Όσα χρειάζεται να ξέρεις για να δεις έναν αγώνα NFL

Πρόκειται για ένα άθλημα τρομερά δημοφιλές στις ΗΠΑ, το οποίο κορυφώνεται κάθε χρόνο με το απόλυτο ίσως αθλητικό (ή μήπως πρέπει να πούμε pop culture;) event της χρονιάς, το Super Bowl.

Αν το άθλημα σου έμοιαζε πάντα πολύ μπέρδεμα για να το δοκιμάσεις, διάβασε τώρα όλα τα βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζεις. Και μετά είσαι έτοιμος για να απολαύσεις το Super Bowl.

Ένα εισαγωγικό βίντεο

Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες, δες εν συντομία τι συμβαίνει λίγο-πολύ σε έναν αγώνα στο παραπάνω animation. Και μετά τα πιάνουμε ένα ένα.

Οι ομάδες

Κάθε ομάδα έχει τρία γκρουπ παιχτών. Μια επίθεση 11 παιχτών η οποία κατεβάζει τη μπάλα στο γήπεδο και προσπαθεί να πετύχει touchdown. Όταν χαθεί η κατοχή, στο γήπεδο μπαίνει η άμυνα, επίσης 11 παιχτών, με στόχο να σταματήσει την επίθεση του αντιπάλου. Τέλος, υπάρχουν τα special teams, οι παίχτες που είναι εξειδικευμένοι δηλαδή σε περιπτώσεις όπου απαιτείται σουτ. (Πχ field goal, απομάκρυνση της μπάλας, σέντρα)

Ο στόχος

Μια ομάδα σκοράρει όταν κάνει touchdown, δηλαδή όταν καταφέρει να κατέβει επιτυχώς όλο το γήπεδο των 100 γυαρδών και ένας παίχτης της να βρεθεί στο αντίπαλο end zone έχοντας κατοχή της μπάλας. Μπορεί να τρέξει μέχρι εκεί, μπορεί να σπρώξει, μπορεί απλώς να δεχτεί μια μακρινή μπαλιά - δεν έχει σημασία πώς θα φτάσει στο end zone, ούτε πόση ώρα θα βρίσκεται μέσα. Αρκεί έστω για μια στιγμή να έχει κατοχή της μπάλας εντός των ορίων. Τότε έχουμε touchdown.

Το παιχνίδι

Έχει διάρκεια 60 λεπτών, χωρισμένη σε 4 quarters των 15'. Το 1ο και 3o quarter ξεκινούν με σέντρα (η μία ομάδα εκτελεί ‘ελεύθερο’ σουτ από τις 65 γυάρδες και ο αντίπαλος ξεκινά επίθεση από όπου πιάσει τη μπάλα ή από τις 20 γυάρδες), ενώ το 2ο και το 4ο συνεχίζουν από όπου τελείωσαν τα προηγούμενα.

Ο χρόνος του παιχνιδιού διακόπτεται μόνο όταν έχουμε incomplete πάσα, όταν έχουμε άουτ, όταν σφυριχτεί κάποια ποινή από τους διαιτητές ή σε περίπτωση timeout. Κάθε ομάδα έχει στη διάθεσή της 3 timeouts σε κάθε ημίχρονο - η χρήση τους είναι πολλές φορές στρατηγικής σημασίας, καθώς μπορεί να είναι ο μοναδικός τρόπος να διακοπεί η ροή του αγώνα όταν η ομάδα είναι πίσω στο σκορ και βιάζεται να σκοράρει πριν τη λήξη. Επίσης κάθε ημίχρονο διακόπτεται αυτόματα στα 2' πριν τη λήξη του.

Πώς κατεβαίνει μια ομάδα το γήπεδο

Αυτή είναι βασική αρχή του παιχνιδιού. Όταν μια ομάδα έχει κατοχή προσπαθεί να φτάσει στο αντίπαλο end zone με τον εξής τρόπο: Έχει 4 ευκαιρίες (downs) για να καλύψει ‘ενότητες’ των 10 γυαρδών. Κάθε φορά που ολοκληρώνει (τουλάχιστον) 10 γυάρδες, έχει 4 νέες ευκαιρίες για τις επόμενες 10 γυάρδες του γηπέδου, κοκ. Αν πχ στην πρώτη προσπάθεια καλύψει 3 γυάρδες, τότε δίπλα στο σκορ θα αναγράφεται η ένδειξη “2nd & 7”, που σημαίνει πως περνάμε στη δεύτερη προσπάθεια, και απομένουν 7 γυάρδες.

Στην τηλεοπτική κάλυψη, η νοητή γραμμή του ορίου που πρέπει να περάσει η ομάδα για να ολοκληρώσει τις 10 γυάρδες φαίνεται με κίτρινο χρώμα.

