FIAT Uno: Αιώνιος έφηβος ετών 40

Ήταν Τετάρτη 19 Ιανουαρίου του 1983 όταν η FIAT αποκάλυψε τον αντικαταστάτη του 127 στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ των Η.Π.Α. - έναν χώρο άρρηκτο συνδεδεμένο με την κατάκτηση του διαστήματος. Το Uno δεν ήταν απλώς ένα σουπερμίνι. Ήταν το αυτοκίνητο που για πολλούς επαναπροσδιόρισε τα αυτοκίνητα πόλης, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα μοντέλα στην ιστορία της FIAT.

Το Uno άλλαξε τον τρόπο που η FIAT – και όχι μόνο αυτή – σχεδίαζε και κατασκεύαζε αυτοκίνητα μέχρι τότε, με την εκτεταμένη χρήση ρομπότ στη διαδικασία παραγωγής, την άρρηκτη σύνδεση μεταξύ του τμήματος σχεδίασης και της ομάδας μηχανικών εξέλιξης, αλλά και τον προσδιορισμό αυτού που σήμερα αποκαλούμε Functional Design (χρηστική σχεδίαση).

Η οικονομική επένδυση της εταιρείας για στην εξέλιξη του μοντέλου ήταν άλλωστε τεράστια για την εποχή. Με χρόνο αναπτυξης πέντε ετών και συνολικό μπάτζετ της τάξης του ενός τρισεκατομμυρίων λιρετών, το πρόγραμμα για τη δημιουργία του Uno αποτέλεσε τη μεγαλύτερη επένδυση που είχε κάνει μέχρι τότε στην ιστορία της η FIAT για ένα μοντέλο.

Με το Uno γεννήθηκε ένας νέος τρόπος παραγωγής, με μεγαλύτερη ευελιξία και ενοποίηση των επιμέρους διαδικασιών. Βασικό στοιχείο αυτής της βιομηχανικής προσέγγισης αποτέλεσε το Robogate, ένα προηγμένο σύστημα παραγωγής που σχεδίασε η Comau - μια από τις κορυφαίες εταιρείες αυτοματισμού - το οποίο περιλάμβανε μια εξαιρετικής ακριβείας διαδικασία συγκόλλησης.

Το Robogate βέβαια δεν ήταν νέο, καθώς είχε ήδη εφαρμοστεί για πρώτη φορά το 1978 στο εργοστάσιο Rivalta και την παραγωγή του Ritmo, ενώ στη συνέχεια πέρασε και στα εργοστάσια του Mirafiori και του Cassino. Το FIAT Uno θα εκμεταλλευόταν το νέο σύστημα και η παραγωγή του θα αξιοποιούσε τα δεκάδες ρομπότ που χρησιμοποιούνταν για τη συναρμολόγηση, για τις κολλήσεις και τη διαδικασία βαφής, βελτιώνοντας εντυπωσιακά την ομοιομορφία και την ποιότητα κατασκευής.

Σημαντικό μέρος της συνολικής επένδυσης που αφορούσε στο πρόγραμμα “Uno” αξιοποιήθηκε για τον αυτοματισμό του εργοστασίου. Κάθε ημέρα, μια εντυπωσιακή χορογραφία που ελεγχόταν απόλυτα από υπολογιστές λάμβανε χώρα, με πρωταγωνιστές μηχανικούς βραχίονες, ανελκυστήρες και θύρες.

Οι νέες διαδικασίες και τα ρομπότ έκαναν την είσοδό τους και στο φουτουριστικό εργοστάσιο Termoli 3, το οποίο κατασκευάστηκε το 1985 για να φιλοξενήσει την παραγωγή του πασίγνωστου πλέον κινητήρα FIRE. Το Uno ήταν το πρώτο μοντέλο που εφοδιάστηκε με τους κινητήρες FIRE που εξόπλισαν στη συνέχεια αμέτρητα μοντέλα και παρέμεινε στην παραγωγή για 35 ολόκληρα χρόνια, ξεπερνώντας σε παραγωγή τις 23 εκατομμύρια μονάδες!

Το όνομα FIRE είναι το ακρωνύμιο των λέξεων Full Integrated Robotized Engine, που περιγράφουν την καινοτόμα μέθοδο παραγωγής, η οποία επίσης βασιζόταν στο σύστημα Robogate. Σε σχέση με τους προκατόχους του, ο κινητήρας FIRE ήταν πιο συμπαγής και ελαφρύτερος με βάρος μόλις 69 κιλά, απλούστερος στη σχεδιαστική του φιλοσοφία έχοντας 95 λιγότερα εξαρτήματα, πιο σύγχρονος καθώς μεταξύ άλλων διέθετε εκκεντροφόρο επικεφαλής, περισσότερο αξιόπιστος και ευκολότερος στη συναρμολόγηση. Με λίγα λόγια, ένα σύνολο με διαχρονική αξία.

Μια ακόμη εξέλιξη που έφερε το FIAT Uno ήταν η αντικατάσταση των κλασικών σχεδιαστηρίων από τα συστήματα CAD. H τεχνολογία Computer-Assisted Design (σχεδίαση με τη βοήθεια υπολογιστών), επέτρεψε την επίτευξη κορυφαίας ακρίβειας και την ελαχιστοποίηση των ανοχών, σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους.

Από τα σχεδιαστήρια CAD μέχρι το εργοστάσιο, τα πάντα αποτελούσαν μια συνεχόμενη διαδικασία, η οποία ελεγχόταν από ένα μόνο σύστημα. Αυτή η επικοινωνία μεταξύ των μηχανών και των διαδικασιών επέτρεπε τη μέγιστη ευελιξία, αλλά και το χαμηλότερο δυνατό περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα για εκείνη την εποχή.

Παράλληλα άλλαξε και η σχέση μεταξύ του Centro Stile και της ομάδας των μηχανικών. Τα δύο τμήματα ξεκίνησαν να συνεργάζονται πολύ στενότερα και αναζήτησαν πλέον λύσεις που θα συνδύαζαν τη σχεδίαση με την πρακτικότητα και την αισθητική με τη λογική.

Στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 1980 άλλωστε, το Centro Stile της FIAT ανέλαβε έναν ευρύτερο ρόλο συντονίζοντας τις σχετικές διαδικασίες όλων των μαρκών του Ομίλου. Μέσα σε ένα περιβάλλον όπου συνεχώς γεννιούνταν νέες ιδέες, ο διάλογος μεταξύ του εργοστασίου και ανεξάρτητων σχεδιαστικών γραφείων, όπως της Italdesign του Giorgetto Giugiaro (συνεργασία που θα οδηγούσε στη σχεδίαση του Uno), του Bertone του Pininfarina και του Idea Institute, θα ενισχυόταν σημαντικά.

Με το Uno γεννήθηκε η ιδέα του Functional Design. Σε αντίθεση με την τάση του επίπεδου καπό και κεκλιμένου παρμπρίζ που επικρατούσε εκείνα τα χρόνια στην Ευρώπη, το ιταλικό σουπερμίνι πρότεινε μια νέα σχεδιαστική γραμμή που προσέγγιζε τη λογική του ενός όγκου, όπου το καπό ενωνόταν με μια ομαλότερη μετάβαση με το παρμπρίζ. Επίσης, αφαιρέθηκαν οι εμφανείς υδρορροές πάνω από τις πόρτες, μια καινοτομία για την κατηγορία, ενώ χάρη στα ρομπότ του εργοστασίου, οι κολλήσεις της οροφής επέτρεπαν τη δημιουργία μεγαλύτερων θυρών για ευκολότερη πρόσβαση στην καμπίνα.

Το FIAT Uno έγινε επιτυχία από την πρώτη στιγμή. Αγαπήθηκε από το κοινό, αλλά και τους ειδικούς, οι οποίοι του απένειμαν το τίτλο Car Of The Year 1984. Τα βασικά πλεονεκτήματα που προσέφερε ήταν η ευρύχωρη καμπίνα που μπορούσε να φιλοξενήσει έως και 5 άτομα, ο επίσης μεγάλος και με εύκολη πρόσβαση χώρος αποσκευών, αλλά και το καινοτόμο όσο και εργονομικό ταμπλό, όπου μέσω των δύο “κέντρων ελέγχου” εκατέρωθεν του πίνακα οργάνων, μπορούσαν να ελεγχθούν σχεδόν όλες οι λειτουργίες.

Το Uno αποτέλεσε ένα αρχέτυπο που αντέγραψαν σε πολλά σημεία του αρκετοί ανταγωνιστές και το οποίο άνοιξε το δρόμο για την παρουσίαση νέων προϊόντων, όπως το Uno 1.3 Turbo i.e. με ηλεκτρονικό ψεκασμό που άλλαξε τα δεδομένα στα μικρά, προσιτά σπορ μοντέλα. Έμεινε στην παραγωγή μέχρι το 1995 στην Ευρώπη, δεχόμενο ένα facelift το 1989 και δίνοντας τη σκυτάλη στο Punto, με τη συνολική παραγωγή να ξεπερνά τις 8,8 εκατομμύρια μονάδες.

Στο παρακάτω video, ο επικεφαλής του τμήματος Heritage της Stellantis και σχεδιαστής, Ρομπέρτο Τζιολίτο, αναλύει τις αρετές του FIAT Uno. στο παρακάτω video: