Ένα από τα δημοφιλή στοιχήματα που τρέχουν στο Λας Βέγκας για το φετινό Super Bowl: Πόσες φορές θα πουν οι εκφωνητές το όνομα Χάρμπο. Ας εξηγήσουμε λοιπόν αυτή την άγνωστη λέξη, και μαζί μια από τις πιο απίστευτες αθλητικές ιστορίες των τελευταίων χρόνων, ξεκινώντας από το πιο βασικό. Τους αντιπάλους του φετινού, 47ου Super Bowl.

Από τη μία είναι οι 49ers του Τζιμ Χάρμπο, ιστορικό σωματείο, με 5 κατακτήσεις Super Bowl σε ισάριθμες εμφανίσεις και μια παράδοση που περιλάμβάνει τον μεγαλύτερο quarterback του σύγχρονου NFL.

Από την άλλη είναι οι Ravens του Τζον Χάρμπο, από τις πιο πρόσφατες ομάδες του αθλήματος, που όμως έχουν ήδη φτάσει σε μια κατάκτηση και είναι διαρκώς στη διεκδίκηση τα τελευταία χρόνια.

Όμως όλα αυτά έχουν πάρει δεύτερο ρόλο στο αθλητικό δράμα της ερχόμενης Κυριακής. Γιατί τα επίθετα των δύο προπονητών δεν είναι συνωνυμία. Ο Τζιμ και ο Τζον είναι αδέρφια.

Brothers in arms

Προσπάθησε λίγο να κατανοήσεις το πόσο δύσκολο και απίθανο είναι αυτό: Μιλάμε για ένα υπερ-ανταγωνιστικό πρωτάθλημα με 32 ομάδες, όπου συν τοις άλλοις είναι δύσκολο όχι μόνο το να βρεις, αλλά ακόμα και το να διατηρήσεις τη δουλειά σου- φέτος 8 από τους 32 προπονητές απολύθηκαν. Δύο κόουτς είναι αδέρφια, λοιπόν. Και οδήγησαν τις ομάδες τους στο Super Bowl. Είναι η απόλυτη ιστορία γονεϊκής υπερηφάνιας και δικαίωσης (κανονικά αυτό το Super Bowl θα πρέπει με τον αδερφό μου να το δω με κατεβασμένο το κεφάλι. Εμείς τι έχουμε καταφέρει; Αυτοί οι δύο πήγαν στο Super Bowl!) όσο και μια στατιστική απιθανότητα.

Πέρσι οι δυο τους έφτασαν ένα βήμα, αλλά αποκλείστηκαν κι οι δύο στους τελικούς των περιφερειών τους. Φέτος, ξαναέφτασαν εκεί (κάτι έτσι κι αλλιώς πολύ σπάνιο), αλλά τα κατάφεραν. Μάλλον η στατιστική είναι άχρηστη στην προκειμένη περίπτωση. Ο Τζιμ κι ο Τζον Χάρμπο είναι, απλά, τόσο καλοί.

Όταν δύο αδέρφια είναι ανταγωνιστικά, συνήθως καταλήγουν να διαφοροποιούνται μεταξύ τους. Ο μεγαλύτερος θα είναι καλός σε κάτι, κι ο δεύτερος σε κάτι άλλο, μια ανάγκη που πηγάζει από τη δίψα για αναγνώριση, κι από το φόβο πως δε θα φτάσει τον ‘μεγάλο’ σε αυτό που εκείνος κάνει καλά. Έτσι, το φαινόμενο είναι συχνό: Ο ένας γιος θα είναι ο διαβαστερός, ο δεύτερος ο ζωηρός, ο τρίτος ο καλλιτέχνης κλπ.

Ο Τζον κι ο Τζιμ Χάρμπο έχουν 15 μήνες διαφορά, ο ένας σήμερα είναι 50 κι ο άλλος 49. Κι είναι ίδιοι. Αντιπροσωπεύουν τα ίδια ακριβώς ιδανικά που έμαθαν από μικροί από τον πατέρα τους, οι ομάδες τους είναι χτισμένες με τον ίδιο τρόπο, και έφτασαν κι οι δύο στο Super Bowl την ίδια στιγμή. Φυσικά μόνο ένας θα φύγει με το δαχτυλίδι, όμως είναι εκπληκτικό το πόσο κοινή είναι αυτή τους η διαδρομή, όταν κάθε έννοια λογικής, στατιστικής ή εμπειρίας έδειχνε προς κάτι διαφορετικό.

