Formula 1: "Πόλεμος" στη σκιά ενός νέου σκανδάλου
Τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες των γκαράζ των ομάδων της Formula 1; Ο Πάνος Διαμάντης ξετυλίγει το κουβάρι της υπόθεσης.
Η ασυγκράτητη φημολογία στο τριήμερο του GP Σιγκαπούρης εμπλέκει τη Red Bull Racing -και σε μικρότερο βαθμό την Aston Martin F1- σε ενδεχόμενο σκάνδαλο υπέρβασης του ορίου δαπανών το 2021. Οι Mercedes και Ferrari ελπίζουν σε παραδειγματικές ποινές αν αυτό ισχύει, την Τετάρτη (5/10) οι αποφάσεις της FIA.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Για πρώτη φορά το 2021 η FIA επέβαλε στις ομάδες της Formula 1 όριο ετήσιου προϋπολογισμού, που πέρσι ήταν 145 εκατομμύρια δολάρια και φέτος μειώθηκε στα 140 εκατ., για κάθε ομάδα, κάθε χρόνο.
Το όριο αυτό ανάγκασε τις τρεις κορυφαίες ομάδες του σπορ -Mercedes, RBR και Ferrari- να συρρικνώνουν τους οργανισμούς τους, περιορίσουν τους πόρους τους και να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στην αποδοτικότητα των εργοστασίων τους - και μάλιστα σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, διότι το 2021 οι ομάδες είχαν να προωθήσουν την εξέλιξη των μονοθεσίων της χρονιάς εκείνη και μαζί να σχεδιάσουν τα καινούρια μονοθέσια του 2022.
Το όριο είχε διάφορες εξαιρέσεις -για τους αγώνες Sprint, μεταξύ άλλων- αλλά εξ αρχής έμοιαζε υπερβολικά περίπλοκο στην εφαρμογή και αστυνόμευσή του, καθώς κάθε ομάδα -ειδικά όσες ανήκουν σε κατασκευαστές αυτοκινήτων- έχει διαφορετική δομή, τρόπο λειτουργίας και υποδομές.
Τον περασμένο Μάρτιο όλες οι ομάδες κατέθεσαν το φάκελο των προϋπολογισμών τους για το 2021 στη FIA, και έκτοτε η εν λόγω οικονομική Επιτροπή (Cost Cap Administration) της Ομοσπονδίας μελετά τους φακέλους αυτούς, διερευνώντας τις ιδιαιτερότητες κάθε ομάδας στον τρόπο λειτουργίας και δαπανών.
Στην Σιγκαπούρη, το περασμένο τριήμερο, εξαπλώθηκε ραγδαία η φημολογία πως δύο ομάδες έχουν ξεπεράσει το όριο δαπανών 145 εκατομμυρίων δολαρίων για το 2021. Συγκεκριμένα, οι φήμες εμπλέκουν την Aston Martin F1 σε μια μικρότερης κλίμακας παραβίαση, και τη Red Bull Racing σε μεγαλύτερη.
Η φημολογία δεν έμεινε στο παρασκήνιο, αλλά σχολιάστηκε εκτενώς από τους τρεις διευθυντές των τριών μεγάλων ομάδων: του Τότο Βολφ της Mercedes, του Κρίστιαν Χόρνερ της RBR και του Ματία Μπινότο της Ferrari. Το βράδυ της Παρασκευής του ασιατικού αγώνα, η FIA εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση με την οποία επέμεινε ότι ο προσδιορισμός των δαπανών των ομάδων για το 2021 συνεχίζεται και είναι πολύ νωρίς ακόμη να μιλά κανείς για παραβίαση του ορίου.
Αν αποδειχθεί ότι κάποια ομάδα έχει ξεπεράσει το όριο, θα κληθεί σε ακροαματική διαδικασία από τη FIA. Σε περίπτωση που αποδειχθεί η παραβίαση του ορίου δαπανών, οι ομάδες δεν έχουν δικαίωμα έφεσης και οι ποινές που προβλέπει ο οικονομικός κανονισμός της FIA κυμαίνονται από δημόσια επίπληξη, αφαίρεση βαθμών και περιορισμούς στη χρήση της αεροσήραγγας μέχρι αποκλεισμό από αγώνες ή και ακόμα κι από όλο το πρωτάθλημα.
Πιστεύεται ότι υπάρχουν δύο διαβαθμίσεις για την παραβίαση του ορίου: η μικρής έκτασης υπέρβαση μέχρι 5% ή 7 εκατομμύρια δολάρια, και η μεγαλύτερης έκτασης, πέραν του ποσοστού και του ποσού αυτού. Οι φήμες κάνουν λόγο για μικρής έκτασης υπέρβαση της Aston Martin F1, και για υπέρβαση της τάξης των 10 εκατ. δολαρίων από τη Red Bull Racing.
Φαντάζει αδιανόητο, προς το παρόν τουλάχιστον, να υπάρξει τροποποίηση της έκβασης του περσινού πρωταθλήματος. Εξάλλου, η φημολογία στη Σιγκαπούρη έκανε λόγο για ενδεχομένως ήπια ποινή στη RBR -αν φυσικά επιβεβαιωθεί η υπέρβαση των δαπανών της- διότι η ομάδα του Μίλτον Κινς φέρεται να έχει παραθέσει σαφείς εξηγήσεις στη FIA τις ενδεχόμενες επιπλέον δαπάνες, και να έχει πέσει στο φάσμα της μικρής έκτασης υπέρβασης.
Κάποιες πηγές, μάλιστα, κάνουν λόγο ακόμα και για την ποινή που -θεωρητικά, πάντα- θα επιβληθεί στις δύο ομάδες, καθορίζοντάς την σε πρόστιμο της τάξης των 7,5 εκατομμυρίων δολαρίων, μαζί με μείωση του χρόνου που δικαιούνται στην αεροσήραγγα για την εξέλιξη των μονοθεσίων τους. Καμία από αυτές τις φήμες δεν είναι όμως, προς στιγμήν, βάσιμη.
Όμως, όλα αυτά έχουν πυροδοτήσει έναν νέο "ψυχρό" πόλεμο μεταξύ των κορυφαίων ομάδων της Formula 1, δέκα μήνες μετά το τέλος του προηγούμενου της RBR με τη Mercedes για το πρωτάθλημα του 2021. Έναν πόλεμο που βγήκε εκτός ελέγχου στη Σιγκαπούρη.
Βολφ: "Μια ομάδα εξελίσσει περισσότερο το μονοθέσιό της"
Ο διευθυντής της Mercedes F1, Τότο Βολφ, είπε ότι η ομάδα του παρατηρεί προσεκτικά τα νέα εξαρτήματα που φέρνουν σε κάθε αγώνα οι κορυφαίες ομάδες, και ότι μία φέρνει πολλά περισσότερα από τις άλλες δύο: "Για να σας δώσω μια ιδέα, προφανώς παρακολουθούμε λεπτομερώς τι εξαρτήματα έρχονται στην πίστα από τις μεγάλες ομάδες σε κάθε αγώνα, τόσο το 2021 όσο και το 2022. Μπορούμε να δούμε ότι υπάρχουν δύο μεγάλες ομάδες που είναι περίπου στα ίδια, και μία που ξοδεύει περισσότερα", είπε ο Αυστριακός.
Και συνέχισε: "Ξέρουμε ακριβώς τι ξοδεύουμε: 3,5 εκατομμύρια το χρόνο για (νέα])εξαρτήματα που φέρνουμε στο αυτοκίνητο. Οπότε μπορείτε να δείτ τι διαφορά κάνουν άλλες 500.000 δολάρια. Είναι διαφορά. Δεν έχουμε κατασκευάσει ελαφρύτερα εξαρτήματα για το αυτοκίνητο ώστε η υπέρβαση των κιλών (του αυτοκινήτου μας) να πάψει να είναι διψήφια, επειδή απλά δεν έχουμε τα λεφτά.
