Ο Δημήτρης Ιτούδης αποκλειστικά στο SPORT24: "Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο ήταν ανέκαθεν στη διάθεση της Εθνικής"

Κάθε νέα συνέντευξη με το ίδιο πρόσωπο αποτελεί μια αναπόσπαστη συνέχεια της αμέσως προηγούμενης. Είτε έχει προγραμματιστεί στον ίδιο χώρο είτε σε εντελώς διαφορετικό. Με τον Δημήτρη Ιτούδη συνεχίσαμε τη κουβέντα για το SPORT24 από το σημείο που την είχαμε αφήσει πέρυσι, τέτοια εποχή ήταν, αναλύοντας την έννοια του χρόνου, το προπονητικό αποτύπωμά του, τις επτά σούπερ σεζόν του στη Μόσχα, τα (πολλά) βιβλία που έχει διαβάσει, τη μουσική που λατρεύει και την πατρότητα.

Στους δώδεκα αυτούς μήνες ο Δημήτρης Ιτούδης δεν άλλαξε. Κάθε άλλο. Ο ίδιος άνθρωπος επέστρεψε από τη Ρωσία στην Ελλάδα. Ευγενικός, μα κι ευθύς. Καλοπροαίρετος, μα και κατασταλαγμένος. Πρόσχαρος μα και ανυπόκριτος. Έχασε μεν κάποια κιλά, διότι έθεσε ως στόχο (και τον πέτυχε) να βρεθεί στο σωματικό βάρος των φοιτητικών χρόνων του, όπως ομολόγησε τη στιγμή της εγκάρδιας χειραψίας που ανταλλάξαμε, αλλά την ίδια ώρα δεν πείραξε το "μέσα" του. Εξακολουθεί να αναζητά τον εαυτό του με μέθοδο που του εξασφαλίζει μια βελτιωμένη έκδοση του, λιγότερο ή περισσότερο, και να θέτει διαρκώς προκλήσεις στο "είναι" του, χωρίς να υποκρίνεται κάποιον τρίτο.

Μόνο που πλέον, στα 50 προς 51 του, δεν είναι πια -όπως είχαμε συνηθίσει- ο προπονητής της ΤΣΣΚΑ, από την οποία αποχώρησε ύστερα από μια οκταετή θητεία πλημμυρισμένη από τη χρυσόσκονη των τροπαίων και τη λάμψη των ατομικών επιτευγμάτων. Είναι πλέον, από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου, ο νέος εκλέκτορας της Εθνικής ομάδας. Ο "chosen one" της ΕΟΚ για ένα άφθαρτο ξεκίνημα στο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα με το ξόρκισμα του πρόσφατου παρελθόντος.

Θα μπορούσε, δίχως ενοχές και τύψεις, να καθίσει ένα καλοκαίρι άπραγος. Θα ήταν δικαιολογημένος, αν διάβαζε ακόμη ένα βιβλίο όπως το "Think like a Monk" του Τζέι Σέτι που τέλειωσε πρόσφατα. Ή αν σκεφτόταν το περιεχόμενο ενός δικού του κειμένου που θα συνδέει άρρηκτα την προπονητική με τη ζωή και τα βιώματά του, διότι "είναι αυτό που -νομίζω εγώ ότι- ενδιαφέρει περισσότερο τον κόσμο αυτήν τη στιγμή". Έχει άλλωστε προτάσεις για μια εξιστόρηση αποσταγμάτων από προσωπικές εμπειρίες.

Δεν θα ήταν παράξενο, ίσως, ν' απομονωθεί και να ξοδέψει τον χρόνο του εκτός παρκέ, στις παραλίες της Χαλκιδικής βλέποντας (ξανά και ξανά) την ταινία "Zorba the Greek" και ανταλλάσσοντας μηνύματα με τον "κορυφαίο" -για τον ίδιο- Πεπ Γκουαρδιόλα, με τον οποίο "έχουμε γνωριστεί και είμαστε φίλοι". Προκειμένου να κατανοήσει "πώς ένας προπονητής ποδοσφαίρου μπορεί να επικοινωνήσει αυτό που θέλει στο αριστερό εξτρέμ που βρίσκεται απέναντι". Ούτως ή άλλως τον ενδιαφέρει "η προπονητική οπτική αυτού και άλλων τέτοιων προσώπων στο managing. Είναι άτομα που διαχειρίζονται καταστάσεις και προσωπικότητες σε σωματεία που έχουν υψηλά μπάτζετ, προσδοκίες και απαιτήσεις".

Τούτη τη φορά ο Δημήτρης Ιτούδης δεν κοιτούσε επισταμένως το ρολόι στον δεξιό καρπό του. Είχε χρόνο. Όταν έφτασε στο σημείο συνάντησής μας είχε τελειώσει ένα πολύ σημαντικό ραντεβού του. Αυτό με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο στο ΟΑΚΑ. Ήθελε να μιλήσει μαζί του και να συζητήσουν δια ζώσης για την εθνική σύμπραξη του ερχόμενου Αυγούστου. Αυτής πάνω στην οποία θα στηθεί η προσπάθεια διάκρισης στο Eurobasket 2022 που αρχίζει 1 Σεπτεμβρίου στο Μιλάνο.

"Γνωρίζω έναν εκ των προπονητών του με τον οποίο είναι εδώ και δουλεύει ατομικά ο Γιάννης, τον Τζος Οπενχάιμερ. Δοθείσης της ευκαιρίας μιλήσαμε για κάποια πράγματα και θα τα πούμε εκτενέστερα στο μέλλον.

