Μια ομάδα... έργο τέχνης

Ποδόσφαιρο και τέχνη. Σε τι συνειρμό οδηγούμαστε, αναλογιζόμενοι τις εν λόγω λέξεις, σε μία μόνο πρόταση; Το μέσο φίλαθλο μυαλό, μάλλον στον Ροναλντίνιο. Στον Καντονά. Στον Μέσι. Στον Ζιντάν. Στον Πίρλο. Στον Ινιέστα. Στον Μαραντόνα. Στον Νεϊμάρ. Οι διαφωνίες δεκτές φυσικά, αλλά ο συνδυασμός ποδοσφαίρου και τέχνης, διαχρονικά, αφορούσε το τεχνικό σκέλος του αθλήματος.

Επί παραδείγματι, είναι δύσκολο να κατατάξεις τον διάσημο για την ποδοσφαιρική του ευφυΐα, Σέρχιο Μπουσκέτς, σε αυτήν την κατηγορία, παρότι το ότι μιλάμε για έναν παίκτηκορυφαίας κλάσης, δεν επιδέχεται αμφιβολίας. Και, κακά τα ψέματα, οι... τεχνίτες είναι εκείνοι που μας "εθίζουν" στονα καθίσουμεμπροστά στην τηλεόραση για 90', προκειμένου να παρακολουθήσουμεμια "ουδέτερη" αναμέτρηση.

Μια συζήτηση ευρέος φάσματος, θα μπορούσε να αφορά το αν το ποδόσφαιρο είναιένα είδος τέχνης. Δύναται να το ερμηνεύσουμε κατ' αυτόν τον τρόπο, ή αποτελείυπερβολή - και εν μέρει προσβολή προς τη μουσική, την αρχιτεκτονική, την υποκριτική και τις υπόλοιπες "επίσημες" μορφές της;

Γέννηση στο Μιλάνο

Πέντεάνθρωποι που ζουν στοΜιλάνο, είναι υπέρμαχοι των όσων σας αναφέρουμε. Και βάσει αυτής της πεποίθησης, προ τριών ετών, κατέληξαν στο ότι η ίδρυση ενός συλλόγου, του οποίου τα ιδανικά θα σχετίζονται άμεσα με τον χώρο της τέχνης, θα αποτελούσε μια εξαιρετική ιδέα. Και εγένετο ηA.S.Βελάσκα.

ΟΚαρίμ Κιντέρ, ένας εκ των πέντε συνιδρυτών της Βελάσκα και κατέχων ρόλο συμβούλου στη διοίκηση, αφού μας διευκρίνισεμε το... καλησπέρα πως είναι "ερωτευμένος" με τηνΕλλάδακαι φίλοςτου Άρη Θεσσαλονίκης, εξήγησε στο Sport24.grπως "είχαμε το κοινό όνειρο να δημιουργήσουμε το δικό μας ποδοσφαιρικό κλαμπ - λόγω και του ότι δεν καταφέραμε να γίνουμε ποδοσφαιριστές οι ίδιοι. Όλοι συμφωνήσαμε ως προς το ότι το ποδόσφαιρο χρειάζεται κάτι καινούριο.

Ακόμη περισσότερο, για όλους μας, το ποδόσφαιρο είναι -αδιαμφισβήτητα- μία μορφή τέχνης. Έτσι,αποφασίσαμε να σχεδιάσουμε μια ομάδα, στην οποία κάθε λεπτομέρεια θαείναι ένα κομμάτι τέχνης, μιας ολοκληρωμένης τέχνης. Τη στιγμή που το ποδόσφαιρο του Μιλάνου καταρρέει, θέλουμε να δώσουμε στην πόλη μας μια νέα πραγματικότητα, δίχως όρια".

Λίγο έξω από το κέντρο τουΜιλάνου,βρίσκεται το γήπεδο ερασιτεχνικών προδιαγραφών της U.S. Τριεστίνα(τέταρτη κατηγορία).Εκεί, αγωνίζεται και η Βελάσκα, που για την ώρα δεν διαθέτει δικό της. Το τελευταίο θ' αργήσει λίγο, αλλάόταν χτιστεί θα είναι άκρως... καλλιτεχνικό, όπως μας διαβεβαιώνειο κύριος Κιντέρ.

