Δεν είναι από τους τυχερούς του επαγγέλματος, που ευτύχησαν να βιώσουν την εμπειρία μιας "κλίκας". Εκείνους που έχουν έναν δάσκαλο, ένα μέντορα, κάποιον να τους μάθει τα μυστικά της δουλειάς. Ό,τι έκανε το έκανε μόνος του. Ή όπως έχει πει ο ίδιος ο Ζοάν Πλάθα "υπέφερα πολύ στην καριέρα μου. Δούλευα νυχθημερόν, αλλά ουδείς μου έδωσε κάποια ευκαιρία, πριν βρεθώ στη Ρεάλ Μαδρίτης". Πώς όμως, έφτασε στη εκεί, αν και Καταλανός.

Κατ' αρχάς, πάντα οδηγούνταν από το αίσθημα της αυτοσυντήρησης. Ή καλύτερα της επιβίωσης. Η αλήθεια του, όπως ο ίδιος την έχει καταγράψει στο προσωπικό του site (joanplaza.com) είναι πως "όλοι πρέπει να τρώμε. Όλοι πρέπει να παρέχουμε τα βασικά στις οικογένειες μας. Βέβαια, χρειαζόμαστε και να απολαμβάνουμε αυτό που κάνουμε". Αυτό, το περί "απόλαυσης" το πρόσθεσε στην πορεία της ζωής του. Δεν το είχε ως δεδομένο από την αρχή. Η συμπλήρωση έγινε αφού πρώτα έβγαλε τα προς το ζην με τρόπους που δεν απολάμβανε ιδιαίτερα.

Η πρώτη του δουλειά ήταν στην οικογενειακή επιχείρηση. Εκείνος, όπως και τα έξι αδέλφια του, εργάζονταν στο κατάστημα με λάστιχα αυτοκινήτων. Μη φανταστείτε κάτι γκράντε. Ήταν ένας εξ αυτών που αντικαθιστούσε τα παλιά ελαστικά με τα νέα. Μετά είπε να απογαλακτιστεί και πήγε να δουλέψει σε φυλακή, ως φρουρός.

Ο προπονητής Πλάθα

Κάπου στο 1990 ανακάλυψε πως αυτό που ήθελε να κάνει στη ζωή του, ήταν να ασχοληθεί με το μπάσκετ. Πρώτα βασάνισε την πορτοκαλί μπάλα ως παίκτης, στη σχολή που ίδρυσε με τα αδέλφια του (ΕΒ Bethsaida), πριν φορέσει τη φανέλα ενός μικρού συλλόγου, του CB Sant Adria. Παράλληλα, καθόταν στον πάγκο μιας γυναικείας ομάδας.

" Σύντομα διαπίστωσα ότι δεν είχα το ταλέντο για να γίνω καλός παίκτης". Και το γύρισε στην προπονητική. Πού; Στη CB Sant Adria, φυσικά στα τμήματα υποδομής και φυσικά στην αρχή ως ασίσταντ. Το 1995 τον κάλεσε η Μπανταλόνα, για ασίσταντ στις μικρές ομάδες (όπου έπαιζαν οι Ραούλ Λόπεζ, Ρούντι Φερνάντεθ, Αλμπέρτο Μιράγιες, Σέρχι Βιδάλ κλπ). Έμεινε εκεί έως το 2004. Το χάιλαϊτ του σε αυτά τα χρόνια ήταν όταν τη σεζόν 2000-2001, οδήγησε την ομάδα του στην κατάκτηση του τίτλου, στο πρωτάθλημα των U20.

Το καλοκαίρι του 2004 τον κάλεσε ο Μπόζινταρ Μάλκοβιτς κοντά του, στη Ρεάλ. Φυσικά και αποδέχθηκε την πρόκληση. Ο "Μπόζα" κάθε άλλο παρά τρένο την πήγε την ομάδα τη σεζόν 2005-06 και μοιραία του έδειξαν την πόρτα της εξόδου. Κατά την αναζήτηση του διαδόχου του, οι διοικούντες τη "βασίλισσα" άκουγαν μόνο "όχι".

Τι να κάνουν και αυτοί; Στράφηκαν σε κάποιον που ήδη καθόταν στον πάγκο τους. Απλά τον μετακίνησαν μια καρέκλα πιο αριστερά. Και τι κατάλαβαν; Πως είχαν πετύχει διάνα. Ο Πλάθα αναδείχθηκε καλύτερος κόουτς της σεζόν, πήγε στον τελικό του Copa del Rey το 2007, ενώ τον Απρίλιο του 2007 οδήγησε την ομάδα στην κορυφή του ULEB Cup (με το 87-57 επί της Λιέτουβος Ρίτας, στον τελικό στο Σαρλερουά). Παρεμπιπτόντως, αναδείχθηκε καλύτερος κόουτς και αυτής της διοργάνωσης... και ως τέτοιος πήρε και το πρωτάθλημα στην Ισπανία.

