Eurobasket 2022: Η ιστορία του θεσμού

Το Eurobasket 2022 ξεκινάει και το SPORT24 αποφάσισε να κάνει μία βουτιά στον χρόνο. Μία μεγάλη βουτιά για την ακρίβεια, αφού θα παρουσιάσει την ιστορία του θεσμού.

Ήταν το μακρινό 1935 όταν φιλοξενήθηκε στην Γενεύη το πρώτο Eurobasket, μόλις τρία χρόνια μετά την σύσταση της FIBA, η οποία πρόλαβε να συμπεριλάβει το μπάσκετ στο καλεντάρι των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου (1936). Στο πλαίσιο αυτό, οι ομάδες πήραν την πρόκρισή τους από την πρώτη διοργάνωση. Και τα υπόλοιπα ήταν… ιστορία.

Το SPORT24 παρουσιάζει την ιστορία του θεσμού μέσα από μερικές εμβληματικές διοργανώσεις.

Το πρώτο Eurobasket και τα παιδικά σκορ

Στην πρώτη έκδοση του Eurobasket, το 1935, δήλωσαν συμμετοχή 11 ομάδες, για να μείνουν… δέκα έπειτα από αγώνα ανάμεσα στην Ισπανία και την Πορτογαλία για την 10η θέση. Την νίκη πήραν οι Ισπανοί, οι οποίοι έμελλε να φτάσουν μάλιστα μέχρι τον τελικό. Εκεί ηττήθηκαν από τους - πανίσχυρους τότε - Λετονούς με το “παιδικο” 24-18.

Τα πρώτα χρόνια η FIBA είχε αποφασίσει ότι ο νικητής θα φιλοξενούσε την επόμενη διοργάνωση. Κάπως έτσι, το δεύτερο Eurobasket διοργανώθηκε στην Ρίγα της Λετονίας. Εκεί ήρθε ο πρώτος τίτλος των Λιθουανών που επικράτησαν στον τελικό των Ιταλών με 24-23. Δύο χρόνια αργότερα, οι Λιθουανοί κατέκτησαν τον τίτλο και στην έδρα τους, έχοντας για κορυφαίο έναν… Αμερικανό: Για τον Φρανκ Λούμπιν ο λόγος (χρυσός Ολυμπιονίκης με τις ΗΠΑ το 1936), ο οποίος… βαφτίστηκε Λιθουανος με το όνομα Πράνας Λουμπίνας (οι Λιθουανοί είχαν φέρει μέχρι και πιστοποιητικό γέννησης!).

Στα παράδοξα της διοργάνωσης ήταν ότι δεν έγινε τελικός, αφού οι 8 ομάδες έπαιξαν όλες μεταξύ τους, με τους Λιθουανούς να έχουν ρεκόρ 7-0, έναντι 5-2 των δεύτερων Λετονών.

Η κυριαρχία της ΕΣΣΔ και οι φιλόδοξοι Γιουγκοσλάβοι

Ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα να μην διεξαχθεί διοργανωση μέχρι το 1946, οταν και η Τσεχοσλοβακία κατέκτησε τον τίτλο στην Γενεύη. Έναν χρόνο αργότερα, εμφανίστηκε στο προσκήνιο η ΕΣΣΔ εμφανίστηκε στο προσκήνιο και επικράτησε με 56-37 της Τσεχοσλοβακίας στον τελικό στην Πράγα. Η ιστορία των Eurobasket έμελλε να αλλάξει.

Από το 1947 έως το 1973 οι Σοβιετικοί κατέκτησαν συνολικά 11 από τα 13 χρυσά μετάλλια, συμπεριλαμβανομένων 8 σερί τίτλων από το 1957 έως το 1971.

Από το 1961 κι έπειτα ωστόσο εμφανίστηκε μία νέα δύναμη, που έψαχνε την ευκαιρία να χαλάσει τα… πάρτι των Σοβιετικών: Η Γιουγκοσλαβία με τον “προφέσορα” Άτσα Νίκολιτς στον πάγκο. Οι “Γιούγκοι” κατάφεραν τελικά να πατήσουν στην κορυφή της Ευρώπης το 1973, έχοντας για ηγέτες τους Κρέζιμιρ Τσόσιτς, Ντράζεν Νταλίπαγκιτς και Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς. Αυτή ήταν όμως απλώς η αρχή, αφού τελικά κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο και στις δύο επόμενες διοργανώσεις (1975 και 1977).

Ελλάδα και Ιταλία "σφήνα" στις μεγάλες δυνάμεις

Μέχρι οι δύο μεγάλες δυνάμεις να διασπαστούν σε πολλές μικρότερες χώρες στο λυκαυγές της δεκαετίας του 90’ κυριαρχούσαν μέχρι και το 1991. Εντούτοις υπήρξαν δύο φωτεινές εξαιρέσεις, δύο φορές καμία εκ των δύο δεν έφτασε μέχρι το χρυσό. Η πρώτη φορά ήταν στο Eurobasket του 1983 στην Γαλλία, όπου τον τίτλο κατέκτησε η Ιταλία, νικώντας μάλιστα στον τελικό την Ισπανία με 105-96. Η δεύτερη φορά είχε ελληνικό χρώμα.