Δυο βδομάδες τώρα τα μέσα στην Αμερική βρίσκονται σε αμόκ για τα αδέρφια. Κάθε μέρα θα βλέπουμε δηλώσεις τους, παλιές ή καινούριες. Φωτογραφίες από παλιά οικογενειακά άλμπουμ. Τις ιστορίες άλλων μελών της οικογένειας, όπως την αδερφή τους. Έχουμε μάθει ως πότε έμεναν στο ίδιο δωμάτιο. Ότι πρόσφατα έκαναν διακοπές μαζί. Πως έχουν να μαλώσουν από όταν ήταν 25. (Δύο τόσο ανταγωνιστικοί άνθρωποι; Ναι, στάνταρ.)
Κι έχουμε μάθει για το Μίσιγκαν της δεκαετίας του 1970 και τον Δεκαετή Πόλεμο, μια θρυλική έχθρα δύο κολεγιακών ομάδων που έλαβε χώρα στα χρόνια της προεφηβείας των δύο αδερφών, και στην οποία ο πατέρας τους, Τζακ Χάρμπο, ήταν βοηθός προπονητή για μία εκ των δύο αντιπάλων ομάδων. Το πόσο σκληρές ήταν οι δύο εκείνες ομάδες είναι κάτι που οι Χάρμπο έχουν καταλήξει να επαναδημιουργούν σήμερα με τα δικά τους δημιουργήματα, παρότι το φούτμπολ παίζεται πλέον με διαφορετικό τρόπο.

Πώς μια σειρά κολεγιακών παιχνιδιών πριν 40 χρόνια μπορεί να γέννησε ένα Super Bowl εν έτει 2013;

Ο Δεκαετής Πόλεμος

Δεν επρόκειτο για αληθινό πόλεμο βέβαια, αλλά από την άλλη αυτό εξαρτάται από το πόσο σοβαρά παίρνει ο καθένας τις αθλητικές έχθρες του. Για τους Αμερικάνους που ζουν και αναπνέουν τον κολεγιακό αθλητισμό με την ίδια ένταση που παρακολουθούν το NFL και το NBA, η ιστορία κάποιων κολεγιακών ομάδων μπορεί να έχει αδιανόητα μεγάλη επίδραση στην εξέλιξη αθλητών και προπονητών.

Η μεγάλη έχθρα των Michigan Wolverines με τους Ohio State Buckeyes είναι από μόνη της αντικείμενο άξιο ανάλυσης σε ξεχωριστό κείμενο. Μια δεκαετία όμως ξεχωρίζει, ο επονομαζόμενος Δεκαετής Πόλεμος, δηλαδή η περίοδος από το 1969 ως το 1978, όταν οι δύο ομάδες βρισκόντουσαν αδιάκοπα αντιμέτωπες στον τελικό της περιφέρειάς τους, χρόνο μετά το χρόνο. Μιλάμε για ομάδες σκληρές, με ντέρμπι που κρίνονταν από παίχτες που άφηναν ψυχή και σώματα στις λάσπες, που έφταναν στη νίκη σπρώχνοντας γυάρδα-γυάρδα, χτυπώντας και ματώνοντας.

Το 1973 ο Τζακ Χάρμπο ανέλαβε τη θέση του βοηθού προπονητή στην ομάδα του Μίσιγκαν δίπλα στον κόουτς Μπο Σεμπέκλερ, φέρνοντας μαζί την οικογένεια και τους δύο πιτσιρικάδες γιους του. Έμειναν εκεί για όλη την υπόλοιπη περίοδο του Πολέμου, που περιελάμβανε παιχνίδια τρομακτικής ανταγωνιστικότητας, σκληρές ισοπαλίες του 10-10, αδικίες, ορκισμένες εκδικήσεις, έχθρα που έφτανε σε επίπεδα κινηματογραφικής παράνοιας (προπονητές έδιωχναν γυναίκες από δημόσιους χώρους επειδή θεωρούσαν πως ήταν βαλτές από τον αντίπαλο για να αποσπάσουν την ομάδα, οι άλλοι πίστευαν πως ‘κάτι έχουν τα νερά τους’ και άλλα τέτοια σκηνικά).

Ξέρεις πώς είναι αυτή η περίοδος της ζωής μας από τα 10 ως τα 16, πόσο πολύ μας καθορίζει και μας σχηματίζει, πώς ποτέ δεν ξεχνάμε τίποτα από τον εαυτό μας εκείνα τα χρόνια. Σκέψου τώρα δύο αδέρφια, με πατέρα αυστηρό προπονητή, να μεγαλώνουν σε ένα κλίμα απίστευτης αντιπαλότητας, ανταγωνιστικότητας και πάθους για νίκη μέσα σε άκρως τεταμένες συνθήκες.

