Δεν υπάρχει ποδοσφαιρόφιλος που να μην γνωρίζει. Όποια κι αν ήταν η ηλικία του το 1994, ξέρει τι έγινε στο Μουντιάλ των ΗΠΑ.

Η Ελλάδα έδωσε το παρών σε Παγκόσμιο Κύπελλο για πρώτη φορά στην ιστορία της, μια πρόκριση που ήρθε για να διώξει ένα απωθημένο δεκαετιών.

Οι ομογενείς των ΗΠΑ υποδέχθηκαν παίκτες και προπονητή σαν ήρωες και στάθηκαν δίπλα τους σε κάθε ματς του ομίλου, στη Μασαχουσέτη και στο Σικάγο.

Η γιορτή έγινε φιάσκο, το όνειρο μετατράπηκε σε εφιάλτη. Η Ελλάδα γνώρισε τρεις ήττες, χωρίς να σκοράρει.

Τα τέρματα ήταν 0-10, που γέννησαν τη γνωστή φράση για το “4-4-2”: φάγαμε τέσσερα από την Αργεντινή, τέσσερα από τη Βουλγαρία και άλλα δύο από τη Νιγηρία.

Είκοσι οκτώ χρόνια μετά από εκείνο το καλοκαίρι, ήρθε η ώρα να δούμε τι συνέβη σ’εκείνες τις “μαύρες” αναμετρήσεις.

• Ήταν η Ελλάδα τόσο κακή ώστε να γνωρίσει τρεις ήττες με 0-10 γκολ;
• Τι κάναμε σε άμυνα και επίθεση;
• Σταθήκαμε άτυχοι ή απλώς ήμασταν τραγικοί σε όλα;

Το SPORT24 έχει τα γραφήματα και τα δεδομένα της Opta, αυτά που δώσουν απαντήσεις, αλλά και ένα νοσταλγικό ταξίδι στο παρελθόν.

Αργεντινή - Ελλάδα 4-0

Η Ελλάδα απέναντι στον Μαραντόνα. Εφιάλτης από το 2ο λεπτό. Ο Μπατιστούτα άνοιξε το σκορ στην πρώτη επίθεση του αγώνα και έκανε το 2-0 ένα λεπτό πριν την ανάπαυλα.

Ο Μαραντόνα κάρφωσε την μπάλα στο παραθυράκι και έφυγε προς την κάμερα για τον εμβληματικό πανηγυρισμό, στο γκολ που ήταν και το τελευταίο του με τη φανέλα της Αργεντινής, ο Μπατιστούτα έγραψε με πέναλτι στο 90’ το 4-0.

Κι όμως, η σούμα των xGoals λέει Αργεντινή - Ελλάδα 1.8-0.5. Το πέναλτι “αξίζει” 0.75, οπότε η εικόνα των ευκαιριών ήταν στο 1.0 - 0.5. Όχι πως η Εθνική είχε ανταγωνιστική εικόνα στο χορτάρι ή πως άξιζε πολλά περισσότερα, αλλά δεν είναι πως οι αντίπαλοί μας έχαναν τη μία μεγάλη ευκαιρία μετά την άλλη.

Βέβαια, με προβάδισμα από τόσο νωρίς και 2-0 ημίχρονο, η Αργεντινή δεν είχε λόγο να φορτσάρει. Τελικά, όμως, το 4-0 ήταν αποτέλεσμα φοβερών εκτελέσεων, όχι κραυγαλέων ευκαιριών.

Ίσως και θέμα τερματοφύλακα, αλλά αυτό θα το δούμε στην πορεία.

Βουλγαρία - Ελλάδα 4-0

Ίδιο σκορ, παρόμοια εξέλιξη. Η Εθνική βρίσκεται πίσω στο σκορ από νωρίς, με το πέναλτι που καταλογίστηκε όταν ο Αλεξούδης έπιασε την μπάλα με τα χέρια, και έχει μια καλή στιγμή με κεφαλιά του Μαχλά στη λήξη του ημιχρόνου.

Με το ματς στο 1-0, η Ελλάδα έχει κάτι να ελπίζει μετά την ανάπαυλα, αλλά όχι. Ο Ατματσίδης πιάνει αγκαλιά τον αντίπαλο για το 2ο πέναλτι, ο Λέτσκοφ πλασάρει ανενόχλητος για το 3-0 στο 66’.

Στο 89’ ο Δημητριάδης πετάει άουτ την καλύτερη ευκαιρία της Εθνικής και στις καθυστερήσεις, ο Ατματσίδης αποκρούει το φάουλ του Στόιτσκοφ, αλλά ο Μποριμίροφ τον προλαβαίνει και παίρνει το ριμπάουντ για το 4-0.

Στο τέλος, τα xGoals θα γράψουν 2.5-0.7. Αν αφαιρέσει κανείς τα δύο πέναλτι, η εικόνα είναι πιο ισορροπημένη, αλλά θα πρέπει πάλι να υπολογίσουμε το γεγονός πως η Βουλγαρία δεν χρειάστηκε να φορτσάρει, αφού προηγήθηκε στο πρώτο δεκάλεπτο.

