Η ιστορία πίσω από το πράσινο μονοθέσιο του Εργκίν Αταμάν

Η Euroleague έφερε στο φως χθες (29/02) μια φωτογραφία του προπονητή του Παναθηναϊκού AKTOR μετά το θρίαμβο των “πράσινων” στην έδρα της Ρεάλ Μαδρίτης, που τον απεικονίζει καθισμένο στο κόκπιτ ενός πράσινου μονοθεσίου της F1, γράφοντας πως η ελληνική ομάδα και ο προπονητής τους πάνε “για την πολ ποζίσιον”.

Το μονοθέσιο στο οποίο κάθισε ο Τούρκος προπονητής, στο πλαίσιο μιας εκδήλωσης της εταιρείας Metropol Instanbul στην Κωνσταντινούπολη, είναι μια Lotus Τ127. Πρόκειται για ένα μονοθέσιο που συμμετείχε στο πρωτάθλημα της Formula 1 το 2010, και το οδηγούσαν οι Γιάρνο Τρούλι και Χάικι Κοβαλάινεν.

Παρότι όμως το αυτοκίνητο αυτό έφερε το βαρύ όνομα της Lotus, δεν είχε καμία σχέση με τη θρυλική ομάδα του Κόλιν Τσάπμαν που πρωταγωνιστούσε στη F1 τις δεκαετίες του 1960 και ‘70. Για την ακρίβεια, η αναβίωση του ονόματος το 2010 έγινε μια εταιρεία συμφερόντων Μαλαισίας, της Tune Group, η οποία άνηκε στον επιχειρηματία Τόνι Φερνάντεζ, ιδιοκτήτη και της αεροπορικής εταιρείας Air Asia.

Αλλά ας κάνουμε ένα ταξίδι πολύ πιο πίσω στο χρόνο: η Team Lotus ιδρύθηκε από τον εμβληματικό Κόλιν Τσάπμαν, μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ιστορίας της F1, τη δεκαετία του 1950. Η βρετανική ομάδα εκκίνησε 491 GP, κέρδισε τα 79 από αυτά και μαζί 7 πρωταθλήματα κατασκευαστών.

Με τις εμβληματικές Lotus, ο θρυλικός Τζιμ Κλαρκ είχε κερδίσει δύο τίτλους το 1963 και ‘65 και είχε τις περισσότερες νίκες στην ιστορία μέχρι τότε, πριν το τραγικό δυστύχημα που του στέρησε τη ζωή στο Χόκενχαϊμ το 1968.

Ο Γκρέιαμ Χιλ κατέκτησε για τη Lotus τον τίτλο του 1968, ενώ το ίδιο έκανε και ο Γιόχεν Ριντ το 1970 - παρότι έχασε τη ζωή του πριν προλάβει και τυπικά να στεφθεί πρωταθλητής. Δύο χρόνια μετά, ο Έμερσον Φιτιπάλντι πήρε τον πρώτο του τίτλο σε συνεργασία με τον Τσάπμαν.

Οι τελευταίες της επιτυχίες αρχέγονης Lotus ήρθαν το 1978, με το 6ο και τελευταίο πρωτάθλημα οδηγών της ομάδας διά χειρός Μάριο Αντρέτι στην πρώτη εκείνη εποχή του ground effect, παρότι η ομάδα συνέχισε να υφίσταται μέχρι το 1994. Όμως, είχε χάσει τον εμβληματικό της ηγέτη το Δεκέμβρη του 1982.

Λίγο πριν η ομάδα κηρύξει πτώχευση, το 1994, τα δικαιώματα της ονομασίας Team Lotus της αγοράστηκαν από τον Ντέιβιντ Χαντ, αδερφό του πρωταθλητή της F1 το 1976 Τζέιμς Χαντ. Και προχωράμε στις αρχές του 2009. Μία ομάδα της βρετανικής Formula 3, η βρετανική Litespeed, προσέγγισε τον Μαλαίσιο επιχειρηματία Τόνι Φερνάντες -χορηγό της Williams με την Air Asia- να επενδύσει για την ανέλιξη της Litespeed στη Formula 1.

