Η φλόγα της Ελένης Καπογιάννη: “Στο Ιράν το μπάσκετ είναι ο δρόμος προς την ελευθερία, καταθέτω την ψυχή μου γιατί κάνω αυτό που αγαπώ”

Τα μάτια κάθε ανθρώπου σχεδόν πάντα εκπέμπουν και την ιδιοσυγκρασία του. Εκείνα της Ελένης Καπογιάννη καθρεφτίζουν δυναμισμό, απλότητα και μια τρομακτική αυτοπεποίθηση.

Η αυτοπεποίθηση που γεννά τη φλόγα να δοκιμάσει, να ρισκάρει και να ταξιδέψει σε μέρη που δεν θα τολμούσαν πολλοί να το κάνουν. Σε μέρη που εκείνη άφησε και αφήνει το αποτύπωμά της, σε μέρη που στο άκουσμά τους, φαντάζουν τουλάχιστον αποτρεπτικά για μια γυναίκα. Έγινε η πρώτη προπονήτρια στην ιστορία του Ιράν και η πρώτη στην ιστορία του Λιβάνου. Στοιχεία που προκαλούν δέος και απορία: “Μα δεν φοβήθηκε, μας πώς το τόλμησε;”

Η Ελένη Καπογιάννη κοιτάζει τον φόβο και εκείνος γυρνάει την πλάτη και φεύγει. Η Ελληνίδα κόουτς της Εθνικής Ιράν και – προσφάτως – της Χαϊλονγκιάνγκ της Κίνας μίλησε στο SPORT24, ξετύλιξε το νήμα της καριέρας της, στάθηκε στις κορυφές που κατέκτησε με Παναθηναϊκό, Ολυμπιακό και Ελληνικό και εξομολογήθηκε τις περιπέτειές της στο Ιράν και στον Λίβανο. Αναφέρθηκε εκτενώς στο ελληνικό μπάσκετ και στο εθνικό αναπτυξιακό πλάνο του Ιράν, το οποίο και έχει αναλάβει. Οι πολεμικές συρράξεις, η περιπέτεια στο αεροδρόμιο και η αλλαγή της κοινωνίας στη Μέση Ανατολή.

Πέντε φορές πρωταθλήτρια Ελλάδος, (δύο με το Ελληνικό, δύο με τον Ολυμπιακό και ένα με τον Παναθηναϊκό) και έξι φορές Κυπελλούχος (από δύο με κάθε μία από τις προαναφερθείσες ομάδες). Μοναδική καριέρα στο εξωτερικό, σπουδαία καριέρα στην Ελλάδα. Υπηρετεί το άθλημα που αγαπά, από όταν σταμάτησε να το μισεί…

Μισούσα το μπάσκετ

“Η αλήθεια είναι ότι εγώ το μισούσα το μπάσκετ. Από μικρή έπαιζα και λάτρευα το ποδόσφαιρο. Κάπου εκεί στην πρώτη γυμνασίου είχα πατήσει μια μπάλα και είχα πάθει μηνίσκο. Εννοείται δεν μπορούσα να παίζω ποδόσφαιρο, είχα πάρει απαλλαγή και από τη γυμναστική.

Μετά από λίγο που αποκαταστάθηκε το θέμα, από μόνο του γιατί δεν ήξερα και τι να κάνω, η γυμνάστρια στο σχολείο μάς έκανε μπάσκετ. Είχα, λοιπόν, μια συμμαθήτρια από την οποία εγώ τα έκανα καλύτερα όλα (σ.σ. γέλια) και μου λέει μια ημέρα “εγώ παίζω σε ομάδα”. Λέω “εσύ; Α ωραία θα γραφτώ και εγώ” και έτσι ξεκίνησα να παίζω μπάσκετ στον ΠΑΟ Καλογρέζας. Ξεκίνησα δευτέρα προς τρίτη γυμνασίου. Ήμουν μεγάλη, αλλά ήμουν και πολύ αθλητικό παιδί.

Η εξέλιξή μου ήταν γρήγορη. Βλέποντας μπάσκετ στην τηλεόραση, προσπαθούσα να μιμηθώ κινήσεις στις προπονήσεις. Έβαζα πόντους και ένιωθα σημαντική για την ομάδα. Έπαιξα τρία χρόνια στον ΠΑΟ Καλογρέζας και μετά ήρθε η πρόταση από τον Σπόρτιγκ. Πώς με ανακάλυψαν; Θυμάμαι, η Άννα Κωνσταντινίδου είχε μιλήσει με τον Ζευγώλη – αν θυμάμαι καλά – όταν με είδαν να παίζω σε ένα ανοιχτό γήπεδο. Περνούσαν τυχαία απέξω και με πρόσεξαν. Μαζί με τον Βασίλη Σακόπουλο, που δυστυχώς δεν είναι πια μαζί μας, είπαν: “Υπάρχει μια παίκτρια εκεί”. Έτσι βρέθηκα στον Σπόρτιγκ, όπου κατέκτησα πανελλήνια πρωταθλήματα και πέτυχα ευρωπαϊκές διακρίσεις με την θρυλική αυτή ομάδα.

Το μυστικό σε όλα είναι να αγαπάς αυτό που κάνεις. Όταν αγαπάς, είσαι και αφοσιωμένος. Από εκεί και πέρα υπάρχει και το ταλέντο. Αν το καλλιεργήσεις και, παράλληλα, καλλιεργήσεις και τον εαυτό σου, νομίζω ότι σίγουρα θα έχεις συνέπεια και διάρκεια”.

Εγώ προπονήτρια; Ούτε καν!

• Πώς ξεκίνησε το ταξίδι στον κόσμο της προπονητικής, πώς έγινε η μετάβαση από το παρκέ στον πάγκο;

“Ποτέ δεν φανταζόμουν τον εαυτό μου στον ρόλο της προπονήτριας. Ήμουν αφοσιωμένη στο παιχνίδι μέσα στο παρκέ και το να περάσω στον πάγκο έμοιαζε κάτι ξένο, σχεδόν αδιανόητο. Είχα τη δουλειά μου, ήμουν στα τελειώματα της καριέρας μου ως παίκτρια και ήθελα να κοιτάξω μπροστά. Δεν ήμουν έτοιμη να μπω σε κάτι τόσο διαφορετικό.

