Μέσα σε μία διετία (όσο δηλαδή εργάστηκε στον Παναθηναϊκό), ο Τσάβι Πασκουάλ πρόλαβε να γνωρίσει και να αγαπήσει την Ελλάδα. Όχι μόνο σε επαγγελματικό επίπεδο, αλλά πολύ περισσότερο σε προσωπικό/κοινωνικό. Παρότι άλλωστε έχει αποχωρήσει από τον Παναθηναϊκό εδώ και περίπου τέσσερα χρόνια, δεν χάνει την παραμικρή ευκαιρία/αφορμή να ξαναβρεθεί στα μέρη μας, έστω για λίγες ημέρες.

Το αυτό συνέβη ξανά πριν από περίπου ένα μήνα, όταν αποδέχθηκε την πρόσκληση του Συνδέσμου Ελλήνων Προπονητών Καλαθοσφαίρισης και συμμετείχε ως ομιλητής σε Διεθνές Σεμινάριο -μαζί με τον Γιάννη Σφαιρόπουλο, τον Τζώρτζη Δικαιουλάκο, τον Διαμαντή Παναγιωτόπουλο και τον Ανδρέα Γκατζούλη.

Στη διάρκεια της ομιλίας του λοιπόν, ο Τσάβι Πασκουάλ δεν περιορίστηκε μόνο στα πρακτικά/τακτικά θέματα που αφορούν το παιχνίδι. Εμβάθυνε σε θέματα φιλοσοφίας, προσέγγισης των καθημερινών ζητημάτων και διαχείρισης καταστάσεων, δίνοντας την κατάλληλη αφορμή προκειμένου να δώσει μια διαφορετική -από τις συνηθισμένες- συνέντευξη. Αυτή τη φορά, ο 50χρονος τεχνικός δεν μίλησε για το παρελθόν του, για αποφάσεις καριέρας που πήρε, για το πώς ήρθε και το πώς έφυγε από τον Παναθηναϊκό, γι αυτά που έχει να θυμάται από την σχεδόν δεκαπενταετία που βρίσκεται στους πάγκους της EuroLeague.

Ο Τσάβι Πασκουάλ μίλησε στο SPORT24 για τη φιλοσοφία του, για το scouting στη σύγχρονη εποχή, για την προετοιμασία πριν από κάθε αγώνα, για την ψυχοσύνθεση των ελληνικών ομάδων, για τις τάσεις που προκύπτουν στην EuroLeague ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά και για την πίεση στους προπονητές.

1. Τσάβι Πασκουάλ 2008 vs Τσάβι Πασκουάλ 2022

"Προφανώς όλοι μας εξελισσόμαστε. Δεν είμαι ο ίδιος άνθρωπος, πόσω μάλλον ο ίδιος προπονητής. Έχω κερδίσει πολλά όλα αυτά τα χρόνια, έχω περισσότερη εμπειρία. Ξέρεις αυτό δεν περιλαμβάνει μόνο τα καλά, αλλά και τα άσχημα. Αυτό σου δίνει περισσότερες πιθανότητες για να λάβεις την καλύτερη απόφαση την επόμενη φορά που θα βρεθείς στο ίδιο σημείο. Οπότε, θα έλεγα πως αν έχω κερδίσει κάτι, αυτό είναι η εμπειρία και η γνώση.

Όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, δεν χάνεις την παραμικρή ευκαιρία και αφορμή για να βελτιωθείς. Σε κάθε προπόνηση, σε κάθε αγώνα, από κάθε παίκτη ή αντίπαλο. Ακόμη κι όταν βλέπεις μια αναμέτρηση στην τηλεόραση. Στη βάση ως άνθρωπος και προπονητής είμαι ο ίδιος, αλλά νιώθω ότι έχω εξελιχθεί αυτά τα χρόνια".

Αν δώσεις περισσότερες πληροφορίες απ ότι πρέπει, μπορεί να μην δουλέψει το πράγμα

Η φιλοσοφία όμως; Έχει αλλάξει/διαφοροποιηθεί όλα αυτά τα χρόνια; Ίσως και λόγω προπονητικής ωρίμασης.

