Η "Βελούδινη Επανάσταση" της Εθνικής

Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστιν αμαρτία. Έτσι δεν λέμε; Έτσι ακριβώς! Την αμαρτία μου εγώ τη μαρτύρησα δημοσίως, γραπτώς και χωρίς... ξύλο εδώ στις 6 Ιουλίου του 2021.

Τι έκανα τότε; Για πρώτη φορά στη ζωή μου έκλεισα την τηλεόραση προτού ακουστεί η κόρνα της λήξης ενός αγώνα και πήγα για ύπνο!

Ήταν κιόλας άγρια χαράματα και υπό το κράτος της απελπισίας και της τσατίλας πάτησα το κουμπί στο τηλεκοντρόλ όταν ο Γιαν Βέσελι έκανε το σκορ 97-65. Απ' ό,τι διάβασα όταν ξύπνησα, στα τελευταία χαμένα δευτερόλεπτα η Εθνική έτρεξε ένα μικρό σερί 7-0 και η μπίλια έκατσε στο 97-72.

Το περυσινό "Ρικ χάσαμε" και οι παλιοί λογαριασμοί

Μετά από λίγες ώρες έγραψα ένα κείμενο με τίτλο "Ρικ χάσαμε" (https://www.sport24.gr/opinions/vasilis-skoyntis/rik-chasame.9286597.html) και αναρωτιόμουν –παρακινούμενος από τη γνωστή ατάκα του Πιτίνο-, εάν θα υπήρχε συμβόλαιο της μιας ημέρας.

Την επόμενη ημέρα, εννοώ, όχι την προηγούμενη, αυτή που ξημερώνει πια στο Βερολίνο και βρίσκει την Εθνική ομάδα στο μετερίζι της, ικανή, έτοιμη και αποφασισμένη για όλα!

Πέρυσι στη Βικτόρια, όπως και το 2019 στην Σεντζέν οι Τσέχοι μας ανάγκασαν να ομολογήσουμε "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" και ο επερχόμενος αγώνας δεν έχει τον χαρακτήρα της εκδίκησης, για να πάρουμε τάχα το αίμα μας πίσω.

Απέναντι σε αυτή την περίεργη ομάδα που μας στοιχειώνει, αυτό που επιζητάμε περισσότερο από την κάθαρση και τον εξαγνισμό είναι η ζωή μας στο 41ο EuroBasket.

Η ζωή που δεν ζήσαμε εδώ και 13 χρόνια, μαθές

Βεβαίως ο Βέσελι, ο Σατοράνσκι και οι λοιποί κληρονόμοι του τσεχοσλοβακικού κλέους ευθύνονται για δυο από αυτές τις άστοχες επιχειρήσεις. Οπότε ιδού το Βερολίνο, ιδού και το πήδημα.

Θα το ξανασκεφτούμε αυτό και τις επόμενες μέρες και δη την Τρίτη και 13, κόντρα στους οικοδεσπότες που επίσης είναι δαίμονες τους οποίους πρέπει να ξορκίσουμε. Άντε, να κλείνουμε σιγά σιγά τους παλιούς λογαριασμούς μας.

Πέρυσι, στη Βικτόρια του Καναδά οι Τσέχοι μας έκατσαν σαν παραγγελιά, αλλά εις μάτην.

Γκολ και φύγαμε για τελικό

Εκείνος ο ατελέσφορος τελικός του Προολυμπιακού Τουρνουά συνέπιπτε με τη 17η επέτειο του θριάμβου στο ποδοσφαιρικό EURO, αλλά τη μαγαρίσαμε που να πάρει η οργή!

Τρία βράδια νωρίτερα, την 1η Ιουλίου του 2004 στο Ντραγκάο του Πόρτο μετά από 106 λεπτά μάχης στον ημιτελικό, η Εθνική είχε ρίξει στο κανναβάτσο την Τσεχία χάρη στο "ασημένιο γκολ" του Τραϊανού Δέλλα.

"Γκολ και φύγαμε για τελικό", όπως είχε πει ο Γιώργος Χελάκης όταν εκτελούσε το κόρνερ ο Βασίλης Τσιάρτας και τότε η Τσεχία του Νέντβεντ, του Τσεχ, του Μπάρος και του Κόλερ, έγινε η καλά νεράιδα μας.

