Ελ Σαλβαδόρ - Ονδούρα: Ο Πόλεμος των 100 ωρών και η συνθήκη ειρήνης
Πριν 47 χρόνια μπήκαν "τίτλοι τέλους" σε έναν παρανοϊκό πόλεμο διάρκειας 100 ωρών ανάμεσα σε Ονδούρα και Ελ Σαλβαδόρ με αφορμή το ποδόσφαιρο. Στις 30/10/1980, οι δύο χώρες υπέγραψαν συνθήκη ειρήνης. Τι ακριβώς συνέβη; Το Sport24.gr θυμίζει.
Μια πολεμική σύρραξη διάρκειας 100 ωρών που άφησε πίσω της 6.000 νεκρούς, τραυματίες και δυο χώρες να προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους και να κοιτάξουν την επόμενη μέρα που δεδομένα φάνταζε (και ήταν) εφιαλτική. Το "καζάνι έβραζε" βέβαια από πριν και απλά χρειαζόταν εκείνη η αφορμή για να αναδυθεί στον αφρό το φρικαλέο και καταστροφικό πρόσωπο του ανθρώπου.
Η Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ, έμελλε να βιώσουν στιγμές που "λάβωσαν" ακόμα παραπάνω τους ήδη ταλαιπωρημένους λαούς τους. Άλλωστε, πάντα οι φτωχοί και ανήμποροι την πληρώνουν. Ο παραλογισμός του πολέμου έκανε και πάλι την εμφάνισή του, αυτή την φορά στην Κεντρική Αμερική.
Πριν 47 χρόνια (18/7/1969), με αφορμή τον "Βασιλιά των σπορ", οι δυο χώρες τερμάτισαν τον επονομαζόμενο και ως "Πόλεμο του ποδοσφαίρου" (La guerra del fútbol). Βέβαια, το ποδόσφαιρο ήταν απλά η αφορμή, διότι τα αίτια ήταν πολύ βαθύτερα, σαφώς σημαντικότερα και ξεκινούσαν αρκετά χρόνια πριν. Αυτά ανάγονται στις τεταμένες σχέσεις τους εξαιτίας του αναδασμού της γης στην Ονδούρα και του μεταναστευτικού ρεύματος από το Σαλβαδόρ προς την Ονδούρα.
Σαν σήμερα (30/10) το 1980, οι δύο χώρες υπέγραψαν συνθήκη ειρήνης και αποφάσισαν να φέρουν τις συνοριακές διαφορές τους ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Το Sport24.gr κάνει φλας μπακ και ξετυλίγει το κουβάρι μιας ιστορικής διαμάχης που εμφάνισε όλα εκείνα τα στοιχεία που μετατρέπουν τον άνθρωπο ως το χειρότερο θηρίο της φύσης.
ΤΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΝΔΟΥΡΑ
Αμφότερες είχαν στην ηγεσία τους στρατιωτικές δικτατορίες και είχαν δημιουργήσει μια τεράστια κόντρα, έχοντας όμως και κοινά σημεία που είχαν να κάνουν με το γεγονός πως ήταν ισπανόφωνες, ρωμαιοκαθολικές και φυσικά φτωχές. Οι κοινωνικές ανισότητες ήταν δραματικές και τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα ζούσαν πολύ δύσκολα. Οι Αμερικανοί είχαν την γενική εποπτεία και τον έλεγχό τους, θέλοντας να δημιουργήσουν έναν χώρο που θα μπορούσε να αποτελέσει αντίβαρο στην Κούβα, η οποία βεβαίως είχε Κομμουνιστικό καθεστώς. Πληθυσμιακά δεν είχαν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους, αλλά το Ελ Σαλβαδόρ ήταν σαφώς μικρότερο στην έκταση έναντι της αραιοκατοικημένης Ονδούρας.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα άρχισε να δημιουργείται ένα μεταναστευτικό ρεύμα από το Ελ Σαλβαδόρ προς την Ονδούρα και όσο κυλούσαν τα χρόνια οι μετανάστες αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο, φτάνοντας το 15-20% του πληθυσμού της Ονδούρας. Μια βραδυφλεγής βόμβα που ήταν έτοιμη να εκραγεί. Απλά χρειαζόταν το κατάλληλο φιτίλι.
