Αστεφάνωτος βασιλιάς

Ο Νίκι Λάουντα είναι ο σπουδαιότερος οδηγός που έχει αναδείξει η Αυστρία. Ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά αν ολοκλήρωνε την καριέρα του ο πρώτος Αυστριακός οδηγός στη Φόρμουλα 1. Ο Γιόχεν Ριντ. Ο μοναδικός οδηγός που έγινε παγκόσμιος πρωταθλητής μετά το θάνατο του.

Ο 28χρονος Ριντ έχασε τη ζωή του στις δοκιμές του ιταλικού Grand Prix στη Μόντσα το 1970. Οδηγούσε μια Lotus 72 με την οποία είχε κυριαρχήσει στους προηγούμενους αγώνες. Ήταν ο δεύτερος οδηγός της Lotus που έχανε τη ζωή του σε διάστημα δύο ετών μετά τον Τζιμ Κλαρκ το 1968.

Ο καλύτερος φίλος του Ριντ, ο Τζάκι Στιούαρτ, ο πρώτος που βρέθηκε στο ιατρικό κέντρο της πίστας δίπλα στο άψυχο σώμα του, είναι βέβαιος πως Ριντ θα αποχωρούσε από τη Φόρμουλα 1 στο τέλος της σεζόν. Δεν εμπιστευόταν την 72, τον ιδιοφυή Κόλιν Τσάπμαν της Lotus και είχε βρει έναν ασφαλέστερο τρόπο να ζήσει πλουσιοπάροχα στη Βιέννη.

Η κατεστραμμένη Lotus

Ο γερμανικής καταγωγής Ριντ δεν είχε φυσιολογική παιδική ηλικία. Γεννήθηκε στο Μάιντς και έχασε τους γονείς του σε βομβιστική επίθεση στο Αμβούργο όταν ήταν δώδεκα-δεκατριών μηνών. Το μωρό ανέλαβαν να μεγαλώσουν οι παππούδες του από την πλευρά της μητέρας του. Το αγόρι μεγάλωσε σε ένα προνομιούχο περιβάλλον και όταν ενηλικιώθηκε κληρονόμησε την επικερδή επιχείρηση του πατέρα του που έκανε εισαγωγή μπαχαρικών.

Δεν ασχολήθηκε ποτέ με τα μπαχαρικά, στα 21 του χρόνια πούλησε για να χρηματοδοτήσει το όνειρο του να γίνει οδηγός αγώνων. Κατά τη διαμονή του στην Αγγλία είχε παρακολουθήσει έναν αγώνα στο Γκούντγουντ και ερωτεύτηκε τις Jaquar.

Έμαθε να οδηγεί στην Αγγλία, αλλά ήταν μικρός για να έχει άδεια. Όταν επέστρεψε στην Αυστρία, έσπασε το πόδι του, κάνοντας σκι και χρειαζόταν ένα αυτοκίνητο για να πηγαίνει στο σχολείο. Όταν έγινε καλύτερα πήρε το τιμόνι και συνέχισε να οδηγεί για 18 μήνες προτού ενηλικιωθεί. Ήταν ένα Simca Montlhery. Συμμετείχε σε ράλι, αλλά έχανε από τις Alfa Romeo και όταν πέθανε ο παππούς του, η γιαγιά του αγόρασε μια Alfa και διέλυσε τον ανταγωνισμό. Πήγε στην Ιταλία για να σπουδάσει οικονομικά και με χρήματα που κληρονόμησε, αγόρασε μια Formula Junior Cooper. Συνέχισε την καριέρα του με μια Brabham στην Formula 2 και το 1964 η τύχη του άλλαξε.

Με τη Brabham

Στο Κρίσταλ Πάλας νίκησε τον παγκόσμιο πρωταθλητή της Φόρμουλα 1 το 1962, Γκρέιαμ Χιλ, την επόμενη μέρα οι εφημερίδες έγραφαν για τον άγνωστο Αυστραλό (!) οδηγό. Με τη βοήθεια της BP και της Ford Austria έκανε το ντεμπούτο του στη Φόρμουλα 1 στο αυστριακό Grand Prix το 1964. Μετά τη συμμετοχή του στο Grand Prix της Νότιας Αφρικής εξασφάλισε τριετές συμβόλαιο με την Cooper, θα ήταν ο δεύτερος οδηγός πίσω από τον Μπρους ΜακΛάρεν.

Σε συνέντευξη του στο περιοδικό Autosport ο Ριντ είχε διηγηθεί " ειλικρινά τα μονοθέσια μας δεν ήταν ανταγωνιστικά και οι κινητήρες Coventry Climax δεν είχαν σχέση με εκείνους της Lotus. Στην πρώτη μου σεζόν τερμάτισα τέταρτος στη Γερμανία και έκτος στο Γουότκινς Γκλεν (ΗΠΑ) και έμαθα πολλά για την αγωνιστική οδήγηση. Το 1965 οδήγησα μια Ferrari 250LM στο Λε Μαν και πήραμε μια τυχερή νίκη μετά την εγκατάλειψη τόσων αυτοκινήτων. Έκανα αγώνες στη Formula 2 και στη Ρεμς νίκησε τον Τζιμ Κλαρκ".

Στο Le Mans το 1965

Το 1966 η αλλαγή των κανονισμών έδωσαν την ευκαιρία στην Cooper να πάει σε κινητήρες της Maserati. Ο Ριντ που είχε ήδη αρχίσει να αποκτάει θαυμαστές χάρη στον τρόπο οδήγησης του και τον απόλυτο έλεγχο του αυτοκινήτου δεν πήρε νίκη, αλλά τερμάτισε σχεδόν όλους τους αγώνες και κατετάγη τρίτος στο πρωτάθλημα των οδηγών.

Συνέχισε να αγωνίζεται στη Formula 2, γιατί στη Φόρμουλα 1 δεν είχε τα αποτελέσματα που ήθελε. Το 1967 μετακινήθηκε στη Brabham, ίσως η ευτυχέστερη σεζόν στην καριέρα του. Σπάνια τερμάτιζε εξαιτίας του κινητήρα, αλλά ήδη ο Τζακ Μπράμπαμ έλεγε σε ολόκληρο τον κόσμο πως είναι το μεγαλύτερο φυσικό ταλέντο που είχε δει. Εκείνη τη χρονιά παντρεύτηκε τη σύντροφο του, ίσως την πιο κομψή γυναίκα στην ιστορία της Φόρμουλα 1, τη Νίνα, κόρη ενός Φινλανδού οδηγού.

Ο Γιόχεν και η Νίνα

Ήθελε να μείνει στη Brabham το 1969, όμως η προσφορά της Lotus ήταν ακαταμάχητη. Μάνατζερ του Ριντ ήταν ο Μπέρνι Έκλεστοουν και θυμήθηκε τι είχε πει στον Ριντ: " Αν θέλεις να κατακτήσεις το πρωτάθλημα, έχεις περισσότερες ελπίδες να το κάνεις με τη Lotus και όχι τη Brabham. Αν θέλεις να μείνεις ζωντανός έχεις περισσότερες ελπίδες με τη Brabham και όχι τη Lotus. Δεν ήταν άσχημο να το πεις, ήταν η αλήθεια. Εκείνα τα χρόνια οι οδηγοί σκοτώνονταν με τη Lotus. Ίσως ο Κόλιν Τσάπμαν πήγαινε τα πράγματα στο όριο και ο καθένας που οδηγούσε για τη Lotus ήταν προετοιμασμένος να ακολουθήσει. Ο Γιόχεν το δέχθηκε".

Ο Ριντ και ο Τσάπμαν

Επιτέλους είχε στη διάθεση του ένα μονοθέσιο ικανό για να δείξει το ταλέντο του. Η μνήμη του έχει συνδεθεί με τη Lotus 49. Εκείνα τα χρόνια η αεροδυναμική έκανε τα πρώτα της βήματα στη Φόρμουλα 1, ένας πραγματικός οδηγός σαν τον Ριντ μισούσε τις καινοτομίες που έκαναν ευκολότερη την οδήγηση.

Στη Βαρκελώνη (Μονζουίκ) τόσο ο Ριντ όσο και ο τιμέιτ του ο Χιλ είχαν σοβαρά ατυχήματα. Κι αν ο Βρετανός που θα κατακτούσε τον τίτλο εκείνη τη χρονιά διέφυγε τον κίνδυνο, ο Ριντ κατέληξε στο νοσοκομείο μέσα στα αίματα. Δεν συμμετείχε στο Grand Prix του Μονακό και έστειλε ένα οργισμένο γράμμα στον Τσάπμαν. Ήθελε να φύγει και να γυρίσει στη Brabham, αλλά ο Τσάπμαν τον... τούμπαρε, δείχνοντας του σχέδια του νέου μονοθεσίου του, της 72.

