"Το μπάσκετ εκεί είναι θρησκεία"

Η βίζα του Κυβερνήτη, τα 200 άτομα που δούλευαν για την ομάδα μπάσκετ, οι καθηγητές στο αεροπλάνο, το ξενύχτι στο κάμπους, οι… ουρές στα δωμάτια κι η γεμάτη ένταση προπόνηση των «Χάσκις» που απαιτούσε τρέξιμο από τα… αποδυτήρια.

Διαβάστε την ενδιαφέρουσα συνέντευξη του πρώην παίκτη της ΑΕΚ, που έπαιξε για ½ χρόνο στους «Χάσκις» και τώρα περιγράφει τη λειτουργία ενός κολεγίου, την «τρέλα» του κόσμου και τον ίδιο τον προπονητή-θρύλο, Τζιμ Καλχούν.

Η… σύνδεση των πρωταθλητών του NCAA (κατέκτησαν τον τίτλο τα ξημερώματα της Τρίτης) με την Ελλάδα είναι μακρινή, καθώς λίγοι απόφοιτοι του U-Conn έπαιξαν στα μέρη μας: ο Ντόνι Μάρσαλ πέρασε για ένα φεγγάρι από τη Νήαρ Ηστ, ο Ροντ Σέλερς έχει κλείσει εδώ και χρόνια την καριέρα του, ενώ οι Κορνίλιους Τόμπσον και Καλίντ Ελ Αμίν έγιναν γνωστοί στα μέρη μας λόγω «θανατηφόρων» σουτ.

Υπάρχει , όμως κι ένας Έλληνας που έπαιξε με τα χρώματα των «Χάσκις» τη σεζόν 1987-1988, όπως θυμήθηκε ο συνάδελφος Γιάννης Ντεντόπουλος, που ανέσυρε από τη μνήμη του την εικόνα του Βασίλη Λανέ να φορά μια μπλούζα του Κονέκτικατ στην επίσημη παρουσίαση του στην ΑΕΚ του Μάκη Ψωμιάδη.

Και δεν χωρά αμφιβολία ότι ο πρώην παίκτης της ΑΕΚ, που έπαιξε στους «Χάσκις» υπό τις οδηγίες του Τζιμ Καλχούν , αποτελεί τον πλέον κατάλληλο να μιλήσει «εκ των έσω» για το κολεγιακό μπάσκετ και την πρωταθλήτρια ομάδα του Κονέκτικατ.

Η βίζα, ο κυβερνήτης κι ο Στιβ

Μια αντιδικία με τον Μίλωνα, που τότε που δεν του έδινε το δελτίο, ήταν η αιτία που ο Βασίλης Λανές μάζεψε τα μπογαλάκια του και έκανε το υπερατλαντικό ταξίδι. Αν κι η κατάληξη στο U-Conn ήταν εντελώς τυχαία! «Η ιστορία μοιάζει περισσότερο με κωμωδία» θυμάται ο μετέπειτα παίκτης της ΑΕΚ, που συνέχισε:

«Είχα υποτροφίες από διάφορα κολέγια, που με είχαν δει στα Πανευρωπαϊκά Πρωταθλήματα και τα τουρνουά που παίζαμε με τις μικρές Εθνικές ομάδες. Όταν ένα καλοκαίρι τα… έσπασα με τον Μίλωνα, έφυγαν κυριολεκτικά σαν τουρίστας! Πήρα τουριστική βίζα, μάζεψα τα χαρτιά των υποτροφιών και πήγα στην Αμερική, που είχαμε έναν μακρινό συγγενή στη Μασαχουσέτη.

Τότε με είχαν ζητήσει κάποια σχολεία όπως το Σάντα Μπάρμπαρα στην Καλιφόρνια, το Αϊόβα, ένα κολέγιο της Φλόριντα, αλλά και το Μπόστον Κόλετζ. Ο συγγενής μου, όμως, μου είπε ότι το πιο κοντινό είναι το Κονέκτικατ και με προέτρεψε να πάω εκεί!

Και δεν πάμε του είπα; Μεσολάβησε ο Στιβ Γιατζόγλου, που είχε αγωνιστεί στο Σέντραλ Κονέκτικατ Στέιτ και είχε συνεργαστεί με τον τότε ασίσταντ κόουτς του U-Conn. Ο Καλχούν μίλησε και με προπονητές εθνικών ομάδων, του είπαν καλά λόγια και με πήρε. Όλα έγιναν τυχαία! Αν έμενε αλλού το συγγενικό μου πρόσωπο, μπορεί να είχα καταλήξει οπουδήποτε.

