Έφυγε, λέει, από τη ζωή ο Μίρκο Νόβοσελ...

Το ορθόν και ακριβές θα ήταν πως έφυγε από τη ζωή ΚΑΙ ο Μίρκο Νόβοσελ, ο οποίος δεν υπήρξε μονάχα ένας τωόντι σπουδαίος προπονητής...

Υπήρξε επίσης και θα μνημονεύεται ως τέτοιος, ο τελευταίος των παλιών Μοϊκανών της γιουγκοσλαβικής σχολής και τούτο από μόνο του φτάνει και περισσεύει για να καταδείξει το μέγεθος της απώλειας...

Κίνησε για το μεγάλο ταξίδι ο Νόβοσελ και –για να χρησιμοποιήσω μια αλληγορία που πάντως ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα- σταμάτησε πια να ακούγεται η λειτουργία από του άμβωνος του γιουγκοσλαβικού ναού της προπονητικής!

Το Shrine of Coaching

Όπως οι Αμερικανοί έχουν δημιουργήσει στο MountRushmoreNationalMemorial μια εντυπωσιακή σύνθεση με τα γλυπτά πορτρέτα τεσσάρων εμβληματικών προέδρων τους, παρομοίως και οι Γιουγκοσλάβοι έχουν το δικό τους ShrineofCoaching που από χθες έμεινε ορφανό...

Έφυγαν ο ένας μετά τον άλλο αυτοί που έκτισαν τη μεγάλη δυναστεία από διάφορα μετερίζια...

Όλοι οι... πατερούληδες τους!

Συγχωρέθηκαν λοιπόν τρεις μεγάλοι οραματιστές ως παράγοντες, ενώ είχαν διατελέσει επίσης επιφανείς παίκτες και προπονητές : ο Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς, ο Νεμπόισα Πόποβιτς και ο (ελληνικής καταγωγής) Ράντομιρ Σάπερ...

Πέρασαν επίσης στην αιωνιότητα εμβληματικοί προπονητές που υλοποίησαν τα οράματα και τα προγράμματα σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο: ο Ατσα Νίκολιτς, ο Ράνκο Ζεράβιτσα, ο Ντούσαν Ιβκοβιτς και τώρα ο Μίρκο Νόβοσελ.

Έφυγαν στο άνθος της ηλικίας τους παίκτες όπως ο Ραντιβόι Κόρατς και ο Ντράζεν Πέτροβιτς που σκοτώθηκαν σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα...

Βιάστηκε να αναχωρήσει επίσης κάποιος που αποτελεί μια κατηγορία μόνος του ως κορυφαίος παίκτης και συνάμα ρηξικέλευθος, αλλά παρεξηγημένος προπονητής: ο Κρέζιμιρ Τσόσιτς.

Οι Θερμοπύλες του Τάνιεβιτς, ο Ζοτς και ο αναθεωρητισμός

Από τους γεννημένους πριν από το 1950 προπονητές απέμεινε μονάχα εν ζωή για να φυλάει τις Θερμοπύλες του «Kosarka», ο 76χρονος Μπόγκνταν Τάνιεβιτς...

Βάστα «Μπόσια»!

Έχουν απομείνει βεβαίως και οι άξιοι νεαρότεροι κληρονόμοι τους, με πρώτο και καλύτερο τον Ζέλικο Ομπράντοβιτς...

Από τους τέσσερις μάγιστρους που έχουν αποδημήσει (κι ενώ επιμένω να θεωρώ τον Τσόσιτς μια κατηγορία μόνο του) ο Νόβοσελ ήταν ο μοναδικός Κροάτης, για να ξεχωρίζει σαν τη μύγα μέσα στο γάλα της παλιάς Γιουγκοσλαβίας του Τίτο και της μεταγενέστερης «Yugonostalgia», η οποία από κάμποσους ερμηνεύεται κιόλας ως κίνημα αναθεωρητισμού!

