Ο Μπόμπι Τσάρλτον ήταν απλά ο καλύτερος Άγγλος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών
Ο Μπόμπι Τσάρλτον έζησε για να μεγαλουργήσει με την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και την Εθνική Αγγλίας. Ο Γιάννης Φιλέρης γράφει για την διαδρομή, την κληρονομιά και τον μύθο του κορυφαίου Άγγλου ποδοσφαιριστή που πέθανε το Σάββατο (21/10).
Κάποτε ο Γιόχαν Κρόιφ ρωτήθηκε για την καλύτερη ενδεκάδα όλων των εποχών. Ο μοναδικός Άγγλος ποδοσφαιριστής που συμπεριλήφθηκε από τον "ιπτάμενο Ολλανδό" ήταν ο Μπόμπι Τσάρλτον, που έφυγε το Σάββατο (21/10), σε ηλικία 86 ετών. Τα τελευταία χρόνια ζούσε στο σπίτι του, έχοντας αποσυρθεί για λόγους υγείας από τα γήπεδα και τη δημοσιότητα. Όπως ανακοίνωσε η οικογένεια του, έφυγε ήσυχα το Σάββατο, λίγες ώρες πριν η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ παίξει με την Σέφιλντ.
Υπάρχουν μερικοί θρύλοι του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, που δεν προλάβαμε να τους δούμε στο απόγειο της καριέρας τους. Ο απόηχος όμως της καταπληκτικής διαδρομής τους στα γήπεδα ήταν τόσο μεγάλος για να μείνει το όνομα τους ανεξίτηλο στο λίμπρο ντ' όρο του κορυφαίου σπορ. Ο σερ Μπόμπι έχει μια θέση σε αυτή τη χρυσή βίβλο, μαζί με τον αρκετά μεγαλύτερό του Αλφρέδο Ντι Στέφανο και τους λίγο νεότερους του, τον μέγιστο Πελέ και τον αρτίστα Εουσέμπιο.
Ο ίδιος μπορεί να βυθίστηκε στην ομίχλη της άνοιας με την οποία διαγνώστηκε το 2020 (χρονιά που πέθανε ο αδερφός του Τζάκι που υπέφερε από την ίδια ασθένεια) ο κόσμος, όμως, δεν ξέχασε ποτέ τον εμβληματικό αρχηγό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και της Εθνικής Αγγλίας. Δηλαδή τον καλύτερο Άγγλο ποδοσφαιριστή όλων των εποχών.
Στέκει άραγε αυτός ο χαρακτηρισμός, για ένα παίκτη που αγωνίστηκε στο ποδόσφαιρο μιας άλλης εποχής (1958-1973); Ε βρείτε άλλον Άγγλο, που να έχει κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, το Κύπελλο Πρωταθλητριών και τη χρυσή μπάλα (μαζί με τα πρωταθλήματα και τα Κύπελλα Αγγλίας). Ο Τσάρλτον τα κατάφερε όλα αυτά στην ένδοξη καριέρα του, έχοντας -εκτός των άλλων-επιβιώσει και από τραγικό αεροπορικό δυστύχημα της Γιουνάιτεντ, το 1958
Κάθε μέρα σκεφτόταν το Μόναχο
Γεννημένος το 1937 ο προικισμένος μέσος, ή "καρφίτσα" όπως ήταν το παρατσούκλι που του είχε δώσει στην Εθνική Αγγλίας ο προπονητής σερ Αλφ Ράμσεϊ, κλωτσούσε μια μπάλα από μικρό παιδί. Η μητέρα του ήταν φανατική ποδοσφαιρόφιλη, οι τέσσερις θείοι του έπαιζαν σε διάφορες ομάδες, ήταν πολύ λογικό τόσο αυτός όσο και ο αδερφός του Τζάκι Τσάρλτον να ασχοληθούν με το άθλημα που γεννήθηκε στο νησί,.
Απόφοιτος των ακαδημιών της Γιουνάιτεντ στις οποίες εντάχθηκε το 1953, ο Μπόμπι Τσάρλτον ήταν μέλος της τρομερής ομάδας των "μπέμπηδων" που είχε δημιουργήσει στα τέλη της δεκαετίας του 50, ο Ματ Μπάσμπι. Φίλος με τον Ντάνκαν Έντουαρντς τον χαρισματικό αριστερό χαφ της Γιουνάιτεντ απολάμβανε το ποδόσφαιρο, όπως όλη η θρυλική ομάδα του Μάντσεστερ.
