Ο Χέινο Έντεν κατήγγειλε απόπειρα δωροδοκίας στο EuroBasket 1987: "Τι έκαναν Γκομέλσκι και Πολίτης στην ταράτσα;"

Οι δηλώσεις του Σαρούνας Μαρτσουλιόνις, περί απόπειρας δωροδοκίας παικτών της εθνικής ομάδας της ΕΣΣΔ πριν από τον τελικό του EuroBasket 1987, προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων. Ο Παναγιώτης Φασούλας απάντησε σε έντονο ύφος στον παλαίμαχο Λιθουανό NBAer, την ώρα που ένα μέλος εκείνης της ομάδας, ο Χέινο Έντεν, εξηγούσε στην εσθονική ιστοσελίδα sport.postimees.ee γεγονότα και καταστάσεις από το τουρνουά του ΣΕΦ.

"Είχαμε μία μέρα κενό ανάμεσα στους αγώνες. Πάντα στα ρεπό πηγαίναμε στην πόλη. Πριν από τον τελικό, επισκέφθηκα μαζί με τον Σεργκέι Ταρακάνοφ ένα κατάστημα με σουβενίρ στην Αθήνα. Δύο μεσήλικες μας πλησίασαν ευγενικά, ο ένας μας μίλησε και ο άλλος έμεινε πιο μακριά. Μου είπαν να χάσουμε τον τελικό, δεν θυμάμαι το ακριβές ποσό που πρόσφεραν, ίσως πέντε χιλιάδες, ίσως δέκα χιλιάδες δολάρια, τέλος πάντων επρόκειτο για ένα μεγάλο ποσό εκείνη την εποχή. Τους είπαμε πως βρισκόμασταν εκεί για να κατακτήσουμε το τουρνουά και τους χαιρετήσαμε" ήταν τα λόγια του Έντεν στον δημοσιογράφο Βίλε Αρίκε.

Ο Έντεν, πάντως, δεν έμεινε σε αυτή την καταγγελία. "Αν έπρεπε να επηρεαστεί το αποτέλεσμα του αγώα, δεν ήταν αρκετό να δωροδοκήσεις δύο ή τρεις παίκτες. Ο προπονητής θα τους αντικαθιστούσε. Έπρεπε να δωροδοκηθούν οκτώ-εννέα αθλητές και όπως φάνηκε από τις δηλώσεις του Μαρτσουλιόνις, πλησίασαν και άλλους εκτός από εμάς".

Σύμφωνα με το κείμενο του Βίλε Αρίκε και όσα του είπε ο Έντεν, υπήρξαν "περίεργα" σημάδια στη διάρκεια του τελικού, τα οποία εντοπίσθηκαν τις επόμενες ημέρες, στην ανάλυσή της αναμέτρησης στο video.

Ο θρυλικός Λιθουανός προπονητής, Βλάντας Γκαράστας, που είχε τότε ρόλο συμβούλου στην εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ, έλεγε στο ΣΕΦ πως οι Έλληνες είχαν αγοράσει το ματς, με τον Έντεν να προσθέτει πως ο προπονητής, Αλεξάντερ Γκομέλσι, είχε κάνει αλλαγές χωρίς λογική με παίκτες που πήραν ελάχιστα λεπτά και με άλλους που χρησιμοποιήθηκαν με διαφορετικό τρόπο από εκείνον που γνώριζαν έως τότε.

Ο Έντεν ήταν ένας αξιόλογος αμυντικός, τον οποίο ο Γκομέλσκι είχε ρίξει στο μαρκάρισμα του Ντράζεν Πέτροβιτς στην πρεμιέρα εκείνου του τουρνουά. Ο Εσθονός είχε σκοράρει εννέα πόντους, άλλους εννέα πέτυχε στον προημιτελικό με την Τσεχία, πριν περιοριστεί σε ρόλο θεατή στα επόμενα δύο και τελευταία ματς. Ακόμη και σήμερα θεωρεί ότι μπορούσε να βοηθήσει στο μαρκάρισμα του Νίκου Γκάλη. "Κάποιους μήνες αργότερα, ο Γκομέλσκι φώναξε σε γεμάτη αίθουσα γιατί δεν του είπα να μπω στον τελικό. Πως μπορώ να κάνω κάτι τέτοιο στη διάρκεια ενός αγώνα" αναρωτήθηκε.