Η κακιά μάγισσα

Δυστυχώς ο Παπαγιάννης (14π.), ο Λαρεντζάκης (12), ο Μήτογλου (12), ο Σλούκας (11) και οι λοιποί σύντροφοι τους δεν κατάφεραν πέρυσι να βαδίσουν στα ποδοσφαιρικά χνάρια και η Τσεχία από καλή νεράιδα μεταμορφώθηκε σε κακιά μάγισσα! Και όχι για πρώτη, αλλά για πολλοστή φορά στα χρονικά!

Μιας και το 'φερε η κουβέντα που θα την ανοίξω έτι περαιτέρω στη συνέχεια, η Εθνική, σε εννέα αγώνες κόντρα στους Τσέχους μετρά επτά νίκες και δυο ήττες (Ντιζόν/1999, Βικτόρια/2021), ενώ σε 23 ματς με την κραταιά Τσεχοσλοβακία (1951-1991) ο λογαριασμός βγάζει 10-13, με επί μέρους 1-6 σε τελικές φάσεις EuroBasket.

Δέκα τέσσερις μήνες μετά το κάζο στη Βικτόρια, λοιπόν, οι Τσέχοι ξαναβρίσκονται απέναντι μας στο σπουδαιότερο ματς της Εθνικής στο EuroBasket: για την ακρίβεια, όπως έλεγε και μια ψυχή πριν από 35 χρόνια στο Νέο Φάληρο, στο σπουδαιότερο μέχρι το επόμενο!

Το στοιχειωμένο +12 και η αποβολή του Γιάννη

Τα ράμματα για τη γούνα των Τσέχων τα κουβαλάμε από τις 9 Σεπτεμβρίου του 2019 στη Σεντζέν της Κίνας, όπου η Εθνική ναι μεν τους νίκησε με 84-77, αλλά τζίφος. Χρειαζόμασταν διαφορά άνω των 12 πόντων για να ρεφάρουμε την αδόκητη ήττα από τη Βραζιλία και το +7 δεν χρύσωσε το χάπι του αποκλεισμού.

Είχε αποβληθεί κιόλας σε εκείνο το ματς με πέντε φάουλ ο Γιάννης Αντετοκούνμπο για το μαρκάρισμα του οποίου οι προπονητές των αντιπάλων της Εθνικής επιδίδονταν σε μια σκυταλοδρομία αμυντικών επιλογών και την κάτσαμε τη βάρκα!

Για να πω την αμαρτία μου, εδώ και (όχι απλώς χρόνια, αλλά) δεκαετίες ακούω Τσεχία-και πιο παλιά, Τσεχοσλοβακία-και σκιάζομαι! Κακός δαίμονας, το δίχως άλλο.

Έτυχε ο καψερός να είμαι εκεί κάμποσες φορές που οι σημερινοί αντίπαλοι της Εθνικής μάς άλλαξαν τον αδόξαστο και μάλιστα ως επί το πλείστον αυτές οι ήττες υπήρξαν τραυματικές και απέβησαν μοιραίες!

Κάποτε στο Καλλιμάρμαρο

Βεβαίως τώρα που το σκέπτομαι καλύτερα, για κάθε φιάσκο της Εθνικής, θα υπάρχει πάντοτε, ως αντίβαρο, η νίκη της ΑΕΚ επί της Σλάβια Πράγας στον τελικό της 4ης Απριλίου του ’68 στο Καλλιμάρμαρο…

Αναρωτιέμαι όμως πόσα από τα πατατράκ μπορούν να ρεφάρουν ο συχωρεμένος ο Αμερικάνος, ο Τρόντζος, ο Ζούπας, ο Βασιλειάδης, ο Λαρεντζάκης (ο Αίας, που καμιά συγγενική σχέση δεν έχει με τον Γιαννούλη) και οι υπόλοιποι θριαμβευτές εκείνης της βραδιάς, απέναντι στον θρυλικό Γίρι Ζίντεκ;

Πρώτα απ' όλα -για να αξιολογήσω και τη θετική πλευρά της υπόθεσης- οφείλω να υπενθυμίσω ότι τα συναπαντήματα με την κραταιά Τσεχοσλοβακία ωφέλησαν τα μάλα το ελληνικό μπάσκετ!