Μέχρι που μια μέρα, εκεί που δεν το περίμενα, έγινε η “σπίθα”. Ήταν μια συζήτηση με τη Γιάννα Ρήγα, φίλη και παλιά συμπαίκτριά μου από το Σπόρτιγκ. Εκείνη την περίοδο αγωνιζόταν με την ομάδα της Αμαρυλλίδας Βριλλησίων που ετοιμαζόταν να παίξει αγώνες πρόκρισης για άνοδο στην Α κατηγορία γυναικών. Έρχεται, λοιπόν, και μου λέει: “Κάπο, ψάχνουν μια παίκτρια-προπονήτρια. Σε ενδιαφέρει;” Ήταν τόσο απλό, σχεδόν τυχαίο. Κι όμως, εκείνη τη στιγμή κάτι έκανε “κλικ” μέσα μου. “Ναι!” της είπα χωρίς δεύτερη σκέψη. Πώς έγινε αυτό; Ούτε κι εγώ δεν κατάλαβα”.

Έσκαγαν μπροστά μου πράγματα που ούτε φανταζόμουν ότι υπάρχουν

Από την πρώτη στιγμή ένιωσα κάτι διαφορετικό. Ήταν λες και ξαφνικά ανακάλυψα μια καινούργια πτυχή του εαυτού μου. Κάθε προπόνηση, κάθε ανάλυση του παιχνιδιού, κάθε προσπάθεια να εμπνεύσω τις παίκτριες με γέμιζε με ενέργεια και πάθος. Το μυαλό μου δούλευε συνεχώς, σκεφτόμουν στρατηγικές, αναζητούσα λύσεις, ένιωθα την ένταση κάθε αγώνα. Ήταν εντελώς διαφορετικό από το να είσαι παίκτρια.

Υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Πράγματα που ούτε καν τα φανταζόμουν και μου έσκαγαν μπροστά μου και έπρεπε να κάνω deal με αυτά, να τα διαχειριστώ.

Αυτό ήταν το ξεκίνημα. Από το “εγώ, προπονήτρια; Ούτε καν!” έφτασα να μην μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου αλλιώς. Είχα την τύχη να αγωνιστώ σε υψηλό επίπεδο, κάτι που μου έδωσε τη δυνατότητα να αποκτήσω εμπειρία σχετικά με το πώς πρέπει να προπονείται μια ομάδα, τόσο σε ένταση όσο και σε απαιτήσεις. Ταυτόχρονα σπούδαζα στο ΤΕΦΑΑ με ειδικότητα τη καλαθοσφαίριση. Συνομίλησα με πολλούς προπονητές, πιο έμπειρους από εμένα, και όλοι τους αφιέρωσαν χρόνο για να με βοηθήσουν και παράλληλα παρακολούθησα κάθε διαθέσιμο σεμινάριο!

Οι ομάδες μου είχαν πάντα εξαιρετικές εμφανίσεις, με θετικά αποτελέσματα να ακολουθούν, γεγονός που φυσιολογικά οδηγεί στο επόμενο βήμα. Σταδιακά προχωράς σε πιο υψηλό επίπεδο, κι έτσι κάποια στιγμή με πλησίασε ο κ. Λεριώτης, ο τότε πρόεδρος του Ελληνικού, προτείνοντάς μου να αναλάβω την ομάδα. Πιστεύω ότι η συνεργασία μας ήταν εξαιρετική, καθώς καταφέραμε να κατακτήσουμε πανελλήνια πρωταθλήματα και Κύπελλα Ελλάδας.

Ήταν μια πολύ όμορφη και δημιουργική περίοδος. Είχα μεγάλη φλόγα – όχι ότι δεν έχω τώρα – αλλά είναι διαφορετικό όταν είσαι νεότερος και λιγότερο έμπειρος, σε σύγκριση με την ωριμότητα και τη σιγουριά που σου δίνει η εμπειρία. Έτσι, αυτά τα βήματα προς την κορυφή ήρθαν αργά και σταθερά“.

Ονειρεμένη η πρώτη χρονιά με τον Ολυμπιακό

• Ποιες σκέψεις κατακλίζουν το μυαλό ενός προπονητή πριν κάνει το μεγάλο βήμα σε μια ομάδα με βαριά ιστορία και φανέλα;

“Σίγουρα υπάρχει ενθουσιασμός. Είναι μεγάλη υπόθεση να δουλεύεις σε έναν τόσο μεγάλο σύλλογο, όλοι οι σύλλογοι έχουν απαιτήσεις, αλλά στον Ολυμπιακό, όπως και στον Παναθηναϊκό, το κίνητρο είναι μεγαλύτερο. Ήταν μια πολύ όμορφη μετάβαση. Είχαμε μια ονειρεμένη πρώτη χρονιά ως Ολυμπιακός.

Οι εμπειρίες είναι θησαυρός. Στη διαδρομή μου έζησα καλές και κακές στιγμές, αλλά με τον καιρό μένουν οι όμορφες. Δεν μπορώ να μηδενίσω τίποτα. Ό,τι έζησα – καλό ή κακό – είναι ο πλούτος μου και με καθορίζει.“

• Έχοντας εμπειρία και των δύο ομάδων, του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού, ποιες είναι οι διαφορές που βιώσατε ανάμεσα στα κλαμπ;

“Είχα την τιμή να είμαι προπονήτρια στις δύο μεγαλύτερες ομάδες της Ελλάδας, τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό. Θα πω μια σημαντική διαφορά. Για κάποιο λόγο το τμήμα μπάσκετ γυναικών στον Ολυμπιακό δεν ένιωσα την ίδια ανταπόκριση. Δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί, ίσως γιατί δεν ήταν από τα σπάργανα του συλλόγου, επειδή ήταν μια μετάβαση από άλλον σύλλογο στον Ολυμπιακό, δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο.

Για ‘μένα, όμως, το σημαντικό ήταν να κάνω αυτό που αγαπώ, να δίνω το 100% κάθε μέρα χωρίς να νιώθω το βάρος της “ηλεκτρικής καρέκλας”. Ήμουν πάντα αφοσιωμένη στη δουλειά μου και αυτό με βοήθησε – ίσως κάποιες φορές να με πρόδωσε – αλλά έτσι λειτουργώ και έτσι συνεχίζω. Κι αν κάτι με δίδαξαν αυτοί οι σύλλογοι, είναι πως η δουλειά και η αφοσίωση δεν περνούν ποτέ απαρατήρητες”.

• Πώς προέκυψε η περιπέτεια στον Λίβανο, τι βρήκατε εκεί σε αγωνιστικό επίπεδο και ποιες οι εντυπώσεις σας;

“Μου κίνησε το ενδιαφέρον το διαφορετικό το να πάω σε μια χώρα με διαφορετική κουλτούρα από την Ευρωπαϊκή. Άλλωστε ο Λίβανος είναι το Παρίσι της Μέσης Ανατολής. Η ομάδα που πήγα δεν ήταν στο δικό μας επίπεδο, αλλά αν είχαν και τις ξένες, παίκτριες θα μπορούσαν να είναι μέσα στην τετράδα του ελληνικού πρωταθλήματος. Είχαν στόχους και μια διοίκηση με μια πρόεδρο που ήταν επιχειρηματίας και πραγματικά brilliant.

Έκανα ένα δοκιμαστικό τριήμερο πριν υπογράψω. Δηλαδή ξεκίναγε η σεζόν τέλος Αυγούστου και εγώ πήγα να τους γνωρίσω για ένα τριήμερο στις αρχές του μήνα. Κάναμε και προπόνηση για να δω τι παίζει, γιατί δεν είχα καμία ιδέα. Το είχαμε συμφωνήσει. Τούς γνώρισα, ενθουσιάστηκα και είπα ‘Ελένη, πάμε’. Έτσι πήγα.

Ήταν από τις πιο ωραίες και επιτυχημένες αποφάσεις που έχω πάρει, γιατί ήταν μια τρομακτική εμπειρία για μένα. Πέρασα υπέροχα, έκανα πολύ ωραία ζωή και δούλεψα σκληρά. Για τη δουλειά που έριξα, η ομάδα θα έπρεπε να παίζει σε ένα επίπεδο πιο πάνω, αλλά η νοοτροπία αυτών των λαών είναι διαφορετική. Δεν μπαίνουν εύκολα σε κανόνες, θέλουν να περνάνε καλά, αλλά αγαπούν το μπάσκετ.

Αγωνίστηκα πολύ για να αλλάξω τη νοοτροπία τους και με τον καιρό η ομάδα άρχισε να παίζει πολύ όμορφο μπάσκετ. Ακόμα με τον τότε βοηθό μου βλέπουμε τα βίντεο από τότε και λέμε ‘Μπράβο, κάτι κάναμε που ήταν καλό’. Αγαπούν το μπάσκετ, αλλά ξέρεις, λένε ‘εγώ γιατί να μη σουτάρω, αφού είμαι μόνη μου, ας σουτάρω από τα 9 μέτρα’. Τι λες κουκλίτσα μου, δεν γίνεται να σουτάρεις από τα 9 μέτρα.

Η ομάδα κατέκτησε τους τέσσερις από τους πέντε στόχους που είχε και τον έναν στόχο τον χάσαμε επειδή τραυματίστηκε στους τελικούς η μοναδική ξένη που είχα και δεν μπορούσα να κάνω αλλαγή. Παρόλα αυτά κρίθηκε σε ένα χαμένο λέι-απ”.

• Τι εννοείτε είχατε καλή ζωή;

“Γύρισα όλο τον Λίβανο, με πήγαν στα καλύτερα μέρη, μού πρόσφεραν πολύ παραπάνω από ό,τι προσφέρουν σε έναν επαγγελματία, γιατί είναι έτσι γενικά σαν λαός.

Σαν δεύτερο σπίτι μου

“Συνδέθηκα πολύ με τις αθλήτριές μου, το προπονητικό σταφ, την πρόεδρο της ομάδας. Ο σύλλογος έκανε και κοινωνικές δράσεις για τις γυναίκες, για τη μάχη κατά του καρκίνου του μαστού και την υποστήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Συμμετείχα κι εγώ, γιατί είχα ελεύθερο χρόνο. Ακόμα έχω φίλους εκεί και η φιλία μας κρατάει. Πάντα θέλω να πηγαίνω εκεί, είναι σαν δεύτερο σπίτι μου.

Σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί τώρα, μιλάω καθημερινά για όσα γίνονται εκεί λόγω της πολεμικής σύρραξης και δεν είναι πολύ καλά τα πράγματα. Εύχομαι κανείς να μην έχει πρόβλημα, αλλά τουλάχιστον οι δικοί μου άνθρωποι’ είναι όλοι καλά”

“Ναι είναι αλήθεια, ήμουν η πρώτη γυναίκα προπονήτρια στη χώρα. Γενικά έχω τέτοιες πρωτιές (σ.σ. γέλια), όπως και στο Ιράν. Έχει πλάκα. Ξέρεις εγώ δεν τα βάζω στο μυαλό μου έτσι. Δεν τα γνωρίζω, τα μαθαίνω στην πορεία”.

• Πώς έγινε η μετάβαση από τον Λίβανο στον Παναθηναϊκό;

“Στον Λίβανο τελείωσε αισίως η σεζόν. Υπήρχε ένα μαξιλαράκι, με ήθελαν πίσω. Εγώ δεν ήμουν σίγουρη αν ήθελα να μείνω. Ήθελα να δω κάτι άλλο, γιατί ήταν μια υπέροχη εμπειρία για ‘μένα, αλλά ήθελα να δω και κάτι διαφορετικό. Ήρθε, λοιπόν, η πρόταση από τον Παναθηναϊκό – που τότε είχε άλλη διοίκηση. Με πολύ χαμηλό μπάτζετ, δεν είχε ευοδώσει η υπόθεση. Είπα ότι αν είναι να κάνουμε κάτι, θα έπρεπε να το κάνουμε καλά. Οπότε είπα ‘θα μείνω έξω και αν βρεθεί κάτι καλώς, αν δεν βρεθεί οκ’.

