δυναμώσουν οι μύες μου.

"Ο Καντού Γκαούτσο (σ.σ ο διευθυντής της Σαπεκοένσε) μου ζήτησε να καθίσω πιο μπροστά και να αφήσω τους δημοσιογράφους να καθίσουν μαζί πίσω. Δεν ήθελα, αλλά μετά είδα τον Τζάκσον Φόλμαν και επέμενε να κάτσω δίπλα του. Είναι το κομμάτι που θυμάμαι. Μόνο ο Θεός μπορεί να εξηγήσει πώς επέζησα. Με άρπαξε και μου έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία".

ΓΙΑ ΤΟ "ΘΑΥΜΑ" ΤΟΥ LIBERTADORES

Η πρώτη κατηγορία του βραζιλιάνικου πρωταθλήματος βρίσκεται μία αγωνιστική πριν την ολοκλήρωσή της. Η "Σάπε" σε 37 ματς έχει συγκεντρώσει 51 βαθμούς και βρίσκεται στην 9η θέση της συνολικής κατάταξης. Έχει εξασφαλίσει, δηλαδή, τη συμμετοχή της στο "Copa Sudamericana" της ερχόμενης σεζόν και είναι στους δύο βαθμούς από την εξασφάλιση της θέσης που οδηγεί στο Copa Libertadores. Την Κυριακή αντιμετωπίζει την Κοριτίμπα για την τελευταία (38η) αγωνιστική.