"Είναι δύσκολο να το πω αυτό. Θυμάμαι όμως πως από την πρώτη κιόλας μέρα που βρέθηκα στην Μπαρτσελόνα, δούλευα εξίσου σε άμυνα και επίθεση. Αυτό δεν άλλαξε ποτέ. Προσπαθώ να προετοιμάζω όσο το δυνατόν καλύτερα τους αγώνες, έχω περισσότερες γνώσεις και εικόνες πλέον για το πώς μπορώ να βοηθήσω έναν παίκτη.

Κάποιες φορές, αν δίνεις πολλές παραπάνω πληροφορίες από αυτές που χρειάζονται, το πράγμα μπορεί να μην δουλέψει. Αντίστοιχα, αν δώσεις λιγότερες πληροφορίες, επίσης μπορεί να μην έχεις το αποτέλεσμα που θέλεις. Τα βασικά ζητήματα δεν έχουν αλλάξει πάντως. Θεωρώ πάρα πολύ σημαντικό το team spirit, την επικοινωνία εντός της ομάδας, τη συνεργασία".

2. Το scouting στη σύγχρονη εποχή της EuroLeague

"Αυτό το κομμάτι, ναι, έχει αλλάξει πάρα πολύ. Στο παρελθόν είχες τρεις ή τέσσερις ημέρες για να προετοιμάσεις έναν αγώνα στην EuroLeague, τώρα σπάνια έχεις δύο γεμάτες μέρες πριν από αγώνα. Αυτό σημαίνει πως έχεις ελάχιστο χρόνο ανάμεσα στα παιχνίδια.

Πώς καταφέρνεις λοιπόν να κάνεις αυτό που θέλεις; Εκ των πραγμάτων, η preseason γίνεται όλο και πιο σημαντική, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία για να προετοιμάσεις την ομάδα, να βάλεις τις βάσεις προκειμένου να είναι έτοιμη για περισσότερες αλλαγές στη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου. Μετά από αυτό, φυσικά, πρέπει να καταλάβεις τους παίκτες που έχεις στη διάθεσή σου και να αντιληφθείς πόσο όγκο πληροφοριών μπορείς να τους δίνεις σε καθημερινή βάση.

Αυτό σε υποχρεώνει λοιπόν να είσαι περισσότερο ακριβής σε ό,τι λες και κάνεις στην προπόνηση.

Πρόσεξε, πρόκειται για κάτι σημαντικό στην καθημερινότητα της ομάδας. Για έναν προπονητή σαν εμένα, με τη φιλοσοφία πως κάθε λεπτομέρεια είναι σημαντική, μπορείς μέσα από το scouting να αλλάξεις την κατεύθυνσή σου και το πώς παίζεις σε άμυνα και επίθεση".

Πολλές οι παράμετροι για το πώς παίζει ο αντίπαλος

Πάνω σε τι δίνει μεγαλύτερη έμφαση; Στους παίκτες; Στο σύστημα; Στη φιλοσοφία του αντιπάλου;

"Στα πάντα! Κάθε τι έχει αξία και σημασία. Εξαρτάται από τον τρόπο που παίζει μια ομάδα, αν παίζει πιο ελεύθερα στην επίθεση, τότε σημασία δίνεις περισσότερο στα ατομικά χαρακτηριστικά των παικτών. Αν όμως μια ομάδα χρησιμοποιεί την τακτική για να αποκτήσει πλεονέκτημα, τότε προσαρμόζεσαι ανάλογα. Σε αυτή την περίπτωση, χρησιμοποιείς κι εσύ περισσότερη τακτική για να προετοιμάσεις την άμυνά σου.

Αν μιλάμε για επίθεση, τότε κοιτάς πώς παίζει ο αντίπαλος. Αυτό έχει πολλές διαφορετικές παραμέτρους: τον προπονητή, τη φιλοσοφία, την τακτική, τα ομαδικά χαρακτηριστικά.

Όλες οι λεπτομέρειες έχουν τη δική τους αξία και σημασία, οπότε πρέπει να εστιάσεις σε κάθε τι που θα σου αποφέρει κέρδος. Μικρό ή μεγάλο. Δεν μπορώ να πω όμως ότι κοιτάζω ή δίνω προσοχή μόνο σε ένα κομμάτι. Όλα έχουν σημασία για κάποιον λόγο".

3. Η προετοιμασία και τα τρία νέα στοιχεία

"Δεν μου αρέσει να δουλεύω περισσότερα από τρία νέα στοιχεία σε κάθε προπόνηση. Γιατί αυτό που μου έχει δείξει η εμπειρία μου είναι ότι παραπάνω από τρία δεν έχουν αποτέλεσμα στην ομάδα. Μιλάω τόσο για την άμυνα όσο και για την επίθεση. Μάξιμουμ τρία πράγματα. Αν αποφασίσω, δηλαδή, να βάλω ένα νέο set στην επίθεση, τότε μπορώ να βάλω αντίστοιχα δύο διαφορετικά κομμάτια στην άμυνα, που μπορεί να αφορούν την αντιμετώπιση της αντίπαλης ομάδας. Όχι περισσότερα όμως. Για μένα, ο μαγικός αριθμός σε αυτό το κομμάτι είναι το τρία".

4. Η θεωρία των 100+ plays

(γελάει) "Εξαρτάται πώς μετράει κάποιος. Μπορεί να είναι λιγότερα ή περισσότερα. Το point είναι πως δεν χρησιμοποιώ εκατό (100) plays στο ίδιο παιχνίδι. Είναι απλή λογική. Όταν μιλάμε για αγώνες που -πάνω κάτω- πάνε στις 80 κατοχές, είναι προφανές πως δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω 100 plays. Μην ξεχνάμε πως σε αυτό τον αριθμό κατοχών περιλαμβάνονται οι αιφνιδιασμοί και τα επιθετικά ριμπάουντ.

Πρέπει κάθε φορά να επιλέγουμε τι μας κάνει περισσότερο. Έχει να κάνει με την εξέλιξη της προετοιμασίας ενός αγώνα. Τίποτα άλλο. Αλλά πίστεψέ με, δεν είμαι ο μοναδικός που χρησιμοποιώ πολλά plays (γελάει).

Πολλοί προπονητές κινούνται με τον ίδιο τρόπο. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα: αν έχεις ένα κεντρικό pick n roll στην κορυφή, οι παίκτες είναι στις ίδιες θέσεις, αλλά επιλέγεις να το τρέξεις με hand-off μεταξύ των κοντών είναι διαφορετικό play ή το ίδιο; Ή αντίστοιχα, αν αλλάξεις τη γωνία που γίνεται το screen, είναι διαφορετικό play ή το ίδιο; Ή, αν ο ψηλός κάνει slip στο screen ή κάνει pop out, τότε είναι το ίδιο play ή διαφορετικό; Τι θέλω να πω με όλα αυτά: εξαρτάται πώς θέλεις να μετρήσεις. Το ίδιο set με μικρές παραλλαγές, μπορεί να σου δώσει ένα άλλο set.

Στόχος είναι κάθε φορά ο πιο αδύναμος αμυντικός του αντιπάλου

Εκεί ελέγχεις πώς θα επιτεθείς. Ο στόχος κάθε φορά είναι να επιτεθείς στον πιο αδύναμο αμυντικό του αντιπάλου. Με κάθε set λοιπόν θέλεις να κατευθύνεις την επίθεσή σου με συγκεκριμένο τρόπο. Στο ίδιο set, αν ο αδύναμος αμυντικός είναι ο κοντός κάνεις αυτό, αν είναι ο ψηλός κάνεις κάτι άλλο.

Στην EuroLeague όλα κρίνονται σε μία, δύο ή τρεις κατοχές, σε μεγάλο βαθμό. Μπορείς να επιλέξεις ένα pick n roll στην κορυφή ανάμεσα στο "2" και το "5" της ομάδας σου, επειδή έχεις έναν σπουδαίο δημιουργό (ας πούμε τον Κώστα Σλούκα) κι έναν πολύ καλό ψηλό (ας πούμε τον Μπράντον Ντέιβις).

Αν όμως, αντιμετωπίζεις μια ομάδα που έχει τον Νίκολα Κάλινιτς ως αμυντικό πάνω στην μπάλα και τον Κάιλ Χάινς ως αμυντικό πάνω στον ψηλό, τότε η συνθήκη αλλάζει. Το ίδιο set που είχε επιτυχία με οποιονδήποτε άλλον, τώρα έχει πρόβλημα γιατί απέναντι βρίσκονται δύο σπουδαίοι αμυντικοί. Τι σημαίνει αυτό; Παύεις να έχεις τον ίδιο βαθμό πλεονεκτήματος.

Γιατί να τρέξεις λοιπόν ένα pick n roll απέναντι σε τόσο σπουδαίους αμυντικούς, επιμένοντας να επιτίθεσαι πάνω τους; Τα ονόματα που αναφέρω φυσικά είναι τυχαία παραδείγματα, για να καταλάβει ο κόσμος. Η δουλειά του προπονητή λοιπόν είναι να δώσει πλεονέκτημα στον παίκτη του.

Αν λοιπόν ο αντίπαλος αλλάζει στο pick n roll κι έχεις τον Μπράντον Ντέιβις στο low post απέναντι στον Νίκολα Κάλινιτς, δεν έχεις ξεκάθαρο προβάδισμα. Αυτό είναι το point.

Η μεγάλη εικόνα είναι η εξής: ως προπονητής, είσαι εκεί για να βοηθήσεις τους παίκτες σου, όχι για να τους δυσκολέψεις. Γι αυτό κάνεις τα πάντα, γι αυτό δομείς την επίθεσή σου.

Κάποιες ομάδες θα βάλουν τον παίκτη που μαρκάρεται από τον χειρότερο αμυντικό στη weak side για να μετακινήσουν την μπάλα και να επιτεθούν πάνω του με close out, για παράδειγμα. Εν προκειμένω δεν θα επιτεθούν άμεσα πάνω του, θα κυκλοφορήσουν την μπάλα για να φτάσουν σε δεύτερο ή τρίτο χρόνο να εκδηλώσουν την κατοχή πάνω του. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι.

Τι εννοώ με αυτό: με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όποιοι κι αν είναι αυτοί, οι προπονητές ψάχνουμε πώς θα επιτεθούμε πάνω στον χειρότερο, ή αν προτιμάς στον πιο ευάλωτο, αμυντικό του αντιπάλου".

5. Οι τάσεις στην EuroLeague

"Η EuroLeague είναι κάπως έτσι, έχει να κάνει με τη διαρκή εξέλιξη. Θα έλεγα πως ο νικητής της διοργάνωσης κάθε χρόνο "δημιουργεί" κάτι νέο. Αυτό γίνεται συνέχεια. Οι ομάδες που πάνε στο Final Four δείχνουν, θα λέγαμε, τον δρόμο πολλές φορές και δημιουργούν τάσεις. Το παράδειγμα του Κάιλ Χάινς, το οποίο χρησιμοποιείται πολύ συχνά, είναι χαρακτηριστικό. Ήταν όμως αδύνατο να βρεθεί κάτι αντίστοιχο στην αγορά, μιλάμε για μοναδική περίπτωση.

Είναι προφανές πως κάθε φορά προσπαθείς να υπογράψεις ό,τι καλύτερο υπάρχει, βάσει της φιλοσοφίας σου. Το σημαντικότερο όλων είναι όμως να καταλάβεις πως δεν είναι κάθε φορά δεδομένο πως θα παίξεις αυτό που θέλεις. Παίζεις αυτό που μπορείς εκ των πραγμάτων να παίξεις.

Σε θεωρητικό επίπεδο, θα ήθελε κάποιος, για παράδειγμα, πέντε παίκτες με το μέγεθος και την αμυντική ικανότητα του Κάιλ Χάινς, με τη δημιουργία του Σέρχιο Ροντρίγκεθ και το σουτ του Κάιλ Κούριτς. Πέντε τέτοιοι μαζί, που αλλάζουν σε όλα τα screen και ταιριάζουν απόλυτα στην επίθεση. Δεν μπορείς να βρεις όμως κάτι τέτοιο.

Πρέπει λοιπόν να προσαρμοστείς σε αυτό που έχεις, στα χαρακτηριστικά των παικτών σου. Όλοι προπονητές προσπαθούμε να το κάνουμε. Αν σου αρέσει να παίζεις με αλλαγές στην άμυνα, αλλά έχεις έναν αργό ψηλό, δεν μπορείς να το κάνεις. Θα πρέπει να παίξεις κάτι άλλο. Θα πρέπει να παίξεις πχ flat στο pick n roll, αν αυτός είναι καλός στο ριμπάουντ. Αν πάλι έχεις τον Κάιλ Χάινς στο "5" αλλά όλοι οι περιφερειακοί είναι undersized, τότε πάλι δεν μπορείς να αλλάξεις. Πρέπει να καταλάβεις τι είναι οι παίκτες σου, τα βασικά στοιχεία τους και να δημιουργήσεις πάνω σε αυτό το παιχνίδι σου, σε άμυνα και επίθεση.

Όλοι οι προπονητές θα θέλαμε να παίζουμε pick n roll, με τον ψηλό να καρφώνει την μπάλα με alley-oop. Μπορεί όμως ο ψηλός να μην είναι αλτικός, ή να έχει κακά χέρια (σ.σ.: στο πώς πιάνει την μπάλα). Μπορείς λοιπόν να στραφείς σε short roll για να δημιουργήσει, να πασάρει. Τι θέλω να πω με αυτό: είναι πολλά αυτά που μπορείς να κάνεις. Δεν πρέπει να είσαι δογματικός".

6. Το physicality ως βασικό ζητούμενο στην αγορά

"Όχι, όλα είναι σημαντικά κι έχουν την αξία τους. Το πιο δύσκολο για να βρεις στην EuroLeague είναι η ποιότητα. Μιλάω για την ποιότητα της δημιουργίας. Την αθλητικότητα μπορείς να την βρεις, αλλά αυτή σε συνδυασμό με την ποιότητα, την ικανότητα στην πάσα και το σουτ, τη δημιουργία και την εκτέλεση, είναι κάτι πολύ δύσκολο να το βρεις. Οπότε όχι δεν εστιάζω μόνο στην αθλητικότητα. Όλα έχουν την αξία τους".

7. Η φιλοσοφία και η προετοιμασία

"Θα ήθελα να έχω μια ομάδα που θα κερδίζει με έναν πόντο παραπάνω. Δεν έχω κάτι άλλο. Προφανώς θέλω να παίζω με υψηλή ένταση στην άμυνα, αλλά ταυτόχρονα να ελέγχω τον ρυθμό στην επίθεση. Μετά από ριμπάουντ, θέλω να τρέχω, αλλά μετά από καλάθι προτιμώ να ελέγχω το παιχνίδι. Να διαβάσω πώς θα επιτεθώ, πού, με ποιον παίκτη.

Τα plays που επιλέγω αφορούν τα χαρακτηριστικά των παικτών μου και της ομάδας μου. Είμαι προπονητής γιατί ξυπνάω το πρωί και προετοιμάζομαι, με την αίσθηση πως θα κερδίσω. Το θέμα είναι να βρω τον τρόπο να μεταδώσω τις πληροφορίες στους παίκτες μου, την ώρα που δουλεύουμε. Ταυτόχρονα όμως, πρέπει να αντιλαμβάνομαι ποια είναι η κατάσταση της ομάδας μου, η οποία μπορεί να έχει αυξομειώσεις στην απόδοσή της.

Οπότε πρέπει να αντιλαμβάνεσαι πάντα πώς είσαι κι εσύ ως ομάδα. Η τακτική σου λοιπόν δεν εξαρτάται μόνο από τον αντίπαλο, αλλά κι από τη δική σου αγωνιστική κατάσταση. Ο αντίπαλος, τα χαρακτηριστικά της ομάδας μου, η μετάδοση των πληροφοριών, η προπόνηση και ο έλεγχος του αγώνα είναι ο λόγος που είμαι προπονητής.

Όλα συνδέονται μεταξύ τους, το ένα οδηγεί στο άλλο. Σκέφτομαι ποια τακτική θα ακολουθήσω σε κάθε περίπτωση, ταυτόχρονα όμως πρέπει να υπολογίζω πού δουλεύω. Σε ποια χώρα και ομάδα είμαι. Δεν είναι το ίδιο να είσαι στη Βαρκελώνη και την Αθήνα. Στο τέλος της ημέρας παίζουμε για να το ευχαριστιέται ο κόσμος, να απολαμβάνει αυτό που του δίνεις στο γήπεδο".

8. Το mentality σε Παναθηναϊκό/Ολυμπιακό και η επίδραση των φιλάθλων

"Η υψηλή παραγωγικότητα σε πόντους δεν έχει να κάνει απόλυτα με τον αριθμό των κατοχών που έχεις σε κάθε αγώνα, δεν εξαρτάται μόνο από αυτό. Είναι ωραίο για όλους, να παίρνεις το ριμπάουντ και να σκοράρεις στον αιφνιδιασμό, είτε για δύο είτε για τρεις. Ή ακόμη να σκοράρεις με κάρφωμα. Σε όλο τον πλανήτη αρέσει αυτό το θέαμα.

Για έναν φίλαθλο στην Ελλάδα, που το mentality του πληθυσμού στη χώρα έχει να κάνει με τη μαχητικότητα και το να τα δίνει όλα σε ό,τι κάνει, να βγάζει πάθος, δεν είναι εύκολο να αποδεχθεί έναν παίκτη που είναι τεμπέλης στην άμυνα. Που δεν δουλεύει σαν τρελός στην άμυνα, έστω να προσπαθήσει. Δεν θα τον αποδεχθεί κανείς! Γιατί γι αυτούς, όταν αγωνίζεσαι με το σήμα του Παναθηναϊκού ή του Ολυμπιακού (αναφέρω αυτές τις ομάδες γιατί βρίσκονται στην EuroLeague), πρέπει να είσαι περήφανος γι αυτό και να το δείχνεις στην πράξη. Το mentality είναι διαφορετικό.

Σε άλλες ομάδες φτάνει απλά να κερδίζεις. Δεν έχει σημασία κάτι άλλο. Υπάρχουν ομάδες που ο κόσμος λειτουργεί σαν να είναι στο σινεμά, σαν να παρακολουθεί μια ταινία. Εκεί τους ενδιαφέρει μόνο όταν έρθει το τέλος, να έχει κερδίσει η ομάδα τους. Τότε η "ταινία" είναι ωραία. Δεν έχει σημασία κάτι άλλο. Το "όμορφο" σε αυτό έχει να κάνει με το "happy end". Δηλαδή τη νίκη.

Οπότε όλα εξαρτώνται κι από το πού είσαι και πού δουλεύεις. Επίσης ρόλο παίζει η εποχή. Θυμάμαι στο παρελθόν, υπήρχαν ομάδες που είχαν ως "σημαία" την επίθεση και το σκοράρισμα, αλλά τώρα δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην άμυνα από ποτέ. Παράλληλα, παίζει ρόλο κι η συνθήκη. Όταν έχεις κατακτήσει την EuroLeague αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, όλοι είναι πιο υπομονετικοί. Όταν όμως έχουν περάσει δέκα χρόνια που δεν έχεις πάρει κάτι, τότε το μόνο που απασχολεί είναι η νίκη".

9. Η πίεση στους προπονητές

"Να ξέρεις ότι σε αυτό το επίπεδο, η μεγαλύτερη πίεση που υπάρχει είναι αυτή που βάζουμε οι ίδιοι στον εαυτό μας. Θέλουμε να δουλεύουμε στη σωστή κατεύθυνση κάθε μέρα, σε κάθε προπόνηση ή αγώνα. Πρέπει να διαχειριστούμε πολλούς παίκτες, πολλούς συνεργάτες, πολύ κόσμο γύρω από την ομάδα. Αυτή είναι η πίεση. Γι αυτό είμαστε όμως προπονητές. Καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει και το αποδεχόμαστε.

Είναι ξεκάθαρο όμως πως αυτή η πίεση όμως δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτή που έχει πολύς κόσμος εκεί έξω. Κάνουμε αυτό που αγαπάμε. Σίγουρα όμως, αυτό που είπε ο Τσους Ματέο κι αυτό που συνέβη με τον Πάμπλο Λάσο είναι κάτι που έχει να κάνει με την πραγματικότητα. Λειτουργούμε κάτω από πολύ στρες. Υπάρχουν σημεία της σεζόν με πολύ μεγάλες δυσκολίες, που είναι δύσκολο να ξεπεράσεις τα προβλήματα. Κάποιες φορές είναι δύσκολο για τον κόσμο να αντιληφθεί το επίπεδο πίεσης που έχουμε.

Ξαναλέω όμως πως αυτό δεν έχει να κάνει με την πίεση που βιώνει καθημερινά ο κόσμος. Αυτό το επάγγελμα είναι διαφορετικό και ιδιαίτερο".

10. Η έννοια της "άσχημης νίκης" και η ήττα

"Εξαρτάται από το επίπεδο της ομάδας. Αν είσαι σε μια ομάδα του υψηλότερου επιπέδου, που έχει στόχο την κατάκτηση της EuroLeague, κάποιες ήττες είναι σημαντικές. Μπορεί να χάσεις έναν αγώνα, αλλά αυτό να σε βοηθήσει πάρα πολύ μακροπρόθεσμα. Να αντιληφθείς το πρόβλημα και να βρεις τον τρόπο για να κερδίσεις το επόμενο παιχνίδι.

Αλλά, την ίδια ώρα, όταν είσαι σε μια ομάδα του μεσαίου επιπέδου, όχι πολύ δυνατή πνευματικά, τότε μια ήττα μπορεί να φέρει την καταστροφή. Γιατί ίσως είναι δύσκολο να αντιδράσεις άμεσα και να κερδίσεις το επόμενο. Εξαρτάται από τη φυσιογνωμία της ομάδας. Στο υψηλό επίπεδο, το πιο σημαντικό παιχνίδι είναι αυτό μετά από μια ήττα. Γιατί πρέπει να κερδίσεις άμεσα. Αν κάνεις δύο σερί ήττες, όλα είναι πιο δύσκολα. Αν κάνεις τρεις σερί ήττες, τότε όλα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Αν κάνεις πέντε ήττες, είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις τρόπο να κερδίσεις ξανά.

Επομένως, στο υψηλότερο επίπεδο το πιο σημαντικό παιχνίδι είναι αυτό μετά από μια ήττα. Εκεί, πρέπει να αντιδράσεις άμεσα. Δεν μπορείς να μαζέψεις ήττες".

11. Τα social media και το κόκκινο χρώμα

"Φυσικά έχει αλλάξει, όπως αντίστοιχα έχει αλλάξει όλη η κοινωνία. Είμαστε μια κοινωνία που τα νέα παιδιά μπορούν να κάνουν σχεδόν τα πάντα, πατώντας ένα κουμπί, άρα παίρνουν το μήνυμα πως τα πάντα μπορούν να γίνουν άμεσα. Όταν θέλουν να φάνε, σκέφτονται πως μπορούν να πατήσουν ένα κουμπί και το φαγητό θα έρθει στο τραπέζι τους. Η κοινωνία αλλάζει πολύ, πρέπει ως προπονητές να το αντιληφθούμε.

Τα λόγια που χρησιμοποίησε ο Έτορε Μεσίνα σχετικά με τα η απόλυτη πραγματικότητα. Πρέπει όμως να προσαρμοστούμε. Δεν μπορούμε να λέμε πως στο παρελθόν όλα ήταν εύκολα και να μείνουμε εκεί. Πρέπει να προσαρμοστούμε στην πραγματικότητα, η οποία περνάει πολύ γρήγορα από μπροστά μας και περιλαμβάνει νέες καταστάσεις.

Οφείλουμε λοιπόν να είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τα νέα παιδιά, τους αθλητές μας, να καταλάβουν πως δεν είναι όλα τόσο σημαντικά. Παράλληλα, αυτό που δεν αλλάζει είναι πως ακόμη και σήμερα, ο δάσκαλος/καθηγητής στο σχολείο χρησιμοποιεί το κόκκινο χρώμα στο στυλό για να υποδείξει το λάθος στον μαθητή. Μεγαλώνουμε με αυτόν τον τρόπο, δεν μεγαλώνουμε με ένα εκπαιδευτικό σύστημα, όπου χρησιμοποιείται, για παράδειγμα, το πράσινο χρώμα για να μας δείξουν τι είναι σωστό. Όλα γίνονται με το κόκκινο.

Μπορεί ένας αθλητής να δώσει αξία και σημασία σε ένα αρνητικό σχόλιο στα social media

Τι θέλω να πω με αυτό; Μπορεί ένας αθλητής να έχει δύο χιλιάδες θετικά σχόλια στα social media του, αλλά υπάρχει ένα αρνητικό και δίνουν σημασία/αξία σε αυτό. Παραβλέπουν τα πολλά καλά και εστιάζουν στο ένα κακό, με αποτέλεσμα να εκνευρίζονται.

Πρέπει να καταλάβουμε πως δεν γίνεται να είμαστε αρεστοί σε όλους. Δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους στην καθημερινότητά μας, οπότε μην προσπαθείς να είσαι αρεστός σε όλους. Στην πραγματική ζωή, όταν είσαι δημόσιο πρόσωπο, αν κάνεις κάτι χαζό, πάνω - κάτω το 33% των ανθρώπων σε μισεί γι αυτό, το 33% των ανθρώπων σε αγαπάει και για το 33% πρέπει να δουλέψεις προκειμένου να μην σε συμπεριλάβει στη "μαύρη λίστα".

Αντίστοιχα, θα υπάρχει ένα ποσοστό ανθρώπων που θα είναι απέναντί σου γιατί παίζεις σε μια ομάδα που δεν υποστηρίζουν, για το πώς μιλάς, για το πώς είναι η εμφάνισή σου. Πρέπει να καταλάβουμε πως η ζωή είναι έτσι. Πόσα παιδιά έχουν ψυχολογικά προβλήματα επειδή έχουν θέματα μέσα σε μικρές κοινωνικές ομάδες; Κι αυτό γιατί θέλουν να είναι αρεστά σε όλους. Αυτό δεν γίνεται, δεν είναι εφικτό".

12. Το χρώμα στο στυλό του Τσάβι Πασκουάλ

(Γελάει) "Προσπαθώ να χρησιμοποιώ και τα δύο. Στους αγώνες το ίδιο, γιατί αν δεν δώσεις έμφαση σε ό,τι κάνεις καλά και δίνεις προσοχή μόνο στα λάθη (φυσικά αυτά είναι κομμάτι του αγώνα και πρέπει να τα χρησιμοποιήσεις για να μάθεις), τότε θα σταματήσεις να κάνεις καλά αυτά που έκανες μέχρι τότε. Οι παίκτες δεν πρέπει απλά να αντιληφθούν τι δεν δουλεύει, αλλά και τι δουλεύει για την ομάδα. Προσωπικά, προσπαθώ να χρησιμοποιώ και τα δύο στυλό, αν και κάποιες φορές φαίνεται πως χρησιμοποιώ μόνο το κόκκινο. Στα τάιμ άουτ ίσως επικρατεί περισσότερο το κόκκινο χρώμα, αλλά γι αυτό τα παίρνουμε".