Πως λέγεται το "κατά μάνα κατά κύρη κατά γιος και θυγατέρα" στα σέρβικα; Την απάντηση θα την γνωρίζει η Μαρίνα Μάλκοβιτς. Η προπονήτρια που οδήγησε την εθνική Σερβίας στο χάλκινο μετάλλιο στο πρόσφατο Ολυμπιακό Τουρνουά Γυναικών στο Ρίο. Το μήλο που έπεσε κάτω από τη μηλιά. Η κόρη του Μπόζινταρ Μάλκοβιτς.

Στα 35 της χρόνια βλέπει το μπασκετικό της όνειρο να παίρνει σάρκα και οστά. Το περασμένο καλοκαίρι η Σερβία κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ Γυναικών και μαζί την παρθενική συμμετοχή της σε Ολυμπιακούς Αγώνες. "Συμμετοχή". Μια λέξη που αποδείχτηκε λάθος, διότι δεν αποδείχτηκε απλά μια τέτοια. Το πρώτο αίμα έσταξε πάνω σε μετάλλιο και μάλιστα μετά από έναν συμβολικό τελικό, απέναντι στη Γαλλία, την δεύτερη πατρίδα της.

Επί ημερών της η Σερβία προκρίθηκε για πρώτη φορά σε ημιτελικά Ευρωμπάσκετ. Κατέκτησε για πρώτη φορά την πρώτη θέση. Πήρε την παρθενική της πρόκριση σε Ολυμπιακούς και το πρώτο της μετάλλιο. Κι η ίδια συνέχισε να σπάει το ένα φράγμα μετά το άλλο: έξι φορές "προπονήτρια της χρονιάς", αλλά και η πρώτη γυναίκα που διδάσκει στο Σεμινάριο Προπονητικής στο Βελιγράδι. Κατορθώματα που δεν μπορεί να πετύχει κανείς μόνο με το όνομα. Ο αθλητισμός εξάλλου ίσως είναι ο τελευταίος αξιοκρατικός θεσμός της εποχής μας.

Ο ικανότερος ξεχωρίζει. Όποιο κι αν είναι το χρώμα του, η καταγωγή του, η μόρφωση του. Ή το όνομα του. Νεποτισμός; Όχι στον αθλητισμό, όχι στο μπάσκετ. Ελάχιστα παραδείγματα από οικογενειακές ιστορίες. Ο Σούλης και ο Χάρης Μαρκόπουλος αποτελούν την εξαίρεση. Το ίδιο και οι Νέλσον (Ντον και Ντόνι), οι Λαρανάγκα και λιγοστές ακόμη περιπτώσεις στο κολεγιακό μπάσκετ.

Μεγαλώνοντας στην Αθήνα

Η ίδια δηλώνει με περηφάνια "Σέρβα", έστω κι αν μεγαλώνοντας γύρισε όλη την Ευρώπη. Βαρκελώνη, Λιμόζ, Αθήνα, Παρίσι. Κόρη προπονητή υποχρεωνόταν να αλλάζει διαρκώς περιβάλλον, σχολείο και φίλους, ακολουθώντας τον πατέρα της, που εκείνη την εποχή ήταν ο "μίδας" του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Εκείνη την εποχή ο "Μπόζα" μετρούσε τέσσερα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, με τρεις διαφορετικές ομάδες. Είχε κατακτήσει δύο φορές τον τίτλο με την Γιουγκοπλάστικα, έφτασε στον τελικό -αλλά δεν ήπιε νερό- με τη Μπαρτσελόνα στο Παρίσι, σήκωσε ένα παλικαρίσιο τρόπαιο στην Αθήνα με τη Λιμόζ και το 1996 χάρισε στην Ελλάδα το πρώτο της ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Αυτό του Παναθηναϊκού στο Παρίσι.

Διάβασε το oral history του Sport24.gr για το πρώτο ευρωπαϊκό πριν από 20 ακριβώς χρόνια

Όταν ο Μάλκοβιτς καθοδηγούσε τον Παναθηναϊκό τα δύο του παιδιά πήγαιναν σχολείο. Τη χρονιά που οι "πράσινοι" είχαν στις τάξεις τους τον Ντομινίκ Ουίλκινς η Μαρίνα ήταν 15 ετών. Δεν ήταν από αυτές όμως κρυφοκοιτούσαν τις προπονήσεις, αντίθετα με τον αδερφό της, ο οποίος όμως δεν ακολούθησε προπονηιτκή καριέρα. Εκείνη απλά έπαιζε. Συνέχισε μάλιστα να παίζει και όταν η οικογένεια "μετακόμισε" στο Παρίσι, για λογαριασμό της Ρασίγκ Παρί.

Ήταν η χρονιά που η Μαρίνα Μάλκοβιτς έκανε βήματα και μες στο παρκέ και έξω από αυτό, για την ακρίβεια δίπλα απλά την πλάγια γραμμή. Η πρώτη της εμπειρία ήταν από το πόστο του assistant coach στην Ρουέιγ, την ομάδα που αγωνιζόταν. Η οριστική μετάβαση έγινε στα 21 της χρόνια, όταν αποφοίτησε από την προπονητική σχολή του Βελιγραδίου, αναλαμβάνοντας από νεαρή ηλικία τις τύχες της Ούστσε. Ασχολήθηκε τόσο με τα τμήματα υποδομής, όσο και με τη γυναικεία ομάδα την οποία οδήγησε από την 3η κατηγορία στην 1η.

Το αιματοβαμμένο μονοπάτι της Ούστσε

Η επιλογή της συγκεκριμένης ομάδας δεν ήταν τυχαία. Η Ούστσε ήταν η κληρονομιά της, μιας και ο πατέρας της, ήταν ένας εκ των τεσσάρων ιδρυτικών στελεχών της. Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 1971 στο Βελιγράδι μετά από ένα τραγικό γεγονός: ένας πατέρα σκότωσε τον ίδιο του το γιο. Η τοπική κοινωνία αποφάσισε τότε ότι ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν τέτοια φαινόμενα και να διαπαιδαγωγηθούν τα παιδιά με τον καλύτερο τρόπο είναι ο αθλητισμός. Η είδηση του φονικού ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για την κοινότητα των 12.000 ατόμων, που έβλεπαν την εγκληματικότητα να αυξάνεται επικίνδυνα εκείνα τα χρόνια. Έτσι από τα 19 του ο Μπόζα Μάλκοβιτς έγινε προπονητής, παράλληλα με τις σπουδές του στην νομική. Το ίδιο μονοπάτι ακολούθησε και η κόρη του.

Από εκεί και πέρα, όμως, έγραψε μόνο της το κισμέτ της πάνω στο πινακάκι. Το 2007 ακολούθησε η Χέμοφαρμ, με την οποία κατέκτησε δύο φορές το νταμπλ. Για να επιστρέψει το 2009 ξανά στο Βελιγράδι, αυτή τη φορά για λογαριασμό της Παρτίζαν. Στα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν πήρε ισάριθμα πρωταθλήματα, δύο κύπελλο και δύο φορές τον τίτλο στην Αδριατική Λίγκα. Η γυναικεία φιγούρα του Μίδα. Σαν τον πατέρα της.

Αποφάσισε να φύγει από τη Σερβία το 2013 έχοντας κατακτήσει και τις έξι προηγούμενες χρονιές τον τίτλο της "προπονήτριας της χρονιάς". Πρώτος της σταθμός στο εξωτερικό ήταν η Λιόν, η γυναικεία ομάδα της Βιλερμπάν σαν να λέμε. Εκεί συνεργάστηκε και με τον Τόνι Πάρκερ, το αφεντικό της ομάδας, που τυγχάνει να είναι ο κορυφαίος Γάλλος παίκτης και μέλος των Σαν Αντόνιο Σπερς. Η Γαλλία ήταν εξάλλου η δεύτερη πατρίδα της και για αυτό ο μικρός τελικός και η περιπετειώδης νίκη έμοιαζε με το δικό της Όλυμπο. Φέτος το βιογραφικό της θα γράψει και νέα ομάδα, καθώς από την ερχόμενη χρονιά θα κοουτσάρει την Γαλατάσαραϊ, παίζοντας αντίπαλος με τον Τζώρτζη Δικαιουλάκο, τον Έλληνα προπονητή της Φενέρμπαχτσε.

Το "διπλό" ρόλο της ομοσπονδιακής προπονήτριας τον είχε αναλάβει από μικρή ηλικία. Το 2005 (στα 24 της) ξεκίνησε να γεμίζει τα καλοκαίρια της με διεθνή τουρνουά. Η αρχή έγινε με την 4η θέση στο Πανευρωπαϊκό U18 και εν συνεχεία με το ασημένιο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα U19 του 2005, όπου η Σερβία κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο χάνοντας στον τελικό από τις ΗΠΑ. Από το καλοκαίρι του 2011 αποτελεί την προπονήτρια της Εθνικής Γυναικών της Σερβίας, που στη σύγχρονη ιστορίας διατηρούσε βίους παράλληλους μ' αυτή των ανδρών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η είσοδος στα ημιτελικά του Ευρωμπάσκετ του 2013 ισοδυναμούσε με την μεγαλύτερη επιτυχίας της ομάδας από τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας και το μακρινό 1991.

Η Μαρίνα Μάλκοβιτς, ωστόσο, ποτέ δεν σταμάτησε να σπάει παραδόσεις, κατεστημένα και ρεκόρ. Σ' εκείνο το τουρνουά ήταν η μοναδική γυναίκα προπονήτρια. Και παράλληλα η μικρότερη. Ήταν μόλις 32 ετών. Δύο χρόνια μετά η Σερβία έκανε ένα βήμα ακόμη κατακτώντας το πρώτο της χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ της Βουδαπέστης. Η επιτυχία βασίστηκε σε έναν κορμό ποιοτικών παικτριών, όπως η Σόνια Πέτροβιτς, η Νέβενα Γιοβάνοβιτς, η Άνα Ντάμποβιτς και η Ντάνιελ Πέιτζ.

Η τελευταία αποτελεί τη νατουραλιζέ της ομάδας. Επιλέχτηκε από την Μαρίνα Μάλκοβιτς, που με τη σειρά της τη γνώρισε σαν αντίπαλο στο γαλλικό πρωτάθλημα. Η Πέιτζ μεγάλωσε στο Κολοράντο και έπαιξε στο ξακουστό πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα, περνώντας το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής της καριέρας στη Γαλλία. Εκεί της έκανε την πρόταση η προπονήτρια εκ Σερβίας: "με είδε να παίζω και μου πρόσφερε την ευκαιρία να πάρω διαβατήριο και να παίξω για τη Σερβία. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν η μεγάλη μου ευκαιρία" δήλωσε η 29χρονο Αμερικανίδα φόργουορντ, που ενσάρκωσε το παράδοξο: μια Αμερικανίδα στη Σερβία. Κάτι που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε σε επίπεδο Ανδρών.

Η ίδια όμως δεν πτοήθηκε. "Στην αρχή η υποδοχή δεν ήταν τόσο εύκολη. Αλλά βλέπω όλο το πράγμα θετικά. Οι Σέρβοι είναι ένας πολύ φιλικός και ζεστός λαός. Όλοι μου λένε 'έλα να πιούμε ένα ποτό' κι ότι 'αν κερδίσεις το ευρωπαϊκό τότε θα είσαι αληθινή Σέρβα". Έτσι και έγινε.

Δίνει το 1/3 του μισθού της στη λίγκα της Σερβίας

Λογικό ήταν το 2015 η Ομοσπονδία της Σερβίας να ανανεώσει το συμβόλαιο της. Αυτό που δεν ήταν αναμενόμενο ήταν η αντίδραση της: ζήτησε να δίνεται το 1/3 του μισθού της στις 12 ομάδες που αγωνίζονται στην πρώτη κατηγορία γυναικών της πατρίδας της! Όσο για το τελευταίο ανδρικό προπύργιο που κατέρριψε; Ήταν φέτος το καλοκαίρι όταν κλήθηκε να διδάξει στο Σεμινάριο Προπονητών που διοργανώνει ο αντίστοιχος... ΣΕΠΚ της Σερβίας. Έτσι έγινε η πρώτη γυναίκα ομιλήτρια του συγκεκριμένου σεμιναρίου.

Ως γνήσιο τέκνο (κυριολεκτικά) του Μπόζα Μάλκοβιτς, η 35χρονη προπονήτρια, βασίζει την φιλοσοφία της στην άμυνα. Εξάλλου μεγάλωσε βλέποντας τον πατέρα της να αλλάζει το μπάσκετ με τους "Λιμουζό". Ήταν ο δικός του τρόπος για winning basketball απέναντι σε ομάδες με μεγαλύτερο ταλέντο: σκληρές άμυνες και επιθέσεις στα όρια των 30 δευτερολέπτων. Η απόλυτη στροφή από τον προπονητή που είχε στα χέρια του την πιο ταλαντούχα ομάδα που είδε ποτέ το ευρωπαϊκό μπάσκετ, την Γιουγκοπλάστικα των Κούκοτς, Ράτζα, Σάβιτς, Ιβάνοβιτς και Περάσοβιτς. "Η άμυνα είναι η βάση μας. Είναι η ταυτότητα μας" εξηγεί. Δεν μπορούσε να είναι διαφορετικά.

Χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα σκληρή και εκδηλωτική. Το τελευταίο ξέφυγε από το προπονητικό DNA του "Μπόζα", ο οποίος σπάνια εκδηλωνόταν έντονα στην άκρη του πάγκου. Αν και ο ίδιος ήταν εξίσου απαιτητικός. Γνωστές εξάλλου οι κόντρες του με τον Ντομινίκ Ουίλκινς, το μεγαλύτερο όνομα του ΝΒΑ που είχε έρθει τότε στην Ευρώπη. Το ίδιο σκληρή και η κόρη. Πρόσφατο παράδειγμα; Ο μικρός τελικός. Κατά τη διάρκεια του ημιχρόνου η Σερβία είχε χάσει μια διαφορά 12 πόντων και έβλεπε τις "τρικολόρ" να ισοφαρίζει σε 27-27. "Μπήκε μέσα και ήταν εκτός εαυτού. Δεν ήθελε να μας μιλήσει. Μας φώναξε και βγήκε τρέχοντας έξω από τα αποδυτήρια" εκμυστηρεύτηκε μετά το ματς η Μιλοβάνοβιτς, που σκόραρε στον παιχνίδι του χάλκινου μεταλλίου 18 πόντους (game-high). Με το χαμόγελο να έχει επιστρέψει στα χείλη της η Μάλκοβιτς εξήγησε ότι "ήθελα να κάνω κάτι για να τις προκαλέσω". Και το πέτυχε.

"Είμαι παθιασμένη μ' αυτό που κάνω. Σκέφτομαι διαρκώς το μπάσκετ. Ακόμη και όταν είμαι στις διακοπές. Αυτή είναι η φιλοσοφία μου. Ότι κάνεις να το κάνεις εις βάθος. Εμένα με ευχαριστεί το μπάσκετ. Το απολαμβάνω" εξήγησε η 35χρονη προπονήτρια που ισορροπεί εκτός των παρκέ με θέατρο, φλαμένκο, σέρβικη και γαλλική μουσική. Είναι οι μοναδικές στιγμές που βγάζει τη σκληρή μάσκα του προπονητή. Έχω κάνει θέατρο, αλλά δεν είμαι ηθοποιός. Είμαι ειλικρινής. Δεν αντέχω την υποκρισία. Δεν μπορείς να αγαπάς όλον τον κόσμο".

Κόρη του πατέρα της.