Μετά από δύο – τρεις μήνες, μού μίλησε ο κ. Γιαννακόπουλος, ο οποίος είχε αναλάβει τον ερασιτέχνη τότε. Κάναμε ένα meeting και έτσι συμφωνήσαμε και ανέλαβα την ομάδα”.

Ο Γιαννακόπουλος έκανε τον Παναθηναϊκό έναν σύλλογο με προδιαγραφές NBA

• Πώς ήταν η συνύπαρξη με τον Δημήτρη Γιαννακόπουλο;

“Από την πρώτη μας συνάντηση, θα πω ότι είναι ένας άνθρωπος brilliant, πραγματικά έχει φοβερό μυαλό. Ξέρει ακριβώς τι θέλει να κάνει και πώς θα το κάνει. Κατά τη γνώμη μου, έχει μια διαφορά από πολλούς ανθρώπους. Έχει όραμα. Έχει όραμα για κάθε τι που κάνει. Έχει και τον τρόπο να υλοποιήσει αυτό το όραμα. Θεωρώ ότι έχει δώσει πάρα πολλά στον σύλλογο του Παναθηναϊκού, τον έχει κάνει έναν σύλλογο με προδιαγραφές NBA. Και οι εγκαταστάσεις και ο τρόπος προσέγγισης, θέλει να κάνει το παιχνίδι ένα πολύ ωραίο event που μπορεί να το παρακολουθήσει οποιοσδήποτε.

Για τον Παναθηναϊκό, νομίζω ότι έχει προσφέρει πάρα πολλά, κάνοντάς τον έναν σύλλογο με προδιαγραφές NBA. Οι εγκαταστάσεις είναι άψογες, και η προσέγγιση του είναι τέτοια που το παιχνίδι γίνεται ένα πραγματικά εντυπωσιακό event, που μπορεί να το απολαύσει οποιοσδήποτε. Όταν πας να παρακολουθήσεις έναν αγώνα, είναι πραγματικά ένα φαντασμαγορικό σόου. Και νομίζω ότι έτσι πρέπει να είναι ένα παιχνίδι μπάσκετ. Δεν λέω ότι πρέπει να χάσουμε τον στόχο, που είναι η νίκη, αλλά το παιχνίδι είναι και ψυχαγωγία ταυτόχρονα. Πιστεύω ότι έχει προσδώσει άλλη αίγλη στην ομάδα του Παναθηναϊκού.“.

• Πώς ήταν το ξεκίνημα στον Παναθηναϊκό;

“Όταν πήγα στον Παναθηναϊκό, η κατάσταση δεν ήταν εύκολη. Ο σύλλογος αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και δεν μπορούσε να επενδύσει στην ομάδα μπάσκετ γυναικών, ενώ έδινε προτεραιότητα στο βόλεϊ ανδρών και γυναικών. Παρόλα αυτά αναρωτηθήκαμε πως μπορούμε να προχωρήσουμε, και έτσι ξεκινήσαμε με κάποιες διορθωτικές κινήσεις με τις ξένες παίκτριες, προσπαθώντας να ανεβάσουμε το επίπεδο προπόνησης. Η πρώτη χρονιά πήγε καλά. Στη δεύτερη χρονιά, η καραντίνα λόγω covid διέκοψε τη σεζόν, αλλά τελικά τερματίσαμε στη 2η θέση, κάτι που ήταν πολύ θετικό δεδομένων των συνθηκών.

Με τον καιρό, κάναμε διορθώσεις, αυξήσαμε το μπάτζετ και προσπαθήσαμε να βελτιώσουμε την ομάδα. Αν και δεν μπορούσαμε να ανταγωνιστούμε οικονομικά τον Ολυμπιακό, καταφέραμε να πάρουμε ένα πρωτάθλημα, το οποίο ήταν διπλάσιας αξίας λόγω της ποιότητας του αντιπάλου. Αυτό μας έδωσε κίνητρο για περισσότερες βελτιώσεις, αυξάνοντας το μπάτζετ και προσθέτοντας καλύτερους παίκτες. Στην Ευρώπη, κάναμε πολύ καλές εμφανίσεις και κερδίσαμε πέντε από τα έξι εκτός έδρας παιχνίδια, αν και στην έδρα μας είχαμε το άγχος της νίκης. Παρόλα αυτά, ο Παναθηναϊκός καθιερώθηκε στην Ευρώπη και πλέον δεν είναι μια αμελητέα ομάδα”.

• Ποια είναι η στιγμή που ξεχωρίζετε από τη θητεία στον Παναθηναϊκό;

“Δεν μπορώ να μην πω ότι η κορυφαία στιγμή ήταν το πρωτάθλημα, γιατί δεν το περίμενε κανείς, ήταν ένα θαύμα. Το πώς μας υποδέχθηκε ο κόσμος… Για ‘μένα ήταν κάτι πολύ όμορφο. Είναι πολύ όμορφο να ακούς το όνομά σου να γίνεται σύνθημα από τους φιλάθλους. Νομίζω ότι λίγοι προπονητές το ζουν και εγώ είχα την ευλογία να το ζήσω.

Από εκεί μετά, πολλά μικρά πρωταθλήματα είναι η αποδοχή των αθλητριών μου. Κακά τα ψέματα εμείς είμαστε προπονητές. Οι αθλήτριες είναι πρωταγωνίστριες. Όταν βλέπω καλές αθλήτριες, Ελληνίδες και ξένες, να μιλούν με κολακευτικά λόγια για εμένα, μού δίνει κίνητρο και μια ικανοποίηση ότι κάτι κάνω καλά.

Αυτό που μένει είναι η σχέση σου με τους ανθρώπους

Στο τέλος, αυτό μένει. Πήρα πρωταθλήματα με τον Ολυμπιακό, πήρα και με το Ελληνικό, πήρα και με τον Παναθηναϊκό. Πολύ ωραία όλα αυτά, αλλά αν κάνω μια ανασκόπηση, αυτό που μένει τελικά είναι η σχέση μου με τους ανθρώπους. Εμένα, προσωπικά, μου αρέσει η σχέση που έχω καλλιεργήσει με τους άλλους.

Προσπάθησα πάντα να είμαι έντιμη και δίκαιη, όσο μπορώ, και να έχω μια γνώση σε πολύ καλό επίπεδο. Αυτά για μένα είναι αρκετά για να χτίσεις καλές σχέσεις. Όχι απαραίτητα φιλικές, αλλά να υπάρχει μια εκτίμηση και σεβασμός με τους ανθρώπους με τους οποίους έχω συνεργαστεί.“

• Πώς ήρθε το τέλος της συνεργασίας με τον Παναθηναϊκό;

“Όπως είχα πει και πριν λίγους μήνες, όλα τα ωραία έχουν ένα τέλος και κάθε κύκλος, αργά ή γρήγορα, κλείνει. Για μένα, αυτός ο κύκλος έκλεισε μετά από πέντε αξέχαστα χρόνια με τον Παναθηναϊκό, γεμάτα συγκινήσεις, προκλήσεις και σπουδαίες στιγμές.

Είδα μια ομάδα να ξεκινά από ένα μέτριο επίπεδο, να μεγαλώνει, να κατακτά, να αποτυγχάνει αλλά ποτέ να μη σταματά να προσπαθεί. Μια ομάδα που δεν έπαψε ποτέ να είναι ανταγωνιστική, που έπαιξε στα ευρωπαϊκά κύπελλα, που στάθηκε συνεπής στις αξίες της, που απέτυχε και ξαναπροσπάθησε, πάντα με στόχο το καλύτερο, το μεγαλύτερο, το παραπάνω. Νιώθω ευλογημένη που ήμουν μέρος αυτής της διαδρομής και κρατάω κάθε στιγμή της στην καρδιά μου.

Παρόλα αυτά η απώλεια του πρωταθλήματος έφερε το τέλος. Στον τελευταίο τελικό με τον Ολυμπιακό, δεν ήμασταν καλοί, κι όταν μια ομάδα δεν εμφανίζεται όπως πρέπει, η ευθύνη βαραίνει τον προπονητή. Σε ομάδες όπως ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός, η απαίτηση είναι ξεκάθαρη: το πρωτάθλημα. Αν δεν το πάρεις, οι εξελίξεις είναι αναπόφευκτες.

Ξέρω ότι έδωσα την ψυχή μου, τίμησα τις αρχές μου και κατέθεσα ό,τι είχα μέσα στο γήπεδο. Οι διοικήσεις αποφασίζουν όπως θεωρούν σωστό, και το σέβομαι. Έφυγα όμως γεμάτη και περήφανη για όσα ζήσαμε και όσα πετύχαμε μαζί, αθλήτριες, προπονητικό σταφ και διοίκηση και τους ευχαριστώ όλους από καρδιάς, μα πάνω απ’ όλα, τον μοναδικό κόσμο του Παναθηναϊκού, που με αγκάλιασε και με στήριξε”.

Κεφάλαιο εθνική Ιράν

• Πάμε πίσω στο 2023, όταν αναλάβατε την εθνική Ιράν; Πώς προέκυψε αυτή η ευκαιρία;

“Μπορεί να με πεις λοξή, αλλά εμένα μου κάνει ένα κλικ ο άγνωστος κόσμος… Μού προκάλεσε το ενδιαφέρον το πρότζεκτ της εθνικής ομάδας, που θα αγωνιζόταν στο πρωτάθλημα της FIBA Asia”.

Αναρωτήθηκα μπορώ να βάλω και εγώ ένα λιθαράκι βελτίωσης στον τρόπο που παίζουν? Συνεννοήθηκα με τη διοίκηση του Παναθηναϊκού γιατί δεσμευόμουν με συμβόλαιο, μού έδωσαν το οκ και το έκανα“.

• Ανισότητα, περιορισμένα ανθρώπινα δικαιώματα. Νιώσατε αβεβαιότητα στην παρουσία σας στη χώρα;

“Ναι υπάρχουν όλα αυτά, όπως υπάρχουν δυστυχώς σε πολλές χώρες ειδικά αυτό το διάστημα στον πλανήτη μας!! Προσωπικά δεν ένιωσα ποτέ φόβο ή αβεβαιότητα, ούτε πριν πάω ούτε αφού πήγα. Νομίζω ότι αυτό με βοήθησε πολύ να λειτουργήσω με τον τρόπο που λειτούργησα και να πετύχουμε κάτι καλό. Σαφώς, είχα πάρει οδηγίες από την πρεσβεία για τους κανόνες της κοινωνίας που έπρεπε να ακολουθήσω, αλλά η εμπειρία μου στο Ιράν, τόσο πέρυσι όσο και φέτος, ήταν εξαιρετική. Με γεμίζει πολύ και είναι κάτι πολύ δημιουργικό για μένα.”

Αν έκανα στην Ελλάδα την προπόνηση που κάνουμε στο Ιράν, θα ήθελαν όλες εντατική

Ξέρω ότι έχω βάλει ένα λιθαράκι ώστε να αναβαθμιστεί το μπάσκετ γυναικών. Έμαθα ότι αφού παίξαμε τον πρώτο αγώνα μας στο FIBA Asia, το Ιράν κατάφερε να κερδίσει μετά από 49 χρόνια σε επίσημη διοργάνωση. Είναι κάτι το εκπληκτικό.

Δεν έχεις ιδέα τι υπερπροσπάθεια έκαναν αυτά τα κορίτσια.

Αν έκανα αυτή την προπόνηση στην ομάδα μου στην Ελλάδα, σε οποιαδήποτε ομάδα και να ήμουν, μετά από δύο εβδομάδες όλοι θα ζητούσαν εντατική. Αυτές οι κοπέλες όμως ήταν πραγματικά σκυλιά του πολέμου. Ήταν αφοσιωμένες και σκληρές, πάρα πολύ σκληρές. Και η προπόνηση δεν ήταν τυχαία, είχε ένταση, πολλές εναλλαγές και το άντεξαν.

