Σήμερα θα μιλήσουμε για την Ισλανδία. Ούτως ή άλλως θα το κάναμε, αλλά ο Cristiano Ronaldo έδωσε το επιπλέον κίνητρο και... μια πάσα να αναφέρουμε ποια είναι αυτή η χώρα, όταν είπε " τι πανηγυρίζουν σαν να πήραν το Euro; ". Προφανώς, ο Πορτογάλος δεν έχει ιδέα προς τα πού πέφτει αυτό το έθνος ή τι εκπροσωπεί. Για αυτό και θα ξεκινήσω, λέγοντας ότι αυτό το κομμάτι γης έχει ως κύριο νησί που καταλαμβάνει έκταση 101.826 τετραγωνικών χιλιομέτρων και "βρέχεται" από το βόρειο ατλαντικό ωκεανό.

Έχει 80 ηφαίστεια, εκ των οποίων τα 4 είναι ενεργά, που ενίοτε εκρήγνυνται. Τελευταία φορά, αυτό συνέβη από τον Αύγουστο του 2014 έως τον Φλεβάρη του 2015 (και το όνομα αυτού ήταν Bárðarbunga). Εκτιμάται πως απελευθέρωσε περισσότερο τοξικό αέριο, από όλη την ευρωπαϊκή βιομηχανία.

Που λες, εκεί ζουν 332.529 κάτοικοι, οι οποίοι το χειμώνα είναι "βυθισμένοι" στο χιόνι και ζουν σε παγωμένη γη, μέσα από την οποία βγαίνουν φλόγες και καπνοί. Είναι απόγονοι ων Νορβηγών Vikings και μεταξύ των φαινομένων που ζουν είναι και ένα από τα πιο εντυπωσιακά shows της φύσης, γνωστό ως Βόρειο Σέλας. Ουσιαστικά πρόκειται για το αποτέλεσμα της σύγκρουσης φορτισμένων σωματιδίων από το διάστημα, όταν "παγιδεύονται" στο μαγνητικό πεδίο της γης. Δεν το έχεις υπ' όψιν σου; Θα σε μαλώσω.

Το προσδόκιμο ζωής είναι τα 80.81 χρόνια για τους άνδρες και τα 85.22 χρόνια για τις γυναίκες. Θα μου πεις "δεν είναι και Βατικανό", δηλαδή η μικρότερη χώρα του πλανήτη (με 800 κατοίκους). Θα σου απαντήσω ότι είναι στο Νο10 της σχετικής λίστας στην Ευρώπη, οπότε καταλαβαίνεις.

Να στο θέσω όμως, και σε όρους Euro 2016: η Ισλανδία είναι η μικρότερη χώρα που έχει προκριθεί ποτέ σε μεγάλο τουρνουά ποδοσφαίρου. Υπολογίζεται πως 26.985 Ισλανδοί ακολούθησαν το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της χώρας τους στη Γαλλία, για να παρακολουθήσουν εκ του σύνεγγυς την πρώτη συμμετοχή της σε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Αριθμός που αντιστοιχεί στο 12.4% του συνολικού πληθυσμού!

Προφανώς και πλέον δεν σκέφτεσαι πια ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι είπαν να ζήσουν το όνειρο, να κάνουν το ταξίδι για να συνδυάσουν τις διακοπές με το ιστορικό του πράγματος, χωρίς να 'χουν απαιτήσεις, χωρίς να περιμένουν τίποτα από τους διεθνείς τους. Φρόντισε για αυτό ο Birkir Bjarnason, γνωστός στην πατρίδα του ως "Thor", κάνοντας αυτό.

Πώς κατάφερε ένα έθνος 332.529 ανθρώπων να βρεθεί μεταξύ των καλύτερων της ποδοσφαιρικής Ευρώπης και να συνθέσουν μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις του παγκόσμιου αθλητισμού; Θα στα πω και αυτά. Πρώτα θα σου πω 2-3 άλλα πράγματα. Θα ξεκινήσω από την ιστορία του goalkeeper Hannes Þór Halldórsson, γιατί ναι μεν ο Bjarnason ήταν εκείνος που ισοφάρισε, αλλά ο Halldórsson ήταν αυτός που... έθεσε το ρυθμό, από την εκκίνηση και την πρώτη απόπειρα του Cristiano Ronaldo να παραβιάσει την εστία του.