Το ατύχημα στο Μονζουίκ:

Στο Σίλβερστοουν το 1969 ο Στιούαρτ οδήγησε τον σπουδαιότερο αγώνα στην καριέρα του, επί σειρά γύρων μονομαχούσε με τον Ριντ, ο οποίος κατέλαβε τελικά την 4η θέση. Στη Μόντσα ξανά οι δυο τους είχαν μια ανελέητη "μάχη" με τον Ριντ να είναι δεύτερος. Ο Στιούαρτ αναδείχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής. Στο Γουότκινς Γκλεν το 1969, τον προτελευταίο αγώνα της σεζόν ο Ριντ πήρε την πρώτη νίκη του στη Φόρμουλα 1.

Η μάχη στο Σίλβερστοουν

Ο Στιούαρτ είναι πεπεισμένος πως ο Ριντ άλλαξε φιλοσοφία το 1970. Είχε το καλύτερο μονοθέσιο και δεν χρειαζόταν να παίρνει πλέον μεγάλο ρίσκο. Μετά από δύο αποτυχημένους αγώνες ο Ριντ έκανε τον αγώνα της ζωής του στο Μονακό το 1970. Η Lotus 72 δεν δούλευε σωστά και έτσι από το γκαράζ βγήκε η παλιά 49. Ήταν 8ος στην εκκίνηση, δεν ενδιαφερόταν για τον αγώνα, δεν περίμενε πως θα πήγαινε καλά με ένα παλιό μονοθέσιο. Κέρδιζε θέσεις όταν εγκατέλειπαν οι άλλοι ανάμεσα τους και ο Στιούαρτ, στον 40ο γύρο ήταν 4ος 15 δευτερόλεπτα πίσω από τον πρωτοπόρο, τον Μπράμπαμ.

Προσπέρασε τον Ντένι Χιουλμ για την τρίτη θέση και ήταν 12 δευτερόλεπτα πίσω από τον δεύτερο, τον Κρις Έιμον. Είκοσι γύρους πριν από την ολοκλήρωση του Grand Prix ο Έιμον εγκατέλειψε και ο Μπράμπαμ οδηγούσε τον Ριντ, πρώην τιμέιτ-υπάλληλο, με διαφορά 14 δευτερολέπτων. Στους τέσσερις γύρους η διαφορά ήταν εννιά δευτερόλεπτα, ο πρωτοπόρος κόλλησε πίσω από τον Τζο Σιφερ και τρεις γύρους πριν από το τέλος η διαφορά είχε πέσει στα 4.4 δευτερόλεπτα. Στον τελευταίο γύρο ο Ριντ βρισκόταν πίσω από τον Μπράμπαμ με 1.3 δευτερόλεπτα.

Ο Αυστριακός οδηγός (σ.σ. δεν πήρε ποτέ την αυστριακή υπηκοότητα, αλλά πατρίδα αναγνώριζε μόνο την Αυστρία) δεν είχε ελπίδες, αλλά ο Μπράμπαμ επιχείρησε να ρίξει γύρο στον Πιρς Κουραζ, έκανε λάθος, ο Ριντ τον πέρασε. Η εφημερίδα Nice Matin κυκλοφόρησε την επόμενη μέρα με τον Ριντ στο πρωτοσέλιδο να διασχίζει τη γραμμή του τερματισμού και λίγα μέτρα πιο μακριά να πανηγυρίζει ο Στιούαρτ για τη νίκη του φίλου του. Άλλες εποχές στη Φόρμουλα 1.

Κατά τύχη θα πει κανείς κέρδισε τον αγώνα. Όχι αν δει κανείς το γυρολόγιο του. Στον τελευταίο γύρο είχε κάνει 1:23.2 και στον προτελευταίο είχε 1:23.3. Στις δοκιμές είχε κάνει 1:25.9. Καμιά φορά τα στατιστικά σε κάνουν να τρίβεις τα μάτια σου.

Όταν έπαιξε ο εθνικός ύμνος δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια του. Η Νίνα φόρεσε το μαύρο φόρεμα που είχε φέρει μαζί της, γιατί εκείνα τα χρόνια όλες οι γυναίκες των οδηγών της Φόρμουλα 1 είχαν στη βαλίτσα τους ένα μαύρο φόρεμα γιατί " συνήθως πηγαίναμε συχνά σε κηδείες οδηγών". Ο άντρας της ήταν απόλυτα ευτυχισμένος και εκείνο το βράδυ μετά το χορό στο παλάτι, ξενύχτησαν χορεύοντας στα κλαμπ. Μετά από εκείνον τον αγώνα η τύχη του Γιόχαν Ριντ άλλαξε.