Κάθε Σαββατοκύριακο, οι φίλοι της ομάδας μαζεύονται στο γήπεδο,παραγγέλνουν τα καπουτσίνο τους και στέκονταιστο πλευρό της ομάδας τους. Η ευχαρίστηση - ανταπόδοση που παίρνουν, δεν έχει να κάνει με το αποτέλεσμα, αλλά με τονσκοπό που υπηρετούν.

Toόνομά αντλήθηκε από τον ουρανοξύστη του Μιλάνου, ονόματι Τόρε Βελάσκα (απεικονίζεται και στο επίσημο σήμα της), ο οποίος χτίστηκε το 1950 από τηνεταιρείαBBPRκαι θεωρείται ορόσημο του κλάδου της αρχιτεκτονικής. Ηπλατεία στην οποία ξεπροβάλει το κτίριοέχει το ίδιο όνομα, το οποίο, με τη σειρά της,έχει πάρειαπό τον Ισπανό κυβερνήτη, Χουάν Φερνάντεθ ντε Βελάσκο.

"Το Μιλάνο αλλάζει", λέει ο Κιντέρ, ερωτώμενος αναφορικά με την αντιμετώπιση από τους κατοίκους της πόλης προς τη Βελάσκα. "Από την παγκόσμια έκθεση του 2015 και μετά, ανακαλύπτουμε μια καινούργια πόλη, περισσότερο ανοιχτή από τις υπόλοιπες ιταλικές. Συνειδητοποιήσαμε ότι χρειαζόταν μια ομάδα περισσότερο συνυφασμένη με τη μεταμόρφωση αυτή.

Η Μίλανκαι η Ίντερ αναζητούν τους εαυτούς τους και οι Μιλανέζοι, κατά κάποιον τρόπο, έχουν βαρεθεί. Χρειάζονται νέες ιστορίες και η Βελάσκα τους δίνει κάτι ριζικά καινούριο, έστω κι αν είναι δύσκολο να ανταγωνιστούμε τις άλλες δύο. Στην Ιταλία, το ποδόσφαιρο είναι κάτι το... μυστικιστικό. Έχει να κάνει με τη μοίρα".

"Οι παίκτες μας είναι καλλιτέχνες"

Οι 25 ποδοσφαιριστές που διαμορφώνουν το τρέχονρόστερ είναι στα 2/3 τους φοιτητές, στην περιοχή Σαν Σίροτου Μιλάνου. Ευρισκόμενη στοκατώτατο επίπεδο του ιταλικού ποδοσφαίρου, η ομάδα δεν έχει ακόμαπρολάβει να σχηματίσει ένα ορθό ποδοσφαιρικό πλάνο και έπειτα να βηματίσει πάνω σε αυτό.Ωστόσο, δεν είναι κάτιπου συγκαταλέγει στις άμεσεςπροτεραιότητές της.

"Δεν υπάρχουν αγωνιστικά όρια.Οι αφηγητές της ιστορίας", όπως μας εξηγεί ο Κίντερ, "είναι οι καλλιτέχνες, οι οπαδοί και οι αθλητές.Είμαστε στο κατώτατο επίπεδο του ιταλικού ποδοσφαίρου, αλλά θεωρούμαστε η τρίτη ομάδα στο Μιλάνο! Ο παγκόσμιος Τύπος και σύλλογοι όπως οι Ίντερ καιΓαλατάσαράι, μας έχουν προσεγγίσει".

Στο ερώτημα που θέσαμε στην αρχή του κειμένου, ως προς το αν το ποδόσφαιρο αποτελεί μία μορφή τέχνης, η άποψή τους είναι πάγια: "Δεν υπάρχει αμφιβολία. Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι παίκτες μας είναι καλλιτέχνες. Ίσως χρειάζονται περισσότερη εξάσκηση πριν... μεγαλουργήσουν, αλλά είναι", μας είπε ενδεικτικά, για να συνεχίσει με μια δόση χιούμορ: "Ιδανικά, η Βελάσκα θα έπρεπε να αγωνίζεται με δέκα παίκτες που φορούν τον αριθμό '10' και έναν τερματοφύλακα. Αλλά το ιταλικό ποδόσφαιρο μου θυμίζει πως και η άμυνα είναι τέχνη".

