Ρομάι και Πάσπαλι στο SPORT 24
Οι Ρομάι και Πάσπαλι μέσω του SPORT 24 ταξιδεύουν 22 χρόνια πίσω στο χρόνο στον "άθλο του '87" (vid)
Ο Φερνάντο Ρομάι στο SPORT 24
O Ισπανός "Γκρισίνο" θυμάται το Ευρωμπάσκετ του ’87. "Η ελληνική ομάδα του ’87 υπήρξε σταθμός στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ, το ίδιο και ο κόσμος στις κερκίδες του ΣΕΦ".
Ο Φερνάντο Ρομάι σφράγισε με την παρουσία του στη "furia roja" την πρώτη χρυσή εποχή του ισπανικού μπάσκετ σε επίπεδο εθνικών ομάδων, αποτελώντας το συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε δυο γενιές, αυτή των «παλαιών» Μπράμπεντερ, Κορμπαλάν, Τσίτσο Σιμπίλιο, Ντε λα Κρουθ, Ιτουριάγα, Χιμένεθ και Σαν Επιφάνιο με τους νεότερους Βιγιακάμπα, Σολοθάμπαλ, Φεράν, Μοντέρο, Μαρτίν και Αρθέγκα, πάντα υπό την καθοδήγηση του συγχωρεμένου Αντόνιο Ντίαθ Μιγκέλ.
Η ομάδα αυτή δέσποσε στα μπασκετικά δρώμενα της δεκαετίας του ’80, διαμορφώνοντας και τελειοποιώντας τα βασικότερα χαρακτηριστικά του σύγχρονου ισπανικού μπάσκετ, την ταχύτητα και τον αιφνιδιασμό. Κορυφαίες της στιγμές υπήρξαν η κατάκτηση του ασημένιου μεταλλίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες, όταν και ηττήθηκε στον τελικό της διοργάνωσης από τις ΗΠΑ των Τζόρνταν, Γιούιν, Μάλιν και Πέρκινς και το ασημένιο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ του 1983 στη Ναντ της Γαλλίας, πίσω από την Ιταλία των Μενεγκίν, Μαρτζοράτι, Ρίβα και Μπρουναμόντι.
Ο Ρομάι, ο γίγαντας των 2.13 μ. με τις ατσούμπαλες κινήσεις και το απίστευτο 57 νούμερο (!) στα παπούτσια, αντιμετώπισε πάμπολλες φορές στην καριέρα του τη δική μας "αράχνη", τον Παναγιώτη Φασούλα. Επικοινωνήσαμε μαζί του και του ζητήσαμε να ξετυλίξει το κουβάρι των αναμνήσεών του από τη μεγάλη γιορτή του ελληνικού μπάσκετ, το Ευρωμπάσκετ της Αθήνας, όταν η παρέα "του Γκάλη, του Γιαννάκη και των άλλων παιδιών" κατέκτησε το χρυσό, γνωρίζοντας όμως στην πρώτη φάση μια μεγάλη ήττα από την Εθνική Ισπανίας με 17 πόντους διαφορά (89-106).
Ο Φερνάντο, που σήμερα στα 50 του χρόνια εργάζεται ως σχολιαστής στην TVE (κρατική ισπανική τηλεόραση), δέχτηκε πρόθυμα να θυμηθεί για το SPORT 24 εκείνες τις μέρες που έβγαλαν όλη την Ελλάδα στους δρόμους.
Το ισπανικό στιλ
"Το Ευρωμπάσκετ του ’87 μου φέρνει στο μυαλό ευχάριστες αναμνήσεις. Ήταν ένα τουρνουά στο οποίο πραγματοποιήσαμε καλές εμφανίσεις, κατακτώντας μια τιμητική 4η θέση στο τέλος και βέβαια ήμαστε η μοναδική ομάδα (εξαιρώ την άδικη νίκη των Σοβιετικών στην α’ φάση, αφού όλοι θυμόμαστε ότι στην ουσία ήταν ένα δώρο των διαιτητών) που κατάφερε να νικήσει κατά κράτος τη διοργανώτρια και μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης Ελλάδα.
Η δική μας ομάδα βρισκόταν τότε σε μια διαδικασία ανανέωσης, αφού οι παλιοί Μπάμπεντερ, Κορμπαλάν, Ντε λα Κρουθ και Ιτουριάγα είχαν σταματήσει από την Εθνική και στη θέση τους είχαν έρθει νέοι, φιλόδοξοι και ταλαντούχοι παίκτες όπως ο Σολοθάμπαλ, ο Φεράν, ο Μοντέρο και ο Βιγιακάμπα. Αυτό που δεν άλλαξε βέβαια, ήταν το αγωνιστικό στιλ μας, που στηριζόταν στη σφιχτή, συλλογική άμυνα, με στόχο το κλέψιμο και τον αγαπημένο μας αιφνιδιασμό.
Οι εντολές τότε – όπως και πάντα – του Ντίαθ Μιγκέλ ήταν η εξής μία: Τρέξτε σαν τρελοί, τρέξτε, τρέξτε, τρέξτε! Και όλοι ακολουθούσαν τη συγκεκριμένη εντολή, εκτός ίσως από μένα που οι επιστροφές μου ήταν αρκετά αργές και έβγαζαν τον κόουτς από τα ρούχα του (γέλια)! Οι υπόλοιποι παίκτες όμως ήταν πραγματικές σφαίρες, κυρίως δε οι περιφερειακοί που συνεργάζονταν άψογα με τον κατεξοχήν σκόρερ Έπι και με το πιο γρήγορο τότε τεσσάρι της ηπείρου, τον Αντρές Χιμένεθ, τον οποίο ο Ντίαθ αποκαλούσε «Γουόρθι» της Ευρώπης!".
