Φεστιβάλ γκολ είχαμε στο πρώτο μέρος της τρίτης αγωνιστικής των ομίλων του Champions League. Με συντριβές και διάφορα ρεκόρ να σπάνε αριστερά και δεξιά. Αυτό που ξεχώρισε ήταν το 7-1 της Bayern Munich στη Ρώμη. Επειδή εκτός από το σκορ, ήταν εντυπωσιακό και το παιχνίδι της γερμανικής ομάδας κι επειδή έφτασε ο καιρός για να αρχίσουμε να κάνουμε μεγαλύτερες αναφορές σε διάφορες ομάδες ξεχωριστά, αφήνω το συνηθισμένο πέρασμα από όλα τα ματς κι επικεντρώνομαι στην Bayern.

Η οποία φέτος παρά τις αρκετές και σημαντικές απουσίες (π.χ. ο Javi Martinez ήταν ένα από τα κλειδιά για τις διατάξεις με 3 στην άμυνα, ο Thiago Alcantara o μέσος που ταιριάζει καλύτερα σε ό,τι έχει στο μυαλό του ο προπονητής) φαίνεται πιο σίγουρη για όσα σκέφτεται και για όσα κάνει. Οι ιδέες είναι πιο ξεκάθαρες, ο Guardiola πιο κατασταλαγμένος κι αποφασιστικός και οι παίκτες πιο έτοιμοι να κάνουν δικές τους τις σκέψεις του. Η όλη κατάσταση κυλάει πιο ομαλά. Η επικοινωνία είναι καλύτερη. Η ομάδα έχει μπει στο δρόμο της αδιάκοπης εξέλιξης.

Με ακαθόριστο σχηματισμό

Το έργο που παρουσίασε απέναντι στη Roma είναι αυτό που ανεβάζει φέτος από την αρχή και προσπάθησε να παίξει και πέρυσι σε αρκετές περιπτώσεις, έστω και σε πιο απλές εκδοχές. Είδα πριν τον αγώνα ένα σχόλιο που έλεγε «η Bayern κατεβαίνει με τον Neuer στο τέρμα, τον Lewandowski στην επίθεση κι ανάμεσά τους τα πάντα είναι ανοιχτά». Τελικά και η τοποθέτηση του Πολωνού δεν ήταν τόσο απλή. Όπως έχω σημειώσει κι άλλες φορές, μιλάμε για μια ομάδα που καταργεί τις διατάξεις. Εφαρμόζει όλους τους σχηματισμούς (στα μέχρι τώρα ματς έχει παρουσιάσει έστω και για μερικά λεπτά κάθε διάταξη –από κλασικό 4-4-2 μέχρι 2-3-5) και κανέναν.

Οι αλλαγές, οι πολλές τροποποιήσεις και τα πειράματα του Guardiola από την πρώτη στιγμή σε αυτό τον τομέα, εκτός από την αναζήτηση της κατάλληλης, ισορροπημένης λύσης είχαν ως στόχο και την εξέλιξη των παικτών. Ένα εγχείρημα με βάση την ιδέα της καθολικότητας. Με παίκτες που όχι μόνο είναι άνετοι και ικανοί σε πολλαπλούς ρόλους και θέσεις μέσα στον αγωνιστικό χώρο, αλλά μπορούν και να διαβάζουν το παιχνίδι, να προσαρμόζονται σε διαφορετικές καταστάσεις, να αντιδρούν ανάλογα με τα δεδομένα που τους παρουσιάζονται κάθε δευτερόλεπτο. Ομάδα από το μέλλον.

Αν θέλουμε να σχηματοποιήσουμε τη φετινή Bayern με κλασικούς όρους θα λέγαμε πως κινείται κατά βάση μεταξύ διάφορων παραλλαγών του 3-4-3 και του 3-5-2, ενώ είναι πάντα έτοιμη να κάνει 4άδα/5άδα στην άμυνα. Ουσιαστικά όμως ο στόχος είναι ανάλογος με αυτόν της Barcelona στην τελευταία σεζόν του Guardiola στη Βαρκελώνη: η… οργανωμένη αναρχία και η μείωση των ρίσκων μέσω της αύξησής τους -αυτή τη φορά όμως σε μεγαλύτερο βαθμό και όπως πάντα με τροποποιήσεις. Γιατί όπως έχει πει και ο Juanma Lillo, το μεγαλύτερο ρίσκο είναι να μην παίρνεις ρίσκα (το έχει πει και ο Mark Zuckerberg, αλλά θα το έχετε δει στο facebook, οπότε η στήλη θα το δώσει στον Lillo, που είναι και γηραιότερος).

Τσιπαρισμένη δημιουργική ελευθερία

Ρευστότητα κι ακαθόριστη μορφή. «Κάποιες φορές είναι δύσκολο να επεξεργαστείς τι συμβαίνει», είπε χθες ο Michael Cox. Στο σύστημά της η εστίαση δε γίνεται στη διάταξη, αλλά στη δυναμική της ομάδας, των παικτών. Προφανώς βέβαια κάθε σύστημα χρειάζεται κάποιες δομές, η Bayern δεν είναι ομάδα χωρίς οργάνωση. Είναι ένα σύνολο που μεταλλάσσεται συχνά. Αποτελείται από ποδοσφαιριστές που εναλλάσσονται και κινούνται συγχρονισμένα καλύπτοντας χώρους.

Η λογική που ακολουθεί είναι ένας συνδυασμός του «μπείτε και κάντε ό,τι καταλαβαίνετε» και του «έχουμε συγκεκριμένες αρχές και πλάνο που πρέπει να υπηρετήσετε». Δημιουργική ελευθερία για όλους, στα πλαίσια συγκεκριμένων αρχών. Οι ποδοσφαιριστές παίζουν όπου/ό,τι/όπως καταλαβαίνουν (στο πλάι, κεντρικά, χαμηλά, ψηλά, κοντρολαρισμένα, γρήγορα κ.ο.κ) αφού πρώτα το προπονητικό τιμ τους έχει προετοιμάσει, τους έχει μάθει να αντιλαμβάνονται όλο το παιχνίδι, να είναι έτοιμοι να (αντι)δράσουν σε κάθε κατάσταση. Έλεγαν μετά το ματς οι Robben και Müller πως ο Guardiola τους είχε δείξει ακριβώς τις αδυναμίες της Roma και πως του αξίζουν συγχαρητήρια για την προετοιμασία του αγώνα.

Στην πραγματικότητα το σημαντικότερο είναι η γενική προετοιμασία, η συνολική δουλειά προπονητών και παικτών, που οδηγεί στη δημιουργία ενός συνόλου που μπορεί κάποιες φορές να είναι δύσκολο να αντιληφθεί ο θεατής -και κυρίως ο αντίπαλος- τι ακριβώς κάνει, αλλά το ίδιο το σύνολο αλλάζει μορφές διατηρώντας υψηλό επίπεδο. Μια αμοιβάδα, με μυαλό ευφυϊών ποδοσφαιριστών, που έχουν «τσιπαριστεί» από έναν «τρελό επιστήμονα»-auteur του ποδοσφαίρου.

Βομβαρδισμός ερωτήσεων

Θυμάμαι μια ατάκα ενός Ισπανού δημοσιογράφου μετά το 3-1 της Barcelona στο Bernabeu τον Δεκέμβριο του 2011: «πάνω που ο αντίπαλος νόμιζε πως είχε τις απαντήσεις, ο Guardiola άλλαξε τις ερωτήσεις». Η φετινή Bayern προσπαθεί να πάει ένα βήμα πιο πέρα. Θέλει να βομβαρδίζει των αντίπαλο με πολλαπλές ερωτήσεις ταυτόχρονα. Υπήρχαν δύο βασικές ενέργειες στο ματς με τη Roma: η πίεση ψηλά (με την προσοχή να πέφτει κεντρικά και το δεύτερο κύμα να κλείνει τους χώρους στο πλάι, παγιδεύοντας τους αντιπάλους) και ο τρόπος που ενεργοποιούσαν τον Robben.

