Ο Κώστας Φραντζέσκος είναι ένας από τους ποδοσφαιριστές που θα μείνουν για πάντα χαραγμένοι στη μνήμη των φιλάθλων του ελληνικού ποδόσφαιρου για πολλούς λόγους.

Ένας από αυτούς ήταν η ικανότητα στις εκτελέσεις φάουλ, για την οποία απέκτησε και το παρατσούκλι "μίστερ φάουλ". Αλλά φυσικά δεν ήταν μόνο αυτό. Ήταν και η εξαιρετική τεχνική κατάρτιση, μα πάνω απ’ όλα ο σεβασμός και η αγάπη που κέρδισε από τους φιλάθλους όλων των ομάδων.

Αυτό το τελευταίο ήταν και το μεγαλύτερο κατόρθωμά του στην ποδοσφαιρική του καριέρα, όπως ανέφερε στη συνέντευξή του στο SPORT24. Μια καριέρα στην οποία είναι ευλογημένος για όσα έζησε, αλλά σίγουρα θα ήθελε κάποια πράγματα να είναι διαφορετικά.

Συνέντευξη στον Θωμά Τζουβάρα

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο Φραντζέσκος μάς διηγήθηκε τους λόγους που ξεκίνησε το ποδόσφαιρο και τα πρώτα του ποδοσφαιρικά βήματα, στις Τζιτζιφιές. “Μέχρι τα 19 μου ήμουν στην Καλλιθέα, στις Τζιτζιφιές. Εκεί γεννήθηκα και μεγάλωσα και από μικρός μού άρεσε να παίζω ποδόσφαιρο, ήμουν συνεχώς με μια μπάλα στο χέρι και το πόδι. Ξεκίνησα να παίζω στον Αίαντα Καλλιθέας, μια ανεξάρτητη ομάδα και μετά πήγα στον Αετό Καλλιθέας που έπαιζε Γ’ τοπικό. Έπειτα ακολούθησε η Βουλιαγμένη στην οποία έμεινα για πέντε χρόνια, μέχρι να έρθει η μεταγραφή μου στον Παναθηναϊκό”.

Ο Βαρδινογιάννης με είχε βρει όσο ήμουν στον Αετό Καλλιθέας, με πήρε και με άφησε στη Βουλιαγμένη

Πριν όμως καταλήξει στο τριφύλλι, είχε μια ενδιάμεση στάση στο αιώνιο αντίπαλο. Μια στάση που όμως δεν διήρκησε πολύ. "Ναι πράγματι είχα πάει για δοκιμαστικά στον Ολυμπιακό, όσο ήμουν στον Αετό Καλλιθέας, σε ηλικία 14 ετών, με είχε πάει ένας άνθρωπος του ποδοσφαίρου στον Ολυμπιακό, πολύ γνωστός τον οποίο δεν θα ήθελα να αποκαλύψω.

Όπως το κράτησε μυστικό και αυτός έτσι θέλω να το κάνω και εγώ. Με βοήθησε πάρα πολύ επαγγελματικά. Πήγα και έκανα προπονήσεις με τον Ολυμπιακό στον Ρέντη.

Εκείνη την περίοδο είχε νικήσει ο Παναθηναϊκός στον τελικό Κυπέλλου τον Ολυμπιακό με 4-0. Είχα αφήσει καλές εντυπώσεις στον προπονητή τον Γεωργιάδη και άλλους ανθρώπους που βρισκόντουσαν εκείνη την περίοδο στον Ολυμπιακό.

Ήθελαν να με κάνουν επαγγελματία, αλλά ο Αετός είχε κάποιες οικονομικές απαιτήσεις που δεν ήθελε να ικανοποιήσει ο Ολυμπιακός. Εκείνη την περίοδο πήγα στη Βουλιαγμένη. Από τότε με είχε βρει και ο Γιώργος Βαρδινογιάννης, από τον Αετό Καλλιθέας. Με πήρε και με άφησε στη Βουλιαγμένη.

Ποτέ δεν έχω σκεφτεί τι θα γινόταν αν πήγαινα στον Ολυμπιακό, δεν το έχω απωθημένο. Ποτέ δεν ξέρεις τι θα γινόταν αν έμενα. Είμαι ευγνώμων σε όσα έχω ζήσει, νιώθω τυχερός και ευχαριστώ τον Θεό σε όσα μου πρόσφερε στο επαγγελματικό κομμάτι".

Η αγάπη για τον Παναθηναϊκό και η αρχή της καριέρας του στο τριφύλλι

"Ενώ όλοι οι παιδικοί μου φίλοι ήταν Ολυμπιακοί, μιας και ζούσαμε στην Καλλιθέα, δίπλα στον Πειραιά, εγώ έγινα Παναθηναϊκός. Κόλλησα με την ομάδα λόγω της τρελής πορείας που έκανε το 1984-85 στην Ευρώπη. Όσο να’ ναι τα παιδιά κολλάνε με τις ομάδες που κατορθώνουν μεγάλα επιτεύγματα στη νεαρή τους ηλικία κι ο Παναθηναϊκός τότε ήταν πολύ μεγάλη ομάδα στην Ευρώπη.

Εκείνη την περίοδο ως μαθητής έκανα κοπάνες από το σχολείο για να δω την ομάδα γιατί τα παιχνίδια ήταν 3 το μεσημέρι, ακόμα και τα ευρωπαϊκά ματς. Θυμάμαι έπαιρνα το τρένο από την Καλλιθέα για να πάω στο ΟΑΚΑ και να βλέπω τα παιχνίδια.

Ένα χρόνο πριν πάω στην ομάδα το 1990, πήγαινα και τους έβλεπα στο γήπεδο και ξαφνικά βρέθηκα να κάνω προπονήσεις, είχα ένα δέος και μια τρελή χαρά που δεν μπορώ να στην περιγράψω. Πήγαινα στις προπονήσεις με ένα πλατύ χαμόγελο, γιατί θα έβλεπα αυτούς που θαύμαζα.

Τον Σαραβάκο τον φώναζα "Κύριε Δημήτρη" σε ένα παιχνίδι, μέχρι που μου είπε να το σταματήσω

Τους σεβόμουν τόσο πολύ, που σε έναν αγώνα τον Σαραβάκο τον φώναζα «κύριε Δημήτρη». Σε μια φάση μου λέει «σταμάτα να με λες έτσι, είμαστε συμπαίκτες». Φυσικά τον ίδιο θαυμασμό έτρεφα και στους υπόλοιπους, δεν είχα μόνο στον Σαραβάκο. Απλά έτυχε σε ένα παιχνίδι να ακουστεί αυτή η αντίδρασή του. Ένιωθα τεράστια χαρά και ικανοποίηση γι' αυτό που ζούσα.

Σίγουρα δεν ήταν εύκολα στην αρχή, αλλά είχα πίστη στον εαυτό μου. Από τη στιγμή που ήθελα να κάνω το όνειρό μου πραγματικότητα και να γίνω επαγγελματίας ποδοσφαιριστής και ειδικά στον Παναθηναϊκό που υποστήριζα από μικρός, είχα σεβασμό στους συμπαίκτες μου, τους οποίους λάτρευα όταν ήμουν πιο μικρός για όσα σπουδαία είχαν καταφέρει, βλέποντάς τους στην τηλεόραση και στο γήπεδο. Από εκεί και πέρα, έπρεπε να αποδείξω ότι μπορώ να ανταπεξέλθω σε αυτό το μέγεθος. Με τη βοήθεια του Θεού νομίζω ότι τα κατάφερα.

Μου στάθηκαν πολλοί άνθρωποι πάρα πολύ. Ο Κώστας Μαυρίδης, ήταν ο αρχηγός τότε και βοηθούσε σχεδόν όλα τα μικρά παιδιά. Ο Δημήτρης Σαραβάκος, ο Στράτος Αποστολάκης, ο Βαγγέλης Βλάχος, που με συμβούλευε πάρα πολύ, ήταν στη θέση μου. Είχα πολλές συμβουλές και στήριξη από πάρα πολλούς ανθρώπους και δεν θέλω να αδικήσω κανέναν. Ήταν δύσκολος ο χώρος δεν ήταν όλα ρόδινα. Δεν είναι όλα στρωμένα σε ένα κόκκινο χαλί και να περπατάς πάνω. Οι στεναχώριες είναι περισσότερες από τις χαρές, ειδικά στις μεγάλες ομάδες. Αλλά οι χαρές είναι αυτές που σε κρατάνε. Είναι γεμάτες και τρανταχτές και φυσικά αυτές που μένουν σε όλους. Σε εμάς, στον κόσμο, σε όλους”.

Το νταμπλ και οι πρώτες του επιτυχίες με τον Παναθηναϊκό

'"Δεν μπορείς να φανταστείς τι χαρά και ευτυχία είναι, να παίρνεις νταμπλ με τον Παναθηναϊκό, την ομάδα που υποστήριζα από παιδάκι και την επόμενη σεζόν να παίζω και στην Ευρώπη. Απέραντη χαρά, κάτι που συνέβη τόσο γρήγορα κιόλας, στην πρώτη μου σεζόν.

