Συγκυρίες

Η 29η Μαΐου είναι μια ιστορική ημέρα. Το 1453 έγινε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1953 πραγματοποιήθηκε το πρώτο Ράλλυ Aκρόπολις και την ίδια χρονιά ο Έντμουντ Xίλαρι με συνοδό τον Σέρπα Τερζίνγκ Νοργκάι κατακτούσαν για πρώτη φορά στην ιστορία την κορυφή του Έβερεστ!

Η αρχή

Το 1951 μια παρέα οδηγών αγώνων "έριξαν" την ιδέα για ένα ράλι 1.923 χλμ., που θα περνούσε από Τρίπολη, Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Σέρρες και Καβάλα με τερματισμό στην Αθήνα. Μεταξύ αυτών και ο τότε πρόεδρος της ΕΛΠΑ, Απόστολος Νικολαΐδης ο οποίος διετέλεσε και πρόεδρος του Παναθηναϊκού (εξ ου και το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας "Απ. Νικολαΐδης"), ο οποίος το 1952 πρότεινε στη λέσχη τη διοργάνωση ενός αγώνα ράλι.

Το πρώτο ράλι ΕΛΠΑ άρχισε την Πρωτομαγιά της ίδιας χρονιάς από τα Ιωάννινα, με 19 αυτοκίνητα στην αφετηρία για το μακρύ ταξίδι των 2.600 χλμ. Νικητής αναδείχθηκε ο αείμνηστος Τζόνι Πεσματζόγλου με συνοδηγό το Νίκο Παπαμιχαήλ, με την οκτακύλινδρη Chevrolet. Ο Πεσματζόγλου ήταν μάλιστα και ο πρώτος εισαγωγέας στην Ελλάδα, των αυτοκινήτων Opel, Cadillac και Chevrolet. Το τελευταίο κατάστημα ήταν η θρυλική ΕΛΦΙΝΚΟ, στη Λ. Συγγρού, τώρα μεγάλο πολυκατάστημα.

Τον Νοέμβριο του 1952 ο Απ. Νικολαΐδης έκανε τη δεύτερη μεγάλη πρόταση. Να μετονομαστεί το ράλι ΕΛΠΑ σε Ράλλυ Ακρόπολις. Η αποδοχή ήταν άμεση. Στις 29 Μαΐου του 1953 κάτω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, στην αφετηρία, ήταν έτοιμα 26 αυτοκίνητα να ξεκινήσουν τη σκληρή δοκιμασία των 1.728 χλμ., σε άσφαλτο και χώμα. Το πρώτο Ράλλυ Ακρόπολις μπορεί να είχε την εκκίνηση στην Αθήνα, ωστόσο η περιήγησή του σε: Τρίπολη, Ολυμπία, Ρίο, Αντίρριο, Ιωάννινα, Κοζάνη, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Δελφούς ανέδειξε μια διαφορετική ταυτότητα ράλι με αγωνιστικό χαρακτήρα και πολιτιστική κληρονομιά. Παρά το γεγονός ότι μόνο 6 αυτοκίνητα κατάφεραν να φθάσουν στο τερματισμό, το νερό είχε μπει στο αυλάκι. Νικητής αναδείχθηκε ο Νίκος Παπαμιχάλη με συνοδηγό τον Σπύρο Δημητράκο, με μια Jaquar XK 120.

Η ιστορία του Ράλλυ Ακρόπολις, μόλις είχε αρχίσει και συνεχίζεται.

Οι νικητές

- Πολυνίκης του αγώνα είναι ο Σκοτσέζος Kόλιν MακΡέι, με πέντε νίκες. Είναι και ο μόνος οδηγός που έχει τερματίσει τρεις συνεχόμενες φορές στην πρώτη θέση (2000-2001-2002).

- Οι Κάρλος Σάινθ, Βάλτερ Ρερλ και Σεμπαστιάν Λεμπ είναι οι οδηγοί που έχουν κερδίσει από 3 φορές - και μάλιστα οι δύο πρώτοι με διαφορετικούς κατασκευαστές.

- Ο Κάρλος Σάινθ πέτυχε στο Ακρόπολις την πρώτη του νίκη στο WRC, το 1990 με Toyota Celica GT4 και συνοδηγό τον Λούις Μόγια. Ο τελευταίος του αγώνας, το 2005, ήταν πάλι στην Ελλάδα, όπου και ανέβηκε στο τρίτο σκαλί του βάθρου.

- Στο Ράλλυ Aκρόπολις έχουν, μέχρι στιγμής, κερδίσει 14 παγκόσμιοι πρωταθλητές. Δεν έχουν γευτεί τη νίκη σε αυτό, οι ομότιτλοί τους: Σάντρο Μουνάρι, Xάνου Mίκολα και Tόμι Mάκινεν.

- Έλληνας πολυνίκης, σε επίπεδο γενικής κατάταξης, είναι ο συνοδηγός των Παπαμιχαήλ και Παπαδόπουλου -στις νίκες του ‘53 και του ‘54- Σπύρος Δημητράκος.

- Ο Tάσος Λιβιεράτος είναι ο πιο επιτυχημένος Έλληνας οδηγός, με επτά νίκες επί του εγχώριου συναγωνισμού. O «Σιρόκο» είναι και ο μόνος (συμπεριλαμβανομένων και των Bάλντεγκαρντ, Mουνάρι και Nταρνίς) που τερμάτισε με Lancia Stratos σε Pάλλυ Aκρόπολις.

- Πριν θεσπιστεί το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Pάλι (1977), η νίκη στο Aκρόπολις συμπεριλήφθηκε στο παλμαρέ 7 πρωταθλητών Eυρώπης. Πάντως, 10 ομότιτλοί τους που συμμετείχαν στον αγώνα, δεν έφθασαν σε αντίστοιχο αποτέλεσμα.

- Tα αυτοκίνητα-παγκόσμιοι πρωταθλητές που δεν νίκησαν ποτέ στο ελληνικό ράλι είναι: Lancia Stratos, Talbot-Sunbeam, Toyota Celica Turbo 4WD, Toyota Corolla WRC, Mitsubishi Lancer, Peugeot 206 WRC, Hyundai i20 coupe WRC και Toyota Yaris WRC.

- Tο αυτοκίνητο με τις περισσότερες νίκες (6) στο Aκρόπολις είναι η Lancia Delta του Group A. Τη συνοδεύουν και άλλες ακατάρριπτες επιδόσεις: Είναι το μόνο αυτοκίνητο μέχρι τώρα που έχει καταφέρει το "1-2-3" και το "1-2-3-4" στην τελική κατάταξη, ενώ μοιράζεται την επίδοση των τριών συνεχόμενων επιτυχιών με το Ford Escort RS και το Ford Focus WRC.

- Η εταιρεία με τις περισσότερες νίκες (17, οι 2 στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα) είναι η Ford.

- Η Γαλλίδα Mισέλ Mουτόν με συνοδηγό τη Φαμπρίτσια Πονς είναι το μοναδικό γυναικείο πλήρωμα που έχει νικήσει το Ράλλυ Aκρόπολις. Μάλιστα, η Μουτόν είναι και η μόνη γυναίκα με νίκες στο παγκόσμιο πρωτάθλημα.

- Ίσως ο πιο θεαματικός Έλληνας οδηγός, ήταν ο Τάσος Μαρκουίζος. Με το ψευδώνυμο "Ιαβέρης" από τους "Αθλίους" του Βίκτωρος Ουγκό, ξεσήκωσε τους θεατές με τα περάσματά του, προσφέροντας το απόλυτο θέαμα με όποιο αυτοκίνητο οδηγούσε (NSU TT, πρωτότυπο "μπούμπη", Alfa Romeo «ντόλι», Ford Escort "πλαπούτας", Fiat 131, Audi Quattro κ.α.)

- Στη σύγχρονη ιστορία του αγώνα, Έλληνας νικητής αναδείχθηκε ο Άρης Βωβός το 1995 με Lancia Delta HF Integrale. Ο αγώνας δεν προσμετρούσε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και είχε λίγες ξένες συμμετοχές.

Οι πρωτιές των αυτοκινήτων

Κάθε φορά που ένας οδηγός πανηγυρίζει μια νίκη γεννάται η απορία: η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα; Με αυτόν τον συλλογισμό, ο οδηγός κάνει το αυτοκίνητο ή το αυτοκίνητο τον οδηγό-νικητή; Παρατηρώντας την ιστορία του Ακρόπολις, το συμπέρασμα μάλλον είναι ότι ο συνδυασμός και των δυο μπορεί να σπάσει πολλά ρεκόρ.

Η Ford έχει πάρει την πρώτη θέση στην εθνική μας διοργάνωση 17 φορές με 10 διαφορετικούς οδηγούς (Σόντερστορμ, Κλάρκ, Βάλντεγκαρντ, Βάτανεν, Μπαζιόν, Σάϊνθ, ΜακΡέι, Γκρόνχολμ, Χίρβονεν και Κατεγιάνοβιτς - στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα). Βέβαια, στην περίπτωση της Ford υπήρχαν και καλά αυτοκίνητα, αλλά και αξιόλογοι οδηγοί, μερικοί εκ των οποίων όπως ο αείμνηστος Μακ Ρέι, ένας από τους θρύλους του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος. Η Lancia, ακολουθεί με 8 πρωτιές (Μπιαζιόν, Ρερλ, Κάνκουνεν, Βιρορέζι, Αλεν, Οριόλ), η Subaru με 5 (Σάϊνθ, 2 Μακ Ρέι, Π. Σόλμπεργκ και Μπερνς), η Citroen με 4 (3 Λεμπ, Οζιέ).

O χαρακτήρας του Ράλλυ

Τέσσερις χρονιές δεν πραγματοποιήθηκε Ράλλυ Ακρόπολις. Το 1974 λόγω των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα και της πετρελαϊκής κρίσης, το 2010 λόγω της απόφασης της FIA για εναλλαγή των αγώνων χρόνο παρά χρόνο στο WRC, το 2019 που έχασε τη θέση του στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ράλι (ERC) λόγω πλειοδοσίας του Ράλλυ Ουγγαρίας και γενικότερων οικονομικών δυσχερειών, και το 2020 λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

- Το 2003 γιορτάσαμε τα 50 χρόνια Ράλλυ Ακρόπολις με πανηγυρικό τρόπο.

- H χρονιά με τις περισσότερες συμμετοχές στον αγώνα (204) ήταν το 1978 στην 25η του διοργάνωση. Οι λιγότερες (26) σημειώθηκαν το 1953, στον πρώτο αγώνα.

- Aπό το 1973, όταν δηλαδή θεσπίστηκε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κατασκευαστών, οι περισσότερες συμμετοχές στον εθνικό μας αγώνα ήταν 154 (27ο Aκρόπολις - 1980). Οι λιγότεροι που τερμάτισαν ήταν 20, το 1979. Την ίδια χρονιά, ο αγώνας είχε τα περισσότερα χιλιόμετρα απλών και ειδικών διαδρομών. Ο αγώνας κάλυπτε 2.974 χλμ., με 54 ε.δ., που άγγιζαν τα 1.008 χλμ.!

- Το 1981 το πρόγραμμα του αγώνα περιελάμβανε 57 ε.δ., τις περισσότερες στην ιστορία του Ακρόπολις. Αντίθετα, οι λιγότερες ε.δ. στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος είναι φέτος, το 2021, καθώς περιλαμβάνει μόλις 15!

- Στα χρόνια του ERC, την περίοδο 2014-2018, οι λιγότερες Ειδικές που διεξήχθησαν σε ένα Ακρόπολις ήταν μόλις 6, το 2015. Ο αγώνας αποτελούταν από συνολικά 9 ε.δ., αλλά οι τρεις τελευταίες ματαιώθηκαν, λόγω του ασταμάτητου κατακλυσμού που έπληξε την τελευταία μέρα τη Βορειοανατολική Πελοπόννησο.

Στο βάθρο

Οι οδηγοί που διέπρεψαν στον εθνικό μας αγώνα από το 1973 και έπειτα.

ΟΔΗΓΟΣ	ΘΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΒΑΘΡΟ
Κάρλος Σάινθ	11
Γιούχα Κάνκουνεν	9
Μίκο Χίρβονεν	7
Μίκι Μπιαζιόν	6
Μάρκου Άλεν	6
Κόλιν ΜακΡέι	5
Πέτερ Σόλμπεργκ	5
Βάλτερ Ρερλ	4
Γιάρι Μάτι Λάτβαλα	4
Μάρκους Γκρόνχολμ	3
Τίμο Σάλονεν	3
Ντιντιέ Οριόλ	3
Στιγκ Μπόμκβιστ	3
Τόμι Μάκινεν	3
Άρι Βάτανεν	2
Μπιόρν Βάλντενγκαρντ	2
Σεμπαστιάν Οζιέ	2
Χάνου Μίκολα	2
Άρμιν Σβαρτς	2
Χάρι Ροβάνπερα	2
Μισέλ Μουτόν	1
Ρίτσαρντ Μπερνς	1
Μάρκο Μάρτιν	1
Άρης Βωβός	1
Ντάνι Σόρδο	1
Τιερί Νεβίλ	1
Καγετάν Καγετάνοβιτς (ERC)	3
Κρεγκ Μπριν (ERC)	2
Λάμπρος Αθανασούλας (ERC)	2
Ραλφς Σιρμάκις (ERC)	1
Μπριάν Μπουφιέ (ERC)	1
Νόρμπερτ Χέρτσινγκ (ERC)	1
Γιάρομιρ Τάραμπους (ERC)	1
Γκρέγκορ Γκρζιμπ (ERC)	1
Ουμπέρ Πτάζεκ	1