Οπότε πρέπει να το κάνουμε για το αυτοκίνητο της επόμενης χρονιάς. Δεν μπορούμε να πάρουμε ομολογκασιόν για ένα ελαφρύτερο σασί και να το φέρουμε, επειδή κοστίζει δύο εκατομμύρια πάνω από το όριο προϋπολογισμού. Οπότε βλέπετε πως κάθε επιπλέον δαπάνη φέρνει ένα πλεονέκτημα ταχύτητας και απόδοσης".
Και, μιλώντας για το ενδεχόμενο παράπτωμα της RBR, συμπλήρωσε: "Μήπως, λοιπόν, δεν είναι σωστός ο χαρακτηρισμός "μικρής έκτασης" για ένα τέτοιο παράπτωμα; Αν ξοδεύεις 5 εκατομμύρια παραπάνω, και θεωρείται μικρό παράπτωμα, εξακολουθεί να έχει μεγάλη επίπτωση στο πρωτάθλημα.
Δεν έχω πληροφορίες αυτή τη στιγμή αν έχουν παραβιάσει το όριο, ή πόσο το έχουν παραβιάσει. Και προφανώς η παραβίασή του για μια χρονιά σημαίνει και παραβίαση για την επόμενη, και ενδεχομένως και για μια τρίτη. Το κρίσιμο είναι πως αν είσαι πάνω στις δαπάνες του 2021, είσαι και για το '22, που σημαίνει ότι έχεις πλεονέκτημα και για το 2023.
Αν είναι αλήθεια ότι έχουν (σ.σ.: η Red Bull) λάβει ομολογκασιόν για ένα ελαφρύτερο σασί φέτος, μπορεί να το χρησιμοποιήσουν του χρόνου. Οπότε είναι μια συστοιχία γεγονότων που μπορεί να επηρεάσουν το πρωτάθλημα και των τριών αυτών σεζόν. Μόλις ξεκαθαριστεί αυτό, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξουν πολλές συζητήσεις για τις επιπτώσεις που μπορεί να είχε. Αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμα για να το σχολιάσω", είπε ο Βολφ.
Η θέση της Ferrari
Ο Αυστριακός είχε συνάντηση με τον Ματία Μπινότο στη Σιγκαπούρη. Η Ferrari νωρίτερα φέτος είχε αναφέρει ότι έχει "σημειώσει" το ρυθμό και την έκταση της εξέλιξης του μονοθεσίου της RBR φέτος, και τώρα ο διευθυντής της Scuderia συμφώνησε με τον Βολφ ότι η υπέρβαση του ορίου το 2021 έχει σαφείς επιπτώσεις και στο μονοθέσιο της RBR για το 2022, που σχεδιάστηκε και εξελίχθηκε πέρσι. Ξέχωρα του ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρεμφερείς οικονομική μηχανισμοί για την υπέρβαση του ορίου και φέτος - ειδικά φέτος που το όριο δαπανών μειώθηκε εκ νέου, κατά 5 εκατ. δολάρια (στα 140 εκατ. για κάθε ομάδα).
Σε ερώτηση στον Μπινότο τι επιπτώσεις έχει η υπέρβαση του ετήσιου ορίου δαπανών για μια μεγάλη ομάδα κατά 4 εκατ. δολάρια, ο Ιταλός είπε με έκπληξη: "Τέσσερα εκατομμύρια; Αυτός είναι όλος ο προϋπολογισμός μας για την εξέλιξη [του αυτοκινήτου] σε όλη τη χρονιά. Είναι 70 τεχνικοί και μηχανικοί που μπορώ να πληρώσω για να βρουν καλύτερες λύσεις. Μπορείς να κερδίσεις μισό δευτερόλεπτο στο γύρο από κάτι τέτοιο"!
