Ο ανίκητος Ολυμπιακός του 1976 και ο πρώτος τελικός στην ιστορία του κυπέλλου με την ΑΕΚ

Ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ παίζουν απόψε Παρασκευή (18/2, 20:00 ΕΡΤ3, LIVE από το SPORT24) στον ημιτελικό του Final Four του Κυπέλλου Ελλάδας. Ένας θεσμός που επιστρέφει μετά από 18 χρόνια και ένα ζευγάρι που διεκδίκησε το πρώτο Κύπελλο πριν από 46 χρόνια στον τελικό της παρθενικής διοργάνωσης.

Στις 12 Ιουλίου 1976, στο κλειστό γήπεδο της Γλυφάδας, ο Ολυμπιακός νικούσε 81-69 την ΑΕΚ και κατακτούσε το Κύπελλο, που είχε καθιερώσει -για πρώτη φορά- η ομοσπονδία μπάσκετ.

Ο αγώνας ήταν να διεξαχθεί στο Παναθηναϊκό Στάδιο, η αφή και η παράδοση της φλόγας των Ολυμπιακών Αγώνων του 1976 ήταν προγραμματισμένη για τις 13/7, οπότε ο χώρος στο Καλλιμάρμαρο δεν προλάβαινε να αναμορφωθεί. Στο Στάδιο έγιναν οι τέσσερις τελικοί μέχρι το 1980, με τον Ολυμπιακό να νικάει στους τρεις και να χάνει μόνο από τον Παναθηναϊκό (το 1979).

Το Κύπελλο του 1976 σηματοδότησε και το πρώτο νταμπλ στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ, καθώς την ίδια σεζόν οι "ερυθρόλευκοι" είχαν κατακτήσει και το πρωτάθλημα. Ο Ολυμπιακός, που χρόνια πάλευε να κατακτήσει τον τίτλο στο μπάσκετ μπαίνοντας σφήνα στο δίδυμο Παναθηναϊκού-ΑΕΚ χωρίς να τα καταφέρει, μέσα σε λίγους μήνες έπαιρνε δυο τρόπαια. Και όχι μόνο!

Αυτό το νταμπλ που επισφράγισε την κυριαρχία του στη σεζόν 1975-76 ήρθε χωρίς να γνωρίσει την ήττα! Πράγματι οι Πειραιώτες πήραν το πρωτάθλημα με 22-0, ενώ άλλες πέντε νίκες έκαναν στο Κύπελλο, φτάνοντας σε ένα εντυπωσιακό 27-0 που έμεινε στην ιστορία. Μια τρομερή χρονιά με αξιοπρόσεχτη παρουσία και στο Κύπελλο Κυπελλούχων, στο οποίο ο Ολυμπιακός πήρε και τα πέντε εντός έδρας ματς που έδωσε στη διοργάνωση.

Μεταξύ των ομάδων που κέρδισε στο Παπαστράτειο και η γαλλική Τουρ, που έφτασε μέχρι τον τελικό (έχασε από την Ολίμπια Μιλάνο). Κι όλα αυτά χωρίς ξένους στη σύνθεση του.

Ήταν η αρχή για τους τίτλους που θα έπαιρνε στη συνέχεια η "χρυσή ομάδα" του Ολυμπιακού στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '70. Δυο πρωταθλήματα, τέσσερα Κύπελλα και η πρόκριση στους "6" του Κυπέλλου Πρωταθλητριών ήταν ο απολογισμός της παρέας των σπουδαίων Ελληνοαμερικανών, αλλά και των Ελλήνων διεθνών, που συγκροτούσαν την δεκάδα του Ολυμπιακού εκείνα τα χρόνια.

Ήταν όμως και μια δικαίωση για τη δουλειά και των προηγούμενων ετών, με τον Φαίδωνα Ματθαίου να ανεβάζει τον Ολυμπιακό από την Β' Εθνική και σιγά-σιγά να χτίζει την ομάδα που στο τέλος έγινε πρωταγωνίστρια.

Η βοήθεια του Νίκου Γουλανδρή για να μετακομίσουν στην Ελλάδα παίκτες όπως ο Μαχαίρας, ο Γιατζόγλου, ο Καστρινάκης, ο Διάκουλας και ο Μελίνι ήρθε την κατάλληλη στιγμή και ο Ολυμπιακός από "σφήνα" στους κυρίαρχους ΑΕΚ και Παναθηναϊκό, έγινε πρωταγωνιστής.

