Με λένε Βαγγέλη Αρναούτογλου, είμαι Έλληνας και Ουκρανός

Ήταν ξημερώματα Πέμπτης, λίγο μετά τις 5 το πρωί. Η -ελληνικής καταγωγής να σημειώσω εδώ- Ιωάννα κατέβαινε γρήγορα τα σκαλιά. Την άκουσα να κλαίει, φοβήθηκα ό,τι κάτι συνέβη στα παιδιά, το μυαλό πάντοτε τρέχει πρώτα εκεί. Κοιμόμουν στον κάτω όροφο, απομονωμένος σε ένα δωμάτιο, λόγω Covid. Η φωνή της έτρεμε: ''Βομβαρδίζουν την Ουκρανία μου, ο αδερφός μου στέλνει φωτογραφίες από το παράθυρο που φαίνονται οι εκρήξεις''.

Η αμήχανη στιγμή να μη μπορείς να αγκαλιάσεις τον άλλον για να τον ηρεμήσεις, να τον παρηγορήσεις, στο φόβο μη μεταδόσεις τον κωλο-ιό. Το χωράει ο νους; Πόλεμος σε ευρωπαϊκή χώρα, το 2022; Ναι, το χωράει όταν όλα αυτά τα χρόνια ζεις σε ένα περιβάλλον που μαθαίνεις πράγματα τα οποία οι άλλοι αγνοούν. Ή επιλέγουν να το κάνουν.

Πηγαίνω λίγο πίσω το χρόνο, στο 2014, όταν ο Σπύρος είχε γεννηθεί. Πόλεμο είχαν και τότε στην Ουκρανία και η Ιωάννα, ως συντάκτρια της ιστοσελίδας ukranorama.gr, επιχειρούσε μαζί με τους συνεργάτες αυτής της προσπάθειας να μεταφέρουν αλήθειες αποστειρωμένες από τη ρωσική προπαγάνδα. Ήταν μια περίοδος που -βοηθώντας τη στη μετάφραση- διάβαζα και μάθαινα πολλά. Όχι μονόπλευρα, προσπαθούσα μέσα από τον διάλογο να τη βοηθώ να βλέπει και τον άλλο δρόμο, τη διαδικασία σκέψης μέσα από τη διαφορετική άποψη.

Αυτό όμως που δεν ξεχνώ είναι η ξεκάθαρη διαστρέβλωση της αλήθειας από την απέναντι όχθη σε θέματα που δεν επιδέχονταν αμφισβήτησης. Μια διαρκής προσπάθεια ''μαυροποίησης'' του άσπρου. Όπως επίσης ότι από τότε συζητούσαμε οι δυο μας ότι το απώτερο σχέδιο, προσέβλεπε σε ρωσική εισβολή στην πατρίδα της.

Πέρασαν 8 χρόνια για να φτάσει αυτή η νύχτα, το ξημέρωμα του πολέμου. Ο Σπύρος, στα 8 του σήμερα, αναρωτιόταν γιατί ο μπαμπάς κυκλοφορούσε με μάσκα και γάντια στο σπίτι και η μαμά με ένα κινητό στο χέρι, πότε κλαίγοντας και πότε γελώντας. Η Βαλεντίνα-Δέσποινα είναι ακόμα δυόμιση, ζει στο δικό της ροζ κόσμο με πρωταγωνίστρια την πέπα, το γουρουνάκι. Δεν έχει πυραύλους εκεί, ούτε μισότρελους νεοτσάρους για να ανατινάξουν το νερόλακκο. Αντιλαμβάνεται και η μικρή όμως, πως κάτι συμβαίνει, υπάρχει μια γενικευμένη αναστάτωση.

Ο Σπύρος προσπαθεί να παρηγορήσει τη μαμά του, ''θα γίνω στρατιώτης όταν μεγαλώσω και θα πολεμήσω για την Ουκρανία, θα τους βγάλω έξω τους Ρώσους''. Δεν θέλεις επ' ουδενί η κουβέντα να πάει εκεί, όμως είναι αναπόφευκτο. Ο μπαμπάς είναι πια κι αυτός με το κινητό στο χέρι, σ' ένα αδιάκοπο scroll down για να βρει ένα σημείο που θα κρύβεται η ελπίδα. ''Να, Ιωάννα, εδώ στο BBC λέει ότι το Χάρκοβο αντέχει, δεν έπεσε, τα ελληνικά sites είναι τίγκα στην παραπληροφόρηση''. Υπάρχουν και οι ανάποδες στιγμές όμως... Ο μπαμπάς απογοητεύεται και φέρνει τη μαυρίλα: ''Πόσο να αντέξουν κι αυτοί, θα έρθει η στιγμή που το Κίεβο θα πέσει, παίζει άμυνα ο Δαβίδ στις ορδές του Γολιάθ''.

Η μαμά είναι σκληρή, η πιο πειθαρχημένη από όλους. ''Δεν έχει πέσει τίποτα, ούτε θα πάρουν τίποτα. Δεν ξέρουν που μπήκαν, δεν έχουν ιδέα πόσο μαχητές και πατριώτες είναι οι Ουκρανοί. Θα έχουν τρομακτικές απώλειες, μη δίνεις σημασία στην εικόνα που θέλουν να περάσουν''. Συνδεδεμένη με τους εντός των (ουκρανικών) τειχών, καλά πληροφορημένους πολεμικούς εγχώριους bloggers και τις επίσημες πηγές της χώρας, χτίζει τη δική της άμυνα για να αντέξει, να πιστέψει, να ελπίζει. Και μετά έρχονται οι φωτογραφίες στο viber.

Η ζωή μέσα στα καταφύγια, η δύο ετών ανιψιά της στην αγκαλιά της γιαγιάς, με δάκρυα ν' απορεί γιατί το ανέμελο παιχνίδι στην παιδική χαρά έγινε ξαφνικά μια ζοφερή κλεισούρα ατελείωτων ωρών σ' ένα υπόγειο που δεν είναι καν επαρκές καταφύγιο, με τις σειρήνες να ουρλιάζουν. Λυγίζεις...

Ανυπόφορη η κατάσταση για έναν άνθρωπο που προσπαθεί να σταθεί όρθιος γνωρίζοντας ότι η οικογένεια, πατέρας, αδερφός, ανίψια, είναι εγκλωβισμένοι σε εμπόλεμη ζώνη. Και γίνεται πιο δύσκολη ακόμα, όταν πηγαίνει μια βόλτα στο γυμναστήριο για να ξεσκάσει, να ξεσπάσει, να ξεδώσει κι ακούει δίπλα της έναν αδαή τύπο να λέει ''μα είπε ο Πούτιν ότι δεν πρέπει να δώσουμε όπλα στους Ουκρανούς, θα μας σκοτώσει όλους'".

Εσύ να χάνεις γνωστούς και φίλους στον πόλεμο, να χτυπά ο ήχος στο telegram και να νιώθεις πως θα πάθεις συγκοπή επειδή κάτι κακό θα έχει συμβεί, αλλά εκείνος να ανησυχεί μέσα από μια ανόητη θεώρηση μήπως ο ίδιος πεθάνει, ενώ σε άλλους αθώους συμβαίνει ήδη.

Πιάνω τον εαυτό μου να παρακολουθώ live σε ξένες διαδικτυακές πλατφόρμες τη λεπτό προς λεπτό εξέλιξη του πολέμου, λες και χαζεύω κάποιον αγώνα που έχω τζογάρει στο στοίχημα. Διαβάζω ότι ''ο ρωσικός στρατός έχει απώλειες που δεν υπολόγιζε, περισσότεροι από 5.000 οι νεκροί στρατιώτες'' κι αναρωτιέμαι αν τώρα αυτό πρέπει να το εκλάβω ως θετική εξέλιξη, ως καλή είδηση.

Νέοι από 18 έως 22 ετών, παιδιά οικογενειών για τα οποία νομίζουν πίσω στη Ρωσία -διότι αυτά τους λένε- ότι κάνουν ασκήσεις ρουτίνας σε τίποτα παράλια της Κριμαίας, τα οποία δεν θα κλάψει κανείς. Οι σοροί τους καίγονται σε φορητά κρεματόρια. Και ο Σπύρος μου θέλει να πάει να πολεμήσει για τη μαμά του, για τη δεύτερη (ή μήπως πρώτη τώρα που τόσο την αγάπησε;) πατρίδα του. Ναι, θα τον άφηνα, μα πόσο χαίρομαι όμως που είναι 8 και όχι 18.

Δεν μου αρέσει καθόλου αυτό που ζω. Είναι μια εσωτερική πάλη το να μην προσπαθώ να χαίρομαι για τις απώλειες του αντιπάλου, να μην ενθουσιάζομαι όταν καταλαβαίνω ότι ο ''τσάρος'' δεν προχωρά επειδή άνθρωποι σκοτώνονται. Θα το έκανα όμως κι εγώ. Δεν γεννήθηκα Ουκρανός, αλλά νιώθω τόσο πολύ πλέον ότι είμαι τέτοιος αυτές τις μέρες, που αν ήμουν εκεί, θα είχα βγει στους δρόμους μαζί τους για να πολεμήσω.

Γι' αυτό και κοιτάζω περήφανος τη φωτογραφία του γιου μου στο Σύνταγμα με το μπλε και κίτρινο σημαιάκι ΖΗΤΩ Η ΟΥΚΡΑΝΙΑ!