Όλα έγιναν τόσο γρήγορα που δεν πρόλαβα να αλλάξω τη βίζα, με αποτέλεσμα να έρθει το τμήμα των Αλλοδαπών στο δωμάτιο μου και να με συλλάβει! Μέσα σε 10 λεπτά, όμως, κινητοποιήθηκαν όλοι. Με πήρε από το χέρι ο Καλχούν και με πήγε στο Χάρφορντ, όπου με περίμενε ο Κυβερνήτης του Κονέκτικατ, για να μου δώσει μια γραβάτα και μια φοιτητική βίζα»!

«Δούλευαν για μας 200 άτομα»

Τέτοια σημασία δίνουν στο κολεγιακό μπάσκετ στην Αμερική. Και δεν είναι τυχαίο που η «March Madness» έχει μεγαλύτερη δημοτικότητα από το ΝΒΑ ή οποιοδήποτε άλλο επαγγελματικό πρωτάθλημα.

Κι ο προπονητής είναι το «κεφάλι» όλης της δραστηριότητας, που περιλαμβάνει γεμάτα γήπεδα, απόφοιτους (alumni) που δωρίζουν εκατομμύρια δολάρια, χορηγούς και ένα ολόκληρο κολέγιο να περιστρέφεται γύρω από την ομάδα.

«Τότε ήμασταν 12 παίκτες με υποτροφία και κυριολεκτικά 200 άτομα δούλευαν για μας! Ο κάθε παίκτης είχε έναν άνθρωπο που τον διάβαζε, σαν καθηγητή δηλαδή που του έκανε φροντιστήριο και τον βοηθούσα στα μαθήματα. Είχαμε κι ο καθένας μια γραμματέα, διότι υπήρχε έντονη αλληλογραφία με παλιούς φοιτητές, με χορηγούς, με δημοσιογράφους, στην οποία έδιναν μεγάλη σημασία για λόγους μάρκετινγκ.

Στην προπόνηση υπήρχαν 10 μάνατζερ, όχι με την έννοια που έχει ο όρος στην Ελλάδα. Τα συγκεκριμένα άτομα ήταν υπεύθυνα για τις μπάλες κι όλο το αθλητικό υλικό. Οι φροντιστές που έπλεναν τα ρούχα ήταν άλλοι. Το ιατρικό τιμ αποτελούταν από δέκα γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, ενώ ο Τζιμ Καλχούν είχε έξι βοηθούς προπονητές!

Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν παίζαμε εκτός όλο η αποστολή γέμιζε ένα ολόκληρο αεροπλάνο! Μας ακολουθούσαν και φοιτητές είτε παίζαμε στη Βοστόνη, είτε στο Σικάγο, είτε στην Καλιφόρνια».

«Μας… διάβαζαν και στα ταξίδια»

Στο κολέγιο οι παίκτες μπορεί να κάνουν τη ζωή ενός… σταρ, ωστόσο, ακολουθούν ένα άκρως απαιτητικό πρόγραμμα και αναγκάζονται να κάνουν αρκετές θυσίες. «Όπου και να πηγαίναμε είχαμε ένα τρισέλιδο πρόγραμμα: πότε θα φάμε, πότε θα ξεκουραστούμε, πότε θα κάνουμε προπόνηση, πότε θα διαβάσουμε! Οι βοηθοί που μας έκαναν φροντιστήριο ερχόντουσαν μαζί μας στα ταξίδια, για να μη μείνουμε πίσω στα μαθήματα.

Άλλωστε αν ένας παίκτης μείνει σε κάποιο μάθημα, χάνει αυτόματα το δικαίωμα να παίξει στην ομάδα. Οπότε το κολέγιο δίνει μεγάλη βαρύτητα στις ακαδημαϊκές επιδόσεις των παικτών. Είναι η μεγάλη η ένταση προκειμένου οι παίκτες να είναι καλοί μαθητές και αθλητές ταυτόχρονα. Για αυτό κι είναι τεράστια επιτυχία, όταν μια ομάδα παίρνει πρωτάθλημα».

Κι ο άνθρωπος που έστησε το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν είναι άλλος από τον Τζιμ Καλχούν, «που πήρε την τελευταία ομάδα της παραδοσιακής περιφέρειας «Big-East» και την έκανε μέσα σε λίγα χρόνια πρωταγωνίστρια. Αυτός έστησε ολόκληρο το οικοδόμημα».

Και πριν τα τρία πρωταθλήματα στο τελικό τουρνουά του NCAA (1999, 2004, 2011), είχε προηγηθεί ο παρθενικός τίτλος στην καριέρα του Καλχούν το 1988, τη χρονιά του Βασίλη Λανέ.

«Ξενυχτήσαμε με φωτιές»

Συγκεκριμένα οι «Χάσκις» κατέκτησαν το τουρνουά της παρηγοριάς όπως λέγεται το NIT, στο οποίο συμμετέχουν οι ομάδες που δεν πήραν την πρόσκληση για τους «64» του NCAA. «Ήταν ο πρώτος του τίτλος κι ήταν πολύ χαρούμενος» θυμάται ο Λανές, που έζησε κάτι πρωτόγνωρο μετά τον τελικό με το Οχάιο Στέιτ (σ.σ στο οποίο έπαιξε μετά από πολλά χρόνια ο Κώστας Κουφός κι ο Ζήσης Σαρικόπουλος).

«Θυμάμαι ότι παίξαμε τον τελικό στο Μάντισον Σκουέρ Γκάρντεν. Κι όταν γυρίσαμε τα ξημερώματα στο κάμπους, είδαμε όλους τους φοιτητές να είναι έξω! Είχαν ανάψει φωτιές και στήθηκε ένα απίθανο πανηγύρι. Μετά μας έδωσαν δαχτυλίδια, μας τίμησαν και μας βράβευσαν.

Η πλάκα είναι ότι δεν είχαμε κάνει και τίποτα, είχαμε βγει… 65. Αλλά ο Καλχούν θυμάμαι μας έλεγε ότι φέτος βγήκαν δύο Εθνικοί Πρωταθλητές. Εμείς και το Κάνσας».

«Με περίμεναν 100 άτομα»

Αυτό που είχε κάνει μεγαλύτερη εντύπωση στον Βασίλη Λανέ ήταν η αντιμετώπιση του κόσμου απέναντι στην ομάδα. «Το μπάσκετ εκεί είναι θρησκεία! Υπάρχουν άτομα που κοιμόντουσαν την προηγούμενη ημέρα έξω από το γήπεδο, για να μπουν πρώτοι την επόμενη!

Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τότε έδιναν σε κάθε παίκτη τρία εισιτήρια. Τον πρώτο καιρό, όμως, εγώ δεν ήξερα κανέναν. Είχα πάει άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Και πριν από ένα ματς βγήκα στο διάδρομο και χτύπησαν την πόρτα σε έναν φοιτητή που έμενε στο απέναντι δωμάτιο. Του έδωσα, λοιπόν, το εισιτήριο και δεν θα ξεχάσω το βλέμμα του: είχε μείνει άγαλμα. Ε, στο επόμενο ματς είχε πέσει σύρμα και χωρίς υπερβολή έξω από τον κοιτώνα μου περίμεναν 100 άτομα»!

«Είδωλο ο Καλχούν»

«Ο Καλχούν έχει πάρει ήδη τρεις τίτλους. Έχει ξεφύγει από την έννοια του προπονητή και θεωρείται αυτό που λένε οι Σέρβοι… μαέστρος. Είμαι πολύ μικρός για να σχολιάσω κάποιον τόσο μεγάλο! Υπάρχει για αυτόν παγκόσμια αποδοχή για την ποιότητα του, αλλά και τον χαρακτήρα του. Μην ξεχνάμε ότι είναι παιδαγωγός, καθώς η ομάδα του αποτελείται από φοιτητές 18-22 ετών. Είναι επιστήμονας στη δουλειά του και το γεγονός ότι έχει κατακτήσει τρεις φορές τον τίτλο λέει πολλά» σχολίασε ο Βασίλης Λανές.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ο Καλχούν κατέκτησε τρεις τίτλους με τρεις τελείως διαφορετικές ομάδες (1999, 2004, 2011), δεδομένου ότι ο κάθε παίκτης έχει δικαίωμα μέγιστης παραμονής τεσσάρων ετών στην ομάδα. Οπότε με διαρκώς ανανεώσιμο ρόστερ, ένας προπονητής καλείται να κρατήσει ένα ανταγωνιστικό πρόγραμμα.

«Ο Καλχούν έχτισε το κολέγιο από το μηδέν. Τότε η «Big-East» ήταν ο καλύτερος όμιλος του κολεγιακού μπάσκετ. Αλλά το Κονέκτικατ ήταν η τελευταία ομάδα. Κι αυτός ο άνθρωπος κατάφερε να την κάνει κορυφαία.

Δούλεψε πολύ και αποδείχτηκε σκληρός χαρακτήρας παρά τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε όλα αυτά τα χρόνια» πρόσθεσε ο Λανές, που διατηρεί ακόμη επαφή μαζί του. «Τον βοηθάω σε ότι έχει να κάνει με την Ελλάδα κι έχουμε συχνή επικοινωνία. Χαίρομαι πολύ για αυτόν, ειδικά φέτος που πήρε την τίτλο, γιατί θα είναι η τελευταία χρονιά του».

Για να συνεχίσει την αναφορά του στον 68χρονο προπονητή: «Στην Αμερική είναι είδωλο, ενώ συγκεκριμένα στην πολιτεία του Κονέκτικατ, αποτελεί το πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο, ακόμη κι από τους πολιτικούς».

«Κέρδισα πολλά από αυτόν»

Όσο για την εμπειρία του από το Κονέκτικατ; «Κέρδισα πολλά σαν χαρακτήρας και σαν άνθρωπος. Ίσως ήταν λάθος μου που έφυγα πιο νωρίς από ότι έπρεπε. Βέβαια είχε προκύψει μια πρόταση από την ΑΕΚ με πολλά χρήματα και δεν ήμουν σίγουρος ότι θα μου τύχαινε ξανά κάτι τέτοιο στην καριέρα μου. Του εξήγησα, το κατάλαβα και μου ευχήθηκε καλή τύχη.

Συνεχίσαμε να έχουμε επαφές και παραμείναμε φίλοι. Ακόμη και τώρα τον βοηθάω όπου μπορώ και εύχομαι πάντα το καλύτερο για τον ίδιο και το πανεπιστήμιο. Μου φέρθηκαν πολύ καλά. Υπάρχει τέτοια οργάνωση σε αυτά τα σχολεία, που ακόμη και κάποιος να αποφοιτήσει ή να φύγει, παραμένει δίπλα στο σχολείο».

"Ένα ματς όλο το μπάτζετ"

Το 2009 – εν μέσω της οικονομικής κρίσης στην Αμερική- ο Τζιμ Καλχούν είχε… θερμό επεισόδιο με έναν δημοσιογράφο, όταν ο τελευταίος τον ρώτησε για το αν θα δεχτεί μείωση αποδοχών. «Ούτε δεκάρα» είπε κοφτά ο έμπειρος προπονητής, που στη συνέχεια αναρωτήθηκε για το επίπεδο…. Βλακείας του συνομιλητή του καταλήγοντας: «η ομάδα μπάσκετ έφερε σε αυτό το κολέγιο 12 εκατομμύρια δολάρια φέτος. Χωρίς επιχορήγηση από την Πολιτεία. Δώδεκα εκατομμύρια».

Κι αυτή είναι η αλήθεια. Οι απόφοιτοι, οι χορηγοί, όσοι επισκέπτονται τη μπουτίκ ή δίνουν το παρών στο γήπεδο συγκεντρώνουν ένα πολύ σημαντικό ποσό για το κάθε κολέγιο, βοηθώντας παράλληλα την προβολή του σχολείου. Όταν δηλαδή σημειώνονται αθλητικές επιτυχίες, ανεβαίνει το πρεστίζ και αυξάνονται οι αιτήσεις για φοίτηση!

Αυτό παραδέχεται κι ο Βασίλης Λανές που εξηγεί: «Με ένα εντός έδρας παιχνίδι η ομάδα μπάσκετ βγάζει όλα τα έξοδα για τη χρονιά. Καταλαβαίνετε για τι ποσά μιλάμε»;

Και το Κονέκτικατ θεωρείται το κορυφαίο κολέγιο στο γυναικείο μπάσκετ (με 100% ποσοστό αποφοίτησης των παικτριών), αλλά και πολύ καλή ποδοσφαιρική ομάδα. «Όλοι θέλουν οι ομάδες να πηγαίνουν καλά, γιατί προβάλλεται έτσι όλο το σχολείο. Και το Κονέκτικατ είχε εξαιρετική φήμη από τότε σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Θεωρείται ένα από τα δέκα καλύτερα πανεπιστήμια στην Αμερική».

"Τρέχαμε από τα αποδυτήρια"

Πως ήταν, όμως, ο προπονητής Τζιμ Καλχούν; «Ήταν πάρα πολύ σκληρός, αλλά δίκαιος. Για αυτόν όλοι οι παίκτες ήταν ίσοι. Από τον καλύτερο ως τον χειρότερο! Όλοι έπρεπε να προσπαθούν το ίδιο και αυτό που θυμάμαι χαρακτηριστικά είναι ότι… τρέχαμε κυριολεκτικά από τα αποδυτήρια.

Δεν θα ξεχάσω την πρώτη προπόνηση. Ήμουν εξαντλημένος από το ζέσταμα! Οι προπονήσεις είχαν τεράστια πίεση και ένταση, προκειμένου να συνηθίσουν οι παίκτες σε συνθήκες αγώνα.

Είναι λάτρης του press σε όλο το γήπεδο. Εξού κι η σκληρή προπόνηση. Του αρέσει να πρεσάρει τον αντίπαλο στα ¾ του γηπέδου. Δεν του αρέσουν οι ζώνες, αλλά προτιμά το man-to-man, ενώ σε ότι αφορά το επιθετικό παιχνίδι αναζητά πάντα τον πλουραλισμό. Επιδίωκε πάντα να υπάρχουν τρεις απειλές μες στην πεντάδα κι αν παρατηρήσει κανείς το σκοράρισμα, είναι πάντα μοιρασμένο.

Παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια κρατά το ίδιο στυλ προπόνησης και τα ίδια συστήματα. Πολύ σπάνια να αλλάξει κάτι στην τακτική. Πάντα πίστευε ότι όταν μια ομάδα ξέρει πολύ καλά ένα σύστημα, η αντίπαλη άμυνα –ότι κι αν κάνει- δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει. Σαν τον… Γκάλη ένα πράγμα. Όλοι ήξεραν ότι πάει δεξιά, αλλά κανείς δεν μπορούσε να τον μαρκάρει!

Υπήρχε, με άλλα λόγια, αυτοματισμός στην επίθεση. Δεν ήθελε να υπάρχουν κενά στο μυαλό των παικτών κι έτσι οι παίκτες μέχρι να γίνουν 4ετείς έπαιζαν το ίδιο σύστημα, με αποτέλεσμα μετά τα πρώτα χρόνια να το έχουν τελειοποιήσει».

Και θυμάται: «Οι βοηθοί τότε έγιναν όλοι πρώτοι προπονητές όπως ο Ντέιβι Λεντάου στο Βιρτζίνια. Και πολλοί παίκτες από εκείνη την ομάδα έγιναν επαγγελματίες όπως ο Κλιφ Ρόμπινσον, ο Τέιτ Τζορτζ, ο Ροντ Σέλερς που έπαιξε στην ΑΕΚ, στον Απόλλων Πατρών και στον Πανιώνιο, καθώς κι ένας Ελληνοαμερικάνος ο Γκρεγκ Οικονόμου που στη συνέχεια αγωνίστηκε στον Ολυμπιακό με προπονητή τον Γιατζόγλου».

Κι η φράση... κλειδί

Ο Βασίλης Λανές ξεκαθαρίζει ότι η εμπειρία του αμερικάνικου κολεγιακού μπάσκετ είναι ασύγκριτη και προτρέπει τους νέους παίκτες να τη δοκιμάσουν! «Όποιος παίκτης έχει τη δυνατότητα, να πάει. Ειδικά αυτοί στους οποίους δεν δίνουν τη δυνατότητα να παίξει πολύ. Θα πάρει παιχνίδια στα πόδια του, θα σπουδάσει καταρχήν και θα βελτιωθεί σαν άνθρωπος».

Κλείνοντας ο άλλοτε παίκτης του Κονέκτικατ εξιστορεί τη φράση του Καλχούν που αντηχεί ακόμη στα αυτιά του. «Η λέξη “tough” και το “play hard”. Ήθελε να ξεπεράσεις την κούραση, να ξεπεράσεις τον πόνο. Θα μου πεις ότι αυτά λένε όλοι οι προπονητές. Συμφωνώ, αλλά λίγοι τα κάνουν και πράξη. Ο Καλχούν ήταν πολύ σκληρός, δίκαιος και αθυρόστομος για να τα λέμε κι όλα. Ήθελε πάντα το 101%. Πάντα…»