Η Litespeed και ο Φερνάντες ήρθαν σε επαφή με τον Χαντ για τη χρήση του ονόματος Team Lotus, και απέσπασαν τη συμφωνία του. Όμως, παράλληλα υπήρχε και η εταιρεία Lotus Cars, που είχε τα δικαιώματα κατασκευής των αυτοκινήτων παραγωγής της Lotus, η οποία άνηκε στην αυτοκινητοβιομηχανία Proton της Μαλαισίας.

Διαπιστώνοντας το εγχείρημα αναβίωσης της Team Lotus, η Lotus Cars (Proton) απείλησε να κινηθεί νομικά για να προστατεύσει το όνομα και τη φήμη της. Το θέμα έληξε, όταν η αίτηση της Litespeed να μπει στη Formula 1 το 2010, με την ονομασία Litespeed Team Lotus, απορρίφθηκε τον Ιούνιο του 2009.

Όμως, όσα είχαν συμβεί κίνησαν το ενδιαφέρον της κυβέρνησης της Μαλαισίας, που είδε την ευκαιρία -για την ανάπτυξη της Proton- να επενδύσει σε μια ομάδα της F1 που θα έφερε την ονομασία Lotus, μέσω της Lotus Cars.

Έτσι, διαμορφώθηκε η Lotus Racing με κυβερνητικά κεφάλαια (που έγιναν με χρηματοδότηση προς την Proton) και η αίτησή της να μπει στη F1 το 2010 έγινε δεκτή από τη FIA. Στο νέο αυτό σχηματισμό προστέθηκε και ο Τόνι Φερνάντες, ο οποίος εξασφάλισε και τα εμπορικά δικαιώματα του ονόματος Team Lotus από τον Ντέιβιντ Χαντ. Το θέμα φάνηκε να κλείνει, νομικά.

Ήταν εμφανές ότι η νέα ομάδα ήθελε να καρπωθεί το θρύλο που ακολουθούσε το όνομα Lotus, χωρίς να έχει καμία σύνδεση με αυτόν. Είχε ακόμα και τον ίδιο, εμβληματικό χρωματισμό των Lotus της δεκαετίας του ‘60, με το περίφημο “βρετανικό αγωνιστικό πράσινο”.

Η ομάδα βασίστηκε σε μια εγκατάσταση στο Νόρφολκ της Βρετανίας που είχε χτίσει αρχικά η Toyota για τη δική της ομάδα στη F1, αλλά το πλάνο ήταν να μεταβεί σε ένα σύγχρονο τεχνολογικό κέντρο που θα χτιζόταν στο χώρο της πίστας της χώρας, στη Σεπάνγκ.

Η νέα Lotus δεν φάνηκε ποτέ αντάξια της ιστορίας του ονόματος, ούτε κατ’ ελάχιστον. Το μονοθέσιο Lotus T127, παρότι σχεδιάστηκε από τον διακεκριμένο πρώην τεχνικό διευθυντή της Toyota Μάικ Γκάσκοϊν, αγωνιζόταν μόνο για να αποφεύγει τις τελευταίες θέσεις απέναντι στις Vιrginκαι Hispania, και όχι μόνο δεν επέτρεψε στους ικανότατους Τρούλι και Κοβαλάινεν να κερδίσουν έστω έναν βαθμό, αλλά και παρουσίαζε αμέτρητα και συχνά προβλήματα.

Όμως, η νομική υπόθεση για τη νέα Lotus έμελλε να αναζωπυρωθεί: η Proton, μητρική εταιρεία της Lotus Cars θυμίζουμε, ξαφνικά διέκοψε το συμβόλαιο της άδειας χρήσης του ονόματός της από την ομάδα του Τόνι Φρενάντες, ως αποτέλεσμα αυτών που χαρακτήριζε ως "κατάφωρες και επίμονες παραβιάσεις της άδειας από την ομάδα".

Ο Φερνάντες απάντησε λίγες μέρες αργότερα βγάζοντας από το συρτάρι του τα δικαιώματα της ονομασίας Team Lotus -που είχε αγοράσει από τον Ντέιβιντ Χαντ- και ανακοινώνοντας τη μετονομασία της ομάδας σε Team Lotus το 2011. Ξεχωριστά, πια, από την Proton και από την κυβέρνηση της Μαλαισίας.

Φυσικά η Proton κινήθηκε νομικά εναντίον του σχεδίου του Φερνάντες. Υποστήριξε ότι ο επιχειρηματίας δεν έχει δικαίωμα της χρήσης του ονόματος Lotus, διότι ουδέποτε ο Ντέιβιντ Χαντ ήταν σε θέση να το πουλήσει.

Παράλληλα με τη νομική διαδικασία, η Group Lotus (Proton) ήρθε σε συμφωνία με μια άλλη ομάδα της Formula 1, τη Renault F1, να αγοράσει μερίδιο της ομάδας και να γίνει χορηγός ονομασίας της. Η ομάδα του Ένστοουν (η σημερινή Alpine F1) μετονομάστηκε σε Lotus Renault GP, που ήταν μια ολωσδιόλου διαφορετική ομάδα με του Φερνάντες, υιοθετώντας τον επίσης εμβληματικό μαύρο-χρυσό χρωματισμό των Lotus της δεκαετίας του 1970.

Έτσι, φτάσαμε εμπρός στο εξωφρενικό σενάριο να είναι έτοιμες για το 2011 δύο ομάδες με την ονομασία Lotus: η Team Lotus και η Lotus Renault GP. Μία πράσινη και μία χρυσόμαυρη. Φυσικά το θέμα θα λυνόταν από το δικαστήριο - και έτσι έγινε, το Μάρτιο του 2011.

Η υπόθεση κινήθηκε γύρω από τον τερματισμό της συμφωνίας του Φερνάντες με το Group Lotus, παρά για το θέμα των δικαιωμάτων, και μια πολύ σημαντική παράμετρος είχε να κάνει με το ότι ο Φερνάντες θα έχανε τα 36 εκατομμύρια δολάρια που δικαιούταν η ομάδα του από το μερίδιο των τηλεοπτικών δικαιωμάτων της σεζόν του 2010.

Λίγο πριν τη δίκη του Μαρτίου, επίσης, ο Ντέιβιντ Χαντ έκανε γνωστό ότι ο Τόνι Φερνάντες δεν κάλυψε τις υποχρεώσεις του που απέρρεαν από την αγορά του ονόματος Team Lotus από τον ίδιο, αλλά σύντομα ήρθε σε συμφωνία με τον Μαλαίσιο επιχειρηματία.

Το δικαστήριο απεφάνθη στις 27 Μαΐου του 2011 ότι και οι δύο ομάδες μπορούσαν -με συγκεκριμένες προδιαγραφές- να χρησιμοποιούν το όνομα Lotus. Και όντως, το 2011 είχαμε δύο Lotus στη Formula 1, που καμία εκ των δύο δεν είχε σχέση με την αρχέγονη. Όπως ήταν λογικό, βέβαια, και οι δύο πλευρές επέστρεψαν στα δικαστήρια τον Ιούλιο του ίδιου έτους.

Το Group Lotus εκμεταλλεύθηκε το γεγονός ότι ο Τόνι Φερνάντες είχε στο μεταξύ αγοράσει την ανταγωνιστική εταιρεία Caterham -άλλο ένα ένδοξο βρετανικό γκαράζ της ιστορίας της αυτοκίνησης- και κέρδισε διά παντός και αποκλειστικά το δικαίωμα της χρήσης του ονόματος Lotus. Ο Φερνάντες, κατά συνέπεια, μετονόμασε την ομάδα του Νορφολκ σε Caterham F1. Αυτή, η δεύτερη ομάδα, επιβίωσε για 3 χρόνια.