Αν κάναμε το ίδιο πρόγραμμα εδώ, πιστεύω ότι θα είχαμε πέντε-έξι παίκτριες στα πιτς. Θα ζητούσαν περισσότερα διαλείμματα, το κόβω το κεφάλι μου. Σίγουρα παίζει ρόλο ότι το μπάσκετ είναι η διέξοδος τους, ο δρόμος τους προς την ελευθερία. Για αυτό έχουν μεγαλύτερο κίνητρο και είναι πιο σκληρές από μόνες τους, γιατί ζουν σε μια πολύ δύσκολη κοινωνία”.

Είδα φλόγα στα μάτια των κοριτσιών

• Όταν κοιτάξατε στα μάτια τις αθλήτριές σας, τι ήταν αυτό που εκλάβατε;

“Όταν τις κοίταξα την πρώτη φορά, δεν είδα καμία υποψία δισταγμού. Είδα ελπίδα. Είδα δύναμη. Είδα μια φλόγα που έμοιαζε να καίει ασταμάτητα μέσα τους. Ήταν κάτι παραπάνω από το πάθος για το μπάσκετ. Ήταν το πάθος για να αποδείξουν την αξία τους. Κι αυτό με άγγιξε βαθιά.

Βλέπετε, κι εγώ είμαι έτσι. Δεν ξέρω αν θα κερδίζω πάντα, αλλά η νοοτροπία μου είναι ξεκάθαρη: τα δίνω όλα. Παλεύω να κάνω τα πάντα όσο πιο τέλεια μπορώ. Δεν υποχωρώ. Έτσι συνδεθήκαμε αμέσως. Μοιραζόμασταν την ίδια νοοτροπία. Εκείνες δούλευαν παραπάνω γιατί είχαν και προσωπικό κίνητρο. Δεν τους το ζήτησα εγώ· το είχαν ήδη μέσα τους.

Αυτό που με έκανε πραγματικά περήφανη ήταν πως για πρώτη φορά αθλήτριες της εθνικής ομάδας πήραν χρήματα. Γιατί εγώ η ίδια το απαίτησα από τη διοίκηση. Τους είπα: ‘Πρέπει να πάρουν μπόνους’. Και το κατάφερα. Δεν μπορώ να περιγράψω πόσο χαρούμενη ένιωσα που το πέτυχα αυτό για εκείνες. Το άξιζαν και με το παραπάνω.

Η προβολή της ομάδας μεγάλωσε. Ίσως επειδή ήμουν ξένη προπονήτρια και αυτό από μόνο του τράβηξε την προσοχή. Όμως δεν με ένοιαζε το προσωπικό φως. Ήθελα να λάμψουν εκείνες. Και έλαμψαν. Η προσπάθειά τους γιγαντώθηκε μπροστά στα μάτια όλων.

Είναι όμως περίπλοκο. Κάποια κορίτσια δεν μπορούν να το ακολουθήσουν λόγω κοινωνικών ή οικογενειακών περιορισμών. Κάποιες άλλες όμως το κυνηγούν. Πραγματικά το κυνηγούν με ό,τι έχουν. Και αυτό είναι κάτι που σέβομαι απεριόριστα. Το μόνο που τους λείπει είναι η τεχνογνωσία. Η κοινωνία τους δεν επιτρέπει να υπάρχουν άνδρες προπονητές σε γυναικείες ομάδες, κάτι που περιορίζει τις ευκαιρίες για εξέλιξη.

Στη δική μας ομάδα, είχα άνδρες συνεργάτες, αλλά μόνο ένας από αυτούς φαινόταν στον πάγκο. Οι υπόλοιποι δούλευαν στα παρασκήνια. Το σύστημα ήταν έτσι δομημένο. Όμως οι ίδιες οι αθλήτριες δεν έμειναν ποτέ πίσω. Πεινούσαν για μάθηση. Ζητούσαν επιμόρφωση. Αναζητούσαν γνώση.

Είναι δύσκολο όμως να τη βρουν. Για να ταξιδέψει ένας Ιρανός στο εξωτερικό χρειάζεται βίζα. Και αυτή η βίζα δεν είναι απλή υπόθεση. Μπορεί να χρειαστεί μήνες ή ακόμα και χρόνια για να την εξασφαλίσουν. Μπορεί και να μην την πάρουν ποτέ. Και τώρα, με τις εμπόλεμες καταστάσεις, όλα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα.

Γι’ αυτό τους πρότεινα εναλλακτικές. Υπάρχουν σεμινάρια online. Υπάρχουν τρόποι να μάθουν, ακόμη κι αν δεν μπορούν να ταξιδέψουν. Το ξέρω ότι δεν είναι το ίδιο. Αλλά όταν δεν σου δίνεται άλλη επιλογή, δεν έχεις χρόνο για παράπονα. Παλεύεις με ό,τι έχεις.

Αυτά τα κορίτσια με έκαναν να το ξαναθυμηθώ αυτό. Να το ζήσω ξανά από την αρχή. Εγώ τους έμαθα μπάσκετ, αλλά εκείνες μου έμαθαν τι σημαίνει να παλεύεις με την ψυχή σου, ακόμα κι όταν οι πιθανότητες είναι όλες εναντίον σου.

Δεν είδα φόβο στα μάτια τους. Και γι’ αυτό δεν θα ξεχάσω ποτέ τα δικά τους μάτια.

Ευθύνη να μιλάμε για τα κοινωνικά ζητήματα

• Μετά το περυσινό ματς παιχνίδι του Παναθηναϊκού με τις Εσπερίδες στα playoffs του ελληνικού πρωταθλήματος είχατε τοποθετηθεί για την υπόθεση των γυναικοκτονιών, τι σας κινητοποίησε να το κάνετε;

“Πιστεύω βαθιά πως όλοι έχουμε την ευθύνη να τοποθετούμαστε για τα κοινωνικά ζητήματα. Έτσι το νιώθω εγώ, ως Ελένη, ως γυναίκα, αλλά κυρίως ως πολίτης του κόσμου. Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια σε φαινόμενα βίας και αδικίας, ούτε να τα βλέπουμε ως μεμονωμένα περιστατικά. Το να πούμε απλά “έγινε μια κακοποίηση” δεν αρκεί. Πρέπει να εμβαθύνουμε, να δούμε τις ρίζες του προβλήματος και να καταλάβουμε τι το τροφοδοτεί.