Η επόμενη αγωνιστική περίοδος (2007-08) εξελίχθηκε σε δύσκολη υπόθεση -και οι Ισπανοί τα έριξαν όλα στον Λάζαρο Παπαδόπουλο. Η Ρεάλ έμεινε εκτός των πλέι οφ στην ACB, ενώ έμεινε μακριά και από το Φάιναλ Φορ της Euroleague, για 12η διαδοχική χρονιά. Εκείνος έμεινε εκεί που ήταν, έως τα πλέι οφ της σεζόν 2008-09 και τον αποκλεισμό στο δεύτερο γύρο από την -τότε- Τάου Κεράμικα. Στις 19 Ιουνίου του 2009, τον κάλεσαν οι υπεύθυνοι του οργανισμού για να τον ενημερώσουν πως... τελικά δεν θα ολοκλήρωνε το συμβόλαιο του (έληγε το 2010) και ότι τη θέση του θα έπαιρνε ο Έτορε Μεσίνα. " Τους είπα πως καταλαβαίνω απόλυτα την απόλυση μου, από τη στιγμή που είχαν "κλείσει" έναν από τους καλύτερους προπονητές στην Ευρώπη"... που επίσης απολύθηκε ένα χρόνο μετά -αλλά αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο.

Ο Πλάθα δεν άργησε να βρει δουλειά. Πήγε στην Ανδαλουσία και υπέγραψε τριετές συμβόλαιο με την Καχασόλ. Μαζί της έφτασε στο τέλος της διαδρομής του Eurocup (2011), πήγε δυο φορές στα πλέι οφ της ισπανικής λίγκας και δυο φορές εμφανίστηκε σε Copa del Rey.

Τον Ιούλιο του 2012 ήταν που τον κάλεσε ο Βλαντιμίρ Ρομανόφ, τότε αφεντικό της Ζάλγκιρις, να γίνει ο πρώτος Ισπανός που θα αναλάμβανε ομάδα Euroleague, εκτός συνόρων (έως τότε υπήρχε μόνο ο Αντόνιο Μιγκέλ Ντιάθ που το 1993 είχε καθίσει τρεις μήνες στον πάγκο της Καντού). Ήξερε πού πήγαινε. " Σε μια ομάδα που έχει αλλάξει δέκα προπονητές, την τελευταία τετραετία. Σε μια ομάδα που είχε 20 με 23 παίκτες, τα τελευταία χρόνια. Δεν ξέρω τι θα συμβεί. Ξέρω πως οι προπονητές δεν μένουν πολύ σε αυτόν τον πάγκο".

Εκείνος ήταν η εξαίρεση στον κανόνα. Όχι. Καλά θυμάστε. Μια σεζόν ήταν στο Κάουνας. Αλλά έφυγε διότι ο ίδιος το θέλησε. Τι συνέβη στο μεσοδιάστημα; Έγινε ο ήρωας της πόλης, σε βαθμό που οι φαν της Ζάλγκιρις έκλαιγαν στο τελευταίο του παιχνίδι, ενώ του ετοίμασαν πλήθος αποχαιρετιστήριων videos. Προηγουμένως, τους είχε δώσει το νταμπλ, την πρώτη θέση στην κανονική περιόδου της VTB United League και τη συμμετοχή στο ΤΟΡ16 της Euroleague.

Εκείνος σαφέστατα και συγκινήθηκε, αλλά είχε συμφωνήσει (από τον Γενάρη του ίδιου χρόνου, αλλά... ποιος μετράει;) να γυρίσει στην Ισπανία, για τη Μάλαγα. Στο "αντίο" που απηύθυνε, είχε πει και ότι " όλοι έχουν όνειρα, αλλά ουδείς τα κάνει πραγματικότητα απλά μιλώντας για αυτά. Η ζωή μου είναι ένα καλό παράδειγμα του τι μπορείς να επιτύχεις, όταν έχεις επιμονή. Μου είπαν "δεν μπορείς", μου είπαν "δεν θα τα καταφέρεις", αλλά δεν παραιτήθηκα ποτέ. Είμαι ο πρώτος Ισπανός κόουτς που δούλεψε εκτός συνόρων, σε αυτό το επίπεδο, εδώ και πολλά χρόνια. Μπορεί να ήμουν 3.000 χιλιόμετρα μακριά από την οικογένεια μου, αλλά το δέχθηκα, γιατί ήθελα να γίνω ένας από τους καλύτερους".