Ως αυτόνομη ράτσα οι Κροάτες δεν διακρίνονταν ποτέ για το προπονητικό υπόβαθρο τους και ο Νόβοσελ αποτελούσε ανέκαθεν την εξαίρεση η οποία επιβεβαίωνε τον κανόνα.

Πρωτεύουσα της Κροατίας η Τσιμπόνα!

Ανοίγω εδώ μια παρένθεση για να γράψω μια ιστοριούλα που ταιριάζει στην περίσταση...

Πριν από καμιά 15αριά χρόνια για να περάσει η ώρα της πτήσης προς το Ζάγκρεμπ, οι παίκτες της Φορτιτούντο Μπολόνια έπαιζαν το γνωστό κουίζ με τις ερωτήσεις γεωγραφίας...

Ρωτήθηκε λοιπόν o Στέφανο Μαντσινέλι ποια είναι η πρωτεύουσα της Κροατίας και μέσα στην πρεμούρα του απάντησε «Τσιμπόνα»!

Παρομοίως σε κάθε ερώτηση σχετικά με Κροάτες προπονητές, η απάντηση ήταν, είναι και θα είναι πάντοτε μία και μοναδική...

Νόβοσελ!

Αεί ων και ωσαύτως ων για να διαφεντεύει τα πράγματα στην πατρίδα του και να αποτελεί μια εικονική φυσιογνωμία στα χρονικά του κροατικού, του γιουγκοσλαβικού, του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου μπάσκετ, όπως και οι υπόλοιποι «Άγιοι Πατέρες» της εκκλησίας των «Πλάβι».

Παρεμπιπτόντως σε αντίθεση με πολλούς άλλους προπονητές (Ομπράντοβιτς, Νίκολιτς, Ιβκοβιτς, Τζούροβιτς, Μάλκοβιτς, Σκάνσι, Τσόσιτς, Σάκοτα, Σούμποτιτς, Παβλίσεβιτς, Σλάβνιτς, Ιβάνοβιτς, Τζόρτζεβιτς, Ράντονιτς, Λέτσιτς, Στεφάνοβιτς, Παβίτσεβιτς, Λούκαϊτς, Τόρομαν και δεν συμμαζεύεται) που ήρθαν στα μέρη μας και άφησαν το μεγάλο ή μικρό αποτύπωμα τους, μονάχα ο Ζεράβιτσα και ο Νόβοσελ δεν κάθισαν ποτέ σε ελληνικό πάγκο...

Ο Σακελλαρίου, ο Ντράζεν, η κορδέλα και ο Λιάνης

Ο Νόβοσελ όμως ανέπτυξε άλλου είδους σχέσεις μαζί μας...

Το 1974 διέβλεψε το ταλέντο του Σωτήρη Σακελλαρίου και τον συμπεριέλαβε στη Μικτή Ευρώπης Εφήβων σε μια τουρνέ στην Αμερική...

Το 1985 έκανε το... ποδαρικό και έκοψε την κορδέλα των εγκαινίων στο νεότευκτο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, οδηγώντας την Τσιμπόνα στη νίκη επί της Ρεάλ, με πρώτο βιολί το πουλέν του, Ντράζεν Πέτροβιτς και στην κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης.

Και το 1993, σε ένα από τα πρώτα ταξίδια του στο εξωτερικό με την ιδιότητα του Υπουργού Αθλητισμού της νεοπαγούς ανεξάρτητης πατρίδας του, ήλθε στην Αθήνα για να συναντηθεί με τον ομόλογό του Γιώργο Λιάνη, έχοντας μαζί του ως διερμηνέα τον (τότε ασίσταντ κόουτς του συμπατριώτη και διαδόχου του στον πάγκο της Τσιμπόνα προπονητή του Παναθηναϊκού, Ζέλικο Παβλίσεβιτς) Βλάση Βλαϊκίδη.

Το ροδόσταμο, το φαρμάκι και η σαραντάρα στο Μόναχο

Εδώ βεβαίως ισχύει το δίστιχο του τραγουδιού που έγραψε ο Νίκος Γκάτσος, μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ερμήνευσε η Μαίρη Λίντα...

«Σε πότισα ροδόσταμο, με πότισες φαρμάκι»!

Το εννοώ αυτό, διότι ο Νόβοσελ βρισκόταν στον πάγκο της Εθνικής Κροατίας, στο EuroBasket του 1993 στο Μόναχο, όπου οι λεγάμενοι, στον μικρό τελικό, μας έριξαν 40 πόντους στο κεφάλι (59-99)!

Ήταν δύσκολη εκείνη η εποχή, καθόσον η Εθνική ηττήθηκε στους πρώτους επτά αγώνες της με τη νεοσύστατη και αγριεμένη κροατική ομάδα, που μας πέταξε έξω από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του ’92 και μας στέρησε τα χάλκινα μετάλλια σε δυο EuroBasket (1993, 1995) και σε ένα Μουντομπάσκετ (1994).

Η μεγάλη κληρονομιά του

Μέλος του HallOfFame του Σπρίνγκφιλντ, αλλά και εκείνου της FIBA, ο Νόβοσελ υπήρξε ο «Πάπας» του κροατικού μπάσκετ και ένας από τους αρχιερείς του γιουγκοσλαβικού...

Ήταν εκείνος που οδήγησε την Τσιμπόνα στην κατάκτηση ενός Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης (1985), ενός Κυπέλλου Κυπελλούχων (1982) και σε δυο τελικούς του Κυπέλλου Κόρατς (1980, 1988), χώρια τα τρία Πρωταθλήματα και τα επτά Κύπελλα Γιουγκοσλαβίας.

Ως προπονητής της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, έβαλε τη σφραγίδα του σε πέντε μετάλλια: δυο χρυσά σε EuroBasket (1973, 1975), ένα ασημένιο (1976) και ένα χάλκινο (1984) σε Ολυμπιακούς Αγώνες και ένα ασημένιο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (1974).

Ο Νόβοσελ κάθισε επίσης στον πάγκο της Λοκομοτίβα Ζάγκρεμπ και της ιταλικής Νάπολι, ενώ το 1997 ανέλαβε τον ρόλο του γενικού διευθυντή στην ποδοσφαιρική ομάδα της Κροάσια!

«Να παίζουν για τους εαυτούς τους»

Σε ποιο μοντέλο/δόγμα πρέσβευε;

Ιδού η απάντηση πού μου είχε δώσει σε μια συνέντευξη μας, πριν από τριάντα χρόνια...

«Πάντοτε έλεγα στους παίκτες μου, είτε ήταν νεαροί, είτε βετεράνοι, ότι δεν παίζουν ούτε για εμένα, ούτε για την ομάδα, αλλά για τους εαυτούς τους. Σε κάποιες φάσεις της καριέρας μου υπήρξα αυταρχικός, αλλά ο στόχος μου ήταν να συνειδητοποιήσουν οι παίκτες ότι βρισκόμουν δίπλα τους για να προοδεύσουν, να αποκτήσουν φήμη, να βγάλουν λεφτά και να έχουν μια λαμπρή καριέρα».

Τον είχα ρωτήσει επίσης ποιον τύπο παίκτη προτιμά και υπήρξε σαφής στην τοποθέτηση του...

«Μου αρέσουν αυτοί που παίζουν με ενθουσιασμό είναι επιθετικοί στο παιχνίδι τους, δέχονται να προπονηθούν σκληρά και έχουν μια τίμια σχέση με το μπάσκετ».

Η ζώνη 1-2-2, τα σκριν και το έπος του 1982

Σε επίπεδο τακτικής θεωρούνταν σπεσιαλίστας στην άμυνα ζώνης 1-2-2 και στο στήσιμο των σκριν με στόχο να προκύψει ένα ελεύθερο σουτ και δη τρίποντο, όταν πλέον είχε στη δούλεψη του τον «Μότσαρτ» .

Ο ίδιος θεωρούσε ως μια από τις κορυφαίες στιγμές της καριέρας του –και όχι άδικα- την κατάκτηση του τίτλου της σεζόν 1981-82, ΌΤΑΝ η Τσιμπόνα ανέβηκε για πρώτη φορά στο θρόνο επικρατώντας με 2-0 απέναντι στην Παρτίζαν, που είχε το πλεονέκτημα έδρας.

Ο πρώτος τελικός , στη «Χάλα Πιονιρ» του Βελιγραδίου, θα μνημονεύεται εις τους αιώνας των αιώνων καθόσον εξελίχθηκε σε ένα επικό θρίλερ που κρίθηκε στην τρίτη παράταση με σκορ 112-108!

Τζούροβιτς: «Μού πήρε τον Ντράζεν»!

«Μιλάμε για μια θρυλική φιγούρα του μπάσκετ, μάλιστα ο Ζόραν Σλάβνιτς πιστεύει ότι πρόκειται για τον κορυφαίο προπονητή που έβγαλε η Γιουγκοσλαβία. Εγώ δεν συμφωνώ με τον “Μόκα”, αλλά σίγουρα πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους» μου είπε πριν από λίγη ώρα ο Βλάντο Τζούροβιτς, ο οποίος τον αντιμετώπισε πολλάκις και κατ’ επανάληψιν στη δεκαετία του ’80 και μάλιστα έπεσε στην περίπτωση...

Ποια περίπτωση; «Ήταν εκείνος που το καλοκαίρι του 1984 μού πήρε τον Ντράζεν Πέτροβιτς από τη Σιμπένκα στην οποία άρχισε να παίζει μπάσκετ και αναδείχθηκε. Τότε ο Νόβοσελ πρόλαβε την Παρτίζαν Βελιγραδίου που επίσης ήθελε τον Ντράζεν και αυτή η μεταγραφή έκανε την Τσιμπόνα πρωταθλήτρια Ευρώπης και άλλαξε την ιστορία...»

Ο Ιωαννίδης και το «φέρτε μου μια θάλασσα στο... βουνό»!

Ιδού πώς φιλοτεχνεί το πορτρέτο του εκλιπόντος ο Σερβοέλληνας άλλοτε προπονητής του Πανιωνίου, του Άρη, της ΑΕΚ και της Δάφνης...

«Ο Νόβοσελ δεν εμφανιζόταν συχνά σε σεμινάρια, αλλά είχε πολύ καλό μάτι στον πάγκο και έκανε καταπληκτικό κοουτσάρισμα. Εάν πρέπει να κάνω μια αντιστοιχία, θα έλεγα ότι σε αυτό το κομμάτι τού έμοιαζε ο Γιάννης Ιωαννίδης».

Και συνεχίζει ο Τζούροβιτς...

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήξερε πολύ μπάσκετ και ήταν εξαιρετικός προπονητής, αλλά υπήρξε ακόμη καλύτερος ως μάνατζερ στις ομάδες του και στην Εθνική. Ήξερε να διαχειρίζεται τις προσωπικότητες των παικτών, να κρατά τις ισορροπίες και να δημιουργεί πολύ καλή ατμόσφαιρα.

Για να δώσω ένα παράδειγμα, πήγαινε με μια ομάδα στο βουνό για προετοιμασία και ζητούσε από τους υπεύθυνους του ξενοδοχείου να έχουν όλα τα δωμάτια θέα προς τη θάλασσα». Του έλεγαν «μα είμαστε στο βουνό, κύριε Νόβοσελ, δεν γίνεται να έχουμε θέα προς τη θάλασσα», αλλά αυτός επέμενε...

“Δεν με νοιάζει, φέρτε μου μια θάλασσα στο βουνό”!