Ως γυναίκα, ξέρω πως η φωνή μου μπορεί να ακουστεί λίγο παραπάνω. Αν αυτό δώσει σε άλλες γυναίκες το θάρρος να μη φοβηθούν, να μιλήσουν, τότε νιώθω πως έκανα το χρέος μου. Και, αν είμαι ειλικρινής, ίσως και εμείς κάποιες φορές να έχουμε μερίδιο ευθύνης, είτε με τη σιωπή μας είτε με την ανοχή μας. Αυτό θέλω να αλλάξω — ξεκινώντας από μένα“.

Είναι ενάντια στον ψυχισμό μου

• Πώς αντιμετωπίζει ένας προπονητής την κριτική τόσο από τα ΜΜΕ, όσο και από τους συνεργάτες;

“Καμία ερώτηση δεν με ενοχλεί, εκτός αν είναι κατευθυνόμενη με σκοπό να δημιουργήσει εντυπώσεις. Αυτό με προσβάλλει, γιατί δεν εξυπηρετεί το άθλημα που όλοι υπηρετούμε. Αν μου συμβεί, δεν αποκλείω να αποχωρήσω από την συνέντευξη.

Η εποικοδομητική κριτική είναι απαραίτητη και τη δέχομαι. Άλλωστε, είμαι η πιο αυστηρή κριτής του εαυτού μου. Μπορεί να μην το καταλάβω τη στιγμή που συμβαίνει, αλλά λίγο αργότερα θα κάνω την αυτοκριτική μου και θα φροντίσω να βελτιωθώ. Η άδικη κριτική δεν με αγγίζει πια. Η πορεία του καθενός μιλά από μόνη της με τον χρόνο. Εκείνος που κρίνεται άδικα πρέπει να έχει υπομονή και να παραμένει προσηλωμένος στον εαυτό του. Όσο για εκείνους που κάνουν την άδικη κριτική, η απάντηση θα τους έρθει από μόνη της.

Έχω μάθει να επιλέγω τι θα αφήσω να με επηρεάσει. Ξέρω ποια είμαι, ξέρω τις αξίες μου και το τι θέλω από τη ζωή. Έχω δουλέψει πολύ με τον εαυτό μου και δεν αφήνω εύκολα κανέναν να κλονίσει την ισορροπία μου. Κι αν κάτι καταφέρει να περάσει μέσα μου, δεν θα μείνει εκεί για πολύ. Γιατί, όπως όλοι, είμαι άνθρωπος με συναισθήματα — αλλά είμαι και ένας άνθρωπος που έχει μάθει να προχωράει μπροστά.

Η παρουσία των ομάδων στην Ευρώπη είναι ο καθρέφτης για όσα έχουμε στην Ελλάδα

• Πώς αξιολογείτε την παρουσία των ελληνικών ομάδων γυναικών στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις;

“Η παρουσία των ελληνικών ομάδων στην Ευρώπη είναι καθρέφτης του τι γίνεται εγχώρια. Βάλ’ τα κάτω. Πώς είναι το αναπτυξιακό μας, τι ταλέντα έχουμε, πώς δουλεύουν οι σύλλογοι στις μικρές ηλικίες, ποιο εθνικό πλάνο υπάρχει, ποιος το τρέχει, ποιος το ελέγχει για να γίνουν διορθωτικές κινήσεις, τι εγκαταστάσεις έχουμε;

Αν τα βάλω κάτω θα μιλάμε μια ημέρα… Να πω λοιπόν εν τάχη ότι η παρουσία των ομάδων μας στην Ευρώπη είναι ο καθρέφτης του τι έχουμε στην Ελλάδα. Είναι λυπηρό. Το λέω συνεχώς τα τελευταία 4-5 χρόνια. Το Νο.1 που θα έβαζα στο τραπέζι είναι ότι υπολειπόμαστε σε αθλητικότητα. Για εμένα αυτό είναι το Νο.1″.

Να επενδύσουμε στην αθλητικότητα των παιδιών

• Αν είχατε κάποιο θεσμικό ρόλο, τι ενέργειες θα κάνατε για το αναπτυξιακό κομμάτι;

“Αν είχα εάν θεσμικό ρόλο, θα έδινα προτεραιότητα στην ένταξη του επιστήμονα-γυμναστή από μικρή ηλικία στα παιδιά, ιδανικά από τα 8 τους χρόνια. Η δουλειά του θα ξεκινούσε μέσα από εξειδικευμένα παιχνίδια, και drills, προσαρμοσμένα στην κάθε ηλικία, με στόχο να αναπτύξουμε την αθλητικότητα των παιδιών. Τα ελληνόπουλα δεν είναι αρκετά αθλητικά, γίνονται μαλθακά και υπέρβαρα. Πρέπει να επενδύσουμε σε αυτό το κομμάτι πριν περάσουμε στις εξειδικευμένες δεξιότητες του μπάσκετ.

Στις ηλικίες κορασίδων και νεανίδων, ο ρόλος του γυμναστή πρέπει να είναι πιο ενεργός, αλλά αυτό προϋποθέτει αναθεώρηση της προπονητικής λογικής. Κατανοώ ότι ο προπονητής σκέφτεται τον περιορισμένο χρόνο, αλλά αν θέλουμε πραγματική εξέλιξη, πρέπει να δώσουμε χώρο στην αθλητική ανάπτυξη. Δεν γίνεται να κυνηγάμε μόνο το αποτέλεσμα ή τους “60 πόντους” στις παγκορασίδες.

Χρειάζεται σχέδιο, επένδυση και εκπαίδευση των προπονητών. Να δουλέψουμε με δημογραφικά στοιχεία και να οργανώσουμε ένα δίκτυο παρακολούθησης της προόδου των παιδιών. Αν δεν μπορούμε να το εφαρμόσουμε παντού, ας ξεκινήσουμε με μια δεξαμενή 50-60 κοριτσιών. Αυτές θα είναι η βάση για την Εθνική ομάδα και τις ομάδες της Α1. Δεν είναι τυχαίο που οι καλύτερες Ελληνίδες αθλήτριες αγωνίζονται στο εξωτερικό. Αν θέλουμε να αλλάξει αυτό, πρέπει να χτίσουμε σωστές βάσεις από νωρίς”.