Εδώ και καιρό ο Coleman της Everton, από τη θέση του δεξιού μπακ, συχνά φτάνει σε θέση φορ. Διαγώνιο ποδόσφαιρο, ποδόσφαιρο των άκρων. Ο Robben στη Ρώμη ήταν κρυφός επιθετικός, παίζοντας δεξί μπακ-χαφ-εξτρέμ… Σημασία δεν έχει τι θέση γράφει η ταυτότητά σου, αλλά τι ικανότητες έχεις και ποιο είναι το σχέδιο. Και να υπάρχουν παίκτες σαν τον Lahm, που κάλυπτε τον Ολλανδό. (Και για μεγάλη αποτελεσματικότητα να βρίσκεται απέναντι ο Cole. Πραγματικά εντυπωσιακό ότι η Roma των εξαιρετικών μεταγραφών τα τελευταία χρόνια, έχει ξεκάθαρο πρόβλημα στο αριστερό άκρο της άμυνας). Η Bayern πολλές φορές φόρτωσε την αριστερή πλευρά και στη συνέχεια άλλαξε το παιχνίδι, απέναντι, για τον Robben. «Σε όλα τα ομαδικά αθλήματα, το θέμα είναι να φορτώσεις τη μία πλευρά, ο αντίπαλος να κλίνει προς τα εκεί, να ρίξει εκεί την προσοχή του, να αφήσει εκτεθειμένη την αδύναμη πλευρά, ώστε να επιτεθείς», έχει πει ο Guardiola.

Στη Ρώμη η ομάδα κατάφερε να το κάνει, επιτυγχάνοντας παράλληλα να βάλει πολλά προβλήματα ταυτόχρονα στον αντίπαλο. Το ευέλικτο σύστημα και οι ρευστοί σχηματισμοί έδωσαν το δικαίωμα στην Bayern να απλώσει το παιχνίδι, να καλύψει χώρους και να επιτεθεί με πολλούς παίκτες. Η Roma ήθελε να κάνει παιχνίδι με την μπάλα, για αρκετά χρονικά διαστήματα πίεσε σωστά ψηλά και ήταν καλή όταν έβγαινε μπροστά, αλλά ο τρόπος που έπαιξε η Bayern και οι αδυναμίες των αμυντικών της, την έκαναν εξαιρετικά ευάλωτη κοντά στην περιοχή της. Οι φιλοξενούμενοι μπορούσαν ανάλογα με τις αντιδράσεις της ομάδας του Garcia, είτε να κυκλοφορήσουν την μπάλα κατεβάζοντας τον ρυθμό μέχρι να βρουν κενό, είτε να παίξουν γρήγορα κάθετα, είτε να ανοίξουν το παιχνίδι στα άκρα (όπου είχαν παίκτες που συχνά ξεκινούσαν από χαμηλά, ως δεύτερη γραμμή επίθεσης), είτε να φορτώσουν αντί για τις πλευρές τον άξονα. Είχαν απάντηση για κάθε αμυντική προσέγγιση της Roma.

Πολυεπίπεδη και με box-to-box center back

Ο Götze (έχει κάνει καλό σερί αγώνων που παίζει σε υψηλό επίπεδο και είναι στο πνεύμα της ομάδας –πολύ βελτιωμένος σε σχέση με πέρυσι) και ο Müller (πρέπει να το απολαμβάνει όλο αυτό ο κύριος raumdeuter) κινήθηκαν ως ακραίοι, ήρθαν πιο χαμηλά για να βοηθήσουν και στην ανάπτυξη, έπαιξαν ως επιθετικοί. Ο Lewandowski κινήθηκε μέσα κι έξω από την περιοχή, στο πλάι και χαμηλά. Κίνηση, ευελιξία, επικοινωνία, συνεργασίες, ταχύτητα και πίεση. Περιορισμός των χώρων του αντιπάλου και αύξηση των δικών σου χώρων. Πολυεπίπεδη επιθετική απειλή (τα γκολ προήλθαν κι από τις δύο πλευρές κι από το κέντρο –με σέντρες, κάθετες, την μπάλα χαμηλά ή ψηλά), με άξονα τον Xabi Alonso. Τα overlap στις πλευρές περιορίστηκαν για να κερδίσει ο Ισπανός (και γενικότερα η ομάδα στο χτίσιμο των επιθέσεων) περισσότερους διαδρόμους για να πασάρει, να δημιουργήσει συνεργασίες.