Το μοντέλο - Κρόπιλακ και η αλλαγή του Πολίτη

Παίκτες, όπως ο Τσεχοσλοβάκος Στάνισλαβ Κρόπιλακ, ο συχωρεμένος Δομινικανός (αλλά πολιτογραφημένος Ισπανός) Τσίκο Σιμπίλιο, ο Ιταλός Μάρκο Μποναμίκο και κάμποσοι άλλοι δίμετροι και βάλε παίκτες που αγωνίζονταν στη θέση "3" υπήρξαν οι λόγοι που άλλαξαν τη φυσιογνωμία μας και την ιδέα που είχαμε στο μυαλό μας για τη δομή και στη στελέχωση μιας πεντάδας.

Μέχρι τότε δεν διαθέταμε τα ψηλά τριάρια και το 1981 στην Κωνσταντινούπολη και εν συνεχεία στην Πράγα και στην Μπρατισλάβα ο Γιάννης Ιωαννίδης έπαιζε με χαμηλό σχήμα τριών γκαρντ, ώστε να χωρέσουν μαζί ο Νίκος Γκάλης, ο Τάκης Κορωναίος και ο Παναγιώτης Γιαννάκης, που αναγκαστικά κάλυπτε τη θέση "3".

Όταν ανέλαβε την τεχνική ηγεσία ο Κώστας Πολίτης και ενώ είχε ήδη αποχωρήσει από την Εθνική ο Κορωναίος, συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να ανεβάσει το μπόι της Εθνικής, ώστε να υπάρχει αντίπαλον δέος στους ψηλούς σμολ φόργουορντ των άλλων ομάδων και να ματσάρουμε το πλεονέκτημα τους.

Χρειαζόμασταν παραπάνω ύψος στο "3", λοιπόν και αίφνης η Εθνική βρήκε και αξιοποίησε τα τριάρια του μέλλοντος: πρώτα τον Λιβέρη Ανδρίτσο και εν συνεχεία τον Φάνη Χριστοδούλου.

ΚΑΠΗ Πράγας και Μπρατισλάβας

Τους τρέμαμε τότε τους Τσεχοσλοβάκους και δεν ήμασταν οι μόνοι: τους έτρεμαν όλοι οι αντίπαλοι τους, ακόμη κι όταν εκείνα τα παλικάρια είχαν σιτέψει για τα καλά!

Εκείνο το παράρτημα των... ΚΑΠΗ Πράγας και Μπρατισλάβας (με Μπάμπενετς, Σκάλα, Χάβλικ, Ράινιακ και με προπονητή τον μετέπειτα του Φιλίππου Θεσσαλονίκης, Πάβελ Πέτερα) κατάφερε να ανέβει στο δεύτερο σκαλί του Eurobasket του 1985 στη Στουτγάρδη.

Στον τελικό "έφαγαν" 31 πόντους (120-89) από τους άπαικτους Σοβιετικούς, αλλά στον προημιτελικό έστειλαν αδιάβαστους τους Γιουγκοσλάβους και στον ημιτελικό είχαν σοκάρει τους ασημένιους Ολυμπιονίκες, Ισπανούς.

Η "Βελούδινη Επανάσταση" και η "Άνοιξη της Πράγας"

Τέσσερα χρόνια αργότερα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1989, μέσα στο γενικότερο ρεύμα της εποχής (με αποκορύφωμα την πτώση του Τείχους του Βερολίνου) η περιβόητη "βελούδινη επανάσταση" στη χώρα -με εμβληματική φυσιογνωμία τον (τελευταίο πρόεδρο της Τσεχοσλοβακίας και πρώτο της Τσεχίας) Βάτσλαβ Χάβελ- επέφερε την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος…

Εδώ ήρθαμε, που λέμε και στο σινεμά, διότι μια τέτοια "Βελούδινη Επανάσταση" ορεγόμαστε κι εμείς τώρα.

Είκοσι ένα χρόνια νωρίτερα οι Τσεχοσλοβάκοι είχαν βιώσει την περιβόητη "Άνοιξη της Πράγας", η οποία ωστόσο καταπνίγηκε στο αίμα στις 21 Αυγούστου του '68, όταν εισέβαλαν τα σοβιετικά τανκς και τα έκαναν ρημαδιό.

Και τι ζήταγαν οι δόλιοι οι Τσεχοσλοβάκοι τότε; Το βασικό αίτημα τους ήταν να μπορούν να μιλούν ελεύθερα για τα μυθιστορήματα του Φραντς Κάφκα!

Ελόγου τους έχουν ως ορόσημο την άνοιξη της Πράγας, κι εμείς λαχταράμε την Άνοιξη του Βερολίνου, αρκεί να μην μας την πέσουν ο Σατοράνκσι, ο Βέσελι, ο Χρούμπαν, ο Πέτερκα, ο Μπόχατσικ, ο Αουντα και ο Μπάλβιν και την καταπνίξουν στο αίμα!

Τα λιοντάρια του Σατοράνσκι

Λαχταράμε επίσης να βρυχηθούμε περισσότερο και πιο δυνατά από τους Τσέχους: τούτο δεν αποτελεί σχήμα λόγου, αλλά το γράφω εξ αφορμής της αποκάλυψης του Τόμας Σατοράνσκι (την παραμονή του μεταξύ μας αγώνα στη Σεντζέν) ότι το μότο της τσέχικης ομάδας είναι βγαλμένο από τη ζούγκλα: Fight like lions!

Οι Τσέχοι απέτυχαν παταγωδώς στο EuroΒasket του 2017 (20ή θέση) ενώ δυο χρόνια νωρίτερα στη Λιλ είχαν καταλάβει την έβδομη θέση, που ωστόσο πόρρω απέχει από τα επιτεύγματα στην εποχή της ακμής της ενωμένης Τσεχοσλοβακίας.

Διάβολε, δεν μιλάμε για καμιά ομάδα της σειράς, αλλά για μια υπερδύναμη του ευρωπαϊκού μπάσκετ, η οποία μοστράρει στο παλμαρέ της 12 μετάλλια σε EuroΒasket: το χρυσό στη Γενεύη το 1946, χάρη στις 2/2 βολές του Γιόζεφ Κρέμπελα στον τελικό με την Ιταλία (34-32) και με σούπερ σταρ της εποχής τον Γιόζεφ Μράζεκ, έξι ασημένια και πέντε χάλκινα.

Έχει ακόμη να επιδείξει ένα μάτσο από παικταράδες που άφησαν –η εξακολουθούν να αφήνουν (βλέπε Βέσελι, Σατοράνσκι)-το έντονο αποτύπωμα τους στα μπασκετικά δρώμενα.

Δεν τους προλαβαίναμε!

Οι Τσεχοσλοβάκοι μας... έδειραν για πρώτη φορά στο Eurobasket του '65 στη Μόσχα, όταν μας έριξαν 45 πόντους στο κεφάλι (116-79) και η Ιστορία έμελλε να επαναληφθεί πολλές φορές από τότε.

Στο EuroBasket του '79 στο Μέστρε η Εθνική ηττήθηκε με 74-67, έναν χρόνο αργότερα στο Προολυμπιακό Τουρνουά του Βεβέ επαναλήφθηκε το ίδιο έργο (80-73), ενώ την επόμενη χρονιά στη Μπρατισλάβα, οι οικοδεσπότες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος επιβλήθηκαν με 95-70.

Αυτοί δεν μας έβλεπαν τότε κι εμείς πάλι δεν τους προλαβαίναμε!

Δίκην déjà vu ξαναείδαμε το ίδιο έργο το '83 στη Νάντ (88-85), αλλά ο θρίαμβος του '87 επέφερε έναν αναζωογονητικό αέρα, που βεβαίως συνδυάσθηκε με τη... συνταξιοδότηση των μεγάλων αστέρων της Τσεχοσλοβακίας.

Στην προκριματική φάση του EuroΒasket του 1991, η Εθνική πέτυχε δυο νίκες στη Θεσσαλονίκη (107-85) και στη Ζίλινα (89-76), αλλά μετά ήρθαν πάλι οι... μέλισσες!

Who is Svoboda?

Ρώμη, Ιούνιος 1991. Oλα τα 'χε η Μαριορή (ελλιπής προετοιμασία λόγω του ανένδοτου συνδικαλιστικού αγώνα, απουσίες Χριστοδούλου και Γαλακτερού), εκείνος ο αγνώστων λοιπών στοιχείων Γιαν Σβόμποντα της έλειπε!

Λίγες μέρες πριν από την έναρξη του EuroBasket η Τσεχολοβακία, στον πάγκο της οποίας βρισκόταν ο Πέτερα, απώλεσε, λόγω τραυματισμού τον κορυφαίο παίκτη της, Οτο Ματίτσκι. Ο (συνεργάτης του Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου) Λάκης Τσάβας είχε παρακολουθήσει τους Τσεχοσλοβάκους, παρόντος του Ματίτσκι σε ένα Τουρνουά προετοιμασίας και όταν κλήθηκε ο Σβόμποντα ουδείς ασχολήθηκε με την περίπτωση του.

Δεν απείχε από τη λογική αυτή η "αδιαφορία", διότι πόσο καλός παίκτης άραγε θα μπορούσε να είναι κάποιος που δεν είχε καν επιλεγεί στη δωδεκάδα; Έλα όμως που ο Σβόμποντα σεληνιάστηκε εκείνο το μοιραίο βράδυ και στην κυριολεξία δεν γνώριζε η αριστερά του τι ποιούσε η δεξιά του!

Τα 13/13 δίποντα και ο Γκάλης

Στη λήξη του αγώνα ο ξανθομάλλης φόργουορντ μάς άφησε όχι μονάχα την carte visite του, αλλά και τα ίχνη ενός... ειδεχθούς εγκλήματος καθώς πέτυχε 32 πόντους, έχοντας 13 στα 13 δίποντα και 6/8 βολές!

Στην επίσημη ιστοσελίδα της FIBA o Σβόμποντα πιστώνεται με 30 πόντους, αλλά παίρνω όρκο πως έβαλε 32. Το λένε και τα χαρτιά μου!

Βεβαίως για να ηττηθεί η Ελλάδα από την Τσεχοσλοβακία, στην παράταση με 123-113, χρειάστηκε να συνωμοτήσουν εναντίον της όλες οι δυνάμεις του Σύμπαντος και να μας βγάζει κοροϊδευτικά τη γλώσσα ο ανάδρομος Ερμής!

Κάποια στιγμή η ελληνική ομάδα προηγήθηκε με διαφορά 20 πόντων, αλλά πέραν του αφιονισμένου Σβόμποντα, στην κασκαρίκα έπαιξαν ρόλο και δυο επάλληλα γεγονότα.

Με τον αέρα του προβαδίσματος ο Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου απέσυρε τους βασικούς ώστε να ξεκουραστούν, λόγω της ελλιπούς προετοιμασίας, ενώ μεσολάβησε και η διακοπή της αναμέτρησης για να βραβευθεί ο Γκάλης από τη FIBA, επειδή ξεπέρασε τον Μίκι Μπέρκοβιτς και αναρριχήθηκε στην κορυφή των σκόρερς στην ιστορία των Ευρωπαϊκών Πρωταθλημάτων!

Ξαναπέταξε το πουλάκι

Αμ' το άλλο, που το σκεπτόμουν πριν από τρία χρόνια στη Σεντζέν και είχα φρίξει.

Την επόμενη ημέρα (26 Ιουνίου) η Εθνική κόντρα στους Γάλλους χρειαζόταν νίκη με διαφορά 21 πόντων ώστε να καταλάβει τη δεύτερη θέση στον Β' όμιλο και να προκριθεί στην τετράδα.

Πόσο νίκησε; Με 12 (93-81), όση δηλαδή ήταν η διαφορά που επιζητούσε –και δυστυχώς δεν κατάφερε να την πιάσει- η Εθνική το 2019 απέναντι στους τότε δήμιους μας!

Τους Τσεχοσλοβάκους τους ξαναβρήκαμε απέναντι μας στον αγώνα κατάταξης για την πέμπτη θέση του EuroBasket του 1991 και τους νικήσαμε με 95-79, αλλά το πουλάκι είχε πλέον πετάξει πάνω από το Καπιτώλιο και μας άφησε κιόλας την κουτσουλιά του στο δόξα πατρί!

Και ο Σβόμποντα; Στον δεύτερο αγώνα ο Αμερικανοθρεμμένος σέντερ (που έπαιξε κολεγιακό μπάσκετ στην Καλιφόρνια και πλέον ζει μόνιμα εκεί) πέρασε απαρατήρητος με 5 πόντους!

Ο "Ξανθός", ο "Νουρέγιεφ" και το μπέρδεμα στον πάγκο

Οκτώ χρόνια αργότερα ξαναζήσαμε τον εφιάλτη στο τραπέζι με την καυτερή (γαλλική) μουστάρδα της Ντιζόν.

Νωρίτερα μέσα στη χρονιά (Φεβρουάριος) είχε αποχωρήσει ο Παναγιώτης Γιαννάκης και η σκυτάλη πέρασε στα χέρια του Κώστα Πετρόπουλου, με τεχνικό σύμβουλο τον Γιάννη Ιωαννίδη, ο οποίος στο μεταξύ είχε επιστρέψει (και) στον Ολυμπιακό.

Ωστόσο από την πρώτη στιγμή διαφάνηκε η σύγχυση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων, καθώς ναι μεν ο "Ξανθός" καθόταν στην εξέδρα, αλλά είχε εμφανή επιρροή στα δρώμενα, με αποτέλεσμα αφενός να τελούν υπό καθεστώς σύγχυσης οι παίκτες και αφετέρου να καταντήσουμε το... ανέκδοτο της διοργάνωσης.

Στο αποκορύφωμα αυτής της ιλαροτραγωδίας, μας πήρε στο δούλεμα ο Τσέχος προπονητής Ζντένεκ Χούμελ που είπε ότι "είχαμε εύκολη δουλειά, διότι οι μισοί παίκτες άκουγαν τον έναν κόουτς του πάγκου και οι άλλοι μισοί κοίταζαν τον κόουτς της εξέδρας"! Δεν μας... χέζεις ρε Νταλάρα, που λέγαμε παλιά!

Η ραψωδία του Μπάρτον και η ουρά στα σκέλια

Για την Εθνική το EuroΒasket του 1999 λογίζεται ως μη γενόμενο, διότι κράτησε μόλις τρία βράδια και εξελίχθηκε σε μια ξεπέτα της κακιάς ώρας. Παίξαμε τρία ματς, τα χάσαμε και τα τρία και γυρίσαμε πίσω με την ουρά στα σκέλια!

Στην πρώτη αγωνιστική η Εθνική ηττήθηκε από τη Γερμανία με το buzzer beater του Βλάντιμιρ Μπογκόγεβιτς, στη δεύτερη μάς έστειλαν αδιάβαστους οι Τσέχοι και στην τρίτη μας περιέλαβαν οι Λιθουανοί (στο ματς στο οποίο ο Ιάκωβος Τσακαλίδης βρέθηκε απέναντι στον Αρβιντας Σαμπόνις) και μας έστειλαν σούμπιτους στο σπίτι!

Εκείνη την εποχή ο τριαντάχρονος Σβόμποντα βολόδερνε στο Μπρνο, αλλά είχε φροντίσει ο... άτιμος να κληροδοτήσει το φονικό ένστικτο του στον Λιούμπος Μπάρτον, που επίσης ήταν Αμερικανοθρεμμένος.

Ο ξανθομάλλης γκαρντ από το Βαλπαραϊσο, ο οποίος βρίσκεται τώρα ως assistant coach στο πλάι του Ρον Γκίνζμπουργκ σκόραρε 26 πόντους (0/5δ/., 5/8τρ., 11/11β.), κατέβασε επτά ριμπάουντ και μαζί με τον Πάβελ Μπέτσκα (23π., 6ρ.) μας έκαναν μια… κηδεία να γλείφεις τα δάκτυλα σου!

Κούφια η ώρα που το ακούει, σταυρώνω κιόλας τα δάχτυλα μου να μη μας ξαναχαλάσουν απόψε τη ζαχαρένια!