Την χρονιά αμέσως πριν την εκκίνηση αυτής της τρομερής δεκαετίας, όταν το Μίσιγκαν ήταν ακόμα κομπάρσος δίπλα στο πανίσχυρο Οχάιο, σε ένα αναμεταξύ τους παιχνίδι με τεράστια διαφορά που είχε ουσιαστικά κριθεί, ο Γούντι Χέιζ (θρυλικός κόουτς του Οχάιο για πολλά χρόνια) αποφάσισε να παίξει για δύο πόντους σε μια φάση αντί για τον συνηθισμένο ένα. Μετά τον παιχνίδι τον ρώτησαν γιατί το έκανε αυτό, σε ένα ματς που είχε κριθεί: “Γιατί δεν μπορούσα να πάω για τρεις,” η απάντησή του.

Ο Χέιζ κι ο Σεμπέκλερ (συμπτωματικά, μέντορας ο πρώτος του δεύτερου) και η δεκαετής αυτή έχθρα τους, κατέληξε να διαμορφώνει ουσιαστικά τους νεαρούς Χάρμπο, που παρακολουθούσαν από τις εξέδρες ή από τις τηλεοράσεις τους, χρόνο μετά το χρόνο, μέχρι να γίνουν έφηβοι.

Στα βήματα του πατέρα

Με την ενηλικίωση θα άρχιζαν κι οι δύο να εμπλέκονται με το άθλημα. Οι διαδρομές που πήραν μετά τα 20 τους άρχισαν να διαφοροποιούνται, αλλά πάντα επιστρέφοντας σε εκείνα τα χρόνια που τους έπλασαν, στο Μίσιγκαν.

Ο Τζον, ο λίγο μεγαλύτερος από τους δύο, όρμηξε κατευθείαν στην προπονητική. Έγινε βοηθός του πατέρα του και γρήγορα άρχισε να χαράζει τη δική του διαδρομή, αναπτύσσοντας για την επόμενη 15ετία τη φήμη του ως σκληρός και αποτελεσματικός κόουτς σε τομείς που έχουν να κάνουν με τις μικρότερες (αλλά σημαντικότερες) των λεπτομερειών σε ένα παιχνίδι φούτμπολ- ακόμα κι αν δεν είχε αναλάβει ο ίδιος μια ομάδα ως πρώτος κόουτς.

Την ίδια περίοδο, ο μικρότερος αδερφός, Τζιμ, δοκίμαζε την τύχη του ως παίχτης. Έπαιξε quarterback για μισή ντουζίνα ομάδων του NFL, πιο διάσημα για τους Bears και τους Colts. Με τους δεύτερους μάλιστα έφτασε και σε έναν τελικό περιφέρειας το 1995 ενώ ήταν 2ος και στην ψηφοφορία για το βραβείο του MVP της χρονιάς. Παράλληλα βοηθούσε τον πατέρα του από διάφορα πόστα, κυρίως ανακαλύπτοντας παίχτες για την ομάδα του.

Η ικανότητά του να βρίσκει και να αναγνωρίζει ταλέντα θα τον βοηθούσε στο νέο του ξεκίνημα. Μετά από κάποια χρόνια ως βοηθός σε διάφορες ομάδες, θα γινόταν head coach στο κολέγιο Στάνφορντ. Μέσα σε 3 σεζόν εκεί έφτιαξε μια εξαιρετική ομάδα, ενώ ανακάλυψε και ανέπτυξε τον Άντριου Λακ, το μεγαλύτερο ταλέντο που έχει εμφανιστεί εδώ και χρόνια στο NFL.

Οι σαφείς, ευδιάκριτες, αδιαμφισβήτητες ικανότητες των δύο αδερφών σε συγκεκριμένους, υποτιμημένους τομείς του παιχνιδιού, θα τους άνοιγαν τις πόρτες για τα μεγάλα σαλόνια, θα τους έδιναν την πρώτη τους μεγάλη ευκαιρία.

Δε θα χρειάζονταν δεύτερη.

Ο δρόμος προς την κορυφή

Στο τέλος της σεζόν του 2010, ύστερα από μια ακόμα απογοητευτική χρονιά για τους πάλαι ποτέ μεγάλους San Francisco 49ers, ο Τζιμ Χάρμπο πήρε το χρίσμα για να δοκιμάσει τις δυνάμεις του για πρώτη φορά στο NFL ως πρώτος προπονητής. Αποδείχθηκε εξαιρετικός διαχειριστής τόσο του υπάρχοντος έμψυχου δυναμικού, ενώ συνέχισε να αποδεικνύει πως είχε μάτι για νέα ταλέντα.

Τον προσέλαβαν για να χτίσει υπομονετικά την ομάδα του αύριο. Κι ο Χάρμπο τους οδήγησε, πέρσι, στη πρώτη του χρονιά, μια παράταση μακριά από το Super Bowl.

Για την ακρίβεια, αν υπήρχε μικρός τελικός στο NFL, τότε πέρσι οι δύο Χάρμπο θα έπαιζαν εκεί, γιατί και οι Ravens του Τζον είχαν την ακριβώς ίδια τύχη. Ο μεγαλύτερος αδερφός είχε αναλάβει την ομάδα της Βαλτιμόρης μερικά χρόνια νωρίτερα, κάνοντάς την μόνιμη παρουσία των πλέι-οφ, κάτι εξαιρετικά δύσκολο στο NFL. Κι εκείνος πήγε στον τελικό περιφέρειας στην πρώτη του χρονιά. Πέρσι το κατάφερε για δεύτερη φορά. Και φέτος, η τρίτη ήταν η φαρμακερή. Οι Ravens του Τζον Χάρμπο πάνε στο Super Bowl, σε μια χρονιά που οι περισσότεροι τους είχαν ξεγράψει ύστερα από ένα σερί σημαντικών τραυματισμών.

HarBowl

“HarBowl”. Έτσι έχουν βαφτίσει τα αμερικάνικα μέσα το φετινό Super Bowl.

Για την ακρίβεια είναι δεύτερη φορά που παίζουν αντίπαλοι οι δυο τους. Όταν αυτές οι δύο ομάδες έπαιξαν πέρσι αντίπαλοι στην κανονική διάρκεια της σεζόν (για την ιστορία, κέρδισαν οι Ravens 16-6, σε ένα μέτριο παιχνίδι), ήταν η πρώτη φορά *στην ιστορία του NFL* που παίζαν αντίπαλοι δύο πρώτοι προπονητές που ήταν αδέρφια. Ένα χρόνο μετά, το κατόρθωμα μοιάζει ακόμα πιο απίστευτο, καθώς επαναλαμβάνεται στον μεγάλο τελικό.

“O Μπο Σεμπέκλερ ποτέ δεν περίμενε να ξημερώσει για να πάρει μια απόφαση,” είχε πει κάποτε ο Τζακ Χάρμπο στους δυο γιους του. “Έλεγε πως η πρώτη απόφαση θα πρέπει να είναι σωστή, την παίρνεις, και προχωράς παρακάτω. Δε σκέφτεσαι τις συνέπειες, σκέφτεσαι μόνο ποιο είναι το καλύτερο για την ομάδα σε κάθε περίπτωση.” Ο άνθρωπος μιλούσε για κότσια και για ένστικτο, δύο πράγματα που ή τα έχεις ή δεν τα έχεις.

Κρατώντας αυτές τις διδαχές στο προσκεφάλι τους σε όλη τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών της ζωής τους, οι δύο Χάρμπο έχτισαν δύο παρόμοιας λογικής, παλιομοδίτικου πνεύματος ομάδες που οι πιο μοντέρνοι αντίπαλοί τους το βρίσκουν όλο και δυσκολότερο να νικήσουν. Κι αρχίζουν να μας κάνουν α υποψιαζόμαστε πως αν υπάρχει το αλάνθαστο στον αθλητισμό, οι δυο τους είναι ό,τι κοντινότερο σε αυτό.

Ο Τζον: Γίνεται ο πρώτος προπονητής στην ιστορία του NFL που κερδίζει πλέι-οφ παιχνίδι σε κάθε μία από τις 5 πρώτες σεζόν του ως πρώτος προπονητής.

Ο Τζιμ: Με έναν τελικό περιφέρειας κι ένα Super Bowl στις δύο πρώτες του σεζόν, έχει κάνει πιθανότατα την καλύτερη πρώτη διετία προπονητή στην ιστορία του αθλήματος.

Και γι’αυτό, η αναμέτρησή τους στο Super Bowl μπορεί να μοιάζει σε πρώτη ματιά ως μια απίστευτη συγκυρία, αλλά τελικά δεν ήταν παρά μια αναπόφευκτη βεβαιότητα.