Τελευταίος γύρος στο Μονακό:

Με τη Lotus 72 νίκησε στο Ζάντβορτ, στο Κλερμόν-Φεράν, στο Μπραντς Χατς και στο Χόκενχαϊμ. Προηγούνταν στη βαθμολογία. Στο Ζάντβορτ παρέλαβε ανέκφραστος το τρόπαιο γιατί είχε σκοτωθεί ο φίλος του, Κουραζ στον αγώνα, ενώ η Φόρμουλα 1 πενθούσε και το θάνατο σε δοκιμές του Μπρους ΜακΛάρεν.

Λίγες ώρες πριν από τον αγώνα ο Ριντ είχε ζητήσει από τον ρούκι τιμέιτ του, τον Βραζιλιάνο Έμερσον Φιτιπάλντι να γίνει ο πρώτος οδηγός στην ομάδα F2 που είχε ιδρύσει με συνέταιρο τον Έκλεστοουν. Δεν ήθελε να οδηγεί πια στη F2, ήθελε να ασχοληθεί με τις επιχειρήσεις και να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στη Νίνα και στο μωρό που θα αποκτούσαν.

Πιθανότατα η καρδιά του σταμάτησε να χτυπάει στην Παραμπόλικα. Το... σόου συνεχίστηκε, ο Στιούαρτ μπήκε στην March l που οδηγούσε για τον Κεν Τίρελ και δίχως να σταματήσει να κλαίει, έκανε τον γρηγορότερο γύρο. Την επόμενη μέρα τερμάτισε δεύτερος πίσω από τη Ferrari του Κλέι Ρεγκατσόνι και αναγκάστηκε να υποστεί όλη αυτή τη γιορτή που έστησαν οι οπαδοί της Scuderia.

Το δυστύχημα σε 3D εικόνα:

Η Lotus αποσύρθηκε από το ιταλικό Grand Prix και από τον επόμενο αγώνα στον Καναδά. Ήθελαν να προστατεύσουν το προβάδισμα του Ριντ στη βαθμολογία από τον Βέλγο οδηγό της Ferrari, Τζάκι Ιξ. Ο τελευταίος δεν είχε καλή σχέση με τον Ριντ, αλλά δεν ήθελε το πρωτάθλημα. Στον Καναδά ο προστατευόμενος του Ριντ, ο Φιτιπάλντι πήρε την πρώτη νίκη στην καριέρα του και ο Ριντ μετά το θάνατο του αναδείχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής.

Η Νίνα παρέλαβε το βραβείο σε μια συγκινητική τελετή. Έκανε δύο πλούσιους και αποτυχημένους γάμους, επέστρεψε στη Φόρμουλα 1 ως σύντροφος του Τζον Γουότσον και πλέον ζει απομονωμένη στην Ελβετία δίπλα στον Τζάκι και στην Έλεν Στιούαρτ, στο σπίτι που είχε χτίσει ο Γιόχεν για την οικογένεια του.

Το 1971 ο Στιούαρτ έγινε επίτιμος πολίτης του Γκρατς, εκεί όπου μεγάλωσε ο Ριντ. Είχε κατακτήσει τον παγκόσμιο τίτλο, θα κέρδιζε ακόμα έναν το 1973 και θα αποχωρούσε από τη Φόρμουλα 1 ζωντανός μετά το θανατηφόρο δυστύχημα του τιμέιτ του στην Tyrell, Φρανσουά Σεβέρ.

Μαζί με τον Έκλεστοουν βοήθησαν στο να γίνει η Φόρμουλα 1 ασφαλέστερη. Όσο για το τι θα έκανε ο Ριντ σήμερα; " Πιθανότατα θα έτρεχε το σπορ μαζί με τον Μπέρνι", σύμφωνα με τον Στιούαρτ ή μπορεί να βρισκόταν στην αυστριακή Red Bull μαζί με τον αδερφικό του φίλο, τον Χέλμουτ Μάρκο. Και οι τρεις βρίσκονται αυτές τις μέρες στο Red Bull Ring και οι τρεις θα περάσουν δίπλα από την προτομή του Γιόχεν που βρίσκεται στην πίστα. Πιθανότατα θα... ακούσουν τη βραχνή φωνή του, σκεπτόμενοι το φίλο τους που έφυγε τόσο νωρίς.

Εξαιρετικό ντοκιμαντέρ για τον Ριντ:

* Ο τίτλος του κειμένου είναι... δανεικός από τη βιογραφία Jochen Rindt: Uncrowned King.