Οι προερχόμενοι από το Ελ Σαλβαδόρ κάτοικοι κατείχαν μεγάλες εκτάσεις γης στα σύνορα των δυο χωρών, οι ντόπιοι έβλεπαν από τη μια πλευρά κάποιες οικογένειες να κατέχουν τα μεγαλύτερα κομμάτια γης και την αμερικανική εταιρεία "United Fruit" να ανθεί από την παραγωγή των γνωστών μπανανών "Τσικίτα". Σα να μην έφτανε αυτό, οι μετανάστες προόδευαν, αποκτούσαν μεγαλύτερη οικονομική άνεση και ανέβαιναν κοινωνικά, ενώ οι ίδιοι έμειναν στο έρμαιο της ντόπιας φεουδαρχίας.
Το 1962, ο δικτάτορας της Ονδούρας, Οσβάλντο Λόπες Αρεγιάνο, επιχείρησε αναδασμό της γης και στράφηκε κατά της ακίνητης περιουσίας των μεταναστών από το Σαλβαδόρ. Χιλιάδες άνθρωποι που είχαν φύγει από την πατρίδα τους για ένα καλύτερο μέλλον, είχαν ένα μήνα διορία για να αφήσουν τις περιουσίες τους, τις οποίες και μοίρασε στους ντόπιους ακτήμονες. Οι μετανάστες από το Σαλβαδόρ βρέθηκαν σε δύσκολη θέση, αφού αισθάνονταν πλέον ξένοι και παρείσακτοι στη χώρα που τους φιλοξενούσε για αρκετές δεκαετίες. Ο Αρεγιάνο δεν τα έβαζε με τους ντόπιους φεουδάρχες και τους Αμερικανούς, με αποτέλεσμα να κυνηγήσει τους αδύναμους.
ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ Η ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΡΡΑΞΗ
Τα περιστατικά ρατσισμού και βίας έκαναν την εμφάνισή τους ανάμεσα σε γηγενείς και μετανάστες ολοένα και πιο συχνά, ο Τύπος του Ελ Σαλβαδόρ έπαιζε τα δικά του παιχνίδια, δημοσιεύοντας σχετικά περιστατικά, βάζοντας και την σχετική... σάλτσα, ενώ οι διπλωμάτες δεν μπορούσαν να "γεφυρώσουν" το χάσμα που υπήρχε. Οι δύο δικτάτορες έβλεπαν με... συμπάθεια μια πολεμική σύρραξη που για τα δικά τους πολιτικά παιχνίδια έμοιαζε με βάλσαμο.
Κάπου εκεί, το ποδόσφαιρο δημιούργησε ένα υπέροχο σκηνικό για ό,τι τραγικό έμελλε να ακολουθήσει, χωρίς βέβαια να ευθύνεται το ίδιο το άθλημα, αλλά τα αρρωστημένα μυαλά των δυο ηγεσιών και όλων εκείνων που θα επωφελούνται από τις εχθροπραξίες. Στις 8 Ιουνίου του 1969, οι εθνικές ομάδες παρατάχθηκαν στο στάδιο της πρωτεύουσας της Ονδούρας “Τεγκουσιγκάλπα” για τον πρώτο τους αγώνα στην προκριματική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1970, το οποίο θα διεξαγόταν στο Μεξικό. Η Ονδούρα νίκησε 1-0 με γκολ στις καθυστερήσεις.
Ο Τύπος του Σαλβαδόρ άφησε υπονοούμενα για το παιχνίδι, η προπαγάνδα ήταν τεράστια, ο τρόπος που έχασε το Ελ Σαλβαδόρ, προκάλεσε την αυτοκτονία της 18χρονης, Αμέλια Μπολάνιος με το περίστροφο του πατέρα της, ενώ η κηδεία της μεταδόθηκε ζωντανά από την τηλεόραση, με σύσσωμη την ποδοσφαιρική ομάδα της χώρας να δίνει το παρών και με τους συμπατριώτες της να ζητούν εκδίκηση στη ρεβάνς.