Πιστεύω ότι ο Γιάννης έχει πολλά και υψηλά κίνητρα στη ζωή του γενικότερα. Αναμφίβολα θα ήθελε να είναι στους τελικούς του ΝΒΑ και να κερδίσει τον τίτλο, όπως άλλωστε έχει κάνει ήδη. Πιστεύω όμως ότι το κίνητρό του υψηλό, είναι ανταγωνιστικός, θέλει βελτιώνεται συνεχώς κι αυτό είναι το πιο σημαντικό στο φινάλε.

Ανέκαθεν ο Γιάννης έχει θέσει τον τον εαυτό του στη διάθεση της Εθνικής. Σήμερα είναι τρία χρόνια μεγαλύτερος από το Παγκόσμιο του 2019, είναι πολλάκις MVP του ΝΒΑ, είναι πρωταθλητής του ΝΒΑ και ηγείται της προσπάθειας του Μιλγουόκι τα τελευταία εννέα χρόνια. Όταν έρθει η ώρα, θα καθίσουμε να συζητήσουμε μαζί του. Να δούμε τους ρόλους και τους χώρους, μπασκετικά μιλώντας, για να διαπιστώσουμε πώς μπορούμε να πορευτούμε. Την υγεία του να έχει μόνο και να προπονείται καλά. Όλα τα άλλα έπονται".

Θέλω να το ζήσω όλο αυτό, να αναπνεύσω με την ομάδα

Φυσικά τον Δημήτρη Ιτούδη δεν τον απασχολεί μόνο ένα άτομο. Έχει να μοντάρει ένα ολόκληρο σύνολο. Ένα σύνολο που έχει ανάγκη από μια διαφορετική κατεύθυνση και μια φρέσκια προοπτική.

"Ειλικρινά δεν ξέρω τι συνωμότησε για ν' αναλάβω την Εθνική", όπως είχε γράψει στο instagram την ημέρα της πρόσληψής του, "αλλά όταν πραγματικά θέλεις κάτι πολύ και το πλάθεις στο μυαλό σου, στο τέλος γίνεται. Το πότε θα συμβεί δεν το ξέρουμε και το λέω αυτό διότι είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε άλλες ομοσπονδίες που με προσέγγισαν. Ήταν πολύ τιμητικές προτάσεις και το να ηγείσαι μιας χώρας κουβαλά πολύ μεγάλη αξία. Μέσα μου όμως ήθελα, αν μπορώ φυσικά, να ηγηθώ της προσπάθειας της Εθνικής ομάδας. Και έτσι όπως ήρθαν οι συγκυρίες, συνέβη. Μπορεί να κάνω λάθος, εγώ έτσι το ένιωσα. Αν πάντως θέλεις κάτι πάρα πολύ, οι κύκλοι ενώνονται μεταξύ τους.

Δεν φανταζόμουν ότι θα μπορεί να είμαι ο διάδοχος του Ρικ Πιτίνο, όταν οι δυο μας συζητούσαμε πέρυσι, διότι ποτέ δεν ξέρεις πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Ούτως ή άλλως δεν αισθάνθηκα ποτέ ως αυτός που κινεί τα νήματα. Ίσως ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη όλο αυτό - δεν ξέρω πώς αλλιώς να το περιγράψω.

Ευτυχώς στη διάρκεια των αγώνων του Ευρωμπάσκετ δεν έχω το δικαίωμα να πάω στην τουαλέτα για να... με συλλάβουν ξανά. Ελπίζω πάντως να μην με κρατήσουν στ' αποδυτήρια στο ημίχρονο! Πριν φτάσουμε πάντως εκεί μάς μοιάζει να μπούμε στη διαδικασία του πρώτου παραθύρου. Να είναι υγιείς όλοι οι αθλητές, έχοντας κατακτήσει αυτό που ονειρεύονται και αυτό που τους αξίζει. Το έλεγα και στο ΣΕΦ κατά τον πρώτο τελικό ότι αυτό που με ενδιαφέρει είναι να τελειώσει ο αγώνας και να 'ναι όλοι καλά. Αυτό είναι που ζητά ένας προπονητής.

Προσωπικά, δεν ήμουν και δεν είμαι των μεγάλων λόγων. Θα είναι ευχής έργον να χαρακτηριστώ κι εγώ εθνικός προπονητής. Όπως ο αείμνηστος Κώστας Πολίτης και ο Παναγιώτης Γιαννάκης. Ή και ο Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου Αλλά μιλάμε πολύ στο 'θα', στο 'ίσως' και στο 'αν'. Είμαι αρκετά πραγματιστής και θέλω να πατώ γερά στη γη. Αυτό που θέλω είναι να δω την ομάδα, να τη ζήσω, να αναπνεύσω μαζί της και αυτή μαζί μου, να την καταλάβω και να με καταλάβει. Είναι ένας καινούργιος στόχος σε μικρό χρονικό διάστημα.

Για το ματς του Ιουνίου θα έχουμε μόνο 5-6 προπονήσεις, φερ' ειπείν ο Νικ Καλάθης θα έρθει τελευταία στιγμή. Το βασικό είναι ότι οι αθλητές δίνουν τον εαυτό τους. Και ο Κώστας Σλούκας, με τον οποία μίλησα μου είπε ότι θα είναι σε αυτήν την προσπάθεια. Αρκεί να έχει την υγεία του, γιατί μεσολαβεί μια σειρά αγώνων. Θέλω να δω τους παίκτες και να με δουν, να δούμε πώς παίζουμε και μετά να θέσουμε στόχους.

Το σίγουρο είναι ότι θέλω να το ζήσω όλο αυτό. Είναι μια τεράστια πρόκληση. Πώς όλο αυτό μπορεί να γίνει ομάδα, να αποκτήσει χημεία. Μην ξεχνάμε ότι παίρνουμε αθλητές από διαφορετικά σωματεία και τους βάζουμε κάτω από την ίδια σημαία. Έχουμε 11 εκατομμύρια φιλάθλους κι άλλους τόσους στο εξωτερικό που θα 'ναι μαζί μας, αλλά ταυτόχρονα και 22 εκατομμύρια κριτές.

Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν μπορείς να κοροϊδέψεις τον κόσμο

Πολλά ή λίγα αυτά τα 13 χρόνια χωρίς μετάλλιο είναι η πραγματικότητα. Θα πρέπει να δούμε τι έγινε τότε και κερδίσαμε μετάλλια, τι λειτούργησε σωστά, ποια ήταν η συγκυρία, ποιες οι γενιές και ποιο το ελληνικό μπάσκετ ως δομή. Γιατί και 'γω ήμουν μέρους του ελληνικού μπάσκετ από το 1994-95 ως το 2012. Να δούμε πλέον τι υπήρξε μετά. Θα συμφωνήσουμε όλοι πως ομολογουμένως υπήρχε τεράστια δίψα. Είτε ήταν το '87 είτε το '05 υπήρχε διάθεση να θυσιαστούν πράγματα. Υπήρχε ένωση, χημεία, δέσιμο. Τα καταφέρνεις ένα μήνα να δεθείς τόσο πολύ; Θεωρώ ότι αν μπούμε όλοι κάτω από έναν κοινό στόχο, είτε γιατί θα κάνουμε διάφορες εκδηλώσεις μεταξύ μας είτε γιατί στην προπόνηση θα φτάσουμε στα όρια μας και θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο διπλανός μας έχει δίκιο για κάτι, θα πετύχει. Αυτός είναι ο κοινός παρονομαστής όλων των χωρών που πέτυχαν.

Και οι δικοί μας είχαν τη δίψα, είχαν τη θέληση να θέσουν τον εαυτό τους στη διάθεση της Εθνικής, ενώ θα μπορούσαν να κάνουν διακοπές. Υπήρχε η γενιά, το ταλέντο. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει τώρα. Πάμε να δούμε τι κάναμε σωστά και από εκεί να ξεκινήσουμε.

Η επιτυχία του '87 ήταν προσωπικό κίνητρο γενικά για το μπάσκετ. Η προπονητική από την άλλη σαν να ήταν το κάρμα μου. Σαν να ήταν αυτός ο δρόμος μου. Κι όλο αυτό που έγινε, όταν μ' έδιωξε ο προπονητής από το ποδόσφαιρο επειδή είχα μακριά μαλλιά άλλαξε όλη την ιστορία. Τότε έπεσα, αλλά κάτι άλλο ανοίχτηκε μπροστά μου. Ήταν το κίνητρό μου για να φύγω εν τέλει για το Ζάγκρεμπ. Το ήθελα πάντα να προχωρώ μπροστά. Τότε βέβαια δεν υπήρχε αναζήτηση στο διαδίκτυο για να δεις πράγματα. Τότε ήταν 'πάρε το μηδέν' για να ρωτήσεις και να μάθεις. Για 13 ημέρες ήμασταν σε μια γκαρσονιέρα 13 άτομα. Πρώτα στο Βελιγράδι, που δεν είχε την ειδικότητα που έψαχνα, και μετά το Ζάγκρεμπ.

Ο Δημήτρης Ιτούδης ως άνθρωπος θα θέσει τον εαυτό του στη διάθεση της Ομοσπονδίας και θα ηγηθεί αυτής της προσπάθειας ως πρώτος προπονητής, αλλά ταυτόχρονα θα έχει στα αυτιά του ανοικτά για ν' ακούσει συνεργάτες, παίκτες και παράγοντες ή και προπονητές που βρίσκονται απ' έξω. Γιατί σε αυτό δεν περισσεύει κανείς. Όπως δεν περισσεύει η ιδέα, η άποψη, η προσέγγισή του καθενός. Έχω μιλήσει με τους περισσότερους Έλληνες προπονητές, είτε δουλεύουν εντός ή εκτός χώρας. Θα δώσω τον καλύτερο εαυτό ειλικρινά και αυτό περιμένω από τους υπόλοιπους.

Θα μας ξεφύγει κάτι; Δεν θα το δούμε σωστά; Θα φανεί. Πάντως θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν καθημερινά για να δούμε πώς μπορεί να παντρευτεί όλο αυτό. Ξεκινώντας από τον πρόεδρο που έδωσε μια διαφορετική αύρα, αλλά και από τον Νίκο Ζήση με τον Δήμο Ντικούδη.

Με την επιτυχία δεν έχουμε υπογράψει συμβόλαιο. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν μπορείς να κοροϊδέψεις τον κόσμο. Αυτόν που προσπαθεί τον βλέπεις, είναι ξεκάθαρο. Βέβαια το να δουλεύεις σκληρά και να είσαι ανταγωνιστικός δεν είναι το ίδιο. Απλώς δουλεύεις σκληρά. Θες να είσαι ανταγωνιστικός όμως; Συναγωνίζεσαι, αλλά ταυτόχρονα ανταγωνίζεσαι; Θα είσαι έτοιμος να το κάνεις κάθε μέρα; Αν δεν δουλεύεις σκληρά, καλύτερα να κάτσεις σπίτι σου. Εδώ έχει σημασία να είσαι ανταγωνιστικός.