Ο αγώνας Ισπανίας – Ελλάδας
"Θυμάμαι τη θεωρία που μας είχε κάνει πριν τον αγώνα με τους Έλληνες ο Ντίαθ Μιγκέλ. Τα πράγματα είναι απλά, μας είχε πει, αν τους δώσετε την ευκαιρία να απλώσουν το παιχνίδι τους και να πάνε σε αργές, οργανωμένες επιθέσεις και αν τους παίξετε man to man, τότε χαθήκαμε όλοι μαζί. Ο Γκάλης θα βάλει 50 πόντους, ο Γιαννάκης άλλους 30 και οι υπόλοιποι θα γελάνε μαζί μας!
Ο μόνος τρόπος να τους προβληματίσουμε, θα είναι οι ζώνες και το διαρκές τρέξιμο, τόσο στην άμυνα όσο και στην επίθεση. Μην ξεχνάτε ότι είναι κουρασμένοι από την χθεσινή υπερπροσπάθεια (σ.σ. είχε προηγηθεί η πρώτη νίκη μας επί της Γιουγκοσλαβίας) και γι’ αυτό έχουμε ένα λόγο παραπάνω να τους τρέξουμε. Άρα λοιπόν τα γνωστά, σκληρή άμυνα και τρέξιμο του θανατά! (γέλια)
Εγώ, θυμάμαι, το προηγούμενο βράδυ είχα κοιμηθεί στο ξενοδοχείο με το air condition ανοιχτό και είχα ξυπνήσει με μια ψύξη άνευ προηγουμένου. Δεν μπορούσα να μετακινήσω το κεφάλι μου ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Λίγο πριν την έναρξη του αγώνα και ενώ είχε ολοκληρωθεί ο δικός μας Εθνικός ύμνος, με φώναξαν από τον πάγκο, μου είπαν να καθίσω και μου κάρφωσαν στο λαιμό μια ένεση από αυτές που βλέπεις στα κινούμενα σχέδια! Τόσο μεγάλη ήταν!
Μέσα σε δευτερόλεπτα ένιωσα να μουδιάζει τελείως ο πόνος, αλλά ήταν τελείως σουρεαλιστική η αίσθηση! Να παιανίζει ο ελληνικός Εθνικός ύμνος, να σείεται κυριολεκτικά το γήπεδο, εγώ να είμαι σα ναρκωμένο άλογο και να ξέρω ότι σε λίγο θα έχω μπροστά μου τον Φασούλα!
Τι άλλο θα μπορούσε να μου τύχει άραγε, σκεφτόμουν την ώρα του τζάμπολ! Τελικά όλα πήγαν κατ’ ευχή, οι συμπαίκτες μου έτρεχαν σα μουρλοί επί 40 λεπτά, νικήσαμε άνετα με ένα ρεσιτάλ αιφνιδιασμών και εγώ γλίτωσα πολύ φτηνά από τις δαγκάνες του Φασούλα!"
(πολλά γέλια).
Η ελληνική ομάδα
"Θεωρώ ότι η ελληνική ομάδα του ’87 υπήρξε σταθμός στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι μια άσημη μέχρι τότε χώρα ανέβηκε στην κορυφή, ούτε και ότι έσπασε – για να μην πω τσάκισε – την ηγεμονία των Σοβιετικών και των Γιουγκοσλάβων που εναλλάσσονταν συνήθως στην 1η θέση του βάθρου. Η μεγαλοσύνη αυτής της ομάδας ήταν το εκπληκτικό και θεαματικό μπάσκετ που έπαιξε, μην αφήνοντας καμία αμφισβήτηση για το ποιος ήταν ο καλύτερος σε αυτή τη διοργάνωση.
Φυσικά και θυμάμαι όλους σχεδόν τους παίκτες της Εθνικής σας. Όμως θέλω να σταθώ σε 3 από αυτούς. Καταρχήν ο Νίκος Γκάλης. Δεν έχω δει στη ζωή μου μεγαλύτερο σκόρερ και πολύ δύσκολα θα βρεθεί κάποιος να τον ξεπεράσει στο μέλλον. Αλλά και ο τρόπος που έδινε ασίστ ήταν φοβερός. Ο Γκάλης είναι κατά τη γνώμη μου ο πιο ολοκληρωμένος παίκτης στο "ασόδυο" σε ολόκληρη την ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ.
Μετά ακολουθεί ο Γιαννάκης, με τον οποίο είχαμε παράλληλη πορεία από τις μικρές Εθνικές. Τι να πρωτοπεί κανείς για αυτόν... κορυφαίος αμυντικός, σουτέρ, οργανωτής, μαχητής, αρχηγός, προσωπικότητα, τα πάντα. Και μαζί τους ο Φασούλας.
Ένας αέρινος πίβοτ που παρότι ήταν τόσο αδύνατος, διέθετε μια τρομερή αίσθηση του παιχνιδιού. Από τους ψηλούς με το καλύτερο timing στα κοψίματα και με την κίνηση κατατεθέν της μισής στροφής και του ψηλοκρεμαστού σουτ. Απίστευτη εγκεφαλική παρουσία μέσα στη ρακέτα.
Αν θα έπρεπε να παρομοιάσω με κάτι αυτή τη μεγάλη τριάδα, θα έλεγα ότι σε μια ταινία γουέστερν ο Γκάλης ήταν αυτός που κράταγε τη σημαία οδηγώντας το στρατό, ο Γιαννάκης ήταν αυτός που με την τρομπέτα του έδινε τον τόνο στους υπόλοιπους για τη μάχη και ο Φασούλας ήταν ο σερίφης που σήκωνε το χέρι για να σταματήσει τους παράνομους. Και δυστυχώς, ανάμεσα σε αυτούς ήμουν κι εγώ!" (γέλια)
Ο κόσμος στις κερκίδες και ο τελικός
"Κάτι ακόμα που θέλω να αναφέρω, είναι ο κόσμος που βρέθηκε στις κερκίδες του γηπέδου όπου έγιναν οι αγώνες. Νομίζω ότι η παρουσία τους έγινε σημείο αναφοράς για το κοινό του σύγχρονου ευρωπαϊκού μπάσκετ την τελευταία εικοσαετία.
Ποτέ μέχρι τότε σε μια τόσο μεγάλη σε διάρκεια και σημασία διοργάνωση, δεν είχαμε δει τέτοιας έκτασης και έντασης εκδηλώσεις υποστήριξης σε μια ομάδα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την κερκίδα του τελικού. Είχαμε παρακολουθήσει όλη η ομάδα μαζί το παιχνίδι της Ελλάδας με τη Σοβιετική Ένωση και είχαμε μείνει άφωνοι από τη βοήθεια των φιλάθλων.
Και βέβαια, κλείνοντας, να πω ότι το ματς του τελικού ήταν ένα σούπερ παιχνίδι. Υπάρχουν ωραία παιχνίδια, υπάρχουν άριστα παιχνίδια και υπάρχουν σούπερ παιχνίδια. Ο τελικός του Ευρωμπάσκετ του ’87 ήταν ένα από αυτά. Τέτοιο ταλέντο μαζεμένο πάνω στο παρκέ, τέτοια διακύμανση, τέτοιο σασπένς, τέτοιο come back των Ελλήνων στο τέλος, τέτοιο θρίλερ στην παράταση, τέτοια δικαίωση με τη νίκη και τέτοια αποθέωση από ολόκληρη τη χώρα. Μεγαλειώδες, μοναδικό...!"
Ο Ζάρκο στο SPORT 24
Ο Ζάρκο έβαλε τα δυνατά του και αφού μπήκε στη μηχανή του χρόνου ταξίδεψε 22 χρόνια πίσω, φρεσκάροντας τη μνήμη μας για το γεγονός που άλλαξε την πορεία του ελληνικού μπάσκετ, το Eurobasket 1987 της Αθήνας. "Δεν θα ξεχάσω την προσέλευση των Ελλήνων σε όλη τη διάρκεια του τουρνουά. 20.000 θεατές στο ΣΕΦ εκείνη την εποχή, ήταν σα να λέμε τώρα... 40.000!", εκμυστηρεύτηκε ο βετεράνος άσος, που τότε ήταν 21 ετών.
Από την πρώτη στιγμή που δέχτηκε το τηλεφώνημα του SPORT 24 και άκουσε ελληνική φωνή, ο "Ζάρκο" ήταν απίστευτα ζεστός. Ρώτησε να μάθει λεπτομέρειες για τα τεκταινόμενα στη χώρα μας (για τα περισσότερα ήταν ενήμερος, άλλωστε μέχρι πριν από έναν χρόνο διατηρούσε διαμέρισμα στη Γλυφάδα), επέμεινε αρκετές φορές επαναλαμβάνοντας το ερώτημα "από υγεία καλά;" (στην Αθήνα είχε υποστεί το πρώτο από τα δύο εμφράγματα παίζοντας... ποδόσφαιρο με φίλους του τον Μάρτιο του 2001) και φυσικά ήταν πρόθυμος να μοιραστεί μαζί μας τις ισχυρότερες αναμνήσεις του από το Ευρωμπάσκετ του 1987.
"Πάνε και... 22 χρόνια, έτσι;", υπέβαλε το ρητορικό ερώτημα σε άπταιστα ελληνικά, όπως και καθετί που μας είπε κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας με το Βελιγράδι. Τι κάνει στη σερβική πρωτεύουσα; "Είμαι ο ένας από τους δύο αντιπροέδρους της Σερβικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Πρόεδρος είναι ο Βλάντε Ντίβατς και όλοι μαζί τρέχουμε. Ξέρεις, αυτές οι θέσεις έχουν υποχρεώσεις", εξήγησε ο Ζάρκο και κόντεψε να μας πιάσει... κατάθλιψη που εμείς δεν έχουμε αξιοποιήσει ούτε ένα από τα ιερά τέρατα του ελληνικού μπάσκετ σε κάποιο υψηλόβαθμο πόστο. Ο Γκάλης (ηθελημένα ή άθελα) είναι εξαφανισμένος. Ο Γιαννάκης εργάζεται ως προπονητής. Ο Φασούλας είναι Δήμαρχος Πειραιά, ο Χριστοδούλου ποιός ξέρει...
Τέλος πάντων. " Αυτό που μας είχε κάνει τρομερή έκπληξη ήταν η προσέλευση του κόσμου στο ΣΕΦ. 20.000 τότε ήταν σαν να λέμε τώρα... 40.000", μας είπε με θαυμασμό ο παλαίμαχος άσος. "Ειλικρινά, δεν περιμέναμε να αντικρίσουμε αυτό το θέαμα στις κερκίδες. Γιατί για μας ήταν θέαμα να βλέπεις τόσο κόσμο κρεμασμένο σε κάθε γωνιά του γηπέδου να ουρλιάζει... ‘Ελλαδάρα ολέ’.
Να ξέρεις ότι ειδικά εμείς οι πιο νέοι (εκείνη τη χρονιά είχε αρχίσει η μεγάλη ανανέωση στην εθνική Γιουγκοσλαβίας και το πάντρεμα των Τζόρτζεβιτς, Πάσπαλιε, Ντίβατς, Ράτζα, Κούκοτς με κάποιους πιο παλιούς όπως ο Γκρμπόβιτς, ο Ράντοβιτς, ο Ραντοβάνοβιτς, ο Τσβετίτσιανιν) επηρεαστήκαμε αρκετά από τον κόσμο. Δεν καταφέραμε να διαχειριστούμε όλη αυτή την πίεση που δημιουργούσε το ΣΕΦ"
, παραδέχθηκε ο Πάσπαλιε, ο οποίος αργότερα θα φορούσε τη φανέλα του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού, του Πανιωνίου και του Αρη.
"Δεν ήμασταν έτοιμοι..."
Αυτό το βίωσε ιδιαίτερα στον ιστορικό ημιτελικό Ελλάδας – Γιουγκοσλαβίας που ανέδειξε νικήτρια τη μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης οικοδέσποινα. "Και τα δύο παιχνίδια με την Ελλάδα τα θυμάμαι (στην πρώτη φάση η Ελλάδα νίκησε 84-78, ο Γκάλης πέτυχε 44 και ο Πάσπαλιε 24 πόντους). Ειδικά στον ημιτελικό είχαμε ξεκινήσει πολύ καλά.
Προηγηθήκαμε με δέκα πόντους στο ημίχρονο, αλλά δεν αντέξαμε και χάσαμε τη διαφορά και μαζί την πρόκριση στον τελικό. Να ξέρεις, όμως, ότι σε εκείνο το ματς η Ελλάδα απέδειξε ότι δεν είχε μόνο τον Γκάλη, αλλά ότι ήταν ομάδα, ότι μπορούσαν και οι υπόλοιποι να προσφέρουν", είπε ο Ζάρκο εξαίροντας το ομαδικό πνεύμα και την αυταπάρνηση που κυριαρχούσε την πρωταθλήτρια Ευρώπης του 1987.
Πραγματικά, στον ημιτελικό με τους "πλάβι" ο Νικ δεν ήταν μόνος του. Πέτυχε 30 πόντους, αλλά είχε ανεπανάληπτη συμπαράσταση από τον Φάνη (18 π.), τον Γιαννάκη (14 π.), τον Φασούλα (11 π.).
"Και τον Ανδρίτσο!", μας προλαβαίνει ο Πάσπαλιε θυμίζοντας τους 8 καθοριστικούς πόντους του νυν γενικού διευθυντή της ΚΑΕ Πανιώνιος. "Χάσαμε γιατί δεν ήμασταν έτοιμοι να σταματήσουμε όχι μόνο τον Γκάλη και τους υπόλοιπους Ελληνες, αλλά αυτή τη λαοθάλασσα. Το ξαναλέω ότι τέτοιο κόσμο δεν είχαμε ξαναδεί ποτέ σε γήπεδο μπάσκετ.
Αυτό συζητούσαμε στα δωμάτια του ‘Χανδρής’, όπου έμενε η αποστολή μας. Δεδομένου ότι ο συχωρεμένος ο Τσόσιτς μας έβαζε κάθε φορά σε διαφορετικά δωμάτια, νομίζω ότι εκείνες τις 15 ημέρες στην Αθήνα, ήμουν συγκάτοικος του Ντίβατς. Δεν είμαι σίγουρος"
, συμπλήρωσε ο Ζάρκο επηρεασμένος από το πέρασμα των χρόνων και αναφέρθηκε στον τελικό της Ελλάδας με τη μεγάλη Σοβιετική Ενωση.
"Μετά τα πρώτα παιχνίδια, όλοι είχαμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε ότι οι Ελληνες δύσκολα θα μπορούσαν να χάσουν στο γήπεδό τους. Αυτό επιβεβαιώθηκε στον τελικό, ο οποίος θυμάμαι ήταν δραματικός και κρίθηκε με τις βολές του Καμπούρη στην παράταση.
Ηταν μεγαλειώδες αυτό που κατάφερε τότε η εθνική Ελλάδος, η οποία είχε και συνέχεια, καθώς δύο χρόνια αργότερα πήρε το ασημένιο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ του Ζάγκρεμπ. Και για μας, όμως, άρχισε η κυριαρχία, αφού κατακτήσαμε τρία χρυσά μετάλλια
(1989, 1991, 1995, 1997), καθώς και το παγκόσμιο πρωτάθλημα στην Αργεντινή το 1990, για να έλθουν και άλλες διακρίσεις αργότερα (Μουντομπάσκετ 1998, 2002)", θυμάται ο σπουδαίος άσος.
"Ήταν ορόσημο"
Εν κατακλείδι, "το 1987 ήταν ορόσημο για το ελληνικό μπάσκετ, γιατί τότε το άθλημα πήρε το σωστό δρόμο. Ασχολήθηκε ο κόσμος με το ελληνικό πρωτάθλημα και τα επόμενα χρόνια ήλθαν στην Ελλάδα μεγάλοι παίκτες από το εξωτερικό.
Σε αυτή την έκρηξη, βέβαια, έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν ήταν ό,τι καλύτερο εκείνη την εποχή, ενώ το Ευρωμπάσκετ είχε αρχίσει να δημιουργεί πολλούς νέους φιλάθλους και εκατοντάδες μπασκετμπολίστες, που αρκετοί κάνουν σημαντική καριέρα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα ήλθα και εγώ στη χώρα σας, όπου αγωνίστηκα επτά χρόνια, μια ολόκληρη ζωή. Να είσαι, λοιπόν, καλά που μου θύμισες όλα αυτά"
, μας είπε με νοσταλγία στον επίλογο της κουβέντας ο Ζάρκο και μας αποχαιρέτισε...
Ταξίδι στο χρόνο
O Ισπανός "Γκρισίνο" θυμάται το Ευρωμπάσκετ του ’87. "Η ελληνική ομάδα του ’87 υπήρξε σταθμός στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ, το ίδιο και ο κόσμος στις κερκίδες του ΣΕΦ".
Ο Φερνάντο Ρομάι σφράγισε με την παρουσία του στη "furia roja" την πρώτη χρυσή εποχή του ισπανικού μπάσκετ σε επίπεδο εθνικών ομάδων, αποτελώντας το συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε δυο γενιές, αυτή των «παλαιών» Μπράμπεντερ, Κορμπαλάν, Τσίτσο Σιμπίλιο, Ντε λα Κρουθ, Ιτουριάγα, Χιμένεθ και Σαν Επιφάνιο με τους νεότερους Βιγιακάμπα, Σολοθάμπαλ, Φεράν, Μοντέρο, Μαρτίν και Αρθέγκα, πάντα υπό την καθοδήγηση του συγχωρεμένου Αντόνιο Ντίαθ Μιγκέλ.
Η ομάδα αυτή δέσποσε στα μπασκετικά δρώμενα της δεκαετίας του ’80, διαμορφώνοντας και τελειοποιώντας τα βασικότερα χαρακτηριστικά του σύγχρονου ισπανικού μπάσκετ, την ταχύτητα και τον αιφνιδιασμό. Κορυφαίες της στιγμές υπήρξαν η κατάκτηση του ασημένιου μεταλλίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες, όταν και ηττήθηκε στον τελικό της διοργάνωσης από τις ΗΠΑ των Τζόρνταν, Γιούιν, Μάλιν και Πέρκινς και το ασημένιο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ του 1983 στη Ναντ της Γαλλίας, πίσω από την Ιταλία των Μενεγκίν, Μαρτζοράτι, Ρίβα και Μπρουναμόντι.
Ο Ρομάι, ο γίγαντας των 2.13 μ. με τις ατσούμπαλες κινήσεις και το απίστευτο 57 νούμερο (!) στα παπούτσια, αντιμετώπισε πάμπολλες φορές στην καριέρα του τη δική μας "αράχνη", τον Παναγιώτη Φασούλα. Επικοινωνήσαμε μαζί του και του ζητήσαμε να ξετυλίξει το κουβάρι των αναμνήσεών του από τη μεγάλη γιορτή του ελληνικού μπάσκετ, το Ευρωμπάσκετ της Αθήνας, όταν η παρέα "του Γκάλη, του Γιαννάκη και των άλλων παιδιών" κατέκτησε το χρυσό, γνωρίζοντας όμως στην πρώτη φάση μια μεγάλη ήττα από την Εθνική Ισπανίας με 17 πόντους διαφορά (89-106).
Ο Φερνάντο, που σήμερα στα 50 του χρόνια εργάζεται ως σχολιαστής στην TVE (κρατική ισπανική τηλεόραση), δέχτηκε πρόθυμα να θυμηθεί για το SPORT 24 εκείνες τις μέρες που έβγαλαν όλη την Ελλάδα στους δρόμους.
Το ισπανικό στιλ
"Το Ευρωμπάσκετ του ’87 μου φέρνει στο μυαλό ευχάριστες αναμνήσεις. Ήταν ένα τουρνουά στο οποίο πραγματοποιήσαμε καλές εμφανίσεις, κατακτώντας μια τιμητική 4η θέση στο τέλος και βέβαια ήμαστε η μοναδική ομάδα (εξαιρώ την άδικη νίκη των Σοβιετικών στην α’ φάση, αφού όλοι θυμόμαστε ότι στην ουσία ήταν ένα δώρο των διαιτητών) που κατάφερε να νικήσει κατά κράτος τη διοργανώτρια και μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης Ελλάδα.
Η δική μας ομάδα βρισκόταν τότε σε μια διαδικασία ανανέωσης, αφού οι παλιοί Μπάμπεντερ, Κορμπαλάν, Ντε λα Κρουθ και Ιτουριάγα είχαν σταματήσει από την Εθνική και στη θέση τους είχαν έρθει νέοι, φιλόδοξοι και ταλαντούχοι παίκτες όπως ο Σολοθάμπαλ, ο Φεράν, ο Μοντέρο και ο Βιγιακάμπα. Αυτό που δεν άλλαξε βέβαια, ήταν το αγωνιστικό στιλ μας, που στηριζόταν στη σφιχτή, συλλογική άμυνα, με στόχο το κλέψιμο και τον αγαπημένο μας αιφνιδιασμό.
Οι εντολές τότε – όπως και πάντα – του Ντίαθ Μιγκέλ ήταν η εξής μία: Τρέξτε σαν τρελοί, τρέξτε, τρέξτε, τρέξτε! Και όλοι ακολουθούσαν τη συγκεκριμένη εντολή, εκτός ίσως από μένα που οι επιστροφές μου ήταν αρκετά αργές και έβγαζαν τον κόουτς από τα ρούχα του (γέλια)! Οι υπόλοιποι παίκτες όμως ήταν πραγματικές σφαίρες, κυρίως δε οι περιφερειακοί που συνεργάζονταν άψογα με τον κατεξοχήν σκόρερ Έπι και με το πιο γρήγορο τότε τεσσάρι της ηπείρου, τον Αντρές Χιμένεθ, τον οποίο ο Ντίαθ αποκαλούσε «Γουόρθι» της Ευρώπης!".
Ο αγώνας Ισπανίας – Ελλάδας
"Θυμάμαι τη θεωρία που μας είχε κάνει πριν τον αγώνα με τους Έλληνες ο Ντίαθ Μιγκέλ. Τα πράγματα είναι απλά, μας είχε πει, αν τους δώσετε την ευκαιρία να απλώσουν το παιχνίδι τους και να πάνε σε αργές, οργανωμένες επιθέσεις και αν τους παίξετε man to man, τότε χαθήκαμε όλοι μαζί. Ο Γκάλης θα βάλει 50 πόντους, ο Γιαννάκης άλλους 30 και οι υπόλοιποι θα γελάνε μαζί μας!
Ο μόνος τρόπος να τους προβληματίσουμε, θα είναι οι ζώνες και το διαρκές τρέξιμο, τόσο στην άμυνα όσο και στην επίθεση. Μην ξεχνάτε ότι είναι κουρασμένοι από την χθεσινή υπερπροσπάθεια (σ.σ. είχε προηγηθεί η πρώτη νίκη μας επί της Γιουγκοσλαβίας) και γι’ αυτό έχουμε ένα λόγο παραπάνω να τους τρέξουμε. Άρα λοιπόν τα γνωστά, σκληρή άμυνα και τρέξιμο του θανατά! (γέλια)
Εγώ, θυμάμαι, το προηγούμενο βράδυ είχα κοιμηθεί στο ξενοδοχείο με το air condition ανοιχτό και είχα ξυπνήσει με μια ψύξη άνευ προηγουμένου. Δεν μπορούσα να μετακινήσω το κεφάλι μου ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Λίγο πριν την έναρξη του αγώνα και ενώ είχε ολοκληρωθεί ο δικός μας Εθνικός ύμνος, με φώναξαν από τον πάγκο, μου είπαν να καθίσω και μου κάρφωσαν στο λαιμό μια ένεση από αυτές που βλέπεις στα κινούμενα σχέδια! Τόσο μεγάλη ήταν!
Μέσα σε δευτερόλεπτα ένιωσα να μουδιάζει τελείως ο πόνος, αλλά ήταν τελείως σουρεαλιστική η αίσθηση! Να παιανίζει ο ελληνικός Εθνικός ύμνος, να σείεται κυριολεκτικά το γήπεδο, εγώ να είμαι σα ναρκωμένο άλογο και να ξέρω ότι σε λίγο θα έχω μπροστά μου τον Φασούλα!
Τι άλλο θα μπορούσε να μου τύχει άραγε, σκεφτόμουν την ώρα του τζάμπολ! Τελικά όλα πήγαν κατ’ ευχή, οι συμπαίκτες μου έτρεχαν σα μουρλοί επί 40 λεπτά, νικήσαμε άνετα με ένα ρεσιτάλ αιφνιδιασμών και εγώ γλίτωσα πολύ φτηνά από τις δαγκάνες του Φασούλα!"
(πολλά γέλια).
Η ελληνική ομάδα
"Θεωρώ ότι η ελληνική ομάδα του ’87 υπήρξε σταθμός στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι μια άσημη μέχρι τότε χώρα ανέβηκε στην κορυφή, ούτε και ότι έσπασε – για να μην πω τσάκισε – την ηγεμονία των Σοβιετικών και των Γιουγκοσλάβων που εναλλάσσονταν συνήθως στην 1η θέση του βάθρου. Η μεγαλοσύνη αυτής της ομάδας ήταν το εκπληκτικό και θεαματικό μπάσκετ που έπαιξε, μην αφήνοντας καμία αμφισβήτηση για το ποιος ήταν ο καλύτερος σε αυτή τη διοργάνωση.
Φυσικά και θυμάμαι όλους σχεδόν τους παίκτες της Εθνικής σας. Όμως θέλω να σταθώ σε 3 από αυτούς. Καταρχήν ο Νίκος Γκάλης. Δεν έχω δει στη ζωή μου μεγαλύτερο σκόρερ και πολύ δύσκολα θα βρεθεί κάποιος να τον ξεπεράσει στο μέλλον. Αλλά και ο τρόπος που έδινε ασίστ ήταν φοβερός. Ο Γκάλης είναι κατά τη γνώμη μου ο πιο ολοκληρωμένος παίκτης στο "ασόδυο" σε ολόκληρη την ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ.
Μετά ακολουθεί ο Γιαννάκης, με τον οποίο είχαμε παράλληλη πορεία από τις μικρές Εθνικές. Τι να πρωτοπεί κανείς για αυτόν... κορυφαίος αμυντικός, σουτέρ, οργανωτής, μαχητής, αρχηγός, προσωπικότητα, τα πάντα. Και μαζί τους ο Φασούλας.
Ένας αέρινος πίβοτ που παρότι ήταν τόσο αδύνατος, διέθετε μια τρομερή αίσθηση του παιχνιδιού. Από τους ψηλούς με το καλύτερο timing στα κοψίματα και με την κίνηση κατατεθέν της μισής στροφής και του ψηλοκρεμαστού σουτ. Απίστευτη εγκεφαλική παρουσία μέσα στη ρακέτα.
Αν θα έπρεπε να παρομοιάσω με κάτι αυτή τη μεγάλη τριάδα, θα έλεγα ότι σε μια ταινία γουέστερν ο Γκάλης ήταν αυτός που κράταγε τη σημαία οδηγώντας το στρατό, ο Γιαννάκης ήταν αυτός που με την τρομπέτα του έδινε τον τόνο στους υπόλοιπους για τη μάχη και ο Φασούλας ήταν ο σερίφης που σήκωνε το χέρι για να σταματήσει τους παράνομους. Και δυστυχώς, ανάμεσα σε αυτούς ήμουν κι εγώ!" (γέλια)
Ο κόσμος στις κερκίδες και ο τελικός
"Κάτι ακόμα που θέλω να αναφέρω, είναι ο κόσμος που βρέθηκε στις κερκίδες του γηπέδου όπου έγιναν οι αγώνες. Νομίζω ότι η παρουσία τους έγινε σημείο αναφοράς για το κοινό του σύγχρονου ευρωπαϊκού μπάσκετ την τελευταία εικοσαετία.
Ποτέ μέχρι τότε σε μια τόσο μεγάλη σε διάρκεια και σημασία διοργάνωση, δεν είχαμε δει τέτοιας έκτασης και έντασης εκδηλώσεις υποστήριξης σε μια ομάδα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την κερκίδα του τελικού. Είχαμε παρακολουθήσει όλη η ομάδα μαζί το παιχνίδι της Ελλάδας με τη Σοβιετική Ένωση και είχαμε μείνει άφωνοι από τη βοήθεια των φιλάθλων.
Και βέβαια, κλείνοντας, να πω ότι το ματς του τελικού ήταν ένα σούπερ παιχνίδι. Υπάρχουν ωραία παιχνίδια, υπάρχουν άριστα παιχνίδια και υπάρχουν σούπερ παιχνίδια. Ο τελικός του Ευρωμπάσκετ του ’87 ήταν ένα από αυτά. Τέτοιο ταλέντο μαζεμένο πάνω στο παρκέ, τέτοια διακύμανση, τέτοιο σασπένς, τέτοιο come back των Ελλήνων στο τέλος, τέτοιο θρίλερ στην παράταση, τέτοια δικαίωση με τη νίκη και τέτοια αποθέωση από ολόκληρη τη χώρα. Μεγαλειώδες, μοναδικό...!"
Ο Ζάρκο στο SPORT 24
Ο Ζάρκο έβαλε τα δυνατά του και αφού μπήκε στη μηχανή του χρόνου ταξίδεψε 22 χρόνια πίσω, φρεσκάροντας τη μνήμη μας για το γεγονός που άλλαξε την πορεία του ελληνικού μπάσκετ, το Eurobasket 1987 της Αθήνας. "Δεν θα ξεχάσω την προσέλευση των Ελλήνων σε όλη τη διάρκεια του τουρνουά. 20.000 θεατές στο ΣΕΦ εκείνη την εποχή, ήταν σα να λέμε τώρα... 40.000!", εκμυστηρεύτηκε ο βετεράνος άσος, που τότε ήταν 21 ετών.
Από την πρώτη στιγμή που δέχτηκε το τηλεφώνημα του SPORT 24 και άκουσε ελληνική φωνή, ο "Ζάρκο" ήταν απίστευτα ζεστός. Ρώτησε να μάθει λεπτομέρειες για τα τεκταινόμενα στη χώρα μας (για τα περισσότερα ήταν ενήμερος, άλλωστε μέχρι πριν από έναν χρόνο διατηρούσε διαμέρισμα στη Γλυφάδα), επέμεινε αρκετές φορές επαναλαμβάνοντας το ερώτημα "από υγεία καλά;" (στην Αθήνα είχε υποστεί το πρώτο από τα δύο εμφράγματα παίζοντας... ποδόσφαιρο με φίλους του τον Μάρτιο του 2001) και φυσικά ήταν πρόθυμος να μοιραστεί μαζί μας τις ισχυρότερες αναμνήσεις του από το Ευρωμπάσκετ του 1987.
"Πάνε και... 22 χρόνια, έτσι;", υπέβαλε το ρητορικό ερώτημα σε άπταιστα ελληνικά, όπως και καθετί που μας είπε κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας με το Βελιγράδι. Τι κάνει στη σερβική πρωτεύουσα; "Είμαι ο ένας από τους δύο αντιπροέδρους της Σερβικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Πρόεδρος είναι ο Βλάντε Ντίβατς και όλοι μαζί τρέχουμε. Ξέρεις, αυτές οι θέσεις έχουν υποχρεώσεις", εξήγησε ο Ζάρκο και κόντεψε να μας πιάσει... κατάθλιψη που εμείς δεν έχουμε αξιοποιήσει ούτε ένα από τα ιερά τέρατα του ελληνικού μπάσκετ σε κάποιο υψηλόβαθμο πόστο. Ο Γκάλης (ηθελημένα ή άθελα) είναι εξαφανισμένος. Ο Γιαννάκης εργάζεται ως προπονητής. Ο Φασούλας είναι Δήμαρχος Πειραιά, ο Χριστοδούλου ποιός ξέρει...
Τέλος πάντων. " Αυτό που μας είχε κάνει τρομερή έκπληξη ήταν η προσέλευση του κόσμου στο ΣΕΦ. 20.000 τότε ήταν σαν να λέμε τώρα... 40.000", μας είπε με θαυμασμό ο παλαίμαχος άσος. "Ειλικρινά, δεν περιμέναμε να αντικρίσουμε αυτό το θέαμα στις κερκίδες. Γιατί για μας ήταν θέαμα να βλέπεις τόσο κόσμο κρεμασμένο σε κάθε γωνιά του γηπέδου να ουρλιάζει... ‘Ελλαδάρα ολέ’.
Να ξέρεις ότι ειδικά εμείς οι πιο νέοι (εκείνη τη χρονιά είχε αρχίσει η μεγάλη ανανέωση στην εθνική Γιουγκοσλαβίας και το πάντρεμα των Τζόρτζεβιτς, Πάσπαλιε, Ντίβατς, Ράτζα, Κούκοτς με κάποιους πιο παλιούς όπως ο Γκρμπόβιτς, ο Ράντοβιτς, ο Ραντοβάνοβιτς, ο Τσβετίτσιανιν) επηρεαστήκαμε αρκετά από τον κόσμο. Δεν καταφέραμε να διαχειριστούμε όλη αυτή την πίεση που δημιουργούσε το ΣΕΦ"
, παραδέχθηκε ο Πάσπαλιε, ο οποίος αργότερα θα φορούσε τη φανέλα του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού, του Πανιωνίου και του Αρη.
"Δεν ήμασταν έτοιμοι..."
Αυτό το βίωσε ιδιαίτερα στον ιστορικό ημιτελικό Ελλάδας – Γιουγκοσλαβίας που ανέδειξε νικήτρια τη μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης οικοδέσποινα. "Και τα δύο παιχνίδια με την Ελλάδα τα θυμάμαι (στην πρώτη φάση η Ελλάδα νίκησε 84-78, ο Γκάλης πέτυχε 44 και ο Πάσπαλιε 24 πόντους). Ειδικά στον ημιτελικό είχαμε ξεκινήσει πολύ καλά.
Προηγηθήκαμε με δέκα πόντους στο ημίχρονο, αλλά δεν αντέξαμε και χάσαμε τη διαφορά και μαζί την πρόκριση στον τελικό. Να ξέρεις, όμως, ότι σε εκείνο το ματς η Ελλάδα απέδειξε ότι δεν είχε μόνο τον Γκάλη, αλλά ότι ήταν ομάδα, ότι μπορούσαν και οι υπόλοιποι να προσφέρουν", είπε ο Ζάρκο εξαίροντας το ομαδικό πνεύμα και την αυταπάρνηση που κυριαρχούσε την πρωταθλήτρια Ευρώπης του 1987.
Πραγματικά, στον ημιτελικό με τους "πλάβι" ο Νικ δεν ήταν μόνος του. Πέτυχε 30 πόντους, αλλά είχε ανεπανάληπτη συμπαράσταση από τον Φάνη (18 π.), τον Γιαννάκη (14 π.), τον Φασούλα (11 π.).
"Και τον Ανδρίτσο!", μας προλαβαίνει ο Πάσπαλιε θυμίζοντας τους 8 καθοριστικούς πόντους του νυν γενικού διευθυντή της ΚΑΕ Πανιώνιος. "Χάσαμε γιατί δεν ήμασταν έτοιμοι να σταματήσουμε όχι μόνο τον Γκάλη και τους υπόλοιπους Ελληνες, αλλά αυτή τη λαοθάλασσα. Το ξαναλέω ότι τέτοιο κόσμο δεν είχαμε ξαναδεί ποτέ σε γήπεδο μπάσκετ.
Αυτό συζητούσαμε στα δωμάτια του ‘Χανδρής’, όπου έμενε η αποστολή μας. Δεδομένου ότι ο συχωρεμένος ο Τσόσιτς μας έβαζε κάθε φορά σε διαφορετικά δωμάτια, νομίζω ότι εκείνες τις 15 ημέρες στην Αθήνα, ήμουν συγκάτοικος του Ντίβατς. Δεν είμαι σίγουρος"
, συμπλήρωσε ο Ζάρκο επηρεασμένος από το πέρασμα των χρόνων και αναφέρθηκε στον τελικό της Ελλάδας με τη μεγάλη Σοβιετική Ενωση.
"Μετά τα πρώτα παιχνίδια, όλοι είχαμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε ότι οι Ελληνες δύσκολα θα μπορούσαν να χάσουν στο γήπεδό τους. Αυτό επιβεβαιώθηκε στον τελικό, ο οποίος θυμάμαι ήταν δραματικός και κρίθηκε με τις βολές του Καμπούρη στην παράταση.
Ηταν μεγαλειώδες αυτό που κατάφερε τότε η εθνική Ελλάδος, η οποία είχε και συνέχεια, καθώς δύο χρόνια αργότερα πήρε το ασημένιο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ του Ζάγκρεμπ. Και για μας, όμως, άρχισε η κυριαρχία, αφού κατακτήσαμε τρία χρυσά μετάλλια
(1989, 1991, 1995, 1997), καθώς και το παγκόσμιο πρωτάθλημα στην Αργεντινή το 1990, για να έλθουν και άλλες διακρίσεις αργότερα (Μουντομπάσκετ 1998, 2002)", θυμάται ο σπουδαίος άσος.
"Ήταν ορόσημο"
Εν κατακλείδι, "το 1987 ήταν ορόσημο για το ελληνικό μπάσκετ, γιατί τότε το άθλημα πήρε το σωστό δρόμο. Ασχολήθηκε ο κόσμος με το ελληνικό πρωτάθλημα και τα επόμενα χρόνια ήλθαν στην Ελλάδα μεγάλοι παίκτες από το εξωτερικό.
Σε αυτή την έκρηξη, βέβαια, έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν ήταν ό,τι καλύτερο εκείνη την εποχή, ενώ το Ευρωμπάσκετ είχε αρχίσει να δημιουργεί πολλούς νέους φιλάθλους και εκατοντάδες μπασκετμπολίστες, που αρκετοί κάνουν σημαντική καριέρα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα ήλθα και εγώ στη χώρα σας, όπου αγωνίστηκα επτά χρόνια, μια ολόκληρη ζωή. Να είσαι, λοιπόν, καλά που μου θύμισες όλα αυτά"
, μας είπε με νοσταλγία στον επίλογο της κουβέντας ο Ζάρκο και μας αποχαιρέτισε...
Ταξίδι στο χρόνο