Ο στόχος μου δεν ήταν απλώς να πάω και να συμμετέχω στις προπονήσεις, αλλά να είμαι παρών στις μεγάλες καταστάσεις. Με βοήθησε στην πορεία μου αυτό, ο εγωϊσμός μέχρι εκεί που έπρεπε. Να δείχνω «παρών» είμαι εδώ, σε κάθε ομάδα που ήμουν και στο ξεκίνημά μου. Γι’ αυτό πιστεύω μου έδωσαν στην αρχή της ευκαιρίες. Έδειξα ότι μπορούσα να ανταπεξέλθω”.

Οι ομάδες εκείνη την περίοδο είχαν παίκτες με ποιότητα, σήμερα οι ποδοσφαιριστές έχουν γίνει ρομπότ

Εκείνη την περίοδο εγώ πρόλαβα να κάθονται στις ίδιες θύρες στις εξέδρες οι οπαδοί και των δύο ομάδων, μια τεράστια διαφορά με σήμερα. Άλλες εποχές, πιο όμορφες. Οι ομάδες είχαν τεράστιους παίκτες με πολλή ποιότητα και με διαφορετικό στυλ παιχνιδιού, όχι μόνο εμείς και η ΑΕΚ, που ήμασταν οι πιο καλοί βάσει τίτλων τότε (την περίοδο 1990-1994) αλλά και οι υπόλοιπες ομάδες. Πήγαινες στο γήπεδο για να παρακολουθήσεις πολύ καλές ομάδες με καλούς παίκτες.

Έλεγες για παράδειγμα, θα πάω να δω τον Ηρακλή που έχει ένα κέντρο φωτιά. Τον Ολυμπιακό γιατί είχε τρομερούς επιθετικούς. Ο Παναθηναϊκός πέτυχε απίστευτα πράγματα στην Ευρώπη με Σαραβάκο, Ρότσα, Ζάετς και άλλους παίκτες. Η ΑΕΚ είχε τον Μαύρο, τον Μπάγεβιτς τον Μανωλά. Ο Ηρακλής είχε τον Χατζηπαναγή, ο Άρης τον Κούη. Ήταν παίκτες σύμβολα. Και σήμερα υπάρχουν, αλλά δεν μπορούν να συγκριθούν με εκείνη την περίοδο”.

Σήμερα παίζουμε πιο γρήγορα, αλλά όχι με τόση τεχνική. Σήμερα θέλει γρήγορη σκέψη και αντίληψη σε μικρούς χώρους, δηλαδή να είναι «ρομπότ». Έτσι έχει γίνει το ποδόσφαιρο . Πάνω – κάτω σήμερα βλέπεις ένα σύνολο παικτών που δεν διαφέρει πολύ. Η ΑΕΚ εκείνη την περίοδο είχε πολύ καλή ομάδα, όπως και εμείς. Πραγματικά απολάμβανα τα παιχνίδια, είχα κάποιους δύσκολους αντιπάλους, αλλά ανταπεξήλθα σε εκείνο το επίπεδο και μου άρεσε που ήμουν μέρος σε όλο αυτό.

Απολάμβανα όσο μπορούσα τα ντέρμπι με τον Ολυμπιακό, αυτά τα ματς πάντα θα είναι ντέρμπι

Δεν έχω κάποια συγκεκριμένη ιστορία από αυτά τα ντέρμπι με τον Ολυμπιακό. Ως παίκτης εγώ το βίωνα ότι πάντα ήθελα να παίζω με τον Ολυμπιακό, ασχέτως της κατάστασης που ήμουν είτε λόγω κούρασης είτε τραυματισμού. Είναι κάτι που περιμένεις πώς και πώς και νιώθω ευλογημένος που το έπαιξα. Όσο μπορούσα τα απολάμβανα, γιατί δεν ήταν πάντα οι στιγμές ιδανικές. Αυτά τα ντέρμπι είναι ντέρμπι σε όποια κατάσταση και να είναι μια ομάδα. Αυτό το έχει δείξει ο Παναθηναϊκός στο πρόσφατο παρελθόν, που έχει μια κάμψη αρκετά μεγάλη για πολλούς και διάφορους λόγους, αλλά παρ’ όλα αυτά με τον Ολυμπιακό είναι αρκετά ανταγωνιστικός, έχει κάνει αρκετές ζημιές”.

Τα όνειρα που ικανοποίησε και οι ευρωπαϊκές εμπειρίες

Κατ' αρχάς που έπαιξα με την ομάδα που υποστήριζα από μικρό παιδί. Πήρα νταμπλ, τίτλους και έπαιξα στο Champions League. Χρωστάω πολλά πράγματα στον Θεό που έκανα αυτή την καριέρα. Γιατί ήξερα ποδοσφαιριστές πολύ καλύτερους από μένα, που δεν έκαναν την καριέρα που έκανα εγώ για πολλούς λόγους.

Ήξερα πολλούς παίκτες που είχαν τεχνική κατάρτιση που δεν απέκτησα ποτέ

Εγώ με πολύ λιγότερα αθλητικά χαρακτηριστικά, κατάφερα και πέτυχα αυτά που πέτυχα. Είμαι χαρούμενος και περήφανος που και στον Παναθηναϊκό και όπου πήγα, μπόρεσα και έδωσα όλο μου τον εαυτό για να βοηθήσω την ομάδα και το συμβόλαιο που υπέγραψα.

Έχω δει παιδιά που έκαναν την μπάλα ό,τι θέλανε, αλλά ένας τραυματισμός για παράδειγμα τούς κόστισε. Δεν θέλω να κατονομάσω κάποιον για να μην αδικήσω κανέναν, με κάποιους ήμουν και συμπαίκτης, είχαν τεχνική κατάρτιση που δεν την έχω και δεν την απέκτησα ποτέ.

Στο Champions League το μόνο που έχω να θυμάμαι είναι τρομερές στιγμές, θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στη μνήμη μου. Ωραίες έδρες, φανταστικά παιχνίδια και εξαιρετική συμπεριφορά των «ξένων» προς εμάς. Άλλο επίπεδο και άλλο ποδόσφαιρο.

Παίζαμε κόντρα σε παικταράδες. Ο Ερυθρός Αστέρας, για παράδειγμα, τότε που παίξαμε είχε παικταράδες. Σαβίσεβιτς, Μπόμπαν, Μιχαίλοβιτς. Πραγματικά δεν μπορώ να περιγράψω το πώς ένιωθα γι' αυτή τη συμμετοχή στη διοργάνωση. Μιλάμε για άλλο επίπεδο, που είναι και εφόδιο για την καριέρα κάθε ποδοσφαιριστή.

Οι ελληνικές ομάδες δίνουν το 100% για να προκριθούν και τα μεγάλα ονόματα ένα 60-70%

Εγώ ήρθα αρκετά σε "επαφή'" κυρίως με τον Μιχαΐλοβιτς λόγω των θέσεών μας. Δεν προλαβαίναμε ούτε αυτόν, ούτε τους υπόλοιπους, πραγματικά είχαν εκπληκτική ομάδα οι Σέρβοι και ήταν απολαυστικά παιχνίδια. Άλλο επίπεδο, καμία σχέση με σήμερα.

Από την άλλη, δεν ξεχνιέται η ποιότητα του Ρομπέρτο Μπάτζιο, ενάντια στη Γιουβέντους και ας μην ήταν από αγώνα Champions League. Ήταν πραγματικά ένας χαρισματικός ποδοσφαιριστής με ποιότητα που τον απολάμβανες όσο μπορούσες φυσικά. Πολύ σημαντικοί ήταν και ο Μαντσίνι με τον Βιάλι. Η διαφορά του Παναθηναϊκού με τη Γιουβέντους ήταν τεράστια εκείνη την εποχή. Είναι πάνω κάτω όπως σήμερα.

Όταν οι ελληνικές ομάδες παίζουν στο 100% για να αποκλείσουν ένα τέτοιο όνομα, εκείνες παίζουν στο 60-70% για να σε αποκλείσουν, μπορεί να λέω και πολύ. Και τότε και τώρα. Εκείνη την περίοδο το ιταλικό πρωτάθλημα ήταν στο φόρτε του. Η διαφορά των δύο πρωταθλημάτων ήταν μεγάλη και αυτή είναι η διαφορά με το εξωτερικό. Το Ντέλε Άλπι ήταν με διαφορά το πιο ωραίο γήπεδο που επισκέφθηκα παίζοντας με τον Παναθηναϊκό".

Το πρώτο πράσινο διαζύγιο, η ομιλία με τον Όσιμ και η σχέση με τον Γιώργο Βαρδινογιάννη

Το 1993 έναν χρόνο πριν πάει η Ελλάδα στο Μουντιάλ, ήμουν βασικό στέλεχος του Παναθηναϊκού και της Εθνικής. Την επόμενη σεζόν δεν έπαιξα καθόλου και δεν συμπεριλήφθηκα στην αποστολή της Εθνικής στο Μουντιάλ. Δεν θα ήθελα να αναφερθώ πολύ σε αυτό το σκηνικό. Ήταν κάποια σκληρά λόγια με τον Όσιμ μέσα στο γραφείο του. Αυτά που μου είπε δεν θέλω να τα πω ποτέ.