Η Ελλάδα έχει δεχθεί ξανά περισσότερα γκολ απ’αυτά που θα “έπρεπε” με βάση τις ευκαιρίες του αντίπαλου, αλλά ούτε εκείνη έχει καταφέρει να απειλήσει. Με την Αργεντινή είχε οκτώ τελικές και 0.5 xG, με τη Βουλγαρία είχε 14, αλλά μόλις 0.7 xG, δεν έφτασε έστω τη μονάδα.

Ελλάδα - Νιγηρία 0-2

Η Εθνική έχει ήδη αποκλειστεί μετά τις δύο συντριβές. Το τρίτο και τελευταίο ματς αντιμετωπίζεται ως η ευκαιρία για έστω κάτι καλό. Ένα γκολ, ίσως και ένας βαθμός, όπως λέει και ο ίδιος ο Παναγούλιας στο ξέσπασμά του στα αποδυτήρια.

Η Ελλάδα προσπαθεί, στέκεται, αλλά αποτυγχάνει ξανά να πάει στην ανάπαυλα χωρίς να είναι πίσω στο σκορ. Δέχεται αντεπίθεση στο 45+2’ και το φοβερό πλασέ του Ζορζ κάνει το 1-0

Η προσπάθεια για έστω ένα γκολ συνεχίζεται μέχρι το τέλος, με το γυριστό του Τσαλουχίδη κοντά στη μικρή περιοχή να είναι η καλύτερη στιγμή μας.

Το φινάλε του αγώνα είναι κωμικοτραγικό. Οι Νιγηριανοί μαθαίνουν ότι η Βουλγαρία κερδίζει με 2-0 την Αργεντινή στον άλλο αγώνα του ομίλου.

Η Νιγηρία περνάει με το 1-0, αλλά αν πετύχει δεύτερο γκολ μπορεί να πάρει και την πρώτη θέση. Οι αντίπαλοί μας αρχίζουν να ψάχνουν το γκολ στο τέλος του αγώνα και τελικά το πετυχαίνουν με το σόλο και τη βολίδα του Αμοκάτσι στο 90+5’.

Στο τέλος τα xG είναι 1.5-0.8. Η μικρότερη διαφορά από τον αντίπαλό μας, αλλά και πάλι ένα παιχνίδι που δεν καταφέραμε ποτέ να απειλήσουμε ουσιαστικά: 15 τελικές και όλες μαζί δεν έπιασαν τη μονάδα, έφτασαν μόλις στο 0.8.

Κι όμως, δικαιούμασταν δύο γκολ

Πάμε να κάνουμε και τη σούμα, αρχίζοντας από την επίθεση. Αυτές είναι όλες οι τελικές και τα expected goals της Ελλάδας στο Μουντιάλ της Αμερικής.

Κάναμε 37 τελικές, 12.3 ανά αγώνα. Μόνο τρεις εξ αυτών ήταν στη μικρή περιοχή, ώστε να θεωρηθούν πραγματικά καλές στιγμές. Το σύνολο των xG λέει πως θα “έπρεπε” να έχουμε βάλει δύο γκολ.

Δικαιούμαστε να λέμε πως ήμασταν άτυχοι που δεν βάλαμε έστω ένα γκολ. Αν και με μέσο όρο επικινδυνότητας το 0.006 xG ανά τελική είναι σαφές πως απλώς εκτελούσαμε σε κάθε ευκαιρία, χωρίς να μπορούμε με συνέπεια να απειλήσουμε ουσιαστικά.

Πάμε και στην άμυνα. Αυτές είναι όλες οι τελικές και τα expected goals των αντιπάλων μας στο Παγκόσμιο του 1994.

Δεχθήκαμε 61 τελικές, σχεδόν είκοσι σε κάθε ματς. Τα xG λένε πως θα έπρεπε να φάμε 5.8 γκολ και φάγαμε 10.

Αν αφαιρέσουμε βέβαια τα πέναλτι, τα xG είναι στο 3.55 και τα γκολ που φάγαμε είναι επτά. Είναι δεδομένο πως οι αντίπαλοί μας είχαν εκπληκτικές εκτελέσεις, πως βρήκαν δίχτυα με φοβερά σουτ, όχι πάντα από μεγάλες ευκαιρίες.

Από την άλλη βέβαια, δεν αναγκάστηκαν και ποτέ να ψάξουν καλύτερες ευκαιρίες, αφού Αργεντινή και Βουλγαρία μπήκαν μπροστά στο σκορ από το πρώτο δεκάλεπτο.

Δεν ήμασταν για 4-4-2

Τα xG δεν λένε πως αξίζαμε καλύτερη μοίρα, αλλά ίσως να αξίζαμε καλύτερη εικόνα. Θα μπορούσαμε να γνωρίσουμε τις τρεις ήττες με μικρότερα σκορ και σίγουρα θα μπορούσαμε να έχουμε πετύχει έστω ένα γκολ.

Δεν υπάρχει αγώνας που να μπορούμε να πούμε ότι δικαιούμασταν κάτι παραπάνω, ήμασταν πάντα χειρότεροι. Αλλά όχι τόσο χειρότεροι για να επιστρέψουμε με τέρματά 0-10.

Η τραγική επίδοση στην εστία μας

Αλλά εκτός από τη συνολική απόδοση της ομάδας, υπάρχει και ο τερματοφύλακας. Από τις 61 τελικές που έκαναν οι αντίπαλοί μας, οι 16 πήγαν προς την εστία κι απ’αυτές τις 16 τελικές φάγαμε δέκα γκολ.

Μια ασύλληπτα τραγική επίδοση. Δεν είναι απλό μια ομάδα να αποκρούσει μόνο το 37.5% των τελικών που πηγαίνουν στην εστία της.

Η Opta έχει τα δεδομένα για όλα τα παγκόσμια Κύπελλα από το 1966 και μετά. Το 37.5% στις αποκρούσεις που είχε η Ελλάδα το 1994 ήταν τότε η χειρότερη επίδοση όλων των εποχών.

Στα επόμενα Μουντιάλ αυτό ξεπεράστηκε και πλέον το αρνητικό ρεκόρ το έχει η Ισπανία, όταν ο Ντε Χέα ήταν κάτι παραπάνω από τραγικός το 2018 και έφαγε έξι γκολ με επτά τελικές στην εστία του.

Οι τρεις τερματοφύλακες

Ας κλείσουμε αυτήν την ιστορική αναδρομή με μια ματιά στους τερματοφύλακες. Όχι, δεν φταίνε εκείνοι για τις τρεις ήττες, ούτε ήταν δική τους ευθύνη που δεν πετύχαμε δύο ή έστω ένα γκολ απ'αυτά που δικαιούμασταν.

Όμως το να δεχθείς 10 γκολ από 16 τελικές στην εστία δεν είναι απλή ιστορία. Και τα δεδομένα της Opta μπορούν να μας πουν τι συνέβη στην εστία μας και πόσο άπιαστα ήταν τελικά τα σουτ που μας οδήγησαν στις συντριβές.

Από την αξιολόγηση έχουμε αφαιρέσει τα πέναλτι, ώστε να δούμε τι έκαναν οι τερματοφύλακές μας στις "απλές" τελικές που αντιμετώπισαν, που ήταν 13 κι απέφεραν επτά γκολ.

Ο Μήνου...

Αρχίζουμε με τον Μήνου, που ήταν βασικός στην πρεμιέρα μας απέναντι στην Αργεντινή.

Με κόκκινο είναι τα γκολ και με πορτοκαλί η μία και μοναδική απόκρουση που έκανε ο Μήνου. Μπατιστούτα και Μαραντόνα σημάδεψαν τις γωνίες, αλλά το πρώτο γκολ η Opta το χρεώνει ως ατομικό λάθος του Μήνου.

Το σύνολο λέει πως ένας μέσος τερματοφύλακας θα έτρωγε 1.5 γκολ με αυτές τις τελικές και ο Μήνου έφαγε τρία.

...ο Ατματσίδης...

Στον επόμενο αγώνα ο Αλκέτας Παναγούλιας άλλαξε τερματοφύλακα και στην εστία είχαμε τον Ατματσίδη.

Χωρίς τα δύο πέναλτι, ο Ατματσίδης αντιμετώπισε πέντε τελικές και έκανε τρεις αποκρούσεις, τις περισσότερες απ'όλους. Εκείνος βέβαια ήταν αυτός που έκανε το 2ο πέναλτι.

Το σύνολο λέει πως ένας μέσος τερματοφύλακας θα έτρωγε 1.2 γκολ με αυτές τις τελικές και ο Ατματσίδης έφαγε δύο.

...κι ο Καρκαμάνης

Και κλείνουμε με τον Καρκαμάνη, αφού η Ελλάδα έγινε το 1994 η 2η ομάδα που χρησιμοποιεί τρεις τερματοφύλακες σε ένα Μουντιάλ, μετά την Τσεχοσλοβακία το 1982.

Ο Καρκαμάνης έπαιξε με τη Νιγηρία και δέχθηκε δύο γκολ με τέσσερις τελικές στην εστία.

Το σύνολο λέει πως ένας μέσος τερματοφύλακας θα έτρωγε ένα γκολ με αυτές τις τελικές και ο Καρκαμάνης έφαγε δύο.

Έφαγαν τα διπλάσια από έναν μέσο τερματοφύλακα

Αν συγκεντρώσουμε όλους τους δείκτες αξιολόγησης, τότε έχουμε το εξής:

Αν ένας μέσος τερματοφύλακας αντιμετώπιζε αυτές τις 13 τελικές, θα έτρωγε 3.7 γκολ, αλλά Μήνου, Ατματσίδης και Καρκαμάνης δέχθηκαν επτά, σχεδόν τα διπλάσια.

Με μια καλύτερη απόδοση στο τέρμα η Ελλάδα δεν θα περνούσε στα νοκ-άουτ και δύσκολα θα απέφευγε τις τρεις ήττες.

Σίγουρα όμως θα μπορούσε να χάσει με πιο αξιοπρεπή σκορ.