Η ΡΕΒΑΝΣ, ΤΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ, ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ
Μια εβδομάδα μετά (15 Ιουνίου), το δεύτερο ματς διεξήχθη στην πρωτεύουσα του Ελ Σαλβαδόρ κάτω από πρωτοφανή μέτρα ασφαλείας, με την γηπεδούχο ομάδα να επικρατεί εύκολα με 3-0 και όλα θα κρίνονταν σε τρίτο ματς σε ουδέτερο γήπεδο. Αναφορικά με το δεύτερο παιχνίδι, υπήρξαν σοβαρά επεισόδια, καθώς οι οπαδοί της Ονδούρας δέχθηκαν επίθεση από ντόπιους και έσπασαν πολλά τζάμια αυτοκινήτων και πούλμαν.
Ο πρόεδρος του Σαλβαδόρ, Φιντέλ Σάντσες Ερνάντες, επέρριψε την ευθύνη των επεισοδίων στους κομμουνιστές, ενώ 11 ημέρες μετά (26/6) διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με την Ονδούρα, έπειτα από πληροφορίες για αντίποινα της αστυνομίας σε βάρος μεταναστών της χώρας του. Στις 29 Ιουνίου έγινε το τρίτο παιχνίδι και στο χωρητικότητας 100.000 θεατών στάδιο "Αζτέκα" θα παρευρίσκονταν 15.000 θεατές. Εκεί το Ελ Σαλβαδόρ νίκησε με 3-2 στην παράταση και πέρασε στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Μεξικού. Αυτό όμως ήταν το ελάχιστο μπροστά σε όσα ακολούθησαν και τα οποία αποτέλεσαν μαύρη σελίδα στην ιστορία των δυο χωρών.
Η κατάσταση χειροτέρευε μέρα με την ημέρα, τα γεγονότα σοβάρευαν συνεχώς, μέχρι να φτάσουμε στο πρωινό της 14ης Ιουλίου όταν η αεροπορία του Ελ Σαλβαδόρ βομβάρδισε την πρωτεύουσα της Ονδούρα "Τεγκουσιγκάλπα", ενώ οι χερσαίες δυνάμεις της πέρασαν τα σύνορα με την Ονδούρα, φτάνοντας σε βάθος οκτώ χιλιομέτρων, αλλά η προέλασή τους ανεκόπη ελλείψει εφοδίων και κυρίως καυσίμων. Οι Ονδουριανοί από την πλευρά τους απάντησαν, προκαλώντας μεγάλες ζημιές στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του αντιπάλου τους.
Στη μάχη μπήκαν και πολιτικά αεροπλάνα και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις τα πληρώματα πετούσαν τις βόμβες με τα χέρια. Μεγάλα προβλήματα αντιμετώπιζαν και οι χερσαίες δυνάμεις της Ονδούρας, καθώς πολλές μονάδες υπήρχαν μόνο στα χαρτιά. Το επόμενο πρωί η κατάσταση δεν φαινόταν ότι μπορούσε εξομαλυνθεί, οι δυο χώρες ζήτησαν βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ο OAS (Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών) ανέλαβε το ρόλο της εκεχειρίας. To βράδυ της 18ης Ιουλίου επετεύχθη συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός και απόσυρση των δυνάμεων του Σαλβαδόρ στα εδάφη του.
30/10/1980: Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΧΩΡΩΝ
Τα θύματα έφτασε τον τεράστιο αριθμό των 6.000, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες ξεσπιτώθηκαν. Όσο για τις πόλεις που έγιναν οι μάχες, ήταν κυριολεκτικά διαλυμένες, ενώ οι δυο χούντες αύξησαν τη δύναμή τους. Απόρροια αυτού του πολέμου ήταν και ο εμφύλιος στο Ελ Σαλβαδόρ, μεταξύ του σκληρού δεξιού καθεστώτος της χώρας και του αριστερού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου «Φαραμπούντο Μαρτί» (FMLN), που διήρκεσε έως το 1991. Στις 30 Οκτωβρίου 1980, οι δύο χώρες υπέγραψαν συνθήκη ειρήνης και αποφάσισαν να φέρουν τις συνοριακές διαφορές τους ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, που το 1992 προσκύρωσε το μεγαλύτερο μέρος των αμφισβητούμενων εδαφών στην Ονδούρα. Πλέον, η δημοκρατία έχει αποκατασταθεί και στις δυο χώρες, που διατηρούν ομαλές διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις.
"Ο Πόλεμος του ποδοσφαίρου" και ο τρίτος αγώνας στο "Αζτέκα"
