Προσοχή στις απομιμήσεις θα 'λεγε κάποιος που θα έβλεπε όνομα και ιδιότητα γραμμένα σε κάποιο χαρτί. Προπονητής Ομπράντοβιτς δεν μπορεί να 'ναι άλλος από τον Ζέλικο. Το Σάσα δεν κουμπώνει δίπλα στο δημοφιλέστερο επώνυμο της σύγχρονης προπονητικής στην Ευρώπη. Πόσο μάλλον όταν και αυτός δηλώνει επαγγελματίας τους είδους, που μέσα σε μια νύχτα έβγαλε το σορτς και τα αθλητικά για να φορέσει κοστούμι και γραβάτα.

Μολαταύτα ο Σάσα Ομπράντοβιτς, στη δεύτερη θητεία του στη Μονακό (που την έφερε στα playoffs της EuroLeague κόντρα στον Ολυμπιακό) και ύστερα από 17 χρόνια στο απρόβλεπτο μετερίζι, έχει κερδίσει το δικαίωμα να συστήνεται ως μια ξεχωριστή οντότητα των παρκέ, χωρίς να κρύβεται από την παχιά σκιά του συνονόματου κόουτς κι ενός εκ των δασκάλων του. Έζησε, άλλωστε, μαζί του κάμποσα όταν ήταν ένας πολύ καλός, σχετικά ψηλός (1.96), κόμπο γκαρντ και του έγιναν βίωμα στο μυαλό και σημάδι στο λαιμό.

Ντούντα, Ζοτς και Πέσιτς

Ο Σάσα Ομπράντοβιτς ήταν διεθνής με την εθνική Γιουγκοσλαβίας που -αμέσως μετά τον εμφύλιο και την επιστροφή της στις διεθνείς διοργανώσεις- κατέκτησε σχεδόν τα πάντα, κυριαρχώντας για μια 8ετία: τρία χρυσά μετάλλια σε Ευρωμπάσκετ (1995, 1997, 2001), ένα αργυρό σε Ολυμπιακούς Αγώνες (1996) κι έναν παγκόσμιο τίτλο (1998, με τον ίδιο στους 9 πόντους μ.ο). Πρώτα με τον Ντούσαν Ίβκοβιτς, κατόπιν με τον Ζέλικο Ομπράντοβιτς και τέλος με τον Σβέτισλαβ Πέσιτς. "Ο καθένας είχε τις δικές του μεθόδους", έχει πει στο παρελθόν, υποστηρίζοντας με βεβαιότητα πως "αυτό που στο τέλος μετράει είναι τι βγαίνει από αυτό".

Αν πάντως έπρεπε με το ζόρι να επιλέξει ένα και μόνο στοιχείο που αφομοίωσε από τη χρόνια συνεργασία του με τους μεγάλους της σέρβικης σχολής, αυτό θα ήταν η προσαρμοστικότητά του. "Από τον Ζέλικο έμαθα να είσαι ευέλικτος όταν επεξεργάζεσαι τις τακτικές. Μου αρέσει όταν κάποιος έχει μια ιδέα ή μια καλή πρόταση. Βέβαια υπάρχει μικρότερο περιθώριο ευελιξίας στην άμυνα παρά στην επίθεση".

Με τον Ντούντα, άλλωστε, η σχέση τους είχε πληγεί αφότου στο Ευρωμπάσκετ του 1995 τσακώθηκαν στ’ αποδυτήρια με τον Σάσα Τζόρτζεβιτς. "Τάχθηκε με το μέρος του και ήταν άδικο. Ήμουν πολύ θυμωμένος, γιατί ο Τζόρτζεβιτς δεν μού φέρθηκε σωστά. Είχαμε κερδίσει, αλλά όλοι έβλεπαν πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Στην επόμενη προπόνηση, πριν από τα προημιτελικά, ο Ίβκοβιτς με επέκρινε μπροστά στην ομάδα. Απογοητεύτηκα, αλλά δεν είπα τίποτα. Αργότερα ήρθε κοντά μου και είπε ότι είχα δίκιο. Ήμουν ο ένοχος μπροστά στην ομάδα, αλλά στις συνομιλίες μας ήταν σαν να μην είχε συμβεί κάτι".

Μεγαλώνοντας σε περιβάλλον με σκληρές αρχές

Ο Ομπράντοβιτς άκουγε και δεν μιλούσε. Πίστευε στην ιεραρχία κι εξακολουθεί να την υπερασπίζεται. Έχει κώδικες τιμής που τηρεί. Την πειθαρχία εντός ομάδας δεν την διαπραγματεύεται με κανέναν και για τίποτα. "Πάντα προσπαθούσα να στηρίζω τους προπονητές και να καταλάβω τι ακριβώς θέλουν". Είχε γνώμη, την έλεγε όταν θεωρούσε ότι θα βοηθήσει, αλλά γενικά υιοθετούσε κι εφάρμοζε τη γραμμή.

Έμαθε έτσι. Η μητέρα του ήταν γυμνάστρια και, μεγαλώνοντας στο Βελιγράδι των 70s, γρήγορα μπήκε σε αυτή την κάψουλα διαμόρφωσης χαρακτήρα. Πρώτα έπαιξε ποδόσφαιρο, αλλά "τα παιδιά ήταν πάρα πολλά και δεν έβρισκα θέση". Μετά ήρθε το μπάσκετ, μέσω των δοκιμαστικών στη Ραντνίτσκι κι ακολούθως στον Ερυθρό Αστέρα με τον οποίο έχει πλέον ταυτιστεί, επιμένοντας ως σήμερα πως "δεν θα μπορούσα ποτέ να προπονήσω την Παρτίζαν. Αυτό το ξέρουν όλοι".

Η διαπαιδαγώγηση που έλαβε, στο σπίτι και στο γήπεδο, έπλασαν μέρα με τη μέρα το άκαμπτο μπασκετικό προφίλ του. Απαιτητικό, αυστηρό, σχεδόν αυταρχικό. "Μάθαμε ότι η ήττα δεν είναι αποδεκτή, ότι οι παίκτες οφείλουν να είναι πρόθυμοι να κάνουν αυτό που χρειάζεται για να κερδίσουν". Πριν το 2005, στα 36 του πια, περάσει την πλάγια γραμμή και δίχως χρονοτριβή από παίκτης γίνει προπονητής είχε αγωνιστεί σε Λιμόζ (ως αντι-Ζντοβτς που ήρθε στον Ηρακλή χωρίς να ανταποκριθεί), Άλμπα (πήρε Κόρατς), Ρόμα, Μπουντούτσνοστ και Κολωνία.

Οι καβγάδες με τους παίκτες

Η φωνή δεν έλειπε ποτέ από τις ομάδες που δούλεψε έκτοτε (Κολωνία, Κίεβ, Τούροβ, Ντόνετσκ, Άλμπα, Λοκομοτίβ Κουμπάν, Μονακό, Ερυθρό Αστέρα, Μονακό), παλεύει μέχρι σήμερα να κοντρολάρει τον εκνευρισμό που τον κατακλύζει όταν βλέπει να μην ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του. Τα αβίαστα λάθη δεν είναι ποτέ ανεκτά. "Δεν πρόκειται να περιμένω τρία ή τέσσερα από αυτά πριν αντιδράσω, ο πήχης είναι ψηλότερα από κάτι τέτοιο".

Οι καβγάδες με παίκτες του έχουν υπάρξει ομηρικοί. Ο Άλεξ Ρένφρο, όταν συνυπήρξαν στην Άλμπα, είχε γίνει αποδέκτης του θυμού του και είχε απαντήσει με δική του έκρηξη. Οι δυο τους αλληλοσπρώχτηκαν σε τάιμ άουτ, προτού επέμβουν οι υπόλοιποι και σώσουν τη δημόσια εικόνα τους. "Πρέπει να έχεις το θάρρος να προκαλείς συγκρούσεις".

Κρίσεις, τεχνητές ή μη. Ο Κλιφ Χάμοντς το είχε αντιληφθεί επίσης. Όπως και ο Τζαμέλ ΜακΛιν. "Είναι δική μου απόφαση το ποιος παίζει και ποιος χρειάζεται διάλειμμα και οι παίκτες πρέπει να το αποδέχονται".

Ο Ομπράντοβιτς στέκεται πολύ συχνά με τα χέρια στις τσέπες για να μετριάζει τις απότομες κινήσεις που μπορεί να παρεξηγηθούν, επιμένει όμως ότι "είναι πολύ περίεργο όταν ένας προπονητής παρακολουθεί απλώς με σταυρωμένα τα χέρια και στέκεται στο περιθώριο". Διότι "αν θέλεις να χτίσεις αυτοπεποίθηση πρέπει να βάλεις τον παίκτη σε άβολες καταστάσεις. Πρέπει να είναι όλοι τους συγκεντρωμένοι και πιο συγκεντρωμένοι. Πρέπει να τους δώσει την κατεύθυνση".

Γνωρίζει ότι με τέτοια στάση διακινδυνεύει να «χάσει» έναν παίκτη του, ότι "πρόκειται για μια λεπτή γραμμή" που την έχει ξεπεράσει κάποιες φορές, αλλά δεν παζαρεύει την άποψη πως "δεν μπορείς να παίξεις επαγγελματικό μπάσκετ μόνο για πλάκα". Ο ίδιος σίγουρα δεν σπάει όταν εργάζεται και θυσιάζει τον εαυτό του σε μια αποστολή.

Είναι ισχυρογνώμων, είναι οξύθυμος, είναι φωνακλάς, καθώς "όποιος θέλει να νικήσει, βγάζει συναίσθημα. Υπάρχει διαφορά από το να φωνάζεις και να μην λες τίποτα. Δεν ουρλιάζω μόνο και μόνο για να ουρλιάξω". Τα ντεσιμπέλ που εκπέμπουν οι χορδές του λαιμού του σπάνε τα τύμπανα των παικτών του, μα, όπως έχει πει, "είναι απλώς ταπεραμέντο".

Υποστηρίζει ότι "αν έχεις χτίσει μια σχέση, ο παίκτης καταλαβαίνει αν αντιδράς υπερβολικά". Δεν αποκλείει να 'ναι και κατάλοιπο βαλκανικής καταγωγής, "ίσως από εκεί να πηγάζει το μαχητικό πνεύμα" του. Τον στόχο του τον πετυχαίνει πάντως (δύο πρωταθλήματα και τέσσερα κύπελλα Γερμανίας, πρωτάθλημα Ουκρανίας, κυπελλούχος Ρωσίας).

Άλλος Ομπράντοβιτς στο σπίτι

Όχι ότι δεν έχει κάνει προσπάθειες να ρίξει τους τόνους, να καλμάρει και να μοιάσει περισσότερο στον σύζυγο και μπαμπά Σάσα, που σπανίως ακούγεται στο σπίτι μιλώντας χαμηλόφωνα, διότι "στο σπίτι δεν βρίζουμε ποτέ". Κάνοντας τη γυναικά του ν' απορεί ποιον από τους… δύο άνδρες περνά τη ζωή της. Κάποτε ο Ομπράντοβιτς είχε επισκεφτεί αθλητικό ψυχολόγο. Αναγνωρίζοντας τη ροπή του στις εντάσεις, του ζήτησε να του συστήσει μια φόρμουλα διαχείρισης θυμού. Ως άλλος Άνταμ Σάντλερ έψαχνε τον δικό του Τζακ Νίκολσον. Ο ειδικός "με κοίταξε και μου είπε ότι δεν πρόκειται να λειτουργήσει".

Μειδίασε. Αρκέστηκε, ως αντίδοτο, στον διπλό εσπρέσο που του αρέσει ν' απολαμβάνει καθημερινά. Γιατί αυτός είναι ο προπονητής Σάσα Ομπράντοβιτς. Ο πιο ακριβοπληρωμένος κόουτς στο γαλλικό μπάσκετ με απολαβές που αγγίζουν τις 30.000 ευρώ μηνιαίως - ίσως και παραπάνω μετά τη συμφωνία με τη διοίκηση (που γνωρίζει από τα χρόνια του στην Ντόντετσκ) για την παραμονή του στη Μονακό ως το καλοκαίρι του 2023. Ως ανταμοιβή για το γεγονός ότι "πριν από την άφιξή του δεν μπορούσαμε να παίξουμε έτσι" - όπως εξήγησε ο Ντονάτας Μοτιεγιούνας.

Στο ΣΕΦ ο Σέρβος προπονητής θα είναι η λάβα σ' ένα ενεργό ηφαίστειο που θα κοχλάζει από το τζάμπολ. Κι όποιος αντέξει.