Είναι ένας μεγάλος πόνος στην καρδιά μου αυτά που έχουν συμβεί εκείνη την περίοδο. Έχασα το Μουντιάλ και δεν μπορούσα να πάω, γιατί δεν έπαιζα στον Παναθηναϊκό για πολλούς λόγους.

Τότε ακολούθησε η μεταγραφή μου στον ΟΦΗ. Ήθελα να αποδείξω εκεί ότι ήταν λάθος που με άφησαν να φύγω, αλλά και γιατί ήθελα να παίζω. Ενώ ήθελα να είμαι στον Παναθηναϊκό, δεν ήθελα να βλέπω τους αγώνες από τον πάγκο ή την εξέδρα και να λέω είμαι στον Παναθηναϊκό. Ήμουν 23-24 και έπρεπε να κοιτάξω την καριέρα μου.

Γι’ αυτό και πήγα στον ΟΦΗ. Εκεί με υποδέχθηκαν όμορφα, μου έδωσαν στήριξη και έδωσαν πολλά σε μένα και θεωρώ και εγώ σε αυτούς. Πίστευα ότι κάποια στιγμή θα με καλέσουν πίσω στον Παναθηναϊκό. Αυτό δεν έγινε, αισθάνομαι μια μικρή πικρία γι’ αυτό, γιατί θεωρώ ότι δικαιούμουν να επιστρέψω, αλλά δεν έγινε ποτέ".

Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης ήταν δεύτερος πατέρας μου, ήταν μέσα στο χειρουργείο που έκανε η μητέρα μου

Εκείνη την εποχή διοικητικός ηγέτης του Παναθηναϊκού ήταν ο Γιώργος Βαρδινογιάννης. Η σχέση των δύο ανδρών κάθε άλλο παρά κακή ήταν, όπως μας εξήγησε. "Τον Γιώργο Βαρδινογιάννη δεν μπορώ να τον δω σαν πρόεδρο, αλλά σαν δεύτερο πατέρα μου. Ο λόγος που αισθάνομαι έτσι δεν τον ξέρουν πολλοί. Όταν είχα ένα σοβαρό θέμα με τη μητέρα μου το 1991, ενώ ήμουν στον Παναθηναϊκό, εκείνη διαγνώστηκε με όγκο στο κεφάλι.

Έπρεπε να κάνει ένα χειρουργείο τη μέρα που παίζαμε ένα φιλικό προς τιμήν του Ρότσα, ο οποίος τότε ήταν προπονητής στον Πανηλειακό. Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης ήταν μέσα στο χειρουργείο της μητέρας μου, στο νοσοκομείο Υγεία. Οπότε πώς μπορώ να τον δω σαν πρόεδρο; Με βοήθησε σε θέματα πολύ προσωπικά της ζωής μου, πέραν αυτού.

Όταν ήρθε το τέλος μου στον Παναθηναϊκό, εκείνος ίσως να με βοήθησε με τον δικό του τρόπο. Οπότε ό,τι και να μου έκανε, γιατί δεν ήταν όλα ρόδινα και είναι λογικό αυτό οι σχέσεις περνάνε κύκλους, δεν μπορώ να είμαι δίκαιος για να τον κρίνω σαν πρόεδρο. Όσα αρνητικά και να υπήρχανε μετά από αυτή τη στήριξη που μου έδωσε δεν υπάρχει κάτι αρνητικό που να κρατήσω και να πω".

Η μεταγραφή στον ΟΦΗ και η συνύπαρξη με τον Ευγένιο Γκέραρντ

Μετά τον Παναθηναϊκό ακολούθησε ΟΦΗ, στον οποίο έμεινε για δυόμισι χρόνια. Ο Φραντζέσκος μάς διηγήθηκε την εμπειρία του από τον Ευγένιο Γκέραρντ, τους συμπαίκτες του αλλά και τα συναισθήματά του για το φιλικό με τον Ολλανδό.

"Δεν είναι τυχαίο που έμεινε τόσα χρόνια στον ΟΦΗ. Έγινε κομμάτι της Κρήτης και όχι μόνο του ΟΦΗ. Ήταν ένας πανέξυπνος άνθρωπος που εισήγαγε πολλές πρωτοτυπίες στο ελληνικό ποδόσφαιρο, τις οποίες τις πάντρεψε με τις δικές μας παραδόσεις. Σε άφηνε να ξεδιπλώνεις στο γήπεδο αυτό που μπορούσες να κάνεις, ήταν πολύ άνετος με τους παίκτες του, αλλά στο γήπεδο υπήρχαν όρια και μέτρα.

Για παράδειγμα είχες τη δυνατότητα να πιείς καφέ μαζί του, να γευματίσεις μαζί του, ακόμα και να μεθύσεις μαζί του, αλλά την επόμενη ημέρα ήταν σαν να μη συνέβη τίποτα. Έπρεπε να είχαμε τους ρόλους που είχαμε στην ομάδα.

Ο Γκέραρντ με βρήκε μαζί με τον Πουρσανίδη και μας είπε καλώς το δωμάτιο του πάγκου

Θυμάμαι στο πρώτο παιχνίδι όταν πήγα στον ΟΦΗ, ήταν με την Καλαμάτα εκτός έδρας. Εγώ ερχόμενος από τον Παναθηναϊκό και ως μέλος της Εθνικής, τον βλέπω να μπαίνει στο δωμάτιο που ήμουν μαζί με τον Πουρσανίδη και μας είπε «καλώς το δωμάτιο του πάγκου» και φεύγει.

Κοιτάζομαι με τον Ηλία και μου λέει δεν παίζουμε αύριο. Έμεινα κόκκαλο για λίγο. Εκείνος ήταν ήδη έναν χρόνο στην ομάδα. Μου είπε ότι ο Ολλανδός το είχε γούρι. Πάντα αφήνει δύο παίκτες βασικούς την πρώτη αγωνιστική στον πάγκο και μετά δεν θα έχουμε θέμα. Μας έβαλε στο ημίχρονο και από τότε παίζαμε τακτικά στην ενδεκάδα.

Στον ΟΦΗ φυσικά εκτός από έναν εξαιρετικό προπονητή, είχε και πολύ καλούς συμπαίκτες, με τους οποίους είχε άριστες σχέσεις. "Ο Πουρσανίδης ήταν χρυσό παιδί και καλός ποδοσφαιριστής, ήμασταν σε αρκετές αποστολές μαζί. Με τον Νίκο Νιόπλια είχα πολύ καλές σχέσεις, ήταν και αυτός σπουδαίος άνθρωπος και ποδοσφαιριστής. Με τον Νίκο Μαχλά ήμασταν στο ίδιο δωμάτιο στην Εθνική ομάδα.

Τότε ο ΟΦΗ αποτελούταν από πολύ καλούς ποδοσφαιριστές και ήμασταν οικογένεια. Ο Κώστας Χανιωτάκης, ο Νίκος Παπαδόπουλος, όλοι τους ήταν παικταράδες και έπαιζαν και στην Εθνική. Πραγματικά ήμασταν ένα κράμα ποιοτικών ποδοσφαιριστών, δημιουργήσαμε μια καλή παρέα, γιατί ήμασταν όλοι εξαιρετικά παιδιά.

Υπήρχε διαφορά με τον Παναθηναϊκό αλλά πήγα με χαρά στον ΟΦΗ, ιδιαίτερα φορτισμένο το φιλικό που δώσαμε για τον Γκέραρντ

Περίμενα ότι θα βρω αυτή την καλή ομάδα και αυτούς τους καλούς παίκτες στον ΟΦΗ. Δεν θέλω να κρυφτώ, διαφορά υπήρχε σε σχέση με τον Παναθηναϊκό, αλλά ήξερα ότι θα αντιμετωπίσω πολύ καλό κλίμα και εξαιρετικούς ποδοσφαιριστές. Εκείνη τη χρονιά ο ΟΦΗ βγήκε στο UEFA. Γι’ αυτό και πήγα με χαρά εκεί. Δεν με πείραξε.

Για το φιλικό με τον Γκέραρντ γνώριζα από την αρχή . Το άξιζε να γίνει κάτι τέτοιο και μετά από λίγο καιρό μάς άφησε. Τού άξιζαν πολλά πράγματα παραπάνω. Μπράβο στον Ηλία (σ.σ. Πουρσανίδη) που το ξεκίνησε και το οργάνωσε. Εκείνη την ημέρα το κλίμα ήταν πολύ φορτισμένο. Μακάρι να ήταν καλύτερα ο Γκέραρντ, για την εικόνα του ίδιου. Καταλάβαινε τι συνέβαινε, με ποιόν μιλούσε. Θα ήθελα να ήταν καλύτερα, για να το βίωνε καλύτερα".

Από τον ΟΦΗ θα μου μείνει ότι ήμασταν όλοι μαζί συνέχεια, μια παρέα. Δεν κάναμε μια προπόνηση και μετά βρισκόμασταν στην επόμενη προπόνηση. Ήμασταν σχεδόν σε καθημερινή βάση από το ένα σπίτι στο άλλο. Ανεξαρτήτως αν ήμασταν παντρεμένοι, ελεύθεροι με παιδιά κλπ. Ήμασταν μια μεγάλη καλή παρέα. Αυτό έβγαινε και στο γήπεδο και δεν θα το ξεχάσω ποτέ".

Και η αρχή του πιο γλυκού κεφαλαίου της καριέρας του

Τον Ιανουάριο του 1997 ο Φραντζέσκος πήρε μεταγραφή από τον ΟΦΗ για τον ΠΑΟΚ. Μια μεταγραφή που άφησε θετικό "αντίκτυπο" σε όλους, όπως μας εξηγεί ο Φραντζέσκος. Ο ίδιος γνώρισε μια πρωτόγνωρη λατρεία, έχοντας απίστευτη πορεία με τον ΠΑΟΚ και ο ΟΦΗ βγήκε κερδισμένος στο οικονομικό σκέλος.

“Γινόντουσαν συζητήσεις ανάμεσα σε ΠΑΟΚ και ΟΦΗ ένα μήνα πριν, τον Δεκέμβριο πριν καν προσεγγίσουν εμένα. Ο ΟΦΗ ήθελε να φύγω γιατί θα έπαιρνε ένα μεγάλο ποσό για τα δεδομένα της εποχής, για έναν παίκτη που θα έφευγε ελεύθερος το καλοκαίρι. Στον ΟΦΗ υπέγραψα για τρία χρόνια.

Τον Ιανουάριο θα μπορούσα να είχα συμφωνήσει με μια ομάδα για το καλοκαίρι, χωρίς να έχει όφελος ο ΟΦΗ. Αντίθετα έλαβε 100 εκατομμύρια (δραχμές) για να με αφήσει ελεύθερο. Όταν μίλησα με τον Ευγένιο, μου είπε καλό θα είναι να γίνει, γιατί θα μπορέσουμε με αυτά τα λεφτά να πάρουμε 4-5 παίκτες. Και εσύ θα κερδίσεις ένα καλό συμβόλαιο και εμείς θα βγούμε κερδισμένοι. Έτσι ήταν. Όταν έφυγα, ο ΠΑΟΚ ήταν 10ος και ο ΟΦΗ 2ος. Στο τέλος με τον ΠΑΟΚ τερματίσαμε τρίτοι, κάναμε γύρο πρωταθλητισμού.

Τη λατρεία των φίλων του ΠΑΟΚ δεν την έχω ξαναζήσει, με βοήθησαν να γίνω ένα με την ομάδα

Το κεφάλαιο του ΠΑΟΚ θα μείνει χαραγμένο στη μνήμη μου. Τέτοια λατρεία δεν έχω ξαναζήσει. Με υποδεχθήκαν τόσο θερμά οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ. Με βοήθησαν τόσο πολύ να εγκλιματιστώ με την ομάδα, να γίνω ένα μαζί της και να πετύχω όσα πέτυχα. Η υποδοχή που είχα στη Θεσσαλονίκη δεν την είχα ξαναζήσει. Οι άνθρωποι της ομάδας και οι φίλαθλοί με βοήθησαν πάρα πολύ να εγκλιματιστώ και να προσφέρω όσα πρόσφερα.

Δεν θα έλεγα ότι με περίμεναν σαν «Μεσσία». Ένας δεν μπορεί να κάνει τα πάντα. Ήταν το σύνολο που έπαιζε. Εκείνη την περίοδο ο κύριος Μπατατούδης έφερε πολύ καλούς ποδοσφαιριστές. Δυνάμωσε την ομάδα. Στον ΠΑΟΚ τότε ήταν ο Σπύρος Μαραγκός, ο Βρύζας, ο Ζαγοράκης και άλλοι πολύ σημαντικοί ποδοσφαιριστές. Γι’ αυτό είχαμε και αυτά τα αποτελέσματα".

Οι ιστορικές αναμετρήσεις με Άρσεναλ και Ατλέτικο, η πρόταση της Τορίνο και το μεγαλύτερο επίτευγμα

Στον ΠΑΟΚ έζησε και ήταν εκ των πρωταγωνιστών μάλιστα στην ιστορική σειρά με την Άρσεναλ. Πέτυχε το γκολ στην Τούμπα και ήταν "παρών" στην ιστορική ρεβάνς στο Χάιμπουρι. Όλα όμως ξεκίνησαν από μια ομιλία του Άγγελου Ανασταιάδη στα αποδυτήρια.

"Ο Άγγελος αυτό σου μετέδιδε. Να κοιτάς τον αντίπαλο στα μάτια και να λες ότι εσύ είσαι ο καλύτερος. Να φανταστείς στο Χάιμπουρι κατεβήκαμε στην ενδεκάδα, εγώ ο Βρύζας, ο Ζουμπούλης, ο Τουρσουνίδης. Τέσσερις μεσοεπιθετικοί. Και λέγαμε. «Τι γίνεται; Ποιός θα μαρκάρει;» Να μην κρυβόμαστε. Δεν ήμασταν οι καλύτεροι αμυντικοί. Πίστευε σε εμάς ότι θα προκριθούμε. Ο Αναστασιάδης σε θέμα ψυχολογίας ήταν από τους καλύτερους προπονητές που είχα, αν όχι ο καλύτερος.

Από τις κορυφαίες στιγμές της καριέρας μου τα παιχνίδια με την Άρσεναλ

Σίγουρα το ματς με την Άρσεναλ στην Τούμπα, αλλά και η ρεβάνς ήταν από τις κορυφαίες στιγμές της καριέρας μου και θα τη θυμάμαι για πάντα. Στο ποδόσφαιρο οι χαρές είναι πολύ πιο λίγες από τις λύπες. Όταν οι χαρές δυνατές μένουν και μια είναι αυτή. Όταν αποκλείεις την Άρσεναλ που ήταν ομάδα με όλη τη σημασία της λέξης και αήττητη στο πρωτάθλημά της, δεν χρειάζεται να πεις κάτι άλλο.

Στη ρεβάνς στο Χάιμπουρι άκουγα για πρώτη φορά μπάλα να σφυράει, δίπλα από το τέρμα μας. Δεν μπορούσαμε να βλέπουμε τις επιθέσεις της Άρσεναλ σε αυτό εκεί το παιχνίδι. Ήμασταν πολύ τυχεροί. Αλλά κάναμε αυτό το θαύμα που κάναμε.

Τη φάση του 1-1 δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Έκανε βολέ ο Σίμαν, διώξαμε εμείς και ήρθε στα πόδια μου. Τη δίνω μπροστά στον Βρύζα και του φωνάζω «μόνος σου». Δεν είχα τη δύναμη να πάω από το κέντρο στην περιοχή. Ήταν τα τελευταία λεπτά και θα πηγαίναμε παράταση. Ο Ζήσης έκανε υπέροχη ενέργεια, πλάσαρε πανέμορφα. Πήγαμε εκεί που ήταν ο κόσμος του ΠΑΟΚ και πανηγυρίσαμε όλοι μαζί.

Οι φίλοι του ΠΑΟΚ ήταν εκσταστιασμένοι, όχι απλά χαρούμενοι. Θυμάμαι όταν είχε μπει ο κόσμος στο πέταλο στο Χάιμπουρι, είχαν βάλει μια κοπέλα με σπαστά ελληνικά να παρακαλάει τον κόσμο του ΠΑΟΚ από τα μεγάφωνα να καθίσει κάτω. Όλοι το έκαναν. Σε κλάσματα του δευτερολέπτου, οι φίλοι της Άρσεναλ τους χειροκρότησαν και μετά από λίγο οι φίλοι του ΠΑΟΚ σηκώθηκαν ξανά και τραγουδούσαν τα συνθήματά τους. Και πάλι από την αρχή τα ίδια. Οι Έλληνες σαν φίλαθλοι και όχι σαν οπαδοί, είμαστε πιο μπροστά από όλους".

Επόμενος αντίπαλος η Ατλέτικο. Ένα εμπόδιο που ήταν ανυπέρβλητο για τον Δικέφαλο. "Φάνηκε ότι δεν παιζόταν. Είχε τον Βιέρι μπροστά, τον Κόκε, τον Μολίνα τερματοφύλακα, είχε πολύ δυνατή ομάδα. Συνεργαζόντουσαν με κλειστά μάτια. Προσπαθήσαμε στο δεύτερο παιχνίδι. Κάναμε το 1-3, 4-3 στην Τούμπα και ο κόσμος ήταν ικανοποιημένος. Μας ισοφάρισαν στο τέλος 4-4. Ήταν όμορφα παιχνίδια και σταθήκαμε στο ύψος των περιστάσεων".

Η Τορίνο είχε καταθέσει πρόταση για μένα και το έμαθα μετά από ένα χρόνο

Εκτός από την επιτυχία με την Άρσεναλ και τις καλές εμφανίσεις με την Ατλέτικο, ο Φραντζέσκος είχε μαγνητίσει τα βλέμματα και από το εξωτερικό, δίχως ωστόσο να αποχωρήσει ποτέ. "Η Τορίνο είχε καταθέσει επίσημη πρόταση για μένα. Εκείνη την περίοδο άνοιγε η αγορά του εξωτερικού για τους Έλληνες ποδοσφαιριστές. Ο ΠΑΟΚ δεν τη δέχτηκε. Το έμαθα ένα χρόνο μετά. Μου το είπε ο Κώστας Ορφανός (τότε τεχνικός διευθυντής του ΠΑΟΚ)".

Ποιός άνθρωπος δεν θα ήθελε να πάει στο εξωτερικό; Δεν μπορούσα να φύγω, ο ΠΑΟΚ είχε τον πρώτο λόγο. Αλλά θα ήθελα να το ξέρω. Δεν στεναχωρήθηκα που δεν έγινε, αλλά θα ήθελα να το ξέρω. Θα ήθελα να δοκιμάσω να δω τις δυνάμεις μου σε ένα άλλο επίπεδο".

Δεν μετανιώνω που δεν πήγα και για τίποτα για όλη την ποδοσφαιρική μου πορεία. Θα μπορούσε να ήταν χειρότερη η πορεία μου. Είμαι γεμάτος από αυτό που έκανα".

Αξία ανεκτίμητη να έχεις την αποδοχή των φίλων όλων των ομάδων, να βγαίνεις έξω και να σου δείχνουν ένα χαμόγελο, ακόμα και μετά από τόσα χρόνια

Ωστόσο πέραν των γκολ και της πρόκρισης με την Άρσεναλ, το μεγάλο κέρδος ήταν άλλο: "Η μεγάλη ικανοποίηση είναι ο κόσμος και όχι ο Τύπος. Εντάξει, θα γράψουν κάποια καλά πράγματα θα δεις το όνομά σου, αλλά όταν βγαίνεις έξω και σου δείχνει ο άλλος το χαμόγελό του και την αγάπη του και μετά από πολλά χρόνια ακόμα μάλιστα. Και να είσαι αποδεκτός, όχι μόνο στις ομάδες που έπαιξες ποδόσφαιρο, αλλά και από τους αντιπάλους. Αξία ανεκτιμήτη.

Αυτό είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα και είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτό. Ναι δεν έχω κανένα πρόβλημα με κανέναν. Ο λόγος είναι ότι δεν προκάλεσα. Μπορεί και να το έκανα 1-2 φορές, αλλά άθελά μου.

Μπορεί να ήταν το λάθος της στιγμής, όταν παίζεις στο γήπεδο και έχεις αυξημένους παλμούς, κάποιες φορές ξεφεύγεις. Δεν ήθελα να προκαλώ επίτηδες και να παίξω ότι είμαι «κάποιος» για κάποια ομάδα, κάτι δήθεν. Έκανα αυτό που πίστευα και ένιωθα πάντα. Ποτέ δεν έκανα κάτι ψεύτικο".

Ο απολογισμός της πορείας του στον ΠΑΟΚ και το μεγάλο κέρδος ως παίκτης του... Άρη

Ο ΠΑΟΚ όσο αγωνίστηκε ο Φραντζέσκος δεν κατέκτησε κάποιον τίτλο. Και εκείνος είχε εξήγηση γι' αυτό. Την ίδια στιγμή ένιωθε χαρούμενος που τον χειροκρότησαν στην Τούμπα, ακόμα και όταν φορούσε τα χρώματα του συμπολίτη Άρη.

"Όταν πήγα στον ΠΑΟΚ είχε ακόμα την τιμωρία των πέντε χρόνων να βγει στο UEFA. Είχε διοικητικά προβλήματα. Εκείνη την περίοδο ήρθε στην ομάδα ο κύριος Μπατατούδης. Σταδιακά άρχισε να γίνεται δυνατή η ομάδα. Όταν πήγα στον ΠΑΟΚ ήταν 10ος και έμενε χαμηλά στη βαθμολογία 6ος - 7ος. Από τότε βάλαμε το λιθαράκι μας, όλη αυτή η φουρνιά σε αυτό που κατάφερε ο ΠΑΟΚ να πάρει τώρα, το πρωτάθλημα και τα Κύπελλα που πήρε αυτές τις χρονιές. Χτίσαμε τότε, βάλαμε τα θεμέλια.

Δεν μπορεί από τη μία στιγμή στην άλλη να πας από την αποτυχία στην επιτυχία. Από εκεί που είσαι 6ος και 7ος να λες ότι πας για πρωτάθλημα. Στην Ελλάδα αυτό είναι το πρόβλημα. Γίνεται μια καλή χρονιά και την επόμενη λέμε ότι πάμε για το παραπάνω. Αντί να πούμε ότι πάμε το ίδιο και του χρόνου και μετά να βάλουμε κάτι παραπάνω. Δεν είναι θέμα πίεσης, αλλά στόχων. Τον στόχο που πετυχαίνεις μπορεί να τον χάσεις τη νέα σεζόν. Πρέπει να τον εδραιώσεις ή να είσαι πάντα πολύ κοντά σε αυτόν.

Στον ΠΑΟΚ μας λάτρεψαν όλους λόγω των απότομων επιτυχιών, έπειτα από άσχημη περίοδο

Όλοι οι φίλαθλοι με υποστήριξαν πάρα πολύ, απλά στον ΠΑΟΚ έγιναν αυτές οι επιτυχίες, μετά από μια άσχημη περίοδο. Υπήρχε λατρεία για όλους, όχι μόνο για εμένα. Το λέω με όλη την ειλικρίνεια. Ο κόσμος ήθελε να ακουμπήσει κάπου. Βρήκε εμάς και αναγνώρισε την προσπάθεια που κάναμε.

Όσο ήμουν εγώ στον ΠΑΟΚ δεν αντιμετώπιζα προβλήματα λόγω ανεπαρκούς διοίκησης. Με εξαίρεση ίσως την τελευταία χρονιά. Δεν μπορώ να σου απαντήσω σε αυτό, γιατί δεν έζησα τέτοια πράγματα, εκτός από το εξάμηνο στον Άρη, που ήξερα ότι υπήρχαν προβλήματα. Τα βίωσα και γι’ αυτό έπαιξα μέχρι τον Ιανουάριο. Δεν έμεινα τη χρονιά γιατί έβλεπα καταστάσεις στενάχωρες. Δεν πλήρωναν τα ενοίκια οι παίκτες, αργούσαν να μας δώσουν τα χρήματά μας"

Μπήκα αλλαγή στην Τούμπα ως παίκτης του Άρη και με χειροκρότησε όλο το γήπεδο, ένιωσα ότι άφησα αγάπη πίσω μου

Πέραν των προβλημάτων που επικρατούσαν στον Άρη, πόσο εύκολη ήταν η μετάβασή του εκεί, λόγω του παρελθόντος του στον ΠΑΟΚ. "Η ιδεολογία μου ήταν όπου πάω να προσφέρω στην ομάδα που αποφασίζει να με πάρει. Αν έχεις κάνει αυτό που πρέπει στις ομάδες, δεν σου κρατάει κακία κανένας, όπου και να πας μετά. Αυτό φάνηκε στην Τούμπα. Μπήκα αλλαγή και με χειροκρότησε όλο το γήπεδο. Όπως σου είπα και πριν, αυτή είναι η ικανοποίηση. Ακόμα και στα μαγαζιά που έβγαινα ήμουν πολύ καλά, μιλούσα και με τους ανθρώπους που γνώριζα από πριν".

Ένιωσα ικανοποίηση, έχω περάσει από κάπου και άφησα αγάπη προς το πρόσωπό μου, αλλά και από μένα προς αυτούς. Και αυτό ήταν μια ακόμα επιβεβαίωση".

Οι εκτελέσεις φάουλ, το χατ-τρικ και το "masterclass"

Ο Κώστας Φραντζέσκος για έναν από τους λόγους που θα μείνει για πάντα στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι οι εκτελέσεις φάουλ. Άλλωστε είναι ο μοναδικός στο ελληνικό ποδόσφαιρο και από τους λίγους που σημείωσαν χατ-τρικ μόνο με εκτελέσεις φάουλ στην Ευρώπη, στον αγώνα του ΠΑΟΚ με την Καστοριά που έληξε 6-0. Ωστόσο τι πραγματικά σκεφτόταν στις εκτελέσεις φάουλ και πώς ήταν μέχρι να αναλαμβάνει εκτελέσεις στον Παναθηναϊκό.

Όταν ήμουν στον Παναθηναϊκό στο ξεκίνημά μου, ο Δημήτρης (σ.σ. Σαραβάκος) εκτελούσε τα φάουλ. Ήταν επίσης ο Γεωργακόπουλος, ο Μαραγκός. Πήγαινα δειλά – δειλά στην αρχή. Όταν είχες τέτοια ονόματα με τέτοια ιστορία στο ελληνικό ποδόσφαιρο δεν μπορείς να πας απευθείας και να απαιτήσεις πράγματα, όπως να εκτελείς τα φάουλ. Υπάρχει μια άγραφη ιεραρχία και σεβασμός.

Το θέμα στα φάουλ πάνω απ' όλα είναι η ψυχολογία και η αυτοπεποίθηση, πρέπει να κάνεις πολλά πράγματα σε μικρό χρόνο

Σταδιακά μου δώσανε χρόνο και χώρο και σιγά σιγά έδειξα το ταλέντο μου. Με βλέπανε στις προπονήσεις, σιγά σιγά με το χρόνο κατάλαβαν ότι ήμουν καλός σε αυτό το κομμάτι, οπότε και εγώ πήρα την ευκαιρία μου.

Αυτός που παρακολουθούσα να εκτελεί φάουλ και εκτελούσαμε σε ένα παρόμοιο στυλ ήταν ο Σαραβάκος. Ο Μπαρζόφ που έπαιζε στον Πανιώνιο και ο Κόλεφ ο Βούλγαρος πρώην παίκτης του Παναθηναϊκού ήταν παίκτες που παρακολουθούσα και πήρα πράγματα από αυτούς. Οι δύο από τους τρεις ήταν και αριστεροπόδαροι".

Αλήθεια τι σκεφτόταν σε κάθε εκτέλεση φάουλ και τι είχε στο μυαλό του. "Σε κάθε εκτέλεση φάουλ σκεφτόμουν το ίδιο. Το θέμα στα φάουλ είναι πάνω απ’ όλα η ψυχολογία που έχεις και η αυτοπεποίθηση που έχεις. Πρώτα και κύρια είναι αυτό, μετά η ικανότητα και μετά είναι άλλα πράγματα. Το θέμα στα φάουλ δεν είναι πώς θα το βαρέσεις.

Είναι να κοιτάς την απόσταση από το τέρμα για να υπολογίσεις τη δύναμη που θα σουτάρεις την απόσταση του τοίχους, πού τοποθετήθηκε το τοίχος, πού τοποθετήθηκε ο τερματοφύλακας, αν βλέπει καλά την μπάλα εκεί που είναι. Πρέπει να κάνεις πολλά πράγματα σε μικρό χρόνο. Όταν κάνεις ένα φάουλ δεν πας να το χτυπήσεις απλά και όπου πάει. Για μένα δεν είναι αυτό".

Μετά από το παιχνίδι με την Καστοριά, η συζήτηση που μονοπώλησε το ενδιαφέρον δεν ήταν τόσο ότι πέτυχε χατ-τρικ με εκτελέσεις φάουλ. "Ήταν το τελευταίο ματς και εκείνη την περίοδο παιζόταν ποιός θα βγει πρώτος σκόρερ. Εγώ ή ο Αλεξανδρής. Εμείς παίζαμε πρώτοι και ο Ολυμπιακός πιο μετά το βράδυ. Έβαλα τα τρία γκολ τότε και τον πέρασα για ένα γκολ, σε αυτό στάθηκε η κουβέντα κατά κύριο λόγο, όχι τόσο στα φάουλ.

Στην Ατλέτικο ήταν διαβασμένοι για τα φάουλ μου, οι συμπαίκτες μου έφτασαν σε σημείο να επιδιώκουν αυτοί τα φάουλ για μένα

Ο Ολυμπιακός είχε πάρει ήδη το πρωτάθλημα και ο Μπάγεβιτς έβαλε τον Αλεξανδρή απλά για να βγει πρώτος σκόρερ, για να πετύχει δύο γκολ. Έτσι έγινε. Τον έβαλε, σκόραρε δύο φορές και βγήκε αλλαγή. Και καλά έκαναν, προς Θεού δεν τους κατηγορώ.

Σε κάποια φάση φτάσαμε στο σημείο στον ΠΑΟΚ να μην επιδιώκω εγώ τα φάουλ αλλά οι συμπαίκτες μου (γέλια). Αν δεις και τα στατιστικά ακόμα και σήμερα, είναι λογικό αυτό. Ένα 37% των παιχνιδιών κερδίζονται από τις στατικές φάσεις, είτε άμεσες είτε έμμεσες. Στις άλλες ομάδες μετά τον ΠΑΟΚ δεν μετατράπηκε πολύ το ποσοστό, αλλά ναι συνέβαινε και εκεί.

Όταν παίξαμε με την Ατλέτικο ήταν εκείνη την περίοδο ο Μιλίνκο Πάντιτς, που έπαιζε στον Πανιώνιο πριν πάει στη Μαδρίτη. Εκείνος είχε πει στον Ράντομιρ Άντιτς, τον τότε προπονητή για τα φάουλ που εκτελώ. Μιλήσαμε λίγο με αυτόν μετά το τέλος του παιχνιδιού. Ήταν διαβασμένοι, το περίμεναν. Το ότι πέτυχα δύο γκολ είναι και θέμα τύχης.

Η ερώτηση για το ποιο ήταν το καλύτερο φάουλ μάλλον ήταν λίγο δύσκολη, μιας και ο Φραντζέσκος δεν ξεχώρισε κάποιο "Είναι αρκετά. Είναι πολλοί παράγοντες. Είναι θέμα συγκυριών, καταστάσεων. Αυτό με τη Βοσνία θα μου μείνει για την ατμόσφαιρα που υπήρχε εκεί, λόγω του εμφυλίου. Το παιχνίδι με τον Ολυμπιακό ως παίκτης του ΠΑΟΚ, χάναμε 1-0 και το γυρίσαμε σε 2-1.

Είναι έμφυτο το ταλέντο στα φάουλ, το συνειδητοποίησα όταν σταμάτησα

Με τον Παναθηναϊκό κόντρα στον Ηρακλή στο Καυτανζόγλειο, χάναμε και εκεί 1-0 και στο τέλος κερδίσαμε 3-1. Με την Παναχαϊκή ως παίκτης του ΟΦΗ, το τελευταίο φάουλ που χτύπησα. Ήταν 1-1 είχε ανέβει όλη η ομάδα στην περιοχή. Ρωτάω τον Γκέραρντ, να το χτυπήσω απευθείας, μου είπε κάνε ό,τι θες. Μπήκε γκολ και ήταν πολύ ωραίο. Μετά από αυτό το παιχνίδι έφυγα, ούτε τα πράγματά μου δεν γύρισα να πάρω.

Το ταλέντο στις εκτελέσεις φάουλ είναι έμφυτο και το συνειδητοποίησα αφού σταμάτησα. Πρέπει να το έχεις. Προσπάθησα να το μεταδώσω και σε κάποια παιδιά που έβλεπα ότι έχουν προοπτική, αλλά πέρα από το να το χτυπήσεις παίζει ρόλο και πόσο γρήγορα το επεξεργάζεσαι στο μυαλό σου. Και μετά είναι η δουλειά, πόσο θα το εξελίξεις.

Μπορούσα να νιώσω την ανησυχία όταν έστηνα την μπάλα για εκτέλεση φάουλ

Η σεζόν που πέτυχε τα 14 γκολ με φάουλ (1996-97) ήταν μια από τις σεζόν που δεν θα ξεχάσει, όπως αναφέρει. "Ναι θα συμφωνήσω. Ήταν μια αρκετά παραγωγική σεζόν σε μια ώριμη για έναν ποδοσφαιριστή ηλικία. Τότε ήμουν 27 και πήρα και τη μεταγραφή στον ΠΑΟΚ, ήμουν σε καλό επίπεδο τότε".

Μπορούσα να νιώσω κάποιες φορές την ανησυχία όταν έστηνα την μπάλα για εκτέλεση φάουλ. Το βλέπεις αυτό από το πολυπρόσωπο τείχος που βάζουν μπροστά σου. Καταλάβαινες ότι υπάρχει μια ανησυχία. Παρ’ όλα αυτά δεν επηρεαζόμουν καθόλου.

Η παρουσία παίκτη στο δοκάρι δεν με επηρέαζε, ίσα ίσα αυτό θα το έκανε πιο εύκολο αν βάζανε παίκτη στο δοκάρι, γιατί έμπαιναν και συμπαίκτες μου μέσα και περιοριζόταν η ορατότητα του τερματοφύλακα. Το έκανε μια φορά ο Ιωνικός σε ένα παιχνίδι και μπήκε πολύ πιο εύκολα το γκολ".

Για τον Φραντζέσκο έχει μείνει η εντύπωση ότι ενώ το είχε με τα φάουλ, δεν ήταν καλός στις εκτελέσεις πέναλτι. Αλήθεια, ο ίδιος τι πιστεύει γι’ αυτό. "Έχει βγει και έχει μείνει αυτό το πράγμα προς τα έξω και δεν μπορώ να καταλάβω το γιατί. Είναι λάθος κατ’ εμέ. Αν ρίξεις 10 πέναλτι, βάλεις τα οκτώ και χάσεις τα δύο δεν θα είναι κακός απολογισμός; Δεν νομίζω. Έχω κάνει και άλλα πόσα φάουλ που είτε τα έπιασε ο τερματοφύλακας είτε πήγαν δοκάρι είτε άουτ. Πραγματικά δεν πιστεύω ότι δεν ήμουν καλός στα πέναλτι.

Ο Βιεϊρά, το μεγαλύτερο λάθος και τα ματς που θα ήθελε να παίξει ξανά

Το κυριότερο λάθος μου ήταν ο αυθορμητισμός στην καριέρα μου. Κάποιες αποφάσεις που έπρεπε να πάρω πάνω στο επάγγελμα, είτε ήταν αγωνιστικές είτε για ένα συμβόλαιο, τις οποίες πήρα πολύ γρήγορα. Έπρεπε να τις σκεφτώ περισσότερο και να συμβουλευθώ και τη σύντροφό μου, κάτι που δεν έκανα. Έπρεπε να τις πάρω πιο ήρεμα. Μια δεύτερη γνώμη θα με βοηθούσε καλύτερα, αλλά εγώ τότε θεωρούσα ότι μπορούσα να το διαχειριστώ και μόνος”.

Θα ήθελα να παίξω ξανά τη δυάδα με την Ατλέτικο και να πάω στο Μουντιάλ του 1994

Δύο θα ήθελα να παίξω. Τη δυάδα με την Ατλέτικο. Θα παίζαμε πιο σοφά. Μετά από τόσα χρόνια καταλαβαίνεις πόσο σημαντικά είναι αυτά τα παιχνίδια. Και φυσικά αν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω θα ήθελα να παίξω στο Μουντιάλ του 1994.

Δεν θα το έλεγα ότι θα παίρναμε την πρόκριση. Ήταν δύο παιχνίδια που μπορούσαμε να κάνουμε πράγματα παραπάνω, αλλά και δεν μπορούσαμε γιατί ήταν πολύ καλός ο αντίπαλος, σίγουρα όμως θα μπορούσαμε να παίξουμε καλύτερα, κανείς δεν ξέρει τι θα συνέβαινε.

Αυτόν που θα έλεγα, όχι τόσο σαν πιο δύσκολο αντίπαλο που αντιμετώπισα, αλλά ότι δεν καταλάβαινα πώς το έκανε αυτό, ήταν κόντρα στην Άρσεναλ με τον Βιεϊρά. Τον πέρναγες και ενώ ήσουν έτοιμος μπροστά στην περιοχή, τον έβλεπες ξανά μπροστά σου. Το έβλεπα αυτό και σκεφτόμουν «Τι γίνεται; Πόσες φορές πρέπει να τον περάσω;». Στην Ελλάδα υπήρχαν πολύ καλοί αμυντικοί τότε, δεν θέλω να αδικήσω κάποιον".

Παίζοντας σε νευραλγική θέση στο κέντρο, ο ίδιος δεν ήταν διατεθειμένος να παίρνει συνεχώς μπάλες στο κέντρο. “Την μπάλα δεν την ζητούσα επιτακτικά. Όχι δεν θα το έλεγα. Απλά ήθελα πάση θυσία να νικήσουμε. Στο γήπεδο δεν ήμουν ήρεμος, είχα εγωϊσμό γιατί ήθελα οπωσδήποτε τη νίκη. Τσαντιζόμουν όταν δεν κέρδιζε η ομάδα αλλά και όταν δεν έπαιζα μέχρι σε ένα σημείο βέβαια".

Ο Παναθηναϊκός και ο ΠΑΟΚ του σήμερα

"Τον Γιοβάνοβιτς τον ήξερα σαν αντίπαλο στον Ηρακλή. Είναι ένας αξιόλογος άνθρωπος. Τον παρακολούθησα στην προπονητική του πάνω στη δουλειά του. Πιστεύω είναι ένας δίκαιος και καλός προπονητής, με το προφίλ που έχει και με αυτά που μαθαίνω. Με τον Παναθηναϊκό μπορεί να κάνει καλά πράγματα.

Δεν έχω προσωπική άποψη για τον Λουτσέσκου. Είχε κάνει μια καλή πρώτη θητεία. Φέτος δεν ξεκίνησε καλά στο πρωτάθλημα, αλλά η πορεία στην Ευρώπη το ισοσκέλισε. Δεν είμαι βέβαιος αν θα είναι το ίδιο πετυχημένη η δεύτερη θητεία στον ΠΑΟΚ, όσο ήταν η πρώτη.

Εμείς ίσως βάλαμε τα θεμέλια για τον σημερινό ΠΑΟΚ. Οι παίκτες και οι προπονητές χτίζουν πάνω από εκεί. Με τα Κύπελλα που πήρε, νωρίτερα ο Μπάγεβιτς, ο Αναστασιάδης και στη συνέχεια οι σύγχρονες επιτυχίες. Θα δείξει τι θα γίνει στο μέλλον".

Η αρχή της προπονητικής καριέρας

"Όταν σταμάτησα το κατάλαβα μετά από δύο χρόνια, δεν πάτησα ξανά γήπεδο, εννοώ τον αγωνιστικό χώρο. Είχα περίεργη αντίδραση τότε. Κλείνουν τα φώτα και οι προβολείς από τα Μέσα. Κυριολεκτικά κλείνουν και πρέπει να είναι έτοιμος ένας ποδοσφαιριστής γι’ αυτό το στάδιο στο ψυχολογικό κομμάτι.

Εμένα με βοήθησαν άνθρωποι που ήταν κοντά μου και δεν επηρεάστηκα πολύ. Αλλά πραγματικά μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια μου έλειψε το γήπεδο. Αυτό ήταν ένα από τα καθοριστικά γεγονότα για να πάρω την απόφαση να γίνω προπονητής.

Θα σου φανεί περίεργο, αλλά από όλους πήρα κάτι. Δεν ξεχώρισα κάποιον είτε αγωνιστικά είτε μη αγωνιστικά. Από τον Αναστασιάδη μου άρεσε ότι πρέπει να περάσεις στους παίκτες ότι πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη και ας μην είναι. Και ας το ξέρεις και εσύ και οι παίκτες. Πρέπει να το περάσεις με ειλικρίνεια. Να θέλουν να πιστεύουν στους εαυτούς του. Πολλά πράγματα πήρα και από τον Γκέραρντ και από τον ΟΦΗ".

Η νέα καριέρα του στον Παναθηναϊκό στα τμήματα υποδομής της ομάδας

"Στις ακαδημίες του Παναθηναϊκού ήταν ένας κύκλος προπονητικής από τα καλύτερα που έχω κάνει. Για τη βάση και τα πιστεύω μου που άλλαξαν, από αυτά του ποδοσφαιριστή πήγα σε αυτά του προπονητή. Μέσα από τα παιδιά έγινα και εγώ καλύτερος. Έχω δει παιδιά που παίξανε, παίζουνε και ίσως παίξουν μια μέρα στον Παναθηναϊκό. Υπήρξαν και παιδιά που έπαιξαν στον Παναθηναϊκό και δεν έκαναν κάτι αλλού. Αυτό οφείλεται στον χαρακτήρα του κάθε παιδιού. Πόσο δυνατό χαρακτήρα έχουν.

Τα νεαρά παιδιά πρέπει να έχουν ισορροπία, αλλιώς θα χαθούν σαν ένα αστέρι που λάμπει για λίγο και μετά πέφτει

Γιατί ταλέντο είχαν όλα. Δεν γίνεται να είσαι στον Παναθηναϊκό να κάνεις συμβόλαιο και να μην είσαι καλός. Από εκεί και πέρα, το πόσο θα μπορούν να αντέξουν, να είναι στο σύνολο των 25-28 παικτών είναι θέμα δικό τους. Πώς θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό δηλαδή.

Εκεί έχουν να αντιμετωπίσουν έμπειρους παίκτες, τα φώτα της δημοσιότητας που τα ζαλίζουν πολλές φορές, μάνατζερ που τους παίρνουν τα μυαλά. Προφανώς υπάρχουν και σωστοί μάνατζερ αλλά υπάρχουν και κακοί. Πρέπει να έχουν μια ισορροπία και από την οικογένειά τους. Αν δεν έχουν, χάνονται σαν ένα αστέρι που πέφτει. Λάμπει λίγο και μετά πέφτει.

Η καλή πορεία που είχαν οι ακαδημίες του Παναθηναϊκού οφείλεται στη σταθερότητα και τη στήριξη που παρείχε η ομάδα στην ακαδημία. Υπήρχε πολλή βοήθεια στο πως θα λειτουργούσαν οι υποδομές και στη μεθοδικότητα που υπάρχει στη δουλειά των ακαδημιών. Αυτό υπήρχε ανέκαθεν και αδιάκοπα".

Η ανάγκη “εισροής” πολλών παικτών της ακαδημίας στην πρώτη ομάδα, δεν επηρέασε τόσο την ακαδημία, όπως επισημαίνει ο ίδιος. "Δεν έχει σχέση αυτό. Αλλοιωνόταν η πρώτη ομάδα, όχι η ακαδημία. Έμεινε σε ικανοποιητικό επίπεδο και σιγά σιγά ανέβαινε, γιατί χτίζανε πάνω στην ακαδημία και στα μεταγενέστερα χρόνια".

Το νέο πρότζεκτ δεν το έβλεπα σαν ευκαιρία. Γιατί από παλιά ο Παναθηναϊκός έβγαζε παιδιά για την πρώτη ομάδα. Ναι, η ανάγκη και η πορεία της πρώτης ομάδας κάνανε κάποιες φουρνιές να ανέβουν απότομα και να γίνουν συμβόλαια. Όπως ήταν λογικό, όλα αυτά τα παιδιά δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στην πρώτη ομάδα και γι’ αυτό «χάθηκαν». Η απότομη μετάβαση και όχι πολύ υποστηρικτική δεν τους βοήθησε. Αν γινόταν αλλιώς ίσως δεν θα «χανόντουσαν». Ίσως αν ανέβαιναν ένα χρόνο μετά να γινόντουσαν καλύτερα τα πράγματα".

Δεν μπορώ να είμαι αντικειμενικός με την οικογένεια Βαρδινογιάννη, ο καθένας έχει την άποψή του για την κατάρρευση του Παναθηναϊκού

Στο πρώτο σκέλος (σ.σ. οικογένεια Βαρδινογιάννη) δεν θα είμαι ποτέ αντικειμενικός και αναφέρθηκα στον λόγο. Η πολυμετοχικότητα πήρε ένα νταμπλ, είχε φέρει σπουδαίους ξένους παίκτες και είχε καλούς Έλληνες.

Όταν διαλύθηκε, δημιουργήθηκε μια τεράστια τρύπα που δεν μπορούσε να καλυφθεί και για την οποία ευθύνεται και η πτώση του Παναθηναϊκού. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Στο «ποιός φταίει;» τα συμπεράσματα ας τα βγάλει ο καθένας όπως θέλει. Στην Ελλάδα τα συμπεράσματα τα εξάγουμε όπως μας συμφέρει".

Το δεύτερο διαζύγιο με τον Παναθηναϊκό

Η αποχώρηση έγινε εν μέσω καραντίνας και ενώ η ακαδημία ήταν κλειστή. Με κάλεσαν και μου είπαν από τα γραφεία ότι η συνεργασία μας τελειώνει και ότι δεν είμαι στο πλάνο για το πρότζεκτ του Παναθηναϊκού.

Η μεγάλη μου πίκρα ήταν η αιτιολόγηση. Είμαι 53 ετών, το 1/3 της ζωής μου το έζησα στον Παναθηναϊκό. Ξέρουν πώς νιώθω για τον Παναθηναϊκό. Θα έπρεπε να μου πουν μια αιτιολογία. Είσαι κακός προπονητής, έκανες αυτό το λάθος, ακόμα και ότι δεν μας αρέσει άλλο η φάτσα σου. Έστω μια αιτιολογία. Και όχι η απάντηση ότι «οι εταιρείες έτσι κάνουν». Εγώ τον Παναθηναϊκό ποτέ δεν τον είδα σαν μια εταιρεία, αλλά σαν μια ομάδα".

Ήταν ένας άνθρωπος της διοίκησης, δεν θέλω να πω το όνομά του. Αυτή ήταν η μόνη πίκρα μου. Έφυγα από έναν σύλλογο, διότι σύλλογο τον βλέπω τον Παναθηναϊκό, όχι εταιρεία. Και έναν σύλλογο που αγάπησα, αγαπώ και θα αγαπώ. Που μου πρόσφερε και θεωρώ ότι του έχω προσφέρει.

Δεν θα έλεγα όχι για επιστροφή στον Παναθηναϊκό

Ήξερα ότι κάποια στιγμή θα τελείωνε. Αλλά με πείραξε που δεν υπήρχε ειλικρίνεια. Όλοι μας κάνουμε λάθη και οι μεν και οι δε. Και είναι καλό να λέμε την πραγματικότητα. Δεν κρατάω κακίες, δεν μου αρέσει κάτι τέτοιο. Δικαίωμά τους ήταν να πάρουν όποιους θέλουν. Αλλά ήθελα να μάθω. Θα με έκανε πιο ήρεμο. Όταν πας στο σπίτι σου και σε ρωτάνε «γιατί έφυγες;» και να μην ξέρεις τι να πεις στο ίδιο σου το σπίτι, είναι λίγο άσχημο".

Αν η πόρτα του Παναθηναϊκού ανοίξει για άλλη μια φορά, τι απάντηση θα έδινε. "Δεν θα έλεγα όχι. Ανάλογα με ποιόν θα μιλούσα και τις συνθήκες που θα υπάρχουν.

Είχα πει και είχα εκφράσει την άποψή μου στη διοίκηση και τους ανθρώπους του Παναθηναϊκού, ότι αφού είμαι στην ακαδημία θα μπορούσα να μπω στο τιμ της πρώτης ομάδας, δεν με ενδιέφερε η θέση. Δεν μου έγινε ποτέ κάποια πρόταση".

Η φιλοσοφία του στην προπονητική, η οδηγία που θα έδινε στον εαυτό του και ο τίτλος στην αυτοβιογραφία του

"Αυτό που θα έλεγα στον Κώστα, είναι να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να προσπαθεί πάντα για το καλύτερο. Δεν είναι γενικό αυτό και δεν το έχουν όλοι, πρέπει να κοιτάς την ουσία στη δουλειά σου και όχι πώς θα φανείς και πώς θα σε παρουσιάσουν τα ΜΜΕ.

Ευχαριστώ τον Θεό γι’ αυτά που μου έχει δώσει, που ίσως να μην τα άξιζα τόσο πολύ με όλη την προσπάθεια που έκανα, αυτόν τον τίτλο θα έβαζα αν έγραφα αυτοβιογραφία. Τουλάχιστον η κεντρική ιδέα αυτή θα ήταν'.

Οι παίκτες μου πρέπει να νιώθουν ότι είναι οι καλύτεροι. Να είναι χαλαροί και ελεύθεροι και να γουστάρουν αυτό που κάνουν και όχι επειδή είναι ένα επάγγελμα. Να το κάνουν επειδή το αγαπάνε. Για να το αγαπάς πρέπει να εξελίσσεσαι. Ο σχηματισμός είναι απλά ένα σχήμα στο γήπεδο. Αυτοί τον κάνουν. Η τακτική είναι άλλο κομμάτι και έχει σημασία, αλλάζει ανάλογα τον αντίπαλο. Προσωπικά μου αρέσει ένας πιο επιθετικογενής σχηματισμός, να μην βάζω πολλούς αμυντικούς για να προσέχω τα νώτα μου".

Η πορεία και η άποψη του για τη Super League 2

"Θα πρέπει να γίνει ένα πρωτάθλημα νορμάλ κάποια στιγμή. Δεν πρέπει να γίνεται Οκτώβριο, ενώ είχε προγραμματιστεί για Αύγουστο. Πάει ο προγραμματισμός της προετοιμασίας, το φορμάρισμα τα πάντα. Με την ΑΕΛ κάναμε 12-13 παιχνίδια φιλικού χαρακτήρα, λες και παίξαμε έναν γύρο αγώνων. Μετά ξεκίνησε ένα πρωτάθλημα και παίζαμε Κυριακή - Τετάρτη. Δεν σέβονται την υγεία των ποδοσφαιριστών, τα έξοδα τα πάντα. Δεν μπορεί να συγκριθεί με την περσινή καθυστέρηση γιατί πέρσι υπήρχε το πρόβλημα με τον κορονοϊό.

Είναι πολλές οι 34 ομάδες για τη Β' Εθνική, πέρυσι είχε ενδιαφέρον μέχρι το φινάλε

Οι ομάδες οι Β’ καλώς να μπουν στο πρωτάθλημα, βοηθούν τα παιδιά να τους δουν όλοι, αλλά πρέπει να υπάρχουν και κάποιες «κυρώσεις». Δεν γίνεται να μην μπορούν να πέφτουν. Δεν γίνεται να μην υπάρχει στόχος της ομάδας, διότι τα παιδιά θέλουν ένα καλό συμβόλαιο, συμμετοχή με την πρώτη ομάδα και άλλα. Αυτό με τον υποβιβασμό αλλοιώνει και τη μορφή του πρωταθλήματος λίγο. Δεν γίνεται να πέφτουν τέσσερις και αν μέσα στους τέσσερις είναι οι δύο ομάδες Β’ να πέφτει ο πέμπτος και ο έκτος. Το ίδιο αν είναι οι δύο πρώτες, ανεβαίνει ο τρίτος".

Είναι πολλές οι 34 ομάδες στο δεύτερο πρωτάθλημα. Πουθενά δεν υπάρχει αυτό. Στην Αγγλία που είναι η κορυφαία Β’ Εθνική στον κόσμο είναι μόνο 20. Με στήριξη από το κράτος.

Την ίδια στιγμή μπήκαν ομάδες που δεν ήταν «κανονικές» στον πρώτο γύρο και μετά όταν έγιναν κανονικές έγινε το εξής, κάποιες ομάδες πέρασαν αέρα από αυτές και οι υπόλοιπες άφησαν βαθμούς. Αυτό είναι μια μικρή αλλοίωση στη βαθμολογία. Πρέπει να προσεχθεί καλύτερα από την πολιτεία, να υπάρχει καλύτερη οργάνωση. Διότι δεν ξέρουμε πολλά πράγματα. Πέρυσι με λιγότερες ομάδες είχε πολύ ενδιαφέρον μέχρι το φινάλε".