Αν και με τον Alaba στην ομάδα, πόσο να περιοριστούν τα overlap; Πραγματικά είναι κρίμα να μην παίζει στην Bayern παίκτης της Χιλής. Δώστε στον λαό overlap με τους σέντερ μπακ! «Ακόμα δεν έχω καταλάβει τι ρόλο έπαιζε ο Alaba», δήλωσε ο Paolo Rossi μετά το 7-1. Με έναν φίλο έχουμε καταλήξει: ο Alaba είναι box-to-box center back. Ή box-to-box player απλά, ξέρω ‘γω. Είναι τα πάντα και τίποτα. Ο κατάλληλος παίκτης για αυτή την Bayern.

Μια Bayern που με τη φιλοσοφία που έχει και τον τρόπο που παίζει, παίρνει ρίσκα στην άμυνα. Το καλό είναι πως έχει στην τελευταία γραμμή γρήγορους και δυναμικούς παίκτες. Ακόμα καλύτερο ότι έχει για τερματοφύλακα των Neuer. Ο άνθρωπος είναι ρομπότ και είναι κρίμα που θα έχει σταματήσει όταν θα φτάσει ο καιρός που οι τερματοφύλακες θα απελευθερωθούν από τα δεσμά της περιοχής τους.

Η Bayern αποκτάει αυτοματισμούς και συγχρονισμό υψηλού επιπέδου, πλέον σκέφτεται κι ενεργεί πιο γρήγορα, αρχίζει να παίζει περισσότερο και να τρέχει (άσχετα αν ο Guardiola θέλει να παίζει ακόμα περισσότερο για να τρέχει λιγότερο), η ατομική ποιότητα αρκετών παικτών της είναι σπουδαία και ο ασυνήθιστος τρόπος παιχνιδιού της εκτός από το να κάνει χαρούμενους τους ποδοσφαιρικούς hipster, βοηθάει το άθλημα να περνάει σε επόμενες πίστες. Γιατί καλά είναι τα αποτέλεσμα -όλοι τα θέλουν- αλλά είναι ακόμα καλύτερο το ίδιο το παιχνίδι.

Στο Sky Italia μετά τη λήξη του Roma – Bayern συνέκριναν τους Γερμανούς με την Ολλανδία του ΄70. O Gianluca Vialli είπε πως «η Bayern συνδυάζει τον εκλεκτισμό των Ολλανδών, τη δύναμη των Γερμανών και την τεχνική των Ισπανών». Δεν μπορώ να έχω ιδιαίτερες αντιρρήσεις. Τα τελευταία χρόνια το κέντρο του ποδοσφαίρου είναι ουσιαστικά η Γερμανία. Είναι αυτή που οδηγεί τις εξελίξεις. Η Bayern προφανώς έχει ακόμα δρόμο, κενά και πράγματα που πρέπει να βελτιώσει/διορθώσει, αλλά είναι μπροστάρισσα στην εξέλιξη του παιχνιδιού. Και το καλό είναι πως ο προπονητής της μετά το 7-1 μιλάει για σκορ που δε λέει την αλήθεια, για υπερβολικούς επαίνους και δηλώνει πως υπάρχουν ακόμα πράγματα που πρέπει να κάνουν καλύτερα. Συνεχίζοντας να τολμούν και να παίρνουν ρίσκα ελπίζω. Για να δούμε κάποια στιγμή και τον box-to-box goalkeeper.

Για σχόια και παρατηρήσεις μπορείτε να με βρείτε και στο twitter ως @sokinside