Ο Ιταλός συμπλήρωσε: "Είναι κρίμα που συζητάμε για αυτό τον Οκτώβριο της επόμενης χρονιάς, διότι πλέον οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο το περσινό πρωτάθλημα, υπάρχουν επίσης επιπτώσεις και για το φετινό. Ακόμα κι αν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα αποκαλούμενο μικρό παράπτωμα, δεν είναι φυστίκια. Μιλάμε για ένα προβάδισμα μισού δευτερολέπτου που μεταφέρεται αυτούσιο από τη μια σεζόν στην άλλη. Διότι, αν και ξεκίνησε το 2021, δίνει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για το 2022. Και είναι σημαντικό θέμα, διότι έχει να κάνει με την αξιοπιστία (της F1)".
Η οργισμένη απάντηση της RBR
Υπό το φως όλων αυτών, η απάντηση του διευθυντή της Red Bull Racing, Κρίστιαν Χόρνερ, ήταν οργισμένη. Ο Βρετανός φάνηκε έξαλλος για τη δημοσιότητα που έχει πάρει το θέμα, το χαρακτήρισε σενάριο φαντασίας, και απείλησε τις δύο αντίπαλες ομάδες ότι θα καταφύγει στη νομική οδό για δυσφήμιση της RBR.
"Αν δεν υπάρξει ξεκάθαρη απόσυρση αυτών των σχολίων, θα τα εκλάβουμε με απόλυτη σοβαρότητα και θα δούμε ποιες επιλογές έχουμε διαθέσιμες", τόνισε ο Χόρνερ. "Είναι απολύτως απαράδεκτο να γίνονται σχόλια σαν αυτά που έγιναν χθες, που είναι υπερβολικά δυσφημιστικά για την ομάδα, για τις εταιρείες μας, ακόμα και για τη Formula 1. Όταν γίνονται τέτοιες κατηγορίες άνθρωποι που ζουν σε ένα γυάλινο κόσμο δεν πρέπει να πετούν πέτρες.
Στο τριήμερο που ο Μαξ είχε την ευκαιρία για την κατάκτηση του πρωταθλήματος, εμείς μιλάμε μόνο για τα όρια προϋπολογισμών αντί για τη φαινομενική φετινή του απόδοση. Πιστεύω ότι είναι μια υπόγεια τακτική κάποιων για να αποσπάσουν την ελλιπή απόδοση που είχαν φέτος στην πίστα. Κι όταν γίνονται αναφορές για πέρσι, για φέτος και για του χρόνου, τις λαμβάνουμε πολύ σοβαρά. Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να σκεφτεί η FIA, αλλά και η Red Bull για όλα αυτά τα σχόλια που έχουν γίνει.
Ας ολοκληρώσουμε τη διαδικασία. Δεν έχουμε καμία ενημέρωση ότι έχουμε παραβιάσει τους κανονισμούς. Οπότε, ας φτάσουμε στο τέλος της διαδικασίας για να καταλάβουμε που βρισκόμαστε. Βρισκόμαστε σε μια κατά κάποιον τρόπο ακροαματική διαδικασία, όπου υπάρχουν ερωτήσεις και εξηγήσεις, που εγείρονται και συζητιούνται. Είναι μια διαρκής διαδικασία με τη FIA, που δεν την έχει ολοκληρώσει ακόμη", συμπλήρωσε ο Βρετανός.
Σε αυτό ο Βολφ απάντησε: "Είναι αστείο που ο Κρίστιαν το λέει αυτό, διότι ερευνώνται εδώ και εβδομάδες και μήνες, οπότε μάλλον δεν μιλάει με τον οικονομικό του διευθυντή. Για την ακρίβεια, όλοι μας έχουμε διερευνηθεί εις βάθος. Είναι ένα θέμα βαρέων βαρών. Βάζουμε στο αυτοκίνητο χρησιμοποιημένα εξαρτήματα. Δεν του τοποθετούμε ό,τι θα θέλαμε για να αγωνιστούμε, δεν το εξελίσσουμε όσο θα θέλαμε.