Ένα πράγμα δεν ήθελε; " Να αλλάξω το χαρακτήρα μου"! Εκπλήσσεστε; Κακώς! Περιμένετε λίγο και θα διαπιστώσετε πως ο Πλάθα δεν είναι και η πιο φυσιολογική περίπτωση κόουτς. Το έχει πει και ο ίδιος: " Είμαι διαφορετικός από τους άλλους κόουτς. Ενδεχομένως να γράψω τη βιογραφία μου μια μέρα, για να καταλάβετε. Τότε που θα είμαι αρκετά μεγάλος, για να μπορώ να απαντήσω σε όλα τα ερωτήματα της ζωής". Έως τότε, θα αρκεστεί στο να γράφει μυθιστορήματα!

Ο συγγραφέας Πλάθα

Έως τη σήμερον ημέρα (διότι ποιος ξέρει για αύριο) έχει γράψει τρεις νουβέλες. Με πρώτη το Las Mantas de Angelina, το οποίο εξέδωσε το 2006 -όταν ήταν κόουτς στη Ρεάλ. Ειρήσθω εν παρόδω, μεταφράστηκε και στα λιθουανικά -για να αντιληφθείτε την τρέλα που επικράτησε στη χώρα, επί των ημερών του. " Είναι ένα μάθημα για το παρελθόν. Πραγματεύεται τις αποφάσεις που πρέπει να κάνουμε, κατά τη διάρκεια της ζωής μας και πώς κάποιοι αποφασίζουν για εμάς. Δείχνει πώς οι αποφάσεις μας επηρεάζουν τους δρόμους που επιλέγουμε" είχε εξηγήσει ο ίδιος για το... στόρι. Ακολούθησε η ιστορία της ACB, στα 25 χρόνια της λίγκας, το οποίο έγινε και ντοκιμαντέρ και ένα ακόμα μυθιστόρημα (Wake up time).

Πώς προέκυψε όμως, το χόμπι; " Από νεαρή ηλικία μπορούσα να καταγράφω με ευκολία τα συναισθήματα μου, στο χαρτί. Βρήκα στο γράψιμο τον τρόπο να μεταφράζω, να αντιλαμβάνομαι καλύτερα, τις δικές μου εμπειρίες και αυτές των ανθρώπων γύρω μου. Είμαι πεπεισμένος πως πολλοί από εμάς έχουμε ικανότητες που δεν έχουμε εντοπίσει και που αν τις ανακαλύψουμε, μας ολοκληρώνουν. Η αλήθεια είναι ότι οι προπονητές βασιζόμαστε σε ό,τι έχουμε: στα βιβλία, τα DVD. Όλοι έχουμε βουνά από αυτά στα σπίτια μας και τα αποδυτήρια. Και όλοι πρέπει να βρίσκουμε έναν τρόπο να εκμεταλλευόμαστε ό,τι έχουμε γύρω μας".

Αφορμή για να ανακαλύψει το ταλέντο του " στάθηκε ένα γράμμα που έστειλε στη μητέρα του, ένας συνάδελφος μου όταν εργαζόμουν στη φυλακή και στο οποίο έγραψε όσα ένιωθε και δεν μπορούσε να της πει ποτέ. Υπήρχε τέτοια ένταση, τέτοιο πάθος που με συνεπήρε". Και άρχισε το δικό του δημιουργικό έργο, το οποίο είχε και επιτυχία. " Ήταν μια τελείως νέα ατμόσφαιρα για εμένα. Είναι πολύ όμορφο να βλέπω ότι υπάρχει κόσμος που του αρέσει να διαβάζει και δεν έχει δηλητηριαστεί από την τηλεόραση. Η εκτίμηση μου για τη λογοτεχνία εκπλήσσει τον κόσμο, αλλά είμαι χαρούμενος που έχω τη δυνατότητα να αναμιγνύομαι με την κοινωνία, μέσω ενός βιβλίου. Το γράψιμο είναι απόδραση. Είναι πάντα όμορφο να βλέπεις πώς αντιδρά ο κόσμος στα λόγια σου". Μια χαρά, έτσι; Δεν τελειώσαμε.

Ο μηχανόβιος Πλάθα

Άνθρωπος με πάθη, σιγά μην περιοριζόταν στα δύο. Όταν λοιπόν, δεν κοουτσάρει, όταν δεν προετοιμάζεται για έναν αγώνα και όταν δεν γράφει το επόμενο best seller, καβαλάει τη μηχανή του και χάνεται " Μου άρεσαν οι μηχανές απ' όταν ήμουν μικρός. Οι γονείς μας συνήθιζαν να μας πηγαίνουν σε αγώνες στη Βαρκελώνη και πάντα ήθελα να αγοράσω μια Harley-Davidson. H πρώτη που απέκτησα ποτέ, ήταν μεταχειρισμένη. Όταν πήγα στη Μαδρίτη, αγόρασα μια ολοκαίνουργια" όχι για αποστάσεις 5'. Συνηθίζει, όταν έχει χρόνο να διασχίζει διαμερίσματα της Ισπανίας, για να χαλαρώνει, να ανανεώνεται.