Δεν προσελκύουμε κορίτσια στο μπάσκετ

• Έχετε αναλάβει το εθνικό αναπτυξιακό πλάνο για το Ιράν, θα σας ενδιέφερε να κάνετε κάτι ανάλογο και στην Ελλάδα, αν σας δινόταν η δυνατότητα;

“Με ενδιαφέρει το αναπτυξιακό κομμάτι, γι’ αυτό ασχολήθηκα με το εθνικό πλάνο για το Ιράν. Το σημαντικό δεν είναι μόνο να φτιάξεις ένα σχέδιο, αλλά να το παρακολουθείς στην πράξη: Λειτουργεί; Χρειάζεται αλλαγές; Πρέπει να μελετάμε τι κάνουν άλλες χώρες και να προσαρμοζόμαστε στις δικές μας ανάγκες. Το πλάνο πρέπει να έχει βάθος χρόνου, ώστε μετά από χρόνια να μπορείς να ρωτήσεις: “Φέραμε αποτέλεσμα;”

Αντίστοιχα, με απασχολεί και η ανάπτυξη του γυναικείου μπάσκετ. Δεν προσελκύουμε κορίτσια και πρέπει να δούμε το γιατί. Η προβολή του βόλεϊ γυναικών είναι μεγαλύτερη, κι αυτό επηρεάζει τις επιλογές των παιδιών. Η άποψη ότι το μπάσκετ είναι “άθλημα επαφής” αλλάζει με την πρόοδο της κοινωνίας. Σημασία έχει πώς προωθείς το προϊόν και πώς εκπονείς τα πλάνα σου, όπως κάνουν οι μεγάλοι επιχειρηματίες με ορίζοντα ετών.“

Θετικό βήμα είναι το πρόγραμμα Rising Stars, που δίνει περισσότερες ευκαιρίες συμμετοχής στα παιδιά. Δεν έχω δει τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί στο rising stars και για αυτό δεν μπορώ να πω πολλά καθώς δεν είχα το απαραίτητο χρόνο λόγω των μέχρι πρόσφατων υποχρεώσεων. Θα ήθελα να δω συγκεκριμένα πράγματα, πχ να απαγορεύεται η ζώνη κτλ. Να βλέπω παιχνίδι που ευνοεί τα παιδιά να αναπτυχθούν μπασκετικά και όχι να κυνηγούν τα αποτελέσματα.

Δεν αρκεί να δουλεύουν καλά κάποιοι σύλλογοι. Πρέπει να κοιτάμε τη συνολική ανάπτυξη: Παιδιά που βασίζονται μόνο στη φυσική τους υπεροχή σήμερα ίσως δεν έχουν ρόλο αύριο. Η ουσία είναι να επενδύσουμε στο ταλέντο με σχέδιο και προοπτική“.

Το όνειρο μου είναι να έχουμε ‘σχολές’ μπάσκετ

Πες μου πόσες ομάδες έχουν δικό τους γήπεδο για να στεγάσουν τις υποδομές του και να έχουν ποιοτικό χρόνο όχι μόνο μέσα στο γήπεδο. Να μιλήσει και ένας παιδοψυχολόγος ή ψυχολόγος, να κάνουν δραστηριότητες οι γονείς, να δουν ένα βίντεο τα παιδιά, να κάνουν και κάτι άλλο, όπως γιόγκα για παράδειγμα. Δεν έχουμε υποδομές, δεν υπάρχει σχέδιο για έναν σύλλογο.

Δεν τον ενδιαφέρει τον οποιοδήποτε επενδυτή να έχει ένα πλάνο από τα σπάργανα του μπάσκετ. Το όνειρο μου θα ήταν να βρεθεί ένας και να πει ‘θέλω στον σύλλογό μου να δημιουργήσω μια σχολή’.

Όποιος περνάει από αυτή την ομάδα να ξέρει ότι βγάζει καλούς σουτέρ, να είναι ανταγωνιστικές ομάδες και να διοχετεύει στις υψηλότερου επιπέδου ομάδες. Τι ωραίο που θα ήταν. Ή να βγάζει καλούς πασέρ κτλ. Να υπάρχει μια ταυτότητα και όχι τυχαία. Υπάρχουν αξιόλογοι προπονητές που είτε βάζουν νερό στο κρασί τους είτε τα καταφέρνουν.

Κάποιοι παράγοντες, ιδιοκτήτες συλλόγων το κάνουν, κάποια άλλοι όχι. Πρέπει να ενοποιηθούμε σε έναν κοινό δρόμο. Έτσι θα αλλάξουν τα πράγματα”.

• Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καριέρα σας και τους οποίους δεν θα ξεχάσετε;

“Υπάρχουν δύο άνθρωποι που δεν θέλω να τους κατονομάσω. Τούς χρωστάω πολλά για την εμπιστοσύνη και τη στήριξη που μού έδειξαν σε μεγάλους συλλόγους και γιατί παρόλο που υπήρξε τριβή μεταξύ μας, δεν ξεχνάω ποτέ το καλό που μού έκαναν”.

• Τη δεδομένη στιγμή με τι ασχολείστε και πού θα σας βρει η συνέχεια της σεζόν;

“Τώρα συνειδητά έκανα ένα break, γιατί είναι πολλά τα χρόνια non-stop. Δεν είμαι επαγγελματίας προπονήτρια, έχω και πρωινή δουλειά. Τα τελευταία χρόνια και με το Ιράν κορέστηκα, μπούκωσα. Χρειαζόμουν ένα break και για τον εαυτό μου.

Άφησα πίσω τον εαυτό μου. Είναι ευκαιρία να επιμορφωθώ, όπως και το κάνω. Να μού ξαναέρθει η φλόγα για το μπάσκετ, που ξαναέρχεται. Τώρα είμαι και στη Χαϊλονγκιάνγκ της Κίνας. Αυτό που έχει σημασία είναι να είμαι πάλι χαρούμενη, δημιουργική, με όρεξη και να κάνουμε κάτι καλό”.