Έχουμε κάνει πάνω από 40 ανθρώπους μας πλεονασματικούς, που είναι απίστευτα αναγκαίοι στον οργανισμό μας και χρειάστηκε ένα πρόγραμμα-μαμούθ για να τηρήσουμε το όριο δαπανών. Δεν ξέρω κι εγώ πόσα δεκάδες εκατομμύρια χρειάστηκε να ανακατευθύνουμε για να βρισκόμαστε κάτω από το όριο. Κι αν κάποιος δεν το κάνει αυτό, ή πιέζει τα όρια, κάθε εκατομμύριο που δεν ξοδεύεις επιφέρει ένα τεράστιο μειονέκτημα".
Ο Μαξ Φερστάπεν, παίρνοντας θέση για το θέμα, σχολίασε: "Από ό,τι ακούω από την ομάδα όλα έχουν γίνει σωστά. Δεν δίνω ιδιαίτερη αξία σε αυτό (που ακούγεται). Ξέρω από πού προέρχεται και ποιοι άνθρωποι παραπονιούνται για αυτό. Ειδικά (για το ότι προέρχεται) από την Αγγλία δεν με εκπλήσσει. Όμως δεν το φοβάμαι. Είναι μόνο οι άλλες ομάδες που μιλάνε χωρίς να έχουν όλες τις πληροφορίες. Νομίζω ότι αυτό είναι λίγο ανόητο. Τι σκέφτομαι; Απλά να βγάλουν το σκασμό".
Το ζήτημα της πληροφορίας
Ο Χόρνερ έθεσε κι ένα επιπλέον ζήτημα: "Αυτή είναι μια απόρρητη επικοινωνία με τη FIA. Πώς είναι δυνατόν να ξέρει οποιαδήποτε ομάδα τις λεπτομέρειες του φακέλου μας; Πώς είναι δυνατόν να ξέρει οποιαδήποτε ομάδα αν άλλη ομάδα έχει παραβιάσει τους κανονισμούς ή όχι; Δεν ξέρουμε ούτε κι εμείς αν τους έχουμε παραβιάσει, μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία".
Το ζήτημα αυτό έχει παρασκήνιο καθώς φημολογείται ότι την πληροφορία για τα στοιχεία των δαπανών της RBR έδωσε η Σάιλα-Αν Ράο, πρώην σύμβουλος και δικηγόρος του Τότο Βολφ που τώρα εργάζεται στη FIA ως γενικός γραμματέας του αγωνιστικού της τμήματος.
Για να μάθει κανείς περισσότερα για αυτό, θα έπρεπε να απευθυνθεί στον αθυρόστομο σύμβουλο της RBR, Χέλμουτ Μάρκο. "Πρώτα από όλα, είναι εντελώς απρόσμενο, ούτε εμείς δεν έχουμε πληροφορίες μέχρι στιγμής", είπε ο Μάρκο. "Οπότε, από που προέρχονται όλες αυτές οι πληροφορίες που ο Τότο Βολφ χρησιμοποίησε για τις κατηγορίες του; Αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε.
Το Άμπου Ντάμπι έχει περάσει εδώ και καιρό. Είναι λίγο παράξενο ότι δεν το έχει ξεπεράσει ακόμα. Και είναι πιο απίστευτο πώς έβγαλε αυτούς τους αριθμούς. Μιλάει για τεράστια υπερδαπάνη, πρέπει να υπάρχει ένας κατάσκοπος κάπου στη FIA", κατέληξε ο Μάρκο.
Το θέμα της ποινής
Η Mercedes και η Ferrari συμφωνούν ότι είναι τεράστιας σημασίας η επιβολή αυστηρής ποινής σε ενδεχόμενο υπέρβασης του ορίου προϋπολογισμού από μια ομάδα, από την πρώτη κιόλας χρονιά εφαρμογής του. Μάλιστα, ο αγωνιστικός διευθυντής της Ferrari, Λορεν Μεκίς, ζήτησε μια παραδειγματική ποινή.