Πότε σταματάει η επίθεση

Η επίθεση τελειώνει συνήθως όταν μια ομάδα εξαντλήσει τις 4 προσπάθειές της δίχως να καλύψει 10 γυάρδες. Στην πράξη βέβαια μιλάμε για 3 προσπάθειες, καθώς η 4η συνήθως χρησιμοποιείται για έναν από δύο σκοπούς: Αν η ομάδα έχει φτάσει αρκετά κοντά στο end zone, κάνει χρήση του 4ου down για να σκοράρει από απόσταση με το λεγόμενο field goal. Ενώ αν βρίσκεται πολύ μακριά, απλώς ξοδεύει το 4ο down για να απομακρύνει τη μπάλα όσο περισσότερο μπορεί (punt), ώστε ο αντίπαλος να ξεκινήσει από μακριά τη δική του επίθεση.

Σκοράρισμα

Το touchdown μετράει για 6 πόντους. Μετά από κάθε touchdown, η ομάδα εκτελεί κι ένα field goal από κοντινή απόσταση, που μετράει για 1 έξτρα πόντο. (Είναι εξαιρετικά σπάνιο να χαθεί αυτό το σουτ.) Τα μακρινά field goals που επιχειρεί μια ομάδα όταν δεν καταφέρει να κάνει touchdown, μετράνε για 3 πόντους.

Υπάρχουν ακόμα δύο τρόποι για σκοράρισμα. Αντί για τον έξτρα πόντο, η ομάδα έχει την επιλογή να παίξει κανονικά μέσα από το end zone, σα να προσπαθούσε να κάνει ξανά touchdown. Έχει μία ευκαιρία, και αν το πετύχει παίρνει 2 πόντους αντί για 1. Τέλος υπάρχει το safety, όπου αν η αντίπαλη άμυνα σταματήσει τον επιτιθέμενο που έχει την μπάλα μέσα στα δικό του end zone, η αμυνόμενη ομάδα κερδίζει 2 πόντους.

Πώς καλύπτει μια ομάδα γυάρδες

Κάθε down ξεκινάει με έναν συγκεκριμένο σχηματισμό της ομάδας, όπου ένας παίχτης δίνει τη μπάλα στα χέρια του quarterback, από τον οποίο περνάει πάντοτε η επίθεση μιας ομάδας. Ο quarterback έχει διάφορες επιλογές για να καλύψει τις απαιτούμενες γυάρδες. Μπορεί να πασάρει σε κάποιον receiver, ο οποίος βρίσκεται ήδη πιο μπροστά στο γήπεδο, έτοιμος να δεχτεί τη μπάλα. Μπορεί να κάνει κοντινή πάσα σε παίχτη που έχει μπροστά του ανοιχτό χώρο. Μπορεί να δώσει γρήγορα τη μπάλα σε κάποιον rusher, ο οποίος απλώς τρέχει κατά μέτωπο στην αντίπαλη άμυνα. Συχνά ένας quarterback μπορεί να βρει ανοιχτούς διαδρόμους και απλώς να τρέξει με τη μπάλα. (Αυτό δε γίνεται όσο συχνά το δείχνουν οι ταινίες να γίνεται.)

Η πάσα

Αν η πάσα του quarterback βρει τον στόχο της, τότε το επόμενο down της ομάδας ξεκινάει από το όποιο σημείο του γηπέδου καταφέρει να φτάσει ο receiver μέχρι να τον σταματήσει η αντίπαλη άμυνα. Αν η πάσα χτυπήσει στο έδαφος πριν ο receiver αποκτήσει κατοχή, ή βγει άουτ, τότε θεωρείται incomplete και η ομάδα χάνει ένα down χωρίς να κερδίσει γυάρδες.

Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε περίπτωση πάσας είναι το interception, δηλαδή ένας αμυντικός να πεταχτεί μπροστά από τον receiver και να του κλέψει τη μπάλα. Σε αυτή την περίπτωση η επίθεση σταματάει απότομα ασχέτως σε ποιο down βρισκόμαστε, και η κατοχή αλλάζει χέρια. Από τα πιο εντυπωσιακά στιγμιότυπα ενός αγώνα μπορεί να είναι η περίπτωση όπου ο αμυντικός κάνει interception και αποφεύγει όλους τους αντιπάλους πετυχαίνοντας touchdown τρέχοντας όλη την απόσταση (pick six).

Ο νικητής

Είναι φυσικά η ομάδα με τους περισσότερους πόντους στο τέλος του αγώνα.

Σε περίπτωση ισοπαλίας υπάρχει παράταση 15 λεπτών. Εκεί κάθε ομάδα θα έχει σίγουρα μια ευκαιρία να σκοράρει, εκτός αν γίνει touchdown στην πρώτη κατοχή. Τότε κερδίζει όποιος το σκοράρει. Αν στην πρώτη κατοχή μπει field goal, τότε η άλλη ομάδα στην επόμενή της κατοχή: κερδίζει με touchdown, χάνει αν δε σκοράρει καθόλου ή στέλνει το παιχνίδι σε ξαφνικό θάνατο αν ισοφαρίσει με field goal. Σε αυτή την τελευταία περίπτωση, κερδίζει το επόμενο σκοράρισμα.