Για τον Έντεν, ο ρόλος του Γκομέλσκι ήταν τουλάχιστον ύποπτος, ενώ θυμήθηκε πως ο Βλάντας Γκαράστας δήλωσε το 2002, στα 70α του γενέθλια, πως "ο Γκομέλσκι πούλησε τον αγώνα" μπροστά σε παράγοντες του αθλήματος και δημοσιογράφους.

"Ο Γκαράστας είπε επίσης ότι στη συνάντηση πριν από τον τελικό, η πόρτα της αίθουσας χτύπησε. Κάλεσαν τον Γκομέλσκι, που δεν γύρισε ποτέ. Δεν το θυμάμαι ακριβώς αυτό το περιστατικό. Παρόλα αυτά, γνώριζα ότι στην ταράτσα του ξενοδοχείου που μέναμε υπήρχε μια πισίνα. Δεν πηγαίναμε εκεί, μια μέρα όμως μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Ανέβηκα, η πισίνα ήταν άδεια και μόνο δύο άνθρωποι βρίσκονταν εκεί. Ο Γκομέλσκι και ο προπονητής της Ελλάδας, ο Κώστας Πολίτης. Ένιωσα άβολα και έφυγα. Αυτό έγινε λίγες ημέρες νωρίτερα, όχι την παραμονή του τελικού. Γιατί όμως να συναντηθούν μόνοι τους εκεί, ενώ μπορούσαν να τα πουν στο λόμπι του ξενοδοχείου; Ο Γκαράστας ήταν σίγουρος πως ο τελικός θα δινόταν, ήξερε περισσότερα. Είναι πιθανό το σενάριο να είχε ήδη γραφτεί. Πολλές καταστάσεις δημιούργησαν αμφιβολίες" πρόσθεσε ο Έντεν.

Το σίγουρο είναι πως στην ομάδα της ΕΣΣΔ υπήρχε κακό κλίμα, όπως αναφέρει ο Εσθονός, πριν καν ξεκινήσει το τουρνουά. "Το βράδυ πριν από την πρεμιέρα με την Γιουγκοσλαβία, είχαμε προπόνηση στις 22:00. Ο Γκομέλσκι είπε πως ήταν προαιρετική και ενημέρωσε ότι δεν θα πήγαινε στο γήπεδο. Κάποιοι έμειναν στο ξενοδοχείο, κάποιοι πήγαμε να κάνουμε μερικά σουτ. Ξαφνικά, ένας από τους ασίσταντ, ο Σεργκέι Μπάσκιν, μας έβαλε να κάνουμε ασκήσεις και μας μίλησε απότομα. Του είπα ότι η προαιρετική προπόνηση δεν μου είχε επιτρέψει να προετοιμαστώ όπως ήθελα. Το επόμενο πρωί, ο Γκομέλσκι ρωτούσε με χαμόγελο αν συνέβη κάποια μ@λ@κί@ χθες βράδυ".

Γεννημένος στις 13 Δεκεμβρίου του 1959, ο Έντεν ήταν 28 ετών στο EuroBasket 1987. Είχε ήδη αναδειχθεί πρωταθλητής κόσμου το 1982 στην Μπογκοτά και πρωταθλητής Ευρώπης το 1985, ενώ έκανε καλή καριέρα με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας από το 1983 έως το 1988 πριν εργαστεί ως προπονητής στην εθνική ομάδα της Εσθονίας από το 2001 έως το 2004. Θεωρήθηκε ο δεύτερος καλύτερος Εσθονός της δεκαετίας του '80 πίσω από τον Τικ Σοκ που θήτευσε και στον Παναθηναϊκό.