"Δεν είναι πια μυστικό ότι δύο ομάδες έσπασαν το όριο προϋπολογισμού του 2021, μία λιγότερο και μία περισσότερο", δήλωσε στη Σιγκαπούρη ο Μεκίς. "Θεωρούμε ότι αυτό είναι πολύ σοβαρό και αναμένουμε από τη FIA να χειριστεί την κατάσταση με παραδειγματικό τρόπο.
Εμπιστευόμαστε τη FIA 100 τοις εκατό. Περιμένουμε ότι για ένα τόσο σοβαρό θέμα θα υπάρξει πλήρης διαφάνεια και οι μέγιστες ποινές για να διασφαλιστεί ότι όλοι αγωνιζόμαστε με τους ίδιους κανόνες, διότι οι επιπτώσεις στην απόδοση του αυτοκινήτου είναι τεράστιες".
Ο Γάλλος κατέληξε: "Αν δείτε τον αριθμό των περιορισμών που επεβλήθησαν στις μεγάλες ομάδες, θα συνειδητοποιήσετε πόσο χρόνο στο γύρο κερδίζει ένα μονοθέσιο αν δεν εφαρμοστούν αυστηρά. Με τόσους περιορισμούς, κάθε εκατομμύριο, κάθε διαρροή που γίνεται από το όριο δαπανών, μεταμορφώνεται σε κάποια κερδισμένα δέκατα του δευτερολέπτου για το αυτοκίνητο. Πρόκειται για ένα ζωτικής σημασίας τεστ για το όριο δαπανών. Αν δεν περάσει αυτό το τεστ, τότε πιθανότατα θα έρθει το τέλος του παιχνιδιού, game over, διότι οι επιπλοκές θα είναι τεράστιες".
Και ο Βολφ συμπλήρωσε: "Το όριο δαπανών είναι ίσως η πιο σημαντική εξέλιξη των κανονισμών ώστε να διατηρείται η ισοδυναμία των ομάδων. Και για να επιτρέπει στις ομάδες που δεν έχουν μεγάλους προϋπολογισμούς να πλησιάζουν, και για να μπαίνει ένα ταβάνι στα έξοδα των μεγάλων ομάδων.
Οπότε, είναι τεράστιας σημασίας μια επίδειξη ότι αυτοί οι κανονισμοί αστυνομεύονται. Και δεν έχω λόγο να πιστεύω κάτι διαφορετικό. Η FIA, ειδικά ο Μοχάμεντ (μπεν Σουλαγέμ, πρόεδρος της FIA) έχουν δείξει ακλόνητη στάση στην εφαρμογή κάθε είδους κανονισμού. Οπότε, αν μιλάμε για κάτι μεγάλο, θα δείξει την ίδια ακεραιότητα και ηγεσία όπως έχει κάνει και στο παρελθόν".
Ο Χόρνερ, από την πλευρά του, είπε: "Είμαι απολύτως βέβαιος για τα στοιχεία που δώσαμε. Πέρασαν μέσα από μια διαδικασία και υπογράφτηκαν από τους ελεγκτές. Και πιστεύουμε ότι είμαστε μέσα στο όριο (προϋπολογισμού]) Οπότε, η FIA ακολουθεί τη διαδικασία της.
Αυτοί είναι ολοκαίνουριοι κανονισμοί, εξαιρετικά περίπλοκοι, και αφορούν σε εταιρείες με διαφορετικές δομές, διαφορετικό σχηματισμό και διαφορετικούς κανόνες. Υπάρχουν πάντοτε διαφορετικές ερμηνείες σε αυτούς τους κανονισμούς. Οπότε, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εφαρμοστούν για πρώτη χρονιά.
Είμαι τεράστιο θέμα για τη FIA να επιληφθεί, ειδικά αν δούμε την κλίμακα των ομάδων στα πιτς, που πολλές ανήκουν σε μεγαλύτερους οργανισμούς. Εμείς είμαστε σημαντικά χαμηλότερα (από το όριο). Και με τις διευκρινίσεις (των κανονισμών) θα είμαστε ακόμα χαμηλότερα", κατέληξε.