Σε μια προσπάθεια να μας κάνει να δούμε μέσα από τα δικά τους μάτια, πρόσθεσεπως "η τέχνη και το ποδόσφαιρο διαδίδουν συναισθήματα. Για τουλάχιστον 90 λεπτά, γίνεσαι θεατής ενός δράματος,μερικές φορές καλύτερο από θεατρική παράσταση ή ταινία. Αν σκεφτείτε τις κινήσειςτου παίκτη στο γήπεδο, θα δείτε μιαξεκάθαρη χορογραφική πλευρά. Αναλογιστείτε συγκεκριμένεςενέργειες, όπως το γκολ του Μαραντόνα κόντρα στην Αγγλία το 1986, τις ενέργειες του Ταρντέλι το 1982, την προσποίηση του Φαλκάο το 1982, ή το τάκλιν του Μπαρέσι.Υπάρχει μόνο ένα άθλημα που είναι γεμάτο συναισθήματα και δημιουργεί προσδοκίες και ελπίδες, και είναι το ποδόσφαιρο".

"Ένα κομμάτι ποδοσφαιρικής ομάδας, ένα κομμάτι έργου τέχνης"...

...είναι το σλόγκαν του συλλόγου, ο οποίος έχει μία σταθερά αναπτυσσόμενη οπαδική βάση.Πρόεδρός του έχει οριστεί ο Γουόλφγκανγκ Νατλασέν, ένας Γάλλος εικαστικός, που εργάζεται σε Μιλάνο και Παρίσι. "Από το ξεκίνημα, η ομάδα μας διοικείται και από τις δύο πόλεις, αφού κομμάτι της διοίκησης ζει και στις δύο. Είμαστε το μοναδικό μη επαγγελματικό κλαμπ με δυο αρχηγεία, σε δύο διαφορετικές χώρες", προσθέτει ο Κιντέρ.

Κάθε λεπτομέρεια γύρω από την ομάδα, είναι προσεγμένη καλλιτεχνικά. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ορισμένες:

• Πριν από την έναρξη κάθε αγώνα, ο διαιτητής δεν γυρνά ένα οποιοδήποτε νόμισμα, αλλά ένα μικρό κεραμικό κέρμα που του παρέχει ο σύλλογος. Με τη σειρά τους, οι βοηθοί παραλαμβάνουν κάποια ειδικά σχεδιασμένα σημαιάκια.

• Μια πρωτότυπη γραμματοσειράχρησιμοποιείται απότην ιστοσελίδα της ομάδας, μέχρι τα ονόματα των εμφανίσεων.

• Στα αποδυτήρια περιλαμβάνονται σκίτσα του κάθε παίκτη.

Ταυτόχρονα, οι φανέλες της ομάδας φημίζονται για την κομψότητά τους, όμως αυτά αποτελούν μόνο μερικές λεπτομέρειες ως προς την ταυτότητά τους. Το πιο σημασιολογικό σκέλος, έχει να κάνει με τιςεξωαγωνιστικές τους δραστηριότητες.

Στα ερασιτεχνικά σωματεία, είθισται οι χορηγοί να είναι επιχειρήσειςτης τοπικής κοινωνίας. Στην εν λόγω περίπτωση, ισχύει κάτι διαφορετικό. Κάτι μάλλον πρωτοποριακό. Κάθε χρόνο, το κλαμπ υπογράφει μονοετέςσυμβόλαιο χορηγικής συνεργασίας με έναν καλλιτέχνη, προωθώντας, έτσι, αυτό ακριβώς που πρεσβεύει.

Ο παγκόσμιας φήμης Γάλλος καλλιτέχνης Αγκίρε Σβαρς, ευρύτερα γνωστός ως Zevs (σ.σ.προέρχεται από τον Δία), έχει αναλάβει τον συγκεκριμένο ρόλο για φέτος. ΟZevsαποτελεί έναν εκ των λεγόμενων καλλιτεχνών του δρόμου, καθώς ξεκίνησεσχεδιάζοντας γκράφιτι.

Τη σεζόν 2015-16, κατά την οποία το ποδόσφαιρο καλωσόρισε τη Βελάσκα, ο αντίστοιχος καλλιτέχνης ήταν ο Ρεγκίς Σενέκ. Ο τελευταίος ασχολείταιμε τη ζωγραφική. Μέσα από τα έργα του, συνηθίζει να αναδεικνύειπροβληματισμούς που αφορούν την καθημερινότητα της μεσαίας τάξης.