Θανάσης Ράμμος: Η δικαίωση του Φαίδωνα Ματθαίου

Ο αείμνηστος Ματθαίου είχε επιστρέψει στον Ολυμπιακό μετά από μια σύντομη θητεία στο Παγκράτι και φιλοδοξούσε να οδηγήσει τους "ερυθρόλευκους" στην κορυφή.

Ο Θανάσης Ράμμος, από τα ιστορικά στελέχη της ομάδας, θυμάται: "Ο Φαίδωνας ήταν σκληρός, όσο και πρωτοπόρος. Έχοντας πάει στην Αμερική, προσπαθούσε να μεταφέρει όσα έμαθε εκεί στην ελληνική πραγματικότητα. Μας προπονούσε εντατικά, όχι μόνο στο μπάσκετ. Ήθελε να έχουμε πολύ καλή φυσική κατάσταση, να μαστε πρώτα απ' όλα αθλητές. Μια μέρα έριχνε καρεκλοπόδαρα. Πολλή βροχή. Στο τέλος άρχιζε να ψιλοχιονίζει κιόλας.

Είμαστε στο Πασαλιμάνι, στο ανοιχτό γήπεδο, έτοιμοι να αρχίσουμε να τρέχουμε. Τον πιάνει ο Μάκης Κατσαφάδος, που ήταν και παλιότερος και του λέει: "Κόουτς, δεν βλέπεις τι γίνεται, πού να τρέχουμε τώρα". Ο Φαίδωνας όμως δεν χαμπάριαζε: "Κοιτάξτε. Ο Θεός κάνει τη δουλειά του και εμείς τη δικιά μας!" Κι αρχίσαμε να τρέχουμε όλο το Πασαλιμάνι, μπροστά εμείς, πίσω αυτός με το αυτοκίνητο του"

- Παρέα με τον "Θείο";

"Χα,χα, ναι με τον Θείο που τον υπεραγαπούσε κι εμείς λέγαμε ότι μας ... ρουφιανεύει, αφού ό,τι κάναμε στην προπόνηση το μετέφερε στον Φαίδωνα με το νι και με το σίγμα. Ό,τι μάθαμε όμως στο μπάσκετ, όσα κάναμε σαν ομάδα, μας τα έμαθε ο Ματθαίου. Ήμασταν πολύ τυχεροί που τον είχαμε προπονητή, γιατί ήταν πολλά χρόνια μπροστά από την εποχή του. Ανάλογη δουλειά έκανε και στην Εθνική Ενόπλων. Για το μπάσκετ της εποχής ο Ματθαίου ήταν το Α και το Ω".

- Παρόλα αυτά αργήσατε να πάρετε τους τίτλους.

"Ναι, να φανταστείς ότι εγώ είχα συμπληρώσει μια δεκαετία στην ομάδα. Δεν ήταν εύκολο να σπάσεις το κατεστημένο πρώτα της ΑΕΚ και μετά του Παναθηναϊκού. Είχαν και τα "μέσα" τότε, παλεύαμε με πάθος, φτάναμε κοντά, αλλά μέναμε συνήθως δεύτεροι. Ο Ματθαίου δεν το έβαζε κάτω, μας πίστευε. Ήρθαν και οι ελληνοαμερικανοί, που είχαν και παιδεία από τις ΗΠΑ, αρχίζαμε και παίζαμε πιο γρήγορα. Πρεσάραμε σε όλο το γήπεδο, παίζαμε μαν του μαν, την εποχής της ζώνης, τρέχαμε, ήμασταν αθλητικοί. Όταν ήρθε και ο Μελίνι, γίναμε και εγκεφαλική ομάδα, γιατί ήταν ένας ιδιοφυής πλέι-μέικερ".

- Κι εκεί που δεν παίρνατε τίποτε, ξαφνικά το 1976, τα σαρώνετε όλα. Πρωτάθλημα και Κύπελλο, χωρίς, μάλιστα, να γνωρίσετε την ήττα.

"Δεν ξέρω πώς μας βγήκε, τι κρύβαμε μέσα μας, αλλά εκείνη τη χρονιά ήμασταν πολύ δυνατοί. Ακόμη κι όταν μέσα στο ματς βρισκόμασταν πίσω στο σκορ ξέραμε ότι κάτι θα γινόταν και θα γυρίζαμε σπίτι χαμογελώντας. Είχαμε φτάσει πλέον στην εποχή της ωριμότητας και κυρίως μπροστά από τους μεγάλους αντιπάλους μας".

- Θα 'ταν και προσωπικά μια μεγάλη ικανοποίηση.

"Σίγουρα. Ξέρεις, εγώ έπαιξα στον Ολυμπιακό 16 χρόνια. Δεν είμαι βέρος Πειραιώτης, αφού μεγάλωσα στην Καλλιθέα, με είδε όμως μια μέρα ο Θοδωρής Βαμβακούσης και μου πρότεινε να παίξω μπάσκετ. Δεν είχα ιδέα, βέβαια. Πήγα και άλλαξαν όλα. Η ζωή μου, ολόκληρη.

Δεν με ενοχλούσε που ανεβοκατέβαινα με το πράσινο λεωφορείο για να πάω στην προπόνηση, ούτε ότι δεν είχα καν ένα σορτσάκι για να αρχίσω να παίζω. Ήταν ένας μαγικός κόσμος, ξεχωριστός. Έκανα φίλους, έμεινα κοντά στο άθλημα σαν προπονητής. Μπορεί και να μη ενοχλούσε να σταματήσω, χωρίς καν να έχω κερδίσει κάτι. Ωστόσο σίγουρα το νταμπλ του 76, οι τίτλοι μετά, ήταν αυτό που λένε κερασάκι στην τούρτα. Δεν μπορώ να περιγράψω τη χαρά μας, τη δική μας, του Ματθαίου, των οπαδών μας".

Παραλίγο να χάσει από τον Ηρακλή

Το πρώτο Κύπελλο Ελλάδος έγινε με συμμετοχή 90 ομάδων, που μέχρι να γίνουν 16, έπαιζαν σε Βορρά και Νότο. Μετά, έπαιξαν όλοι μαζί. Η μεγάλη νίκη του Ολυμπιακού στην Δ φάση, ήρθε μέσα στον "Τάφο του Ινδού", όταν νίκησε τον Παναθηναϊκό 64-60 και έγινε το μεγάλο φαβορί για την κατάκτηση και του Κυπέλλου. Ήταν η τρίτη νίκη επί του "αιωνίου αντιπάλου" (με κορυφαίο το 101-74 μέσα στον Πειραιά) απόδειξη της ανωτερότητας του Ολυμπιακού μέσα στη σεζόν.

Στο παιχνίδι του Κυπέλλου (14/6) ο Παναθηναϊκός έπαιξε χωρίς τους τιμωρημένους Κέφαλο και Κορωναίο, ενώ έκανε ντεμπούτο ο 17χρονος Μέμος Ιωάννου. Οι "ερυθρόλευκοι" με την τριάδα Γιατζόγλου (11π), Καστρινάκη (12π) και Διάκουλα (12π) να παίρνει την ευθύνη, επικράτησαν και έβαλαν πλώρη για τον τελικό.

Παραλίγο, ωστόσο, να ηττηθούν για πρώτη φορά (και καθοριστική, βέβαια) όταν στον (μονό) ημιτελικό αντιμετώπισαν τον Ηρακλή. Στο γήπεδο του ΒΑΟ, οι Θεσσαλονικείς είχαν σε πολύ καλή μέρα τον Κώστα Μπογατσιώτη, που σημείωσε 21 πόντους, αλλά ήταν και μοιραίος για την ομάδα του, καθώς έχασε λέι-απ και ελεύθερες βολές, με τον Ολυμπιακό τελικά να κερδίζει 73-71 (Καστρινάκης 22, Διάκουλας 16). Νωρίτερα ο διαιτητής Κώστας Ρήγας είχε απειλήσει με διακοπή του αγώνα, αν δεν σταματούσαν οι ύβρεις από την εξέδρα.

"Αυτό δεν ήταν τίποτε. Πού να δεις τι έγινε στα προημιτελικά με το Παγκράτι" θυμάται ο Κώστας Μπογατσιώτης που συνεχίζει: "Παίζαμε στο ανοιχτό του Μετς, στην παιδική χαρά. Στην έδρα του Παγκρατίου, με το ένα ντουζ, που δεν χωρούσαμε καλά-καλά, ιστορίες για αγρίους (γέλια). Φτάνει το ματς στο τέλος, νομίζω ήθελε τρία λεπτά για να λήξει, γίνεται μια φάση όπου οι Παγκρατιώτες διαμαρτύρονται για το σφύριγμα του μακαρίτη, πλέον, Παναγιώτη Τσολακίδη και γίνεται... ο χαμός. Μπαίνει μέσα ο κόσμος, πέφτουν δυο-τρεις ψιλές, ήρθε η αστυνομία".

Ο Ηρακλής, που στο πρωτάθλημα είχε κατακτήσει την 5η θέση, πήρε τη νίκη με το σκορ της διακοπής (57-62) και έφτασε μέχρι τα ημιτελικά. Ο Ολυμπιακός εκτός από τον "Γηραιό" και τον Παναθηναϊκό νίκησε τον Αίολο Ταύρου 82-56 και τον Δημόκριτο 87-70.

Η ΑΕΚ από την πλευρά της έφτασε μέχρι τον τελικό, παίζοντας μόνο εκτός έδρας. Έχοντας προπονητή τον Κώστα Μουρούζη η Ένωση σε μια μάλλον μέτρια χρονιά, κατάφερε να πάρει ευρωπαϊκό εισιτήριο (Κύπελλο Κυπελλούχων), αφού ο Ολυμπιακός είχε ήδη πάρει το πρωτάθλημα. Η πιο δύσκολη νίκη των "κιτρινόμαυρων" ήταν αυτή κόντρα στον Σπόρτιγκ, όταν 7'' πριν από τη λήξη, ο ομογενής Πιτ Κόντος με δυο ελεύθερες βολές διαμόρφωνε το τελικό 67-66 (Γιαννουζάκος 19, Κόντος 18, Τσοσκούνογλου 13-Σταμέλος 22, Πανταζής 17).

Στη συνέχεια η ΑΕΚ απέκλεισε την Προοδευτική (56-82), Ιωνικό Νικαίας (72-66) και τον συμπολίτη της Ιωνικό ΝΦ στον ημιτελικό με 83-66 σε ένα ματς όπου ο Μιχάλης Γιαννουζάκος σκόραρε 30 πόντους.

Με άνεση στον τελικό

Μπροστά σε 2.500 θεατές ο Ολυμπιακός επικράτησε μάλλον εύκολα στον τελικό. Προηγήθηκε στο ημίχρονο 41-26 και έφτασε στην κατάκτηση του τροπαίου με το τελικό 81-69. Κάπως έτσι οι "ερυθρόλευκοι" γιόρτασαν το πρώτο νταμπλ της ιστορίας τους έστω και καταμεσής του καλοκαιριού (με τους παίκτες μάλιστα να μην είναι απόλυτα ικανοποιημένοι, αφού δεν είχαν πληρωθεί το πριμ του πρωταθλήματος)

Διαιτητές: Παπαχαρίσης – Π.Τσολακίδης

Ολυμπιακός (Ματθαίου): Καστρινάκης 20, Γιατζόγλου 19, Διάκουλας 18, Μελίνι 11, Μπαρλάς 7, Ράμμος 2, Σισμανίδης 2, Σπανός 2, Γκαρώνης, Κοκορόγιαννης

ΑΕΚ (Μουρούζης): Γιαννουζάκος 18, Κόντος 13, Τσοσκούνογλου 10, Καντέλης 10, Παπαδάτος 10, Τρόντζος 6, Νεσιάδης 2, Νυδριώτης, Αποστολίδης, Καρτερουλιώτης

Δυο χρόνια αργότερα, οι Πειραιώτες θα έπαιρναν και το δεύτερο με προπονητή αυτή τη φορά τον Κώστα Μουρούζη. Στον τελικό (που είχε γίνει στο Καλλιμάρμαρο) νίκησαν πάλι την ΑΕΚ, όπως έκαναν και το 1980 στον τελευταίο τους τίτλο πριν την αναγέννηση της ομάδας τους στην δεκαετία του 90.

Το 1997 στην χρονιά του τριπλ-κράουν ο Ολυμπιακός είχε πάρει το πρώτο τρόπαιο (όπως έλεγε και ο Γιώργος Σιγάλας) έχοντας αποκλείσει την ΑΕΚ (του Γιάννη Ιωαννίδη) στον ημιτελικό του φάιναλ-φορ χάρη στο τρίποντο του Φράνκο Νάκιτς 6'' πριν από τη λήξη (63-61). Με buzzer beater (του Παπανικολάου) πήρε και το Κύπελλο κόντρα στον Απόλλωνα Πατρών (80-78).

Η Ένωση πήρε μια μικρή ρεβάνς ένα χρόνο αργότερα όταν στο φάιναλ-φορ της Θεσσαλονίκης απέκλειε τον Ολυμπιακό (έχασε όμως στον τελικό από τον Άρη) και την ολοκληρωτική το 2018 στον τελικό που έγινε στα δυο Αοράκια, όταν επικράτησε των "ερυθρολεύκων" που ήταν μεγάλο φαβορί με 88-83 και ήρωα τον Γιαννούλη Λαρεντζάκη.

Τα υπόλοιπα στα Δυο Αοράκια, σήμερα (18/2) στις 8μμ.