Στο τεχνικό τιμ της Team USA έχουν λυμένα τα θέματά τους και δεν χρειάζεται να κάνουμε άμεσους παραλληλισμούς για το τεχνικό τιμ. Κάποιοι προπονητές έχουν ενδοιασμούς, άλλοι δεν έχουν ομάδες και θέλουν ν' αφοσιωθούν σε αυτό. Θα πρέπει και η ομάδα να σου επιτρέψει να φύγεις 15-20 ημέρες από την προετοιμασία, ιδίως όταν είσαι νέος προπονητής και θες να είσαι εκεί στο ξεκίνημα. Πάντα μετράει η συγκυρία. Όταν -για παράδειγμα- ο Παναγιώτης Γιαννάκης με είχε καλέσει να παραστώ στην Εθνική, ενόσω ήμουν στον Παναθηναϊκό δεν κατέστη δυνατό, διότι ο Ομπράντοβιτς ήταν στην εθνική Σερβίας και εγώ έπρεπε να τρέχω την προετοιμασία. Γι' αυτό τότε δώσαμε τον επόμενο συνεργάτη μας. Πρέπει να δούμε αν αυτά είναι εφικτά για να ταυτιστούν. Στην Εθνική βάζεις τον εγωισμό πίσω και κάτω από όλα. Είτε είσαι πρώτος είτε δεύτερος είτε τρίτος.

Θέλω να είμαι ηγέτης - εμπνευστής

Πάνω απ' όλα πρέπει όλοι οι παίκτες να είναι υγιείς. Από εκεί και πέρα εμάς μάς νοιάζει η χημεία, όχι να διαλέξουμε τους καλύτερους απαραίτητα. Μας ενδιαφέρει να βρούμε αυτούς που μπορούν να κουμπώσουν ο ένας με τον άλλον. Με δώδεκαAll Stars δεν κάνουμε την καλύτερη ομάδα. Ήδη έχουμε πράγματα στο μυαλό μας, το συζητάμε με τους συνεργάτες μου, αλλά θέλω να του δω δια ζώσης. Να τελειώσουν οι υποχρεώσεις τους.

Αν συμφωνήσουμε ότι ο προπονητής ηγείται ενός γκρουπ, τότε η μορφή ηγεσίας που αφορά εμένα είναι η ηγεσία του να κάνεις τους συνεργάτες του να σε ακολουθήσουν γιατί έχουν ένα όραμα και να καταλαβαίνουν γιατί το κάνουν αυτό. Δεν είμαι της επιβολής επειδή είμαι ο στρατηγός. Ότι το λέω και πρέπει να γίνει. Είμαι της στήριξης στην έμπνευση. Θέλω να είμαι ηγέτης - εμπνευστής. Αν εμπνεύσεις τους γύρω σου, τους άμεσους συνεργάτες, διοίκηση και κόσμο, όλοι θα δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους. Αυτή η μορφή ηγεσίας ταιριάζει σε μένα.

Η επικοινωνία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς μας, το οποίο συζητώ διαρκώς με φίλους συναδέλφους από διαφορετικά αθλήματα. Δεν έχει να κάνει μόνο με το γραπτό κομμάτι, τις οδηγίες σ' ένα μπλοκ, αφορά την επαφή με τον άνθρωπο. Αυτών ηγείσαι. Ατόμων με διαφορετικό χαρακτήρα, διαφορετικά 'θέλω' και 'πιστεύω' ή την ομήγυρη τους που τους επηρεάζει.

Στον Έλληνα ταιριάζει το μπάσκετ που διαβάζεις τις καταστάσεις

Τελικά εμείς οι προπονητές διαχειριζόμαστε αυτό που βλέπουμε. Ιδιαίτερα στην Εθνική δεν είναι εύκολο να βάλεις το δικό σου στιλ. Η Εθνική του 2005, που διαχειρίστηκε πολύ καλά ο Παναγιώτης Γιαννάκης, διέθετε μια ισχυρή βάση από τον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό που διέθετε αυτοματισμούς, χωρίς βέβαια ν' αναιρείται η μετέπειτα δουλειά. Το τι μπάσκετ θα παίξει η ομάδα σου εξαρτάται από τους αθλητές που έχεις και τις ικανότητές τους. Αναμφίβολα στον Έλληνα ταιριάζει το μπάσκετ που διαβάζεις τις καταστάσεις, το σκεπτόμενο.

Όλοι θέλουμε ένα μπάσκετ που στο τρανζίσιον θα παίρνουμε το 30% των πόντων. Ο Γιάννης είναι ιδανικός σε αυτό, να κατεβάζει την μπάλα και να την τρέχει. Αλλά δεν θα κερδίσεις μόνο με το τρανζίσιον, γιατί στο '5-5', όταν το παιχνίδι παίζεται κι εκεί που κρίνονται οι τίτλοι, χρειάζεται να έχεις σκέψη και γνώση του 'γιατί'. Γιατί τρέχω σε αυτόν τον διάδρομο, γιατί μου λέει ο προπονητής ότι όταν η μπάλα έρχεται προς τα μένα δίνω χώρο και γιατί γεμίζω τον χώρο όταν είναι μακριά.

Παλαιότερα υπήρχαν σχολές. Ας πούμε ότι μπορούμε να είμαστε εμείς το έθνος που θα καταφέρει να πάρει απ' όλες τις σχολές και να έχει έναν κοινό παρονομαστή: ότι παίζει ένα έξυπνο και αθλητικό μπάσκετ χωρίς πολλές θέσεις. Το μπάσκετ χωρίζεται πλέον σε δημιουργούς και εκτελεστές. Ο Γιάννης είναι δημιουργός.

Έχουμε κάνει μια συζήτηση με την Ομοσπονδία έτσι ώστε όλοι οι προπονητές να καταθέσουν τις απόψεις τους, που είναι καλοδεχούμενες, για το κατά πόσο είναι ρεαλιστικό να τρέξει ένα πρόγραμμα, όπως του Κώστα Τσαρτσαρή με άλλα παιδιά στο αναπτυξιακό. Εμένα μ' ενδιαφέρει πάρα πολύ. Δεν μπορώ να έχω τη φυσική παρουσία, αλλά πρέπει να μαζευτούμε και ν' ανταλλάξουμε απόψεις. Ήδη υπάρχει μια πλατφόρμα της Ομοσπονδίας μ' ένα ευρύ ερωτηματολόγιο στο οποίο απάντησα ήδη. Θεωρώ ότι το έχουν κάνει κι άλλοι συνάδελφοι.

Το ιδανικό πρότζεκτ θα ήταν ένα αντίστοιχο με αυτό του Προμηθέα ή της Βαλένθια, για να μην μείνουμε εντός των τειχών. Με εκπληκτικές εγκαταστάσεις, εστιατόρια, εστίες, χώρους αναψυχής. Γιατί πηγαίνουν όλοι στον Μουράτογλου; Προφανώς γιατί είναι από τους καλύτερους, αλλά έχει και όλο αυτό την υποδομή. Το καλύτερο μασάζ, τις καλύτερες ρακέτες, τα καλύτερα μπαλάκια, το καλύτερο χώμα. Πηγαίνεις στη Βαλένθια και βλέπεις ένα πανέμορφο πρότζεκτ. Γιατί να μην το προσφέρεις πια στα παιδιά; Ναι στο χωριό παίζαμε με νερό και χαλίκι στο ανοιχτό γήπεδο, με στεφάνι που είχα σπάσει, χωρίς φως και κουνούπια, με σπασμένο ταμπλό και περιμέναμε πώς και πώς να μπούμε στο κλειστό. Ωστόσο δεν πρέπει να γυρίσουμε στα δικά μας χρόνια που είχαμε ένα ζευγάρι παπούτσια και συζητούσαμε με τον πατέρα μου για να πάρω άλλο και μου έλεγε πως μόνο αν δουλέψω λίγο ακόμα στον κήπο, μπορώ.

Το ότι δεν βγάζουμε σουτέρ είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο συζήτησης. Ο σουτέρ είναι σχολή. Έχει, φυσικά, να κάνει με το ταλέντο. Θα μείνω στην πολλή δουλειά και στο ταλέντο, να θες όντως να το κάνεις.

Έχω μιλήσει και με τον Ντόρσεϊ και με τον Μήτρου - Λονγκ. Πιο πρόσφατα με τον δεύτερο, νωρίτερα με τον πρώτο, ο οποίος έχει θέσει κι αυτός τον εαυτό του στη διάθεση της Εθνικής. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να τους έχουμε και τους δύο. Σίγουρα η δεξαμενή των ομογενών στις ΗΠΑ είναι μια λύση, αλλά και η εγχώρια παραγωγή αποτελεί επιλογή. Λείπω χρόνια, αλλά απ' όσο συζητάω θα θέλαμε να έχουμε περισσότερα ταλέντα. Πρέπει να απλωνόμαστε, ν' ανοιγόμαστε.

Δεν ξέρω αν τα 13 χρόνια χωρίς μετάλλιο θα γίνουν 26 ή 36. Μπορεί να μην γίνουν, αλλά ο στόχος μετράει στο φινάλε. Όλα αυτά είναι σχετικά. Πάμε να χτίσουμε για το μέλλον. Ο Γιάννης είναι μεγάλη επένδυση για το ελληνικό μπάσκετ. Αύριο μπορεί να είναι ο Σαμοντούροβ και ο Μαντζούκας. Μπορεί να είναι ένας αντίστοιχος Ποκουσέβσκι. Σε διάφορα καμπ που πηγαίνω λέω σε μικρά παιδιά ότι σε 4-5 χρόνια μπορούν να είναι ο νέος Αντετοκούνμπο και με κοιτούν. Αλλά όλα αυτά είναι πολύ σχετικά. Τα χρόνια δεν είναι πολλά. Ούτε ο Γιάννης είχε τις πιο ευνοϊκές συνθήκες και τα σέβη μου στον Φιλαθλητικό, του βγάζω το καπέλο, που τον προετοίμασε.

Φυσικά θα έπαιρνα και νατουραλιζέ. Αρκεί ν' αγαπά την Ελλάδα, ν' αφουγκράζεται όλο αυτό και να θέλει να προσφέρει. Γιατί να είναι λιγότερο Έλληνας από εμένα ένας τέτοιος παίκτης; Γενικά δεν είμαι άνθρωπος που βάζει ταμπέλες και απορρίπτει πρόσωπα. Βέβαια είναι απόφαση της Ομοσπονδίας αν θ' ακολουθήσει τέτοια πολιτική.

Ο Γιώργος Πρίντεζης είναι σε μια ειδική κατηγορία παικτών αυτή τη στιγμή. Έχω μιλήσει μαζί του, αλλά επιτρέψτε μου να κρατήσω για μένα την κουβέντα που κάναμε.

Γαλλία, Σλοβενία, Σερβία, Γερμανία, Λιθουανία, Ισπανία, Τουρκία. Οι αντίπαλοι είναι πολλοί και αξιόλογοι, με φοβερά τιμ και πλούσιο υλικό. Αυτός είναι όμως ο ανταγωνισμός και αυτόν πρέπει ν' αντιμετωπίσουμε. Σημασία έχει να φτάσεις στο επίπεδο να είσαι έτοιμος. Λέει ένα γνωμικό: είναι δύσκολο, αλλά τι είναι το δύσκολο; Το δύσκολο είναι γι' αυτούς που δεν είναι προετοιμασμένοι. Εγώ είμαι ανταγωνιστικός με τον εαυτό μου κάθε νέα ημέρα. Λέω κάθε ημέρα ότι έπρεπε να είχα δουλέψει παραπάνω. Οφείλεις να είσαι σε αυτό το mindset. Η καθημερινότητα δημιουργεί προκλήσεις".

Μια επιτυχημένη πορεία που μ' εξέλιξε ως άνθρωπο

Πριν απ' όλα τ' άλλα, ο Δημήτρης Ιτούδης του 2022 κλείνει ένα τεράστιο κεφάλαιο εκατοντάδων σελίδων. Ένα κεφάλαιο διάρκειας όσο το 1/5 του βίου του. Σίγουρα τα μισά χρόνια της κόρης του Αλεξάνδρας που κοντεύει πια στην ενηλικίωσή της.

"Δεν μ' αρέσει να χρησιμοποιώ τη λέξη χωρισμός, αν και επί της ουσίας αυτό είναι με την ΤΣΣΚΑ. Είπαμε να τα ξαναπούμε ή να τα λέμε στην πορεία. Γι' αυτό το είπα και στα ρωσικά ότι θα είμαστε σ' επαφή. Προφανώς είναι μια ολόκληρη ζωή, όπως είπα και στην κουβέντα μου με τον Γιάννη που έχει πάνω - κάτω τα ίδια χρόνια στο Μιλγουόκι. Η Αλεξάνδρα πήγε 8,5 ετών στη Μόσχα και τώρα είναι 17. Είναι μια πορεία που είχε εξέλιξη ανθρώπων, σχέσεων, δημιουργία πολλών νέων φίλων κι αυτό όλο μένει ανεξίτηλο τουλάχιστον στη δική μου καρδιά, αλλά και στη δική τους θεωρώ.

Αυτό που είναι σημαντικό και γράφεται κατά κόρον στα βιβλία είναι πως κάποιοι άλλοι αποφασίζουν για σένα χωρίς εσένα. Το ίδιο ισχύει όταν ένας προπονητής καλείται να πάρει αποφάσεις και να διαχειριστεί πράγματα που δεν είναι στη δική του δικαιοδοσία. Όπως αν ένας αθλητής χωρίσει ή τραυματιστεί. Πίσω από κλειστές πόρτες δεν ξέρεις τι συμβαίνει. Κάτι αντίστοιχο έγινε τώρα με μας. Ήταν πάντως μια επιτυχημένη πορεία που μ' εξέλιξε ως άνθρωπο και είμαι ευγνώμων, γι' αυτό και ευχαρίστησα όσους συνέβαλαν προς αυτήν την κατεύθυνση. Πρώτα απ' όλα τον Αντρέι (Βατούτιν) που με επέλεξε και την Norilsk Nickel που μάς στήριξε ως βασικός σπόνσορας, αλλά και τους φιλάθλους, όλους τους παίκτες και τους συνεργάτες μου. Τουλάχιστον εγώ εξελίχθηκα και ως προπονητής και ως άνθρωπος και ως πατέρας και ο σύζυγος.

Είναι πολύ σημαντικά τα λόγια που χρησιμοποίησε ο Αντρέι και τον ευχαριστώ πολύ γι' αυτά. Σε μια σχέση είναι πολύ σημαντικό να έχεις διαφορετικές απόψεις και δημιουργικό διάλογο, μαζί με εποικοδομητική κριτική. Το έχει πει και ο Αντρέι ότι η μόνη έγνοια του ήταν να εξελίξει αυτή τη σχέση και το κλαμπ. Εμένα με χαροποιούσε όλο αυτό, γιατί αυτό θέλαμε κι εγώ και οι πιο έμπειροι παίκτες μαζί με εκείνους που έπαιρναν τις αποφάσεις. Θεωρώ ότι το φέραμε όλο αυτό σ' ένα πολύ καλό επίπεδο και θα συνεχίσει να είναι το ίδιο ψηλά, εκεί που πρέπει να είναι δηλαδή η ΤΣΣΚΑ. Προπονητικά, αγωνιστικά, ιατρικά, μανατζερικά.

Η ΤΣΣΚΑ είναι ένας οργανισμός που ζει το μπάσκετ, ιδίως όσοι εργάζονται μέσα σ' αυτόν, ο Αντρέι, η Νατάσα, ο Ταζού, οι δικηγόροι, όλοι. Οπότε κι αν μου ζητηθεί να βοηθήσω, δεν συζητώ ότι θα είμαι παρών.

Παίξαμε δέκα τελικούς και κερδίσαμε τους εννέα. Είχαμε κάθε χρόνο τίτλο ή τίτλους, μεταξύ των οποίων δύο triple crowns. Χάσαμε από έναν άξιο αντίπαλο σε μια απολαυστική σειρά best of seven με μια εντελώς καινούργια ομάδα που δημιουργήθηκε τον Μάρτιο και είμαστε περήφανοι που φτάσαμε εκεί. Είναι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό επιτυχίας.

Ο κύκλος κλείνει μ' ένα επιτυχημένο πρόσημο και είμαι ευγνώμων που συνεργάστηκα με όλους αυτούς τους ανθρώπους που τους είδα να προοδεύουν. Δεν να ανταλλάξω οτιδήποτε με κάτι άλλο, γιατί η ζωή μού δίνει διαρκώς νέες προσκλήσεις - προκλήσεις και κρατάω τα πάντα. Καλές ή άσχημες στιγμές, η καθεμιά μάς εξελίσσει διαφορετικά. Αυτές είναι που μας κάνουν καλύτερους συνολικά.

Δεν πέρασε καθόλου από το μυαλό μου να φύγω

Θα πέσουμε, θα απογοητευτούμε από σχέσεις ή συνεργασίες, θα απογοητευτούν άλλοι από εμάς, γιατί άλλα προσδοκούσαν κι άλλα είδαν, αλλά σημασία έχει να προχωράς, να αγκαλιάζεις την αποτυχία και να το κάνεις κτήμα για κάτι καλύτερο. Θα ενστερνιστώ εδώ μια άποψη που μου 'χε πει κάποιος και του είχα πει ότι θα τη χρησιμοποιήσω κάποια στιγμή: είμαστε όλοι χαμένοι, απλώς σποραδικά νικάμε. Το είχαμε πει υπό ένα άλλο πρίσμα. Ότι κάποια στιγμή όλοι φεύγουμε από τη ζωή, άρα εκ των πραγμάτων γεννιόμαστε για να χάσουμε. Είτε αυτό συμβεί σε 5 ώρες είτε σε 50 χρόνια. Αλλά όταν κερδίσουμε, μικρές ή μεγάλες καθημερινές μάχες, αισθανόμαστε πολύ όμορφα.

Δεν πέρασε καθόλου από το μυαλό μου να φύγω τον Φλεβάρη. Εκείνη την περίοδο η ομάδα είχε ανάγκη από σταθερότητα και εγώ ηγούμουν αυτής της προσπάθειας. Είναι σαν ο καπετάνιος ν' αντιμετωπίζει ξαφνικά μια φουρτούνα και να κοιτάει τον τρόπο που να φύγει από το καράβι. Δεν ταυτίζω τον εαυτό μου με οποιαδήποτε μορφή βίας. Γενικότερα στη ζωή, σε οποιαδήποτε έκφανσή της. Μας κάλεσε ο πρόεδρος και μας είπε ότι ούτε ο ίδιος γνωρίζει με ακρίβεια τι συμβαίνει. Μάλιστα ο ίδιος μίλησε πολύ συναισθηματικά και έδειξε να καταλαβαίνει. Ποτέ όμως δεν αισθανθήκαμε ανασφάλεια.

Υπήρξαν παραδείγματα ομοσπονδιών, όπως το τένις που δέχθηκε όλες τις υπηκοότητες επειδή είχε να κάνει με σπορ. Δεν μπορώ να κρίνω, πόσο μάλλον να κατακρίνω την απόφαση αποπομπής των ρωσικών ομάδων. Δεν μας δόθηκε όμως η ευκαιρία να διεκδικήσουμε στο παρκέ ό,τι μας αναλογούσε. Ήταν η δεύτερη φορά που συνέβη - η πρώτη με τον covid. Το ίδιο συνέβη με τη Ζενίτ και την Ούνιξ. Ήμασταν και οι τρεις ομάδες playoffs, αυτό είχαμε δείξει ως τότε. Μην ξεχνάμε πως εμείς είχαμε ήδη υπογράψει τον Πάνγκος για να μας αλλάξει επίπεδο, που θα μας το άλλαζε, αλλά ξαφνικά όχι μόνο δεν είχαμε τα δύο πόιντ γκαρντ, αλλά χάσαμε και τον τρίτο. Ναι μεν ο Κάσπερ (Γουέαρ) βοήθησε πάρα πολύ, όπως και ο Γερέμπκο, αλλά δεν παύει να ήταν μια ΤΣΣΚΑ που δεν είχαμε σχεδιάσει, αλλά μια εντελώς διαφορετική ομάδα. Συνολικά χάσαμε έξι μονάδες.

Μια διοργάνωση πήρε αποφάσεις και εμείς τις σεβαστήκαμε. Υπήρχαν πολλές προεκτάσεις. Κυρίως με την ασφάλεια των παικτών και τα ταξίδια. Προτάθηκε να παίξουμε στο Βελιγράδι ή στην Αθήνα ενδεχομένως, εξετάστηκαν όλα αυτά, δόθηκε μια παράταση, αλλά κρίθηκε εν τέλει διαφορετικά. Απλώς εμείς οι άνθρωποι του αθλητισμού θέλουμε ο αθλητισμός να ενώνει. Μπάσκετ θέλουμε να παίξουμε, να δώσουμε μάχες σώμα με σώμα στα επιτρεπτά όρια του ευ αγωνίζεσθαι, αλλά δεν μας δόθηκε η ευκαιρία.

Αυτήν την κατάσταση την έχω βιώσει σε πιο σκληρή μορφή, στον εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας. Στο Ζάγκρεμπ πήγα το 1988 και το '89 μπήκα στο Πανεπιστήμιο. Τον πρώτο χρόνο μάθαινα τη γλώσσα. Έζησα σειρήνες και καταφύγια. Έχω πάει σε μέρη που φίλος μου έπρεπε να πάει κρυφά για να δει τους γονείς του, έχω ζήσει να χάνονται φίλοι και συμφοιτητές, άλλοι να χάνουν μέλη του σώματός τους. Ακραίες εικόνες".

Όταν και αν υπάρξει κάτι ανακοινώσιμο για το μέλλον μου, θα το μάθετε

Το φινάλε της κουβέντας Vol.2 με τον Δημήτρη Ιτούδη αφορούσε -κατά βάση και προτεραιότητα- το μέλλον. Το δικό του και όχι μόνο. Ανθρώπων που σέβεται, παιδιών με τους οποίους συνεργάστηκε για χρόνια και γνωρίζει. Του Ανδρέα Πιστιόλη από τη μία και του Βασίλη Σπανούλη από την άλλη. Να είστε σίγουροι πως ο ίδιος γνωρίζει τι θέλει.

"Είναι πάντα πολύ καλό ένα διάλειμμα, όπως συνηθίζει να κάνει πλέον ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, γιατί ισορροπείς μέσα σου, αλλά το μόνο που ξέρω αυτήν τη στιγμή είναι πως ο επόμενος σταθμός μου είναι η Εθνική. Γι' αυτό και έρχομαι από το ΟΑΚΑ, έχοντας μιλήσει με τον Γιάννη. Γι' αυτό και έχω μιλήσει με άλλους 31 αθλητές που βρίσκονται κάτω από το πρίσμα των συνεργατών μου και της Ομοσπονδίας.

Δεν περισσεύει κανείς στο ελληνικό μπάσκετ, είμαστε μια μικρή κοινωνία και η δεξαμενή από την οποία επιλέγεις παίκτες δεν είναι τόσο μεγάλη. Οπότε με απασχολεί η Εθνική και το σημαντικό παιχνίδι που έχουμε στη Λάρισα για το παράθυρο του Ιουνίου. Έτσι ακριβώς τοποθετήθηκα στους αθλητές, εξηγώντας τους γιατί έχει αξία να κερδίσουμε αυτό το ματς. Όταν και αν υπάρξει κάτι ανακοινώσιμο για το μέλλον μου, προφανώς θα το μάθετε.

Η απόσταση από την Ελλάδα δεν αποτελεί προϋπόθεση επιλογής δουλειάς για μένα, είτε αυτή είναι η Αμερική είτε η Γερμανία και Ισπανία ή Γαλλία και η Ιταλία. Το ΝΒΑ παραμένει μια προοπτική, ως το πιο οργανωμένο πρωτάθλημα στον κόσμο. Απλώς είναι ιδιαίτερες οι συνθήκες για να εργαστεί κάποιος εκεί. Θα πρέπει αρχικά να περάσει από τη θέση του ασίσταντ. Εγώ πέρασα από το summer league, έχω φίλους και γνωστούς, συζητώ ανελλιπώς για το μπάσκετ. Το ΝΒΑ ενδιαφέρεται για την Ευρωλίγκα, ενδιαφέρεται το ευρωπαϊκό μπάσκετ και εύχομαι να ζήσουμε την προοπτική αυτή, αν όχι την ένωση. Όπως επίσης και την best-of-five σειρά στους τελικούς της EuroLeague!

Παράσημο είναι για τον Ανδρέα Πιστιόλη είναι τα καλά λόγια που ακούει, για μένα είναι απλώς τιμή. Αισθάνομαι υπέροχα που συμβαίνει. Άλλωστε δεν έφερα κάποια αντίρρηση όταν με κάλεσε ο τωρινός γενικός διευθυντής της Γαλατάσαραϊ που τον είχαμε μάνατζερ στην Μπάνβιτ, λέγοντάς του άμεσα το ναι. Μας συνδέει μια οικογενειακή σχέση με τον Ανδρέα, είμαστε κουμπάροι, και μια στενή φιλία που μέσα σε αυτά τα 16 χρόνια δυνάμωσε. Τώρα μένει πλέον να χτίσει το δικό του κομμάτι στην προπονητικά και θα το κάνει, έχοντας ήδη δείξει κομμάτια της δουλειάς του σ' έναν ισχυρό οργανισμό. Όπως και 'γω είχα ανθρώπους που με βοήθησαν, αναγνωρίζει κι αυτός τη βοήθεια που έλαβε.

Έχω μιλήσει εκτεταμένα με τον Βασίλη Σπανούλη για τη θέλησή του αυτή να προσφέρει στο άθλημα. Προφανώς δεν θέλω να γίνω μάντης, καλών ή κακών. Μιλήσαμε πολλές φορές και για το θέμα της Εθνικής ή το να προσφέρει σε κάποιον σύλλογο. Έχει αυτήν την όρεξη και του εύχομαι τα καλύτερα. Του είπα ότι είμαι εδώ να τον βοηθήσω ή να συζητήσουμε διάφορα, αν όντως το αποφασίσει με την οικογένειά του, γιατί δεν έχει να κάνει με το τι θέλουμε εμείς αλλά είναι ένα γενικότερο πλαίσιο και δεν αφορά μόνο τη φυσική παρουσία.

Εφόσον πάντως το αποφασίσει και το θέλει, διαθέτει την εμπειρία και τη γνώση που έχει αποκομίσει από όλα αυτά τα χρόνια για να πορευτεί όπως ορίζει η καρδιά του. Χρειάζεται και πολύ καλούς συνεργάτες, γιατί το μπάσκετ είναι ένα άθλημα συνεργασιών. Εγώ θεωρώ ότι είναι άλλο να μπαίνεις από αθλητής κατευθείαν στα παπούτσια του προπονητή. Του είπα ό,τι ήταν από το δικό μου πρίσμα ή άλλων ανθρώπων Αλλά εφόσον το σκέφτεται και το αισθάνεται, και ταυτόχρονα κάποιος του δώσει την ευκαιρία διότι κάποιος πρέπει να σε πιστέψει, τότε γιατί όχι...

Για μένα ποτέ δεν μπορώ να πω τι και πώς θα συμβεί στο μέλλον. Ούτως ή άλλως για να επιστρέψεις στην Ελλάδα θα πρέπει να δημιουργηθεί το πλαίσιο. Δεν πηγαίνεις να χτυπήσεις την πόρτα εσύ. Αναμφίβολα όμως, όπως βλέπω τον εαυτό μου και το συζητώ με την οικογένειά μου, θα προτιμούσα να είμαι στο εξωτερικό για ακόμη 5-6 χρόνια. Αρκεί να υπάρχει η δυνατότητα.

Ακούγεται ίσως αφοριστικό. Βέβαια, Παναθηναϊκός και Ολυμπιακός είναι δύο τεράστια κλαμπ. Ήταν άλλωστε μεγάλη τιμή που δούλεψα στο ένα από αυτά και είχα το άλλο ως αντίπαλο δέος. Και οι δυο ομάδες έκαναν προσπάθεια να φέρουν το μπάσκετ στο υψηλότερο επίπεδο. Στις οικογένειες Κόκκαλη, Γιαννακόπουλου και στ' αδέρφια Αγγελόπουλων μόνο ευγνώμονες πρέπει να είναι όσοι ασχολούνται με το μπάσκετ".

Και το μπάσκετ στον Δημήτρη Ιτούδη για την διαυγή οπτική μέσα από την οποία βλέπει τα πράγματα.