Στις 5 Φεβρουαρίου 1958, η ManU έπαιζε στο Βελιγράδι τον επαναληπτικό αγώνα με τον Ερυθρό Αστέρα, για το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Ο πρώτος αγώνας είχε τελειώσει 2-1 (ο Τσάρλτον σκόρερ του πρώτου γκολ) και παρά την πίεση των (τότε) Γιουγκοσλάβων, η αγγλική ομάδα με δυο γκολ του 20χρονου Μπόμπι και ένα του Ντένις Βάιολετ, έπαιρνε ισοπαλία με 3-3 και μαζί του εισιτήριο, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, στα ημιτελικά της διοργάνωσης.
Ο χειμώνας ήταν βαρύς στην κεντρική Ευρώπη και το αεροπλάνο που την επόμενη μέρα (6/2/1958) μετέφερε την ευτυχισμένη αποστολή της Γιουνάιτεντ, στάθμευσε στο αεροδρόμιο Ριμ του Μονάχου για ανεφοδιασμό. Το χιόνι είχε καλύψει την πίστα και οι καιρικές συνθήκες ήταν πολύ άσχημες. Κάποιοι άρχισαν να ανησυχούν και ο Τόμι Τέιλορ με τον Ντέιβιντ Πεγκ, έπεισαν τον Τσάρλτον και τον Βάιολετ να αλλάξουν θέσεις, γιατί στις πίσω θέσεις, αισθάνονταν πιο ασφαλείς. Είχαν κάνει (τραγικό) λάθος.
Οι δυο πρώτες απόπειρες απογείωσης απέτυχαν, λόγω ενός θορύβου που ανάγκασε τον κυβερνήτη Τζέιμς Θέιν να γυρίσει για μια τρίτη προσπάθεια. Χωρίς να μπορέσει αναπτύξει την απαιτούμενη ταχύτητα το αεροπλάνο έπεσε πάνω στο φράχτη του αεροδρομίου, ενώ το ένα φτερό διέλυσε ένα γειτονικό σπίτι. Το χειρότερο ήρθε λίγα δευτερόλεπτα μετά, όταν από μια νέα πρόσκρουση, εξερράγη ένα βυτίο καυσίμων.
Στην καμπίνα του αεροπλάνου επικράτησε το χάος. Χωρίς να καταλάβει το πως, ο τερματοφύλακας Χάρι Γκρεγκ, ήταν ο μόνος που μετά την σύγκρουση δεν είχε τραυματιστεί. Με αυτοθυσία και τεράστιο σθένος, κατάφερε να μεταφέρει κάποιους από τους συμπαίκτες του αλλά και τον προπονητή Ματ Μπάσμπι έξω από το αεροπλάνο. Οι περισσότεροι, όπως ο Μπόμπι Τσάρλτον, είχαν χάσει τις αισθήσεις τους. Συνήλθαν στο νοσοκομείο, όπου διακομίστηκαν από τα σωστικά συνεργεία.
"Είμαι υπερήφανος που τον αποκαλώ συμπαίκτη μου, ακόμα και τώρα" έλεγε για τον Γκρεγκ, ο Τσάρλτον, που εν τέλει έφυγε τελευταίος απ' όλους όσοι σώθηκαν εκείνο το μοιραίο μεσημέρι στο Μόναχο. Συνολικά σκοτώθηκαν 21 (ανάμεσα τους εφτά ποδοσφαιριστές). Ο 22ος ήταν ο Ντάνκαν Έντουαρντς που έχασε τη μάχη με τη ζωή, λίγες μέρες αργότερα στο νοσοκομείο.
Ο Μπόμπι Τσάρλτον νοσηλεύτηκε λιγότερο από κάθε άλλον. Πιο πολύ απ' όλους (συνολικά 2 μήνες) ο Ματ Μπάσμπι, που έκανε και αρκετό καιρό να πετάξει τις πατερίτσες. Το σοκ για όλους ήταν τεράστιο, πιο πολύ, βέβαια, για τους επιζώντες. Δεν υπήρξε μέρα στο υπόλοιπο της ζωής του, που ο σερ Μπόμπι, να μην σκέφτηκε έστω για μια στιγμή το δυστύχημα του Μονάχου.
Ο θάνατος των φίλων του και κυρίως του Έντουαρντς τον είχαν επηρρεάσει. Στην αρχή δεν ήθελε καν να ακούσει για επιστροφή στα γήπεδα. Όταν όμως δημοσιεύτηκε η περίφημη φωτογραφία του, έξω από το σπίτι του να παίζει μπάλα με τα παιδιά της γειτονιάς του, ήταν σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα έμπαινε ξανά στο Ολντ Τράφορντ.
"Εσύ θα είσαι ο ηγέτης μας..."
Ο Ματ Μπάσμπι επέστρεψε κι αυτός δριμύτερος. Ο Σκωτσέζος μάνατζερ έβαλε σκοπό της ζωής του να ξαναχτίσει τον μύθο της Γιουνάιτεντ και να την οδηγήσει εκεί που όλοι προέβλεπαν ότι θα γινόταν το 1958, άντε την επόμενη χρονιά. Στην κορυφή της Ευρώπης.
Στο πρόσωπο του Μπόμπι Τσάρλτον, ο κορυφαίος προπονητής, βρήκε τη μορφή που θα συνέδεε τις δυο εποχές. "Εσύ θα είσαι ο ηγέτης μας..." του είπε και όσα σκεφτόταν έξω από το γήπεδο ο Μπάσμπι, τα έκανε πραγματικότητα πάνω στο χορτάρι ο Τσάρλτον. Έγινε πράγματι ο μαέστρος της Γιουνάιτεντ, ο άνθρωπος που ήταν παρών στις κρίσιμες στιγμές, είτε σκοράροντας, είτε σερβίροντας γκολ στους συμπαίκτες του.
Όταν τα επόμενα έμπαιναν στο Ολντ Τράφορντ ο οξυδερκής στράικερ Ντένις Λο από την συμπολίτισσα Σίτι και ο 17χρονο "διάβολος" Τζορτζ Μπεστ, η μεγάλη επιστροφή μιας θρυλικής ομάδας είχε ήδη δρομολογηθεί.
Πρώτα ήρθε το Κύπελλο του 1963, μετά τα δυο πρωταθλήματα (1965, 1967) και για κερασάκι στην τούρτα το Κύπελλο Πρωταθλητριών του 1968 δέκα χρόνια μετά τον όλεθρο στο Μόναχο, έφερνε ξανά την απόλυτη ευτυχία στο Μάντσεστερ με τα όνειρα του Ματ Μπάσμπι και των οπαδών στις εξέδρες του Γουέμπλεϊ, όπου έγινε τελικός, να γνωρίζουν μια μεγαλειώδη δικαίωση.
Ο Μπόμπι Τσάρλτον που είχε σωθεί από τα χέρια του Χάρι Γκρεγκ, ήταν από τους πρωταγωνιστές ενός δραματικού τελικού κι ας ξεγελάει το τελικό 4-1. Η Γιουνάιτεντ θριάμβευσε στην παράταση, αφού όμως πρώτα σώθηκε από τις επεμβάσεις του εκπληκτικού της τερματοφύλακα Άλεξ Στέπνεϊ. Ειδικά η τελευταία κι ενώ η Μπενφίκα είχε ήδη ισοφαρίσει 1-1, απέναντι στον Εουσέμπιο ήταν καθοριστική. Ο Τσάρλτον έκανε το 1-0 και το τελικό 4-1.
Λίγο αργότερα ανέβαινε στην εξέδρα των επισήμων για να σηκώσει το πρώτο κύπελλο πρωταθλητριών, που κέρδισε ποτέ μια αγγλική ομάδα. Χθες κλείνοντας τα μάτια του, ο αέρινος σκόρερ εκείνου του τελικού, έγινε και ο τελευταίος των διασωθέντων από το δυστύχημα του Μονάχου, που έφυγε από τη ζωή.
Γεννημένος για να θριαμβεύει στο Γουέμπλεϊ
Στο ίδιο γήπεδο, δυο χρόνια πριν, ο Μπόμπι Τσάρλτον είχε πανηγυρίσει και την κατάκτηση του Μουντιάλ. Του μοναδικού μεγάλου τίτλου, που έχουν κερδίσει τα "τρία λιοντάρια". Η Εθνική Αγγλίας.
Ο Μπόμπι Μουρ ήταν ο κάπτεν, ο Τζεφ Χαρστ ο σπουδαίος σκόρερ και ο Τσάρλτον ο ενορχηστρωτής. Όπως και στη Γιουνάιτεντ, έτσι και στην Εθνική, έπαιζε πίσω από τον σέντερ-φορ. Μπορεί να έχανε σταδιακά τα μαλλιά του, στην απόλυτη ωριμότητα του, ωστόσο, ο σερ Μπόμπι, ήταν η επιτομή αυτού της θέσης του επιτελικού μέσου.
Μπορούσε να δημιουργήσει και να σκοράρει με την ίδια ευκολία. Ντρίπλαρε με ξεχωριστή ευχέρεια και όπως κάποτε είπε ο Τζορτζ Μπεστ που δεν διακρινόταν για την ... μετριοφροσύνη του "κανείς, ακόμα κι εγώ, δεν μπορούσα να περάσω τους αντιπάλους όπως αυτός". Σήμα κατατεθέν η θαυμαστή ισορροπία του, με την μπάλα στα πόδια. Πολλές φορές έμοιαζε να χορεύει...
Ο Ντένις Λο μίλαγε για ένα παίκτη "που τα είχε σχεδόν όλα. Σπουδαίος σκόρερ, έκανε υπέροχες σέντρες αλλά και σκόραρε ένα τρομερό αριθμό γκολ. Είχε φανταστικό σουτ, πάρα πολύ δυνατό..."
Πολύ ικανός στο ψηλό παιχνίδι, ο Τσάρλτον, χρησιμοποιούσε το ίδιο καλά και με τα δυο πόδια. "Κανείς δεν ξέρει με ποιο, το αριστερό, ή το δεξί, σουτάρει καλύτερα" έλεγε ο αδερφός του Τζάκ. Τα σουτ του Μπόμπι έβρισκαν συνήθως τον στόχο τους. Ο γερμανικός τύπος του είχε κολλήσει το παρατσούκλι "μπουμ-μπουμ".
Όλα αυτά ο σερ Αλφ Ράμσεϊ τα εκτίμησε δεόντως. Και ο Τσάρλτον που για πρώτη φορά έπαιξε σε Παγκόσμιο Κύπελλο το 1962 στη Χιλή (η Αγγλία αποκλείστηκε στους "16" από τη Βραζιλία), τέσσερα χρόνια μετά ήταν η ηγετική φυσιογνωμία των λιονταριών στο αξέχαστο για όλη την Αγγλία, Παγκόσμιο Κύπελλο. Στην πρώτη φάση έβαλε το ένα από τα δυο γκολ εναντίον της Ουρουγουάης, ενώ δική του υπόθεση ήταν ο ημιτελικός με τη Σοβιετική Ένωση διαμορφώνοντας το τελικό 2-1.
Επαιξε σε όλα τα ματς της Αγγλίας, δεν έλειψε λεπτό και στο τέλος της διοργάνωσης ανακηρύχθηκε κορυφαίος παίκτης του Μουντιάλ. Ήταν η χρονιά που κατέκτησε και τη χρυσή μπάλα, ως καλύτερος ποδοσφαιριστής του πλανήτη, τίτλο που διεκδίκησε και τα επόμενα δυο χρόνια.
Το 1970 ήταν 33 ετών και έπαιξε για τελευταία φορά σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο (η Αγγλία έμεινε εκτός προημιτελικών όταν έχασε από τη Γερμανία με 3-2 στη φάση των "16") και στο αεροπλάνο της επιστροφής από το Μεξικό, ανακοίνωσε στον Αλφ Ράμσεϊ ότι αποχωρεί οριστικά από την Εθνική. Το κοντέρ είχε γράψει 106 συμμετοχές και 49 γκολ.
Ποτέ ξανά η Αγγλία δεν κατάφερε να φτάσει στον άθλο του 68. Ίσως γιατί δεν ευτύχησε να έχει ένα τόσο χαρισματικό παίκτη στη μεσαία γραμμή, όπως ο Τσάρλτον. Από εκείνη την ιστορική ομάδα, πλέον, ζει μόνο ο σερ Τζεφ Χαρστ (81 ετών).
Το είδωλο όλου του Μάντσεστερ
Πάνω απ' όλα, όμως, ο σερ Μπόμπι Τσάρλτον ήταν μια εμβληματική μορφή του Μάντσεστερ. "Ερωτεύτηκα τη Γιουνάιτεντ" είχε πει κάποτε. Αλλα και ολόκληρη η πόλη τον αγάπησε το ίδιο. Για τους παλιότερους οπαδούς της ομάδας δεν τίθεται θέμα. Ο Τσάρλτον θα είναι, όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσοι σπουδαίοι παίκτες φορέσουν την κόκκινη φανέλα, ο κορυφαίος όλων.
Πολλά από τα νεογέννητα παιδιά του Μάντσεστερ έπαιρναν-προς τιμήν του- και το όνομα Ρόμπερτ (από το οποίο προέρχεται το Μπόμπι) Ανάμεσα τους και ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, το πλήρες όνομα του οποίου είναι Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μπέκαμ. Ο πατέρας του Μπεκς, ήταν φανατικός θαυμαστής του εκλιπόντα, δεν έχανε παιχνίδι της Γιουνάιτεντ και μεγάλωσε το γιο του με τα ιερά και τα όσια της ομάδας.
Η ανάρτηση του Μπέκαμ στον προσωπικό του λογαριασμό στο Ινσταγκραμ, αποδεικνύει την επιρροή ενός ποδοσφαιριστή που σταμάτησε το 1973 στις επόμενες γενιές, που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν έπαιζε για τελευταία φορά στο θέατρο των ονείρων.
Ο σερ Μπόμπι (ο τίτλος του απονεμήθηκε το 1994) ήταν πάντα κοντά στη Γιουνάιτεντ. Από τα 15 του, άλλωστε, δεν γνώρισε άλλο χρώμα πλην από το κόκκινο. Είτε από διοικητικές θέσεις, είτε απλά επειδή ήταν ... ο Μπόμπι Τσάρλτον, η γνώμη του είχε πάντα βαρύνουσα σημασία. Μια πατρική φιγούρα, ένας καλός σύμβουλος, για όλους. Ακόμα και για τον Άλεξ Φέργκιουσον, που κάποια στιγμή έγινε το απόλυτο αφεντικό της ομάδας, οδηγώντας την στην χρυσή εποχή των τίτλων.
Μέχρι να γίνει όμως boss, ο σερ Άλεξ, χρειάστηκε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Μπόμπι Τσάρλτον. Αυτός ήταν που τον στήριξε τα πρώτα χρονια, όταν τα αποτελέσματα δεν βοηθούσαν τον Σκωτσέζο προπονητή: "Ξέρω ότι είχε προτείνει στη διοίκηση να με προσλάβει. Ξέρω ότι στάθηκε, ειδικά στην αρχή, στο πλευρό μου. Ακόμα κι όταν δεν ξεκινήσαμε καλά, ακόμα και μετά από βαριά ήττα, όπως το 5-1 από την Σίτι τον Σεπτέμβριο του 1989, η στήριξη του μέτρησε πάρα πολύ. Μου έλεγε να μην ανησυχώ και ότι όλα θα πάνε καλά. Η γνώμη του είχε πάντα ειδικό βάρος μέσα στο σύλλο, αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Δυο τρεις καλά επιλεγμένες κουβέντες του, έφταναν να μου ανεβάσουν το ηθικό. Κάθε ηγέτης, χρειάζεται ένα τέτοιο σύμμαχο"
Ο σερ Μπόμπι είχε διακρίνει από νωρίς ότι αυτός ο δύστροπος και πεισματάρης Σκωτσέζος είχε κάτι από την σπίθα του συμπατριώτη του Ματ Μπάσμπι. Και όταν το 1999, τριάντα ένα χρόνια μετά το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών, ερχόταν το δεύτερο (με το μυθικό 2-1 εναντίον της Μπάγερν) γελούσε πανευτυχής, βλέποντας την ιστορία να επαναλαμβάνεται και την μεγάλη του αγάπη να γίνεται ξανά η θρυλική Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ...