"Η ΠΑΕ Πέρα Ραχούλα ανακοινώνει την πρόσληψη του Τάδε Ταδόπουλου στην τεχνική ηγεσία για τα επόμενα δύο χρόνια" αναφέρει συνήθως η ανακοίνωση κάθε ομάδας για την επιλογή του προπονητή της. Σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρονται και τα ονόματα των συνεργατών του, σε κάποιες άλλες όχι. Όμως, πόσοι γνωρίζουν στη χώρα μας τη σημασία που έχει για ένα ποδοσφαιρικό τμήμα, η στελέχωση ενός οργανωμένου και αποτελεσματικού προπονητικού επιτελείου; Σίγουρα, ελάχιστοι.

Στον Παναθηναϊκό, πόσοι θυμούνται τους βοηθούς του Ζεσουάλδο Φερέιρα; Του Χενκ Τεν Κάτε; Του Νίκου Νιόπλια; Τους γυμναστές και τους προπονητές τερματοφυλάκων; Όχι οι περισσότεροι. Και όμως... Στις πιο πολλές χώρες της Ευρώπης, ένας ικανός προπονητής πλαισιώνεται από εγνωσμένης αξίας συνεργάτες. Διότι ένα αξιόλογο τιμ "πίσω" από τον εκάστοτε προπονητή μερικές φορές είναι τόσο σημαντικό όσο και ο ίδιος ο κόουτς, ο οποίος επιλέγει τους συνεργάτες του.

Συνέντευξη στους Γιάννη Σερέτη, Μπάμπη Τσιμπίδα

Ένα αθόρυβο, εργατικό και κατά τους περισσότερους αποτελεσματικό μέλος του προπονητικού επιτελείου του Τριφυλλιού, υπήρξε ο Παναγιώτης Αγριογιάννης. Οχι για ένα - δύο, αλλά για εννιά χρόνια στον Παναθηναϊκό! Προπονητής τερματοφυλάκων, αρχικά στην ακαδημία και έπειτα στην ανδρική ομάδα, ανέδειξε γκολκίπερς από τα τμήματα υποδομής, βελτίωσε όσους μεγαλύτερης ηλικίας δούλεψαν μαζί του και άφησε παρακαταθήκη για τα επόμενα χρόνια.

Οι δυο γκολκίπερς της Εθνικής ομάδας, Καρνέζης και Καπίνο, έχουν δουλευτεί από τον Αγριογιάννη. "Ανέστησε" την καριέρα του Καρνέζη μετά το γκολ που είχε δεχτεί από τη σέντρα στο ΑΕΚ - Παναθηναϊκός 2-3, εντόπισε και "έφτιαξε" τον Καπίνο από την ηλικία των 14 ετών.

Επίσης, βελτίωσε και προσάρμοσε τον Στιλ στις ανάγκες του ελληνικού ποδοσφαίρου, "αναγέννησε"και στήριξε τον Κοτσόλη, καθοδήγησε τον Κότσαρη, ο οποίος ήταν ο βασικός γκολκίπερ της Εθνικής Νέων στο εφετινό Euro U19. Επιπρόσθετα, από τη δουλειά του ίδιου και των συνεργατών του προέκυψαν πωλήσεις και στο ταμείο της ΠΑΕ μπήκαν 3 εκατομμύρια ευρώ. Από την Ουντινέζε του Καρνέζη και την Μάιντς του Καπίνο...

Διόλου άσχημα λοιπόν. Παρόλα αυτά, μετά από 9 χρόνια συνεργασίας, το συμβόλαιο του δεν ανανεώθηκε. Γιατί; Η απόφαση μοιάζει ανεξήγητη.

Στην πρώτη μεγάλη συνέντευξη της καριέρας του, ο Παναγιώτης Αγριογιάννης μίλησε στο Sport24.gr και αποκάλυψε ότι ο λόγος που τού είπαν τα στελέχη του Παναθηναϊκού ήταν η έλλειψη χημείας. Εναπόκειται στην κρίση του καθενός η αξιολόγηση της επιλογής της διοίκησης.

Για δύο ώρες, ο Παναγιώτης Αγριογιάννης μίλησε για πολλά. Σίγουρα όχι για τα πάντα. Ομως έδωσε αρκετές απαντήσεις. Ποιος τον έφερε στον Παναθηναϊκό, με ποιους συνεργάστηκε, ποιοι τον βοήθησαν. Εκανε τις συγκρίσεις για τις τρεις εποχές που βίωσε (Βαρδινογιάννης, πολυμετοχικότητα, Αλαφούζος), τους γκολκίπερς που ανέδειξε, τη θέση του τερματοφύλακα, τις σχολές που υπάρχουν, την εξέλιξη και τις απαιτήσεις του... επαγγέλματος και του αθλήματος.Όλα αυτά σε μια συνέντευξη που παραχωρήθηκε πριν από περίπου δύο εβδομάδες...

Η αρχή και η... σοκολάτα της διαιτησίας

Κάθε ιστορία έχει την αρχή της και ο Παναγιώτης Αγριογιάννης δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Από το πώς επέλεξε τη διαδρομή του, πώς κατέληξε στον Παναθηναϊκό και το... ευτράπελο της διαιτησίας, που συνάντησε.

"Ήμουν 25 ετών, είχα έναν τραυματισμό αγωνιζόμενος σε ομάδα Δ’ Εθνικής και πήρα μία απόφαση. Πάντα μου άρεσε ο καθοδηγητικός ρόλος που είχε ο τερματοφύλακας, να είμαι υπεύθυνος και μου άρεσαν τα δύσκολα. Όπως ξέρουμε, στην πλάτη του γκολκίπερ βρίσκεται μία εστία όπου κρίνονται όλα. Βλέποντας και διαβάζοντας τη θέση του γκολκίπερ, ήθελα να προπονήσω, να εξελίξω και να αναδείξω".

Πώς πήγες στον Παναθηναϊκό;

"Αυτό άρχισε το 2006, όταν χτύπησε το τηλέφωνο μου και ήταν ο γενικός διευθυντής της ΠΑΕ Παναθηναϊκός, ο Σπύρος Λιβαθηνός, ο οποίος μου ζήτησε να παρουσιάσω ένα πρόγραμμα. Μάλιστα, ήμουν ο έβδομος κατά σειρά προπονητής. Τότε στην ακαδημία ήταν ο κύριος Νίκος Κόβης, ο Γιάσμινκο Βέλιτς και ο Χανς Λάιτερ. Αυτοί έκριναν τη δουλειά μου. Λίγο καιρό μετά, με φώναξε ο κύριος Φάνης Βουτσαράς για να υπογράψω συμβόλαιο. Τότε ήμουν 25 ετών".

Τι έχει προηγηθεί ώστε εσύ να φτάσεις στο σημείο να μπορείς να παρουσιάσεις ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα; Τι εφόδια είχες αποκτήσει;

"Το πρώτο που έκανα ήταν να βγάλω τη σχολή διαιτησίας. Παρακολούθησα τα μαθήματα της σχολής στον Πειραιά, γιατί πίστευα ότι ένας προπονητής πρέπει να έχει γνώση για να κρίνει αυτά που συμβαίνουν στο γήπεδο. Με ρώτησαν αν ήθελα να ασχοληθώ επαγγελματικά με τη διαιτησία, είχε πολύ... σοκολάτα το σπορ, όπως μου είχαν πει. Αλλά τους απάντησα ότι δεν με ενδιαφέρει γιατί προορίζομαι για προπονητής.

Μετά τη σχολή, μου κάνει πρόταση η ομάδα του Κερατσινίου (της Δ’ Εθνικής), όπου ήταν ένας πρώην συμπαίκτης μου, ο κύριος Ζάχος και αρχίζω τις πρώτες προπονήσεις μου εκεί. Τότε είχα την τύχη να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο στο Βέλγιο. Τύχη, γιατί οι υπεύθυνοι του προγράμματος, οι Γκίλμπερτ Ρουξ και ο Γκιλ Μάρτινς, έχουν αναδείξει πολλούς τερματοφύλακες σε υψηλό επίπεδο. Μετά παρακολούθησα προετοιμασίες ομάδων της Α’ Εθνικής. Κατέγραφα πράγματα, έβλεπα, γινόμουν πιο έμπειρος, πήγα και σε ένα δεύτερο σεμινάριο στην Αγγλία και έπειτα παρουσίασα το πρόγραμμα στον Παναθηναϊκό".

Συμφωνείς, λοιπόν με τον Παναθηναϊκό. Μετά τι ακολούθησε;

"Ο κύριος Βουτσαράς ήταν ένας άνθρωπος-σταθμός για εμένα. Με κάλεσε να υπογράψω το συμβόλαιο μου και στη διαπραγμάτευση, έθεσα έναν όρο. Στα χρήματα που μου πληρώνουν, ζήτησα να μου καλύψουν τα έξοδα για να παρακολουθώ δύο σεμινάρια. Ο κ. Βουτσαράς δέχτηκε αμέσως. Είναι πολλά τα χρήματα για τα σεμινάρια στο υψηλότερο επίπεδο. Το ήθελε και ο Παναθηναϊκός αυτό! Ο κ. Βουτσαράς είναι ένας άνθρωπος ο οποίος άνοιξε νέους ορίζοντες σε αυτούς τους τομείς. Προϊσταμένους είχα τον κ. Κόβη στην ακαδημία, τον κ. Βουτσαρά σε διοικητικό επίπεδο και τον κ. Λάϊτερ ως προπονητή τερματοφυλάκων στην πρώτη ομάδα, με προπονητή τον Βίκτορ Μουνιόθ. Έπειτα, ανέλαβα 4 τμήματα, όλα τα ηλικιακά γκρουπ στην ομάδα.

Το 2006 δεν είχαμε ούτε έναν γκολκίπερ στα κλιμάκια της Εθνικής και στην πρώτη ομάδα δεν υπήρχε ούτε ένας γκολκίπερ από την ακαδημία. Αλλάξαμε 23 γκολκίπερ σε δύο χρόνια! Είχα φτάσει να βλέπω έξι ματς σε ένα Σαββατοκύριακο. Ανά δύο μήνες διοργανώναμε καμπ στην Παιανία, για να βρούμε γκολκίπερς. Έτσι βρήκαμε τον Καπίνο και τον Κότσαρη, τον Ξενόπουλο, έμειναν ο Ταμπάκης και ο Αναγνωστόπουλος. Μέσα από τη σκληρή δουλειά, φτάσαμε να πάμε στο τουρνουά "Πούσκας", στο οποίοι είχε αναδειχθεί καλύτερος ο τερματοφύλακας της ομάδας μας, ενώ σε τουρνουά στη Λιλ με Μαρσέιγ, Λυών, Ατλέτικο Μαδρίτης και άλλες 29 ομάδες, αναδείχτηκε ο Γκέκας. Έτσι εξελισσόταν η δουλειά...".

Αυτό το διάστημα, τι σχέση είχες με την πρώτη ομάδα;

"Είχα συνεργασία με τους προπονητές τερματοφυλάκων της πρώτης ομάδας και αυτό συνεχίστηκε μετά. Επίσης, είχα την χαρά και την τιμή να παρακολουθήσω τις προπονήσεις της Χετάφε και της Ατλέτικο, διότι με φιλοξένησε ο κύριος Μουνιόθ, ένας άνθρωπος μορφωμένος, εξαιρετικός. Μάλιστα, ο Μίλινκο Πάντιτς με είχε βάλει να προπονήσω τους εκκολαπτόμενους γκολκίπερς της Ατλέτικο. Ήταν πολύ τιμητικό για μένα. Στη συνέχεια, ήρθε ο κ. Λάππας μετά από δική μου πρόταση και ανέλαβα την Κ20 και την Κ17.

Πότε και πώς προβιβάστηκες στην πρώτη ομάδα;

Μετά, έφυγε ο κ. Αλεξούδης από την πρώτη ομάδα και στις 2 Ιουλίου 2012, έπειτα από εισήγηση του κ. Γιάννη Σαμαρά, χτυπάει το τηλέφωνο μου και μου ανακοινώνουν ότι πάω στην προετοιμασία με την πρώτη ομάδα. Είχαμε στο ρόστερ τους Καρνέζη, Καπίνο και Ταμπάκη. Ο Ορέστης είχε δεχτεί το γκολ από τη σέντρα στο Κύπελλο με την ΑΕΚ και ήταν στη χειρότερη ψυχολογική κατάσταση, διότι είχε μείνει και εκτός εθνικής ομάδας. Ήταν μία σεζόν πολύ δύσκολη. Αλλάξαμε τέσσερις προπονητές εκείνη τη σεζόν (Φερέιρα, Ρότσα, Φάμπρι, Βονόρτας). Είχαμε μια επιτυχία ως τιμ, αφού ο Καρνέζης καθιερώθηκε στην Εθνική και βραβεύτηκε ως καλύτερος γκολκίπερ του πρωταθλήματος. Το επόμενο καλοκαίρι έκανε τη μεγαλύτερη μεταγραφή Έλληνα γκολκίπερ ως τότε. Πήγε στην Ουντινέζε και έφερε οικονομικά οφέλη στον Παναθηναϊκό.

Βασικός προοριζόταν ο Στέφανος Καπίνο, ένας νεαρός τερματοφύλακας. Εμείς έπρεπε να δείξουμε υπομονή, γιατί το έχει δείξει παγκοσμίως η ιστορία ότι, όπως οι Κασίγιας, Ντε Χέα, στο υψηλότερο επίπεδο, χρειάζεται εμπιστοσύνη. Δείξαμε την ανάλογη εμπιστοσύνη στον Καπίνο και στο δεύτερο γύρο πήγε καλά, βοήθησε και στα πλέι οφ. Μετά έσπασε το ρεκόρ πώλησης που είχε ο Καρνέζης και ο Παναθηναϊκός εισέπραξε 2 εκατομμύρια ευρώ από τον Στέφανο".

Επίσης, να αναφερθώ στον Στέφανο Κοτσόλη. Συνώνυμο της εργατικότητας και της συνέπειας. Ένας γκολκίπερ που ήρθε από τον «πάγο» με ελάχιστα παιχνίδια, προερχόμενος από τραυματισμό. Καταφέραμε να τον φτάσαμε να κάνει μία εξαιρετική διοργάνωση στο Κύπελλο. Προπονητές οι οποίοι τον είχαν στην καριέρα του, μου έλεγαν ότι ποτέ δεν ήταν σε τόσο καλή κατάσταση. Η ιστορία έγραψε ότι ο Παναθηναϊκός πήρε Κύπελλο με τον Στέφανο. Πέρυσι που αποκλειστήκαμε από την Ξάνθη στο Κύπελλο, ο Κοτσόλης είχε την καλύτερη απόδοση".

Και μετά ήρθε ο Στιλ...

"Ξεχωριστή υπόθεση αποτελεί ο Λουκ. Είχαμε πολύ δύσκολο έργο. Όταν έφυγε ο Καπίνο, ήρθε ο κ. Νταμπίζας και μου έδωσε ορισμένα dvd και συστάσεις για κάποιους προτεινόμενους γκολκίπερς. Τότε διέκρινα τον Στιλ. Θεώρησα ότι έχει τις ικανότητες για να ανταποκριθεί στο επίπεδο της ομάδας, παρότι προερχόταν από υποβιβασμό με την προηγούμενη ομάδα του και μεγάλο παθητικό γκολ τα προηγούμενα χρόνια. Παρουσίασα στον κ. Νταμπίζα το πλάνο για το πώς πρέπει να δουλέψουμε με τον Στιλ και αποφασίστηκε η απόκτησή του. Θυμάστε όλοι στην αρχή όσα λέγονταν για αυτόν και πράγματι είχε πολλές αδυναμίες. Αλλά, με σκληρή δουλειά και με μεθοδικότητα, φτάσαμε στο αποτέλεσμα που βλέπετε".

"Δεν μου έγινε πρόταση, λόγω 'χημείας'".

Ένας πραγματικός team leader, παραβλέπει τη σχέση του με ένα μέλος της ομάδας, όταν αυτό συνεισφέρει περισσότερου του αναμενόμενου. Στην περίπτωση του Αγριογιάννη δεν έγινε αυτό και η συνεργασία του με τον Παναθηναϊκό δεν ανανεώθηκε λόγω... έλλειψης χημείας. Παρόλα αυτά, εκείνος μόνο καλά λόγια είχε για το Τριφύλλι.

Τι συνέβη και έφυγες από τον Παναθηναϊκό; Η ιστορία που ξέρουμε εμείς αναφέρει ότι όταν πέρυσι έγινε η ανανέωση συμβολαίων σε όλο το προπονητικό τιμ (Αναστασίου, Φος, Ρούτερ), εσύ δεν είχες συμπεριληφθεί. Εσύ ενοχλήθηκες, μίλησες με τη διοίκηση, σου απάντησαν ότι θα συζητήσετε,επικοινώνησες εκ νέου και ανέφερες ότι η δουλειά σου έχει ωφελήσει την ομάδα και θέλεις καλύτερη αντιμετώπιση.

Είναι απαραίτητο να αναφερθούμε σε αυτό;

Ναι, γιατί πολλοί έχουν την απορία. Είσαι ένας από τους ελάχιστους οι οποίοι έχουν παράξει υπεραξία, ήσουν πολλά χρόνια στην ομάδα, είχαν μιλήσει με καλά λόγια σχεδόν όλοι οι γκολκίπερς....

"Η αγάπη που έχω εισπράξει από τον κόσμο, δεν αλλάζει. Ούτε η άποψη των γκολκίπερ που δούλεψα μαζί. Δεν ήταν εύκολο να έχω Καρνέζη, Καπίνο, Κοτσόλη και να είμαστε όλοι μια γροθιά. Λίγο-πολύ η ιστορία έγινε όπως λέτε. Δεν μου έγινε ποτέ πρόταση. Μου είπαν ως εξήγηση ότι δεν ταιριάζει η χημεία μου με το τεχνικό τιμ. Με βρήκε ένας φίλαθλος στο δρόμο και μου είπε ότι δεν θυμάται δύο διαφορετικούς παίκτες να έχουν φύγει από την ομάδα, τον Καρνέζη και τον Καπίνο, και να έχουν μιλήσει για τον προπονητή, εν προκειμένω εμένα. Αυτά δεν το αλλάζω με όλα τα πλούτη του κόσμου. Από εκεί και πέρα, σίγουρα περίμενα μια επιβράβευση".

Με κάποια άλλη μεγάλη ελληνική ομάδα είχες επαφή να συνεργαστείς;

"Φεύγοντας από τον Παναθηναϊκό είχα δύο προτάσεις από ελληνικές ομάδες για να συνεργαστούμε, αλλά έκρινα ότι δεν υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες".

Θεωρείς ότι η εξήγηση που σου μεταφέρθηκε από τον Παναθηναϊκό, ευσταθεί; Πιστεύεις ότι συνέβη κάτι άλλο;

"Δεν μπήκα στη διαδικασία να το εξετάσω. Εγώ προσπάθησα να συνεχίσω να εργάζομαι και δεν στέκομαι σε κάτι άλλο".

Πού αποδίδεις το συμπέρασμα του τεχνικού τιμ ότι δεν μπορείτε να συνεργαστείτε;

"Δεν μπορώ να μιλήσω υποθετικά".

Θα εργαζόσουν ξανά στον Παναθηναϊκό;

"Έκλεισε ένας πολύ μεγάλος κύκλος στη ζωή μου. Από εκεί και πέρα, είμαι επαγγελματίας και είναι πιθανό κάποια στιγμή μελλοντικά να ανοίξει και πάλι".

Είναι παράξενο ότι ο Παναθηναϊκός σε "ανέδειξε" και ο Παναθηναϊκός σε έδιωξε, παρότι είχες προοδεύσει...

"Ο Παναθηναϊκός είναι η αιτία που εξελίχθηκα και μου έδωσε τη δυνατότητα να βελτιώσουμε πολλά και να φτάσουμε σε ένα επίπεδο τους τερματοφύλακες. Δεν θα τα είχα καταφέρει αν δεν υπήρχε ο Παναθηναϊκός!".

Στην εποχή μας, λίγοι έχουν την τόλμη να απορρίπτουν προτάσεις. Υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα; Ή θα ήθελες να δοκιμαστείς και στο εξωτερικό;

"Εξετάζω όλες τις προτάσεις. Αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Εξετάζω όλες τις παραμέτρους μιας πρότασης".

Εννέα χρόνια στον Παναθηναϊκό, άλλαξαν σχεδόν τα πάντα. Άλλαξαν ιδιοκτησίες, διοικήσεις, προπονητές, διευθυντές. Αλλά εσύ έμεινες και εξελίχθηκες. Έχεις συνειδητοποιήσει τι κατάφερες;

"Ναι, το έχω καταλάβει. Εγώ δεν άλλαξα τίποτα. Είχα το πλάνο μου, Χριστούγεννα, Πάσχα, ποτέ διακοπές".

Τώρα τι ακολουθεί για σένα;

"Τώρα προσπαθώ να γίνομαι καλύτερος. Είχα πάει το καλοκαίρι στην Ουντινέζε μία εβδομάδα, αντάλλαξα απόψεις και τώρα κάνω κάποιες επαφές για το μέλλον μου. Έχω μια σημαντική πρόταση από ομάδα του εξωτερικού".

Ο Έλληνας φίλαθλος την αγαπά τη θέση; Γιατί υπάρχει μια... ιδιαίτερη σχέση με τον γκολκίπερ. Στο παρελθόν, οι τερματοφύλακες αντιμετωπίζονταν με... αγάπη, ήταν η ΄αδυναμία' πολλών φιλάθλων που μεγέθυναν τις αποκρούσεις τους και δεν τους... "πυροβολούσαν" όπως τώρα.

"Θα συμφωνήσουμε ότι το ποδόσφαιρο έχει αλλάξει. Έχει γίνει πιο γρήγορο και ο στόχος είναι να μπαίνουν πολλά γκολ. Βλέπουμε να γίνονται πιο ελαφρές οι μπάλες, να βρέχονται τα γήπεδα πριν την έναρξη για να γλιστράει η μπάλα. Ο γκολκίπερ έχει ειδικό ρόλο. Είναι το νούμερο 1, όλοι θέλουμε να είναι δεύτερος προπονητής στον αγωνιστικό χώρο, να καθοδηγεί και να εμπνέει εμπιστοσύνη και να αντιδρά. Να δίνει βαθμούς.

Όλοι καταλαβαίνουμε ότι είναι το άλφα και το ωμέγα. Το λάθος δεν συγχωρείται. Κάποιοι μπορούν να ανταποκριθούν. Ένα άστοχο σουτ, μια αποτυχημένη ντρίμπλα, ξεχνιέται την επόμενη ημέρα. Μία απόκρουση σπουδαία, όχι, δεν ξεχνιέται ποτέ! Όλοι μιλάμε για την απόκρουση του Σαργκάνη στη Δανία. Την απόκρουση του Καπίνο στο Καραϊσκάκη!

"Πρέπει να γυμνάζουμε τον εγκέφαλο"

Τι έχει αλλάξει σήμερα στην προετοιμασία του τερματοφύλακα σε σύγκριση με το παρελθόν; Πού εστιάζεται πλέον η προπόνηση του;

"Πλέον, το χτίσιμο του παιχνιδιού αρχίζει από τον γκολκίπερ. Πρέπει να έχει καλή τεχνική με τα πόδια. Σουτ, επαναφορές, πάσες. Κάνει ό,τι και ένας παίκτης και κάτι παραπάνω. Στη συνέχεια, πρέπει να αντιδρά. Στις προπονητικές μονάδες έπρεπε να μπει η βελτίωση με τα πόδια και η αντίδραση με οπτικοακουστικά ερεθίσματα. Πρέπει να γυμνάζουμε τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος είναι ένας μυς και πρέπει να τον ερεθίζουμε. Εξελίχτηκαν και κάποια άλλα κομμάτια στο τεχνικό κομμάτι.

Για παράδειγμα, στην έξοδο με τη μπάλα πάνω από το κεφάλι, χρησιμοποιούνται τα βήματα "χιαστί". Είναι πολύ πιο εύκολο να κινηθείς με ταχύτητα με αυτό τον τρόπο, απ’ ότι με τα πλάγια βήματα. Αυτό έπρεπε να το εξελίξουμε και ψάξαμε τη λεπτομέρεια. Είχαμε πρόσφατα και μια αντιπαράθεση με τους Ιταλούς προπονητές. Στην κατάσταση ένας εναντίον ενός, στο τετ α τετ δηλαδή, αυτοί θέλουν την πτώση στη μπάλα. Εμείς θέλουμε την αντίδραση του γκολκίπερ σε "θέση χάντμπολ". Να βγαίνει ο γκολκίπερ με απλωμένα τα χέρια και το στήθος, για να καλύπτει τις γωνίες εκτέλεσης στον επιθετικό. Αυτό έπρεπε να το προπονήσουμε.

Οι Ιταλοί πιστεύουν αυτό που προανέφερα, επειδή είναι η σχολή τους. Όλα, όμως, κρίνονται από το αποτέλεσμα. Βρείτε μου Ιταλό γκολκίπερ στο τοπ επίπεδο που να έχει αναδειχθεί την τελευταία πενταετία. Τελευταίοι είναι ο Μπουφόν και ο Τόλντο".

Εσύ θεωρείς καλύτερους τους Γερμανούς;

"Θεωρώ κορυφαίο στον κόσμο τον Μάνουελ Νόιερ της Μπάγερν. Οι Γερμανοί δουλεύουν πολύ σε συγκεκριμένους τομείς".

Θεωρείς ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω σε σύγκριση με την Ευρώπη;

Πλέον υπάρχει τεράστια αλλαγή χάρη σε πρωτοβουλίες της ΕΠΟ. Για παράδειγμα λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα με πρωτοβουλία της ομοσπονδίας, σε έξι φάσεις, το δίπλωμα UEFA A Goalkeeping. Είναι το πιο βαρύ δίπλωμα που μπορεί να λάβει ένας προπονητής τερματοφυλάκων. Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές ομάδες έχουν κάνει προόδους. Δημιουργούνται σχολές, επανδρώνουν τις θέσεις των προπονητών με καταρτισμένους ανθρώπους και η γνώση μεταδίδεται στον εκκολαπτόμενο γκολκίπερ. Στην Ελλάδα γίνονται εξειδικευμένα πράγματα, υπάρχει συνεργασία με τους προπονητές τερματοφυλάκων και βλέπουμε περισσότερα παιδιά να στέκονται σε υψηλότερο επίπεδο".

Τα σεμινάρια γίνονται ανά τακτά διαστήματα;

"Σεμινάρια γίνονται πολλά, αλλά θα πρέπει να ψάξει ο ενδιαφερόμενος ποια είναι τα ποιοτικά. Το επίπεδο κάθε σεμιναρίου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους εισηγητές. Ποιοτικά υπάρχουν λίγα. Πρέπει να είσαι κάτοχος του διπλώματος UEFA B και του FIFA Goalkeeping, όπως και του UEFA A Goalkeeping.

Τώρα οδεύει προς την ολοκλήρωση του, είναι η τελευταία φάση τον Οκτώβριο. Εισηγητές είναι ο Βορειοϊρλανδός ο Πατ Μπόνερ, ο κ. Σαργκάνης, ο κ. Κυρανούδης και ο κ. Μπατάκης. Συμμετέχουν οι προπονητές όλων των ομάδων της Superleague. Κάναμε μαθήματα θεωρίας, αναλύσαμε καταστάσεις, όμως κάναμε πράγματα και στο γήπεδο. Έχουμε καλούς προπονητές στην Ελλάδα και μπορούν να αναδείξουν τερματοφύλακες".

Έχει παγιωθεί η αντίληψη στους προπονητές ότι κάποια κομμάτια ανήκουν στους προπονητές τερματοφυλάκων; Πόσο πιο δύσκολο είναι το πρόγραμμα για τους γκολκίπερς, επειδή κάνουν τις δικές τους ασκήσεις και μετά έχουν και τις ομαδικές;

"Υπάρχει συνεργασία προπονητή και προπονητή τερματοφυλάκων. Μέσα και έξω από το γήπεδο. Παλαιότερα, ξέραμε ότι ένας προπονητής τερματοφυλάκων καθόταν σε μία γωνία και γύμναζε τους τερματοφύλακες. Αυτό έχει αλλάξει. Μπαίνει σε κομμάτια της ομάδας και δουλεύει μετά και στο ειδικό κομμάτι του".

Άρα, στη διάρκεια του ματς, εσύ είσαι σε επιφυλακή…

"Υπάρχουν ζητήματα που αφορούν την ανασταλτική λειτουργία στη διάρκεια του ματς, που ο τερματοφύλακας πρέπει να είναι σε επιφυλακή. Όταν η ομάδα επιτίθεται, αυτός πρέπει να προετοιμάσει την αμυντική διάταξη, γι' αυτό δίνει τις ανάλογες κατευθύνσεις στους αμυντικούς του, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τη φάση εάν χαθεί η μπάλα. Αντιστρόφως, για να μπορέσει να βγάλει την αντεπίθεση με μία πάσα με τα πόδια ή με το χέρι".

Για τις στατικές φάσεις υπάρχει συνεργασία; Έχει λόγο ο προπονητής τερματοφυλάκων;

"Αυτό έχει να κάνει με τον προπονητή. Ορισμένοι συζητούν με τον προπονητή τερματοφυλάκων και άλλοι, όχι. Κανονικά πρέπει να το κάνουν. Γιατί ο γκολκίπερ είναι ο μοναδικός ο οποίος παίζει με τα χέρια και μπορεί να λύσει πιο εύκολα το πρόβλημα".

Τι θεωρείς πιο δύσκολο για έναν τερματοφύλακα μέσα στο ματς;

"Να διαχειριστεί το λάθος. Εάν υποπέσει σε ένα λάθος, ακόμη κι αν είναι μεγάλο ή σε σπουδαίο ματς, να συμπεριφερθεί σαν να μην έχει κάνει σφάλμα, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό".

Πόσο σημαντική είναι η προσωπικότητα; Σε τι ποσοστό επηρεάζει την εξέλιξη της καριέρας του; Μπορεί να δουλευτεί ο χαρακτήρας;

"Σίγουρα ο χαρακτήρας παίζει ρόλο, αλλά όλα δουλεύονται. Για παράδειγμα, όταν ήρθε ο Στιλ, ένας γκολκίπερ με παθητικό πολλών γκολ. Δουλέψαμε μαζί του και άλλαξε. Ο Καπίνο, επί παραδείγματι, δούλεψε πολύ στον ψυχολογικό τομέα. Ο Κοτσόλης ήρθε από τον «πάγο» και βελτιώθηκε".

Σε ποιους τομείς πρέπει να βελτιωθούν οι πιο πολλοί Έλληνες τερματοφύλακες; Πού έχουν βασικές ελλείψεις;

"Εξαρτάται από το πρωτάθλημα που θα παίζει ένας γκολκίπερ. Και τι ζητάει ο προπονητής, είναι πολλοί οι παράγοντες... Από αυτά κρίνονται οι προπονητικές μονάδες. Σε έναν επαγγελματία, τα πιο σημαντικά που προσέχουμε είναι η τεχνική κατάρτιση με τα πόδια και η έξοδος με τη μπάλα πάνω από το κεφάλι".

Στην Ελλάδα ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες;

"Είναι η έξοδος σε μπάλα πάνω από το κεφάλι και οι καταστάσεις ένας εναντίον ενός. Σε αυτά τα δύο δίνουμε μεγαλύτερη βαρύτητα".

Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί συμπαίκτες για τον τερματοφύλακα;

"Είναι η ζώνη άμυνας. Από τους αμυντικούς χρειάζεται πράγματα στο τακτικό κομμάτι για να υπάρξει συνεργασία. Εάν το πετύχει, η ομάδα θα κερδίσει πολλά".

Ο Στιλ φαίνεται μερικές φορές να έχει πρόβλημα στις επαναφορές με τη μπάλα. Μπορεί αυτό να βελτιωθεί;

"Όλα δουλεύονται και όλα βελτιώνονται βάσει προτεραιοτήτων και προγράμματος".

Οι αδυναμίες των τερματοφυλάκων και ο "99,99%" Νόιερ

Πριν βγει στο γήπεδο, που εστιάζει την προετοιμασία του ένας τερματοφύλακας;

"Πρέπει να δούμε κάποιες κινήσεις που κάνουν οι επιθετικοί, πολύ σημαντικές είναι οι στατικές φάσεις. Εμείς ετοιμάζαμε τα βιντεάκια και αναλύαμε τον αντίπαλο σε συγκεκριμένη μέρα της εβδομάδας. Είχε να κάνει με την ψυχολογία του τερματοφύλακα και με όσα είχε κάνει στο προηγούμενο ματς. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν ιδιαιτερότητες. Πριν τον τελικό του Κυπέλλου για παράδειγμα είχαμε δείξει ένα βίντεο στον Στέφανο τον Κοτσόλη. Ήταν μία επιβράβευση, είδε ένα βίντεο 'ανεβαστικό', θέλαμε να τον εμψυχώσουμε".

Το παγιωμένο, πλέον, άλλος γκολκίπερ στο πρωτάθλημα και άλλος στο Κύπελλο, σε βρίσκει σύμφωνο; Σου δίνει την άνεση να διαχειριστείς καλύτερα τους παίκτες σου;

"Όταν έχεις τερματοφύλακες υψηλού επιπέδου, το ιδανικό είναι να έχουν αγωνιστικά λεπτά. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν έχουμε τη δυνατότητα να παίζουν κάθε Δευτέρα παιχνίδι οι ομάδες. Οπότε, ναι, θα επέλεγα αυτή τη λύση. Εμείς οι προπονητές πρέπει να ακολουθήσουμε τη μέθοδο των αγωνιστικών ασκήσεων, για να πετύχουμε το στόχο μας. Να έχουμε στο πρόγραμμα ασκήσεις που παραπέμπουν σε συνθήκες παιχνιδιού".

Πώς διορθώνονται οι αδυναμίες που έχει κάθε γκολκίπερ ξεχωριστά, ενώ πρέπει να δουλεύουν μαζί;

"Καταρχάς, έχουμε ένα κοινό στόχο για όλους. Παράδειγμα, το παιχνίδι της Κυριακής. Και εστιάζουμε σ’ αυτό. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν τα ατομικά κομμάτια, που δουλεύουμε με τον καθένα ξεχωριστά, για να τα βελτιώσουμε. Αυτά δουλεύονται ως έξτρα προπόνηση".

Εάν θα έπρεπε να σκιαγραφήσεις τον ιδανικό τερματοφύλακα, παίρνοντας τα καλύτερα στοιχεία από τους κορυφαίους, ποιον θα επέλεγες;

"Θα έλεγα ότι όλα κατά 99,99% είναι ο Μάνουελ Νόιερ. Έχει όλα όσα χρειάζεται ο σύγχρονος τερματοφύλακας. Μιλάμε για έναν γκολκίπερ ο οποίος βελτιώθηκε πάρα πολύ στη Μπάγερν. Πάρα πολύ! Αλλιώς ήταν στη Σάλκε και αλλιώς έγινε. Πολλά συγχαρητήρια αξίζουν λοιπόν, στους προπονητές της Μπάγερν με τους οποίους συνεργάστηκε ο Νόιερ".

Στην Ελλάδα έχουμε αντιληφθεί ότι το ποδόσφαιρο αλλάζει και ότι απαιτείται η πρόσληψη καταρτισμένων συνεργατών με ειδικές αρμοδιότητες; Ή ακόμα και τώρα, ακόμη και ομάδες της Superleague, δεν δίνουν βαρύτητα σε αυτά;

"Αυτό βλέπουμε σιγά-σιγά να αλλάζει και να επανδρώνουν εξειδικευμένοι άνθρωποι τα ανάλογα πόστα. Να προσλαμβάνονται γυμναστές τερματοφυλάκων, προπονητές αποκατάστασης. Βλέπουμε και σχολές υψηλού επιπέδου στη χώρα μας, που δεν υπήρχαν κάποτε. Υπάρχουν και κάποιες ιδιωτικές σχολές, αλλά δεν γνωρίζω πόσες και πού".

Στις χαμηλότερες κατηγορίες, υπάρχει η αντίστοιχη μέριμνα; Πόσο δύσκολο είναι για έναν γκολκίπερ να φανεί και να δείξει το ταλέντο του; Εσείς μπορείτε να τον εντοπίσετε;

"Ο βαθμός δυσκολίας είναι πολύ μεγάλος, γιατί δεν υπάρχουν γήπεδα. Σε κάποιες περιοχές στην Αθήνα, 6-7 ομάδες κάνουν προπόνηση σε ένα γήπεδο! Όμως, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μία στροφή και σε ομάδες των τοπικών κατηγοριών, προσλαμβάνουν προπονητές τερματοφυλάκων".

Η μετάβαση από το χωμάτινο τερέν στον χλοοτάπητα, πόση διαφορά έκανε στο έργο του τερματοφύλακα;

"Πάρα πολύ μεγάλη. Σε όλα τα επίπεδα. Από το γκελ της μπάλας μέχρι τις εξόδους και τους τραυματισμούς. Τα "γδαρσίματα" που λέμε εμείς".

Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σου για έναν τραυματισμό στον τερματοφύλακα;

"Η έξοδος, η σύγκρουση με τον αντίπαλο. Θυμάστε τον τραυματισμό του Τσεχ στο κεφάλι..."

Τζίγγερ - Αλαφούζος, η πίεση και οι επόμενοι γκολκίπερς

Το καλοκαίρι του 2013, όταν έγινε η νέα αρχή στην ομάδα μετά από μία καταστροφική σεζόν, πως ήταν το κλίμα;

"Σίγουρα ο ένας χρόνος εμπειρίας με βοήθησε πολύ. Ερχόμενο το προπονητικό τιμ του κυρίου Αναστασίου, θέσαμε ένα πλάνο και πήγαν καλύτερα τα πράγματα από την πρώτη σεζόν".

Αντιλαμβανόσουν την πίεση που υπήρχε;

"Σίγουρα. Όταν παίζαμε με τη Μάδεργουελ και μας είπε ο κ. Φερέιρα ότι παίζαμε για εφτά εκατομμύρια και είχαμε πάει με τσάρτερ σε δύσκολη εποχή, δύο ημέρες πριν το παιχνίδι στη Σκωτία, σίγουρα την είχα αντιληφθεί! Αυτό που έπρεπε να κάνω εγώ, ήταν να κρατήσω τους στόχους μου. Να δουλέψω στον τομέα μου".

Τι έχει πάει στραβά με τον Ταμπάκη; Γιατί αυτό το παιδί δεν πήρε ευκαιρίες στον Παναθηναϊκό;

"Ο Ταμπάκης είχε την ατυχία να πέσει πάνω σε καλούς τερματοφύλακες. Η θέση είναι μία και δεν κατάφερε να παίξει σε μία σειρά παιχνιδιών, ώστε να δείξει τις δυνατότητες του".

Πήγε, όμως δανεικός και στην Ολλανδία στη Φένλο και δεν μπόρεσε να καθιερωθεί ούτε εκεί.

Έκανε λιγοστές συμμετοχές στην Ολλανδία, είχε έναν τραυματισμό, έπεσε και σε έναν γκολκίπερ 35 ετών, προτιμήθηκε η εμπειρία και δεν πήρε ευκαιρίες".

Ακούγεται παράξενο ο Παναθηναϊκός να χρειάζεται έναν τερματοφύλακα για να πλαισιώσει τους Κοτσόλη, Στιλ, να έχει διαθέσιμους τον Κότσαρη, τον Ταμπάκη, τον Αναγνωστόπουλο και να παίρνει έκτο γκολκίπερ τον Γιαννακόπουλο. Αυτό δεν είμαι μομφή για τον παίκτη, αλίμονο. Απλώς επισημαίνεται το γεγονός.

"Η ακαδημία του Παναθηναϊκού έχει καλούς γκολκίπερς, τους Χατζηγιαννάκη, Σουρδή, Ξενόπουλο, Κότσαρη, Αναγνωστόπουλο και Ταμπάκη. Οπότε, ο Παναθηναϊκός είναι καλυμμένος σε αυτή τη θέση για τα επόμενα χρόνια. Από εκεί και πέρα, είναι θέμα διαχείρισης και δεν μπορώ να το κρίνω εγώ. Οι επιλογές έγιναν, ενώ εγώ έχω αποχωρήσει".

Θεωρητικά, δηλαδή, ο Παναθηναϊκός δεν πρέπει να ξοδεύει χρήματα για να αγοράζει γκολκίπερ;

"Προφανώς".

Ναι, αλλά στην τριάδα της πρώτης ομάδας, οι δύο γκολκίπερς δεν έχουν αναδειχθεί από τον Παναθηναϊκό...

"Σας είπα τα ονόματα και είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί αυτό από μέρους μου, ότι ο Παναθηναϊκός έχει πολλές αξιόλογες επιλογές".

Έζησες και τις τρεις περιόδους του Παναθηναϊκού τα τελευταία χρόνια. Πως ήταν ο Παναθηναϊκός του Βαρδινογιάννη, πώς εκείνος της πολυμετοχικότητας και πώς του Αλαφούζου; Ποιες ομοιότητες και διαφορές ήταν σε γενικές γραμμές οι πιο σημαντικές;

"Καταρχάς, να πω ότι υπήρχε ένα πάρα πολύ δύσκολο μεταβατικό στάδιο με την αλλαγή του αθλητικού κέντρου. Για έναν προπονητή και για ένα διοικητικό στέλεχος, όπως ήταν ο Γρηγόρης Παπαβασιλείου για παράδειγμα, ήταν πολύ δύσκολο το κομμάτι αυτό. Παρόλα αυτά, με τις ανάλογες κινήσεις, όλα έγιναν και βγάλαμε υγεία. Επαναφέραμε με τον καιρό ό,τι είχαμε πριν.

Σίγουρα το γεγονός ότι ο Παναθηναϊκός είχε μόνο έναν άνθρωπο να αποφασίσει, είτε τον κ. Βαρδινογιάννη, είτε τον κ. Αλαφούζο, ήταν πολύ πιο υγιές. Με την πολυμετοχικότητα, αυτό που βιώσαμε όλοι μας ήταν οι πολλές αλλαγές πραγμάτων και συνθηκών. Οπότε, υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία στην περίοδο του Βαρδινογιάννη με του Αλαφούζου, όσον αφορά το οργανωτικό κομμάτι και τον προσανατολισμό στην ακαδημία".

Δηλαδή, υπάρχει ξανά σαφής κατεύθυνση προς την ανάδειξη νεαρών ποδοσφαιριστών.

"Ο προσανατολισμός αυτός συνεχίστηκε και τρεις άνθρωποι θεωρώ ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Ο κ. Κόβης, ο κ. Βουτσαράς και ο Γιάννης Σαμαράς είναι οι τρεις άνθρωποι οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για το γεγονός ότι ο Παναθηναϊκός βγάζει ποδοσφαιριστές από την ακαδημία του τα τελευταία χρόνια".

Το «Γεώργιος Καλαφάτης», σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις της Παιανίας, σε τι επίπεδο βρίσκεται;

"Σε πολύ καλό επίπεδο. Γίνονται συνέχεια εργασίες βελτίωσης".

"Να πλάσεις έναν τερματοφύλακα, αυτό δεν συγκρίνεται με τίποτα!"

Στο εξωτερικό με ποιους μιλάς για τη βελτίωσή σου;

"Ψάχνουμε σεμινάρια με καταξιωμένους προπονητές τερματοφυλάκων. Αλλά και ορισμένα με προπονητές ποδοσφαίρου. Έχω συνεργασίες με κάποιους ανθρώπους και ανταλλάσουμε απόψεις. Όχι μόνο στο εξωτερικό, ασφαλώς και στην Ελλάδα. Ένας προπονητής που θα ήθελα να αναφέρω είναι ο Τάκης Γκώνιας, με τον οποίο έχουμε αφιερώσει πολύ χρόνο για να αναλύσουμε τακτικά και τεχνικά κομμάτια του σύγχρονου ποδοσφαίρου".

Για έναν προπονητή τερματοφυλάκων είναι μεγαλύτερη επιτυχία να αναδείξει τερματοφύλακες ή να πανηγυρίσει έναν τίτλο; Για το βιογραφικό σου, ποιο έχει μεγαλύτερη σημασία;

"Όλα παίζουν τον ρόλο τους. Σίγουρα ένας τίτλος είναι κάτι το ξεχωριστό, αλλά να πλάσεις και να βελτιώσεις έναν τερματοφύλακα, δεν συγκρίνεται με τίποτα!"

Ποιες είναι οι πιο δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις που κλήθηκες να διαχειριστείς;

"Διαφέρουν ανάλογα το επίπεδο. Είχαμε τον Καρνέζη με το γκολ που είχε δεχτεί στο Κύπελλο με την ΑΕΚ, αλλά και την αποβολή του στο παιχνίδι με τον Ατρόμητο από το 2’. Τον Καπίνο, ο οποίος είχε δεχτεί τέσσερα γκολ σε ένα φιλικό παιχνίδι στην περίοδο της προετοιμασίας. Ο Στιλ ο οποίος έκανε κάποια λάθη σε εκείνο το ματς που είχε παίξει με τον Ολυμπιακό Βόλου, όταν είχε δεχτεί κριτική από μερίδα του Τύπου. Όταν είσαι σε υψηλό επίπεδο και όλα κρίνονται στις λεπτομέρειες, καλείσαι να αντιμετωπίσεις πολλές καταστάσεις".

Πόσο δύσκολο για σένα είναι να διατηρείς ενωμένο το γκρουπ των τερματοφυλάκων, διότι πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι ανταγωνίζονται για μία και μοναδική θέση; Να τους κάνεις να λειτουργούν ως ομάδα.

"Αυτό είναι το πιο δύσκολο που έχει να αντιμετωπίσει ένας προπονητής τερματοφυλάκων. Πρέπει να κερδίσουμε την εκτίμηση τους μέσα από τη βελτίωση τους. Μόνο όταν θα δει τη βελτίωση, θα σε πιστέψει. Το κερδίζεις μέσα από την προπόνηση και την προσπάθεια, ώστε ο γκολκίπερ να αξιοποιήσει την ευκαιρία που θα του παρουσιαστεί".

Ο προπονητής ρωτάει ποιον τερματοφύλακα θα χρησιμοποιήσει;

"Αυτό διαφέρει ανάλογα τον προπονητή. Άλλος ρωτάει και άλλος όχι. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις, εγώ θα έπρεπε να τους έχω έτοιμους".

Υπήρχαν περιπτώσεις που θα επέλεγες άλλον τερματοφύλακα από αυτόν που χρησιμοποιούσε ο εκάστοτε προπονητής;

"Ναι, αλλά για μικρό χρονικό διάστημα. Όπως σε μία περίπτωση, ζητήθηκε η άποψη μου για έναν γκολκίπερ, πρότεινα να στηριχτεί και δικαιωθήκαμε. Δεν θα πω όμως το όνομα του".

Πως κρίνεις την κατάσταση που βιώνει ο Αναγνωστόπουλος στον Παναθηναϊκό;

"Είναι λίγο άδικη. Γιατί επιβραβεύτηκε αρχικά με συμβόλαιο δύο ετών και εν συνεχεία αποκτήθηκε άλλος γκολκίπερ. Ο Παναθηναϊκός μπορεί να στηριχθεί στον Αναγνωστόπουλο".

Το ύψος πόσο σημαντικό είναι για τον τερματοφύλακα σήμερα; Μπορεί να υπάρξει πλέον περίπτωση Δοξάκη;

"Την περίμενα αυτή την ερώτηση. Θα σας απαντήσω με χειροπιαστά παραδείγματα. Όταν έχει σε πολύ υψηλό βαθμό τα τεχνικά και τα φυσικά χαρακτηριστικά, ναι, μπορεί να παίξει και ένας θεωρητικά κοντός γκολκίπερ. Βλέπε Κασίγιας, Βαλντές... Βέβαια, εάν έχεις και το ύψος, ακόμα καλύτερα".

Ποιον θεωρείς ως τον τερματοφύλακα που άλλαξε τη θέση;

"Τον Φαν ντερ Σάαρ. Πολύ μεγάλος τερματοφύλακας, πολύ σπουδαία προσωπικότητα, το άλφα και το ωμέγα που άλλαξε τη λειτουργία του τερματοφύλακα με τα πόδια. Νο 1 για πολλά χρόνια. Πριν αναδειχθεί ο Νόιερ, ήταν αυτός. Φυσικά, το ποδόσφαιρο αλλάζει. Τώρα έχει αποκτήσει μεγαλύτερη ταχύτητα".

Τη Βραζιλία και την Αργεντινή ως αγορές τις έχεις τσεκάρει; Βγάζουν τερματοφύλακες;

"Βγάζουν, ναι. Είναι μία ενδιαφέρουσα αγορά. Για παράδειγμα, οι Αργεντινοί είχαν δείξει αυτό που λέμε "αργεντίνικο χτύπημα του τερματοφύλακα". Μια μεταβίβαση της μπάλας για την άμεση μεταφορά της στην επίθεση, με δύναμη σε χαμηλό ύψος. Τώρα το ζητάνε όλοι οι προπονητές. Αλλά αυτή την περίοδο οι Γερμανοί, οι Ισπανοί και οι Ολλανδοί με τους Βέλγους είναι στο υψηλότερο επίπεδο".

Θα ήθελες να προσθέσεις κάτι, να πεις κάτι στο οποίο δεν αναφερθήκαμε;

"Κλείνοντας, ειλικρινά πιστεύω ότι εάν δεν υπήρχε ο Γιάννης Αλαφούζος να επέμβει το 2012, ο Παναθηναϊκός θα είχε βιώσει πρωτοφανείς καταστάσεις. Αλλά, θα πρέπει να αναδειχθεί, εφόσον μου δίνεται η δυνατότητα, και η προσφορά ορισμένων αφανών ηρώων στην ομάδα. Οι φροντιστές, οι μασέρ, οι μάγειρες, όλοι! Ένα 'ευχαριστώ' πάνω απ΄όλα στους προπονητές και τους τερματοφύλακες που συνεργάστηκα".