Ο λόγος βέβαια για το Eurobasket 1987 που διεξήχθη στο ΣΕΦ. Εκεί που η Ελλάδα πραγματοποίησε την μεγαλύτερη έκπληξη στην ιστορία του θεσμού, κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο χάρη στην νίκη της με 103-101 επί τη ΕΣΣΔ στον τελικό κι ενώ νωρίτερα είχε νικήσει τους Γιουγκοσλάβους στον ημιτελικό.

Η Σερβία και η κυριαρχία της Ισπανίας

Από το Eurobasket του 1993 (Μόναχο) κι έπειτα υπήρξε μία ισορροπία στο Eurobasket μετά την διάσπαση των κυρίαρχων ΕΣΣΔ και Γιουγκοσλαβίας. Είναι γεγονός ότι την 6ετία 1995-2001 οι Σέρβοι είχαν τον πρώτο λόγο (είτε με το όνομα “Γιουγκοσλαβία, είτε ως Σερβία και Μαυροβούνιο) με 3 τίτλους σε 4 διοργανώσεις. Ωστόσο από το 1993 έως και το 2009 αναδείχθηκαν συνολικά 7 διαφορετικές πρωταθλήτριες Ευρώπης σε 9 διοργανώσεις, δείγμα της νέας ισορροπίας.

Το 2009 ήταν η Ισπανία που κατέκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της την κορυφή της Ευρώπης, ξεκινώντας την δική της κυριαρχία, αφού αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης ξανά το 2011 και το 2015 (το 2013 τον τίτλο κατέκτησε η Γαλλία). Η τελευταία πρωταθλήτρια Ευρώπης (μέχρι την… επόμενη, φέτος) ήταν η Σλοβενία των Ντράγκιτς και Ντόντσιτς το 2017.

Η ιστορία των τελικών του Eurobasket
1935 (Γενεύη) Λετονία - Ισπανία 28-19
1937 (Ρίγα) Λιθουανία - Ιταλία 24-23
1939 (Κάουνας) Λιθουανία (δεν έγινε τελικός)
1946 (Γενεύη) Τσεχοσλοβακία - Ιταλία 34-32
1947 (Πράγα) ΕΣΣΔ - Τσεχοσλοβακία 56-37
1949 (Κάιρο) Αίγυπτος (δεν έγινε τελικός)
1951 (Παρίσι) ΕΣΣΔ - Τσεχοσλοβακία 45-44
1953 (Μόσχα) ΕΣΣΔ
1955 (Βουδαπέστη) Ουγγαρία
1957 (Σόφια) ΕΣΣΔ
1959 (Κωνσταντινούπολη) ΕΣΣΔ
1961 (Βελιγράδι) Γιουγκοσλαβία - ΕΣΣΔ 53-60
1963 (Βρότσλαβ) Πολωνία - ΕΣΣΔ 45-61
1965 (Μόσχα) ΕΣΣΔ - Γιουγκοσλαβία 58-49
1967 (Τάμπερε) ΕΣΣΔ - Τσεχοσλοβακία 89-77
1969 (Νάπολι) ΕΣΣΔ - Γιουγκοσλαβία 81-72
1971 (Εσεν) ΕΣΣΔ - Γιουγκοσλαβία 69-64
1973 (Βαρκελώνη) Ισπανία - Γιουγκοσλαβία 67-78
1975 (Βελιγράδι) Γιουγκοσλαβία
1977 (Λιέγη) Γιουγκοσλαβία - ΕΣΣΔ 74-61
1979 (Τορίνο) ΕΣΣΔ - Ισραήλ 98-76
1981 (Πράγα) ΕΣΣΔ - Γιουγκοσλαβία 84-67
1983 (Ναντ) Ιταλία - Ισπανία 105-96
1985 (Στουτγάρδη) ΕΣΣΔ - Τσεχοσλοβακία 120-89
1987 (Αθήνα) Ελλάδα - ΕΣΣΔ 103-101
1989 (Ζάγκρεμπ) Γιουγκοσλαβία - Ελλάδα 98-77
1991 (Ρώμη) Ιταλία - Γιουγκοσλαβία 73-88
1993 (Μόναχο) Γερμανία -Ρωσία 71-70
1995 (Αθήνα) Γιουγκοσλαβία -Λιθουανία 96-90
1997 (Βαρκελώνη) Γιουγκοσλαβία - Ιταλία 61-49
1999 (Παρίσι) Ιταλία - Ισπανία 64-56
2001 (Κωνσταντινούπολη) Σερβία και Μαυροβούνιο - Τουρκία 78-69
2003 (Στοκχόλμη) Λιθουανία - Ισπανία 93-84
2005 (Βελιγράδι) Ελλάδα - Γερμανία 78-62
2007 (Μαδρίτη) Ισπανία - Ρωσία 59-60
2009 (Κατοβίτσε) Ισπανία - Σερβία 85-63
2011 (Κάουνας) Ισπανία -Γαλλία 98-85
2013 (Λιουμπλιάνα) Γαλλία -Λιθουανία 80-66
2015 (Λιλ) Ισπανία - Λιθουανία 80-63
2017 (Κωνσταντινούπολη) Σλοβενία - Σερβία 93-85