Το έργο του Zevs προς τιμήν της Βελάσκα, το οποίο κοσμεί τις φετινές εμφανίσεις της, έχει το δικό του, ιδιάζον ενδιαφέρον. Μια ανάμειξη των σημάτων τωνNikeκαιAdidas,σε έναν ξεκάθαρο υπαινιγμόπρος την εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, του οποίου, ως γνωστόν, "επιμελούνται" οι δύο εταιρείες - κολοσσοί.Με ότι ενδεχομένως να συνεπάγεται αυτό, οι δύο διάσημοι σύλλογοι τουΜιλάνου, Ίντερ και Μίλαν, χρηματοδοτούνται απόAdidasκαιNikeαντίστοιχα.

Ρωτήσαμε τον κύριο Κιντέρ εάν ενοχλήθηκαν ποτέ από κάποια εκ των δύο εταιρειών, εξ αιτίας αυτού, και μας απάντησε ότι "γνωρίζουμε πως η Adidas και η Nike εκτιμούν την τέχνη. Όσο μεγάλοι κι αν είναι, καταλαβαίνουν το πρότζεκτ μας και το DNA μας. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη, ο Zevs εξήγησε ότι η Nike και η Adidas δίνουν προσοχή στην καλλιτεχνική σκηνή και αναζητούν για καλλιτεχνικές συνεργασίες. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τη Βελάσκα, στην οποία παρατηρούνένα ενδιαφέρον".

"Κατά κάποιο τρόπο, τα έργατου Zevs, ανακαλούνέργα του Warhol (σ.σ. Αμερικανός καλλιτέχνης που έζησε τον 20ο αιώνα) . Ο Zevs ξεκίνησε το 2005, στο Βερολίνο. Αναμειγνύοντας τα δύο σήματα πάνω στιςφανέλες μας, μας δείχνει μια εξαφάνιση. Όχι άλλα σήματα, παρά μόνο δυναμική τέχνη. Επιχειρείνα μας υποδείξει ότι, στον κόσμο των brands, τα πάντα εξαφανίζονται. Όπως στο Αϊκίντο (σ.σ. ιαπωνική πολεμική τέχνη που βασίζεται στην ισορροπία) , η τέχνη του Zevs επιδιώκει να εγκαταλείψει το 'εγώ'. Δεν υπάρχουν εχθροί. Απορροφώμεθα στους εαυτούς μας, για να ξεκινήσουμε κάτι καινούριο", λέει ο Κιντέρ, σε μια προσπάθεια να αποσαφηνίσειτην καλλιτεχνική υπόστασητου Zevs.

Ο Zevs συμβάλλει επίσης στον σχεδιασμό και στην παραγωγή των εισιτηρίων διαρκείας, στη δομή των μηνιαίων περιοδικώνκαι στον σχεδιασμό της εντυπωσιακής ιστοσελίδας. Σημειωτέον, η διαδικτυακή παρουσία της Βελάσκα, είναι διαθέσιμη σε έξι γλώσσες! Επί αυτού, οΚιντέρ τόνισε επίσης πως "η ψηφιακή μας ταυτότητα είναιθεμελιώδης για την ύπαρξή μας, για την επιβίωσή μας. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι πολλοί παίκτες μας βρίσκουν μέσω των social media. Η διεθνής φήμη μας οφείλεται, σε έναν βαθμό, στην ικανότητα του να δημιουργούμε πάντα κάτι καινούριο".

Ο ρόλος της Hummel

Η Hummel, μια δανέζικη εταιρεία αθλητικών ειδών, η οποία φημίζεται για την εκτίμησή της προς τέτοιου είδους πρωτοβουλίες, είναι εκείνη που προσεγγίστηκε από τον πρόεδρο Νατλασέν, αποκτώνταςκι έναν αθλητικό χορηγό.

Η Hummel έχει έδρα την Κοπεγχάγη και βρίσκεταιστο πλευρό ομάδων από τη Δανία, το Αφγανιστάν, τη Λιθουανία, την ολλανδική Go Ahead Eagles, τη Νότια Καλιφόρνια και τη νοτιοκορεάτικη Τζέονμπουκ Χιουντάι. Οι δύο οργανισμοί (Βελάσκα και Hummel) διακρίνονται από τοθάρροςτουςναείναιξεχωριστοί,σεμιαεμπορικήβιομηχανία"ευθυγραμμισμένη" σε τελείως διαφορετική λογική.

Κατά της επικρατούσας μορφής του ποδοσφαίρου

Λατρεύουν την πρωτοτυπία και τονίζουν πως θέλουν να παραμείνουν απεξαρτητοποιημένοιαπό αλαζονικές τάσεις που θα τους φέρουν πιο κοντά στην -κατακριτέα κατά την άποψή τους- μορφή που έχει πάρει το σύγχρονο ποδόσφαιρο. "Το πρότζεκτ μας δεν είναιμέρος ούτετης ποδοσφαιρικής αγοράς, ούτε της καλλιτεχνικής. Αυτή είναι η μεγαλύτερη διαφορά. Αν σκεφτείτε ότι το σύγχρονο ποδόσφαιρο κινείται γύρω από το χρήμα και τη 'μπίζνα', τότε ναι, είμαστε κατά αυτού. Αναζητούμεέναν αυθεντικό σύλλογο", είπε ενδεικτικά ο Κιντέρ, για να συμπληρώσειαναφορικάμε την αμεσότητα της σχέσης οπαδού - διοίκησης:

"Το ποδόσφαιρο είναι το πιο διάσημο άθλημα στον κόσμο. Μπορείς να παίξεις παντού. Συμπτωματικά, το ποδόσφαιρο ανήκει σε όλους, όπως ακριβώς και η τέχνη. Οι οπαδοί είναι η ουσία του συγκεκριμένουαθλήματος. Σε μια ευρύτερη ματιά, κανένας σύλλογος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς οπαδούς. Αυτό σημαίνει ότι η ψυχή του ποδοσφαίρουβρίσκεται εκτός της επικρατούσας μορφής του".

Εν κατακλείδι, ο Κιντέρ υπογράμμισε ότι στόχος τους δεν είναι ακριβώςνα περάσουν κάποιο μήνυμα στην κοινωνία του ποδοσφαίρου. "Περισσότερο από ένα μήνυμα, θέλουμε να μοιραστούμε ένα όνειρο, μια ιστορία, η οποία θα κάνει το γύρο του κόσμου. Η Βελάσκα είναι ονέος τρόπος οπτικής του ποδοσφαίρου και της τέχνης", διευκρίνισε.

"Το ποδόσφαιρο και η τέχνη μιλούν την ίδια γλώσσα"

Πολλοί θεωρούν το Μιλάνο των τελευταίων δεκαετιών συνώνυμο της τέχνης και κατ' επέκταση μπορούμε να πούμε ότι η Βελάσκα του ταιριάζει ιδιοσυγκρασιακά. Την ίδια στιγμή, οι Μίλαν και Ίντερ βρίσκονται σε πτωτική πορεία, με την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο να "αναβοσβήνει" εκνευριστικά.

Πέραν των άλλων, η εν λόγω απόπειραδύναται να φέρει σε επαφή δύο κοινωνικά σύνολα παντελώς διαφορετικών ενδιαφερόντων. Η λεγόμενη λαϊκή τάξη, η οποία τρέφει μια σχεδόν... παραδοσιακή αδυναμία προςτο ποδόσφαιρο, να πραγματοποιήσει βήματα προς την κατανόηση του χώρου της τέχνης, και το αντίστροφο.

"Και οι καλλιτέχνες παρουσιάζονται απρόθυμοι ως προς την κατανόηση του ποδοσφαίρου, αλλά εμείς αποδείξαμε ότι ποδόσφαιρο και τέχνη μπορούν να συνυπάρξουν, ότι ποδόσφαιρο καιτέχνη μιλούν την ίδια γλώσσα. Αποκτήσαμε πολλούς καλλιτέχνες - οπαδούς, οι οποίοι διατηρούσαν αποστάσεις από τον αθλητισμό. Αυτή είναιμια πραγματική ικανοποίηση", λέει ο Κιντέρ.

Το εγχείρημα της Βελάσκα φέρνει έναν "αέρα" ανανέωσης και δίνει νέες διαστάσεις στα διοικητικά τοπία των ποδοσφαιρικών ομάδων. Μένει να ανακαλύψει ποια είναι η δυναμική της ιδιόμορφηςταυτότητάς της.

Εντέλει, εκείνοι κατέληξαν. Στη δική τους κοσμοθεωρία,τέχνηδεν είναι μόνο οι "Μέσι" του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Τέχνη είναι το ίδιο το ποδόσφαιρο. Ακόμη κι αν παίζετε σε αλάνα, με μια "ξεχαρβαλωμένη" μπάλα.