Ο Luis Nani τον νίκησε μεν, στο 31ο λεπτό, αλλά στο διάστημα που ακολούθησε από την ισοφάριση (51') έως τη λήξη, ο 32χρονος τερματοφύλακας έλεγε το ένα "όχι" μετά το άλλο, στους μανιασμένους Πορτογάλους. Από τα 26 σουτ της Πορτογαλίας, τα εννέα ήταν σε τροχιά για το τέρμα, με τον Halldórsson να "σώζει" τα οκτώ. Αυτός ο αριθμός είναι ο μεγαλύτερος που έχει επιτύχει πορτιέρο του Euro 2016, έως τώρα.

Ο τερματοφύλακας λοιπόν, της νορβηγικής Bodø/Glimt (όπου Glimt ίσον "λάμψη) είναι διεθνής από το 2011. Επαγγελματίας έγινε το 2012, οπότε έφυγε από την ημιεπαγγελματική Urvalsdeild karla της πατρίδας του (βλ. ελίτ των πρωταθλημάτων), για τη Νορβηγία, όπου του έδωσαν συμβόλαιο ικανό να τον συντηρήσει. Έως τότε δήλωνε στην εφορία "σκηνοθέτης" και εργαζόταν στην εταιρία SagaFilm (παρεμπιπτόντως, το αφεντικό του τον ενημέρωσε πως η δουλειά θα τον περιμένει όταν τελειώσει την περιπέτεια του στο ποδόσφαιρο). Ήταν εκείνος που ανέλαβε να προωθήσει τη συμμετοχή της χώρας του, στο διαγωνισμό της Eurovision το 2012.

Tώρα περιμένεις να σου πω και άλλες ιστορίες, για το πώς κατάφεραν να ζήσουν αυτοί οι ποδοσφαιριστές, ενόσω ασχολούνταν με το ποδόσφαιρο ως χομπίστες. Συγγνώμη, αλλά δεν έχω κάτι άλλο. Γιατί οι Ισλανδοί φρόντισαν, ώστε να μπορούν όσοι είχαν ταλέντο στο σπορ να μπορούν να ζουν από αυτό. Παράλληλα, φρόντισαν και για πολλά άλλα. Το τελευταίο ήταν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα τσάρτερ για τα εκτός έδρας ματς -αντί των τουλάχιστον τριών διαφορετικών πτήσεων, για κάθε προορισμό, σαν να ήταν τουρίστες.

Για να φτάσει η Ισλανδία στη Γαλλία, επιβίωσε ομίλου που περιλάμβανε και τους Ολλανδία, Τσεχία, Τουρκία, Καζακστάν και Λετονία. Παρεμπιπτόντως, "σκούπισε" τους "oranje", οι οποίοι είχαν τεερματίσει τρίτοι στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Βραζιλίας, το 2014. Τριάντα μήνες νωρίτερα, ήταν στο Νο131 της παγκόσμιας κατάταξης που δημοσιοποιεί η FIFA, κάθε χρόνο. Μετά τη νίκη επί της Ολλανδίας, βρέθηκαν στο Νο28 και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, ήταν στο Νο33.

Στα προκριματικά για το Euro 2012, είχαν πανηγυρίσει μόνο μια νίκη σε οκτώ παιχνίδια (το 1-0 επί της Κύπρου). Στην ίδια φάση του Euro 2016, ηγήθηκαν του Α' ομίλου, με οκτώ γκολ. Δεν δέχθηκαν ούτε ένα και πήραν 9 πόντους, σε τρία ματς. Σημείωση: στη χώρα που βρίσκεται στη μέση του πουθενά, οι sportsmen μπορούν να απασχολούνται σε "ανοιχτούς" χώρους μεταξύ του Μαΐου και του Οκτωβρίου. Μετά, είναι φύσει αδύνατο. Για να καταλάβεις, η πρωτεύουσα Reykjavik τελεί... υπό καθεστώς πάγου, επτά μήνες. Για αυτό και το 2000 οι υπεύθυνοι ενέκριναν την οικοδόμηση κλειστού γηπέδου, στο Keflavík, δίπλα στο διεθνές αεροδρόμιο. Αυτό που ακολούθησε, ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Το 2002 άρχισε να δημιουργείται μια τεράστια "φούσκα", με τις εθνικές τράπεζες να γίνονται ιδιωτικές και να προσελκύουν επενδυτές από το εξωτερικό. Έως το 2008 τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών, ήταν επτά φορές μεγαλύτερα από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας. Αυτό σήμαινε πολλά περισσότερα χρήματα για την ομοσπονδία, τα οποία επενδύθηκαν στη δημιουργία νέων υποδομών. Μόνο που το 2008 η "φούσκα" έσκασε και η χώρα βυθίστηκε στην οικονομική κρίση. Σύμφωνα με το Economist, τηρουμένων των αναλογιών και δεδομένων των συνθηκών ήταν η χειρότερη κρίση που έζησε χώρα του πλανήτη. Παρ' όλα αυτά, βρήκαν τον τρόπο να απαλλαγούν από το μνημόνιο, αλλά και να αναρριχηθούν 97 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη, σε τέσσερα μόλις χρόνια. Όπως λένε και οι μαθητές που αριστεύουν στις εισαγωγικές εξετάσεις πανεπιστημίων, είχαν πρόγραμμα!

*credits: Νίκος Συριώδης

Από τα μέσα της δεκαετίας του '90 είχε αποφασίσει η... ισλανδική ΕΠΟ πως μάλλον έχει έλθει η ώρα να δημιουργήσει μια ανταγωνιστική εθνική ομάδα -έπειτα 50 χρόνια ανυπαρξίας. Στις πρώτες αποφάσεις άνηκε και ότι "ένα μικρό νησί σαν και εμάς προφανώς και δεν μπορούσε να εκπλήξει με νέες, δημιουργικές ιδέες επί του τεχνικού κομματιού του σπορ", είχε εξηγήσει στη Guardian ο Geir Thorsteinsson, πρόεδρος της ομοσπονδίας από το 2007.

Εν τούτοις, πριν 15 χρόνια ήταν που η "Knattspyrnusamband Ísland" (μπορείς να την πεις απλά ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Ισλανδίας), προσέλαβε τον Sigurður Ragnar Eyjólfsson και τον ενημέρωσε ότι δουλειά του είναι να ασχοληθεί με την διδασκαλία των προπονητών. Του επισήμαναν πως ο στόχος δεν ήταν απλά να μοιράσει πτυχία, αλλά να παράξει υψηλού επιπέδου coaches.

Τη σήμερον ημέρα, υπάρχουν 639 κάτοχοι άδειας Β της UEFA -τη δεύτερη τη τάξει.- και 187 με άδεια Α. Για να καταλάβεις τι σημαίνει αυτό, αρκεί να σου πω ότι η Αγγλία έχει 5000 κατόχους άδειας Α και μιλάμε για χώρα με 53 εκατ. κατοίκους. Επίσης, όλοι προπονούν όλους. Δηλαδή, κάτοχοι του κορυφαίου διπλώματος εργάζονται και με 6χρονα παιδιά.

826 προπονητές με τα ανώτατα διπλώματα της UEFA

" Ήταν εξέχουσας σημασίας το να μπορούμε να κάνουμε αυτά τα μαθήματα, χωρίς να προσβλέπουμε στο κέρδος. Πέραν λοιπόν, του ποσού που ζητά η UEFA ως fee (770 ευρώ για τη Β, ποσό που στην Αγγλία είναι 1000 ευρώ και στην Ισπανία 1.200), οι ενδιαφερόμενοι δεν έδωσαν ούτε ένα σεντ", είχε επισημάνει ο Eyjólfsson, στο "These Football Times". Έως το τέλος του 2003 ουδείς είχε πάρει πτυχίο. Μετά όμως, τους πρώτους στις αρχές του 2004, το ενδιαφέρον αυξήθηκε κατακόρυφα.

Σύμφωνα με την ομοσπονδία της χώρας, έως το τέλος του 2015 τα κανονικού μεγέθους γήπεδα έφτασαν στα 30 -και είναι παντός καιρού. Υπάρχουν και 166 γήπεδα μισών ή μικρών διαστάσεων, εκ των οποίων τα έξι είναι κλειστά και τα 160 "ανοιχτά". Οι εγγεγραμμένοι ποδοσφαιριστές φτάνουν τους 21.508. Όπως διαβεβαιώνουν εκείνοι που τα δημιούργησαν, αυτές οι υποδομές ήταν που έστειλαν την εθνική στο Euro 2016.

" Οι διεθνείς μας επωφελήθηκαν από αυτές τις εγκαταστάσεις. Έγιναν το πρώτο κέρδος της προσπάθειας που ξεκινήσαμε το 2002 και αφορούσε την ανάπτυξη του σπορ στη χώρα", είχε εξηγήσει στο goal.com ο Arnar Bill Gunnarsson, επικεφαλής του τμήματος υποδομών.

Η εύκολη πρόσβαση που απέκτησαν όλοι στο ποδόσφαιρο και το επίπεδο των προπονητών που περίμεναν... το λαό για να τον διδάξουν, ήταν βασικά στοιχεία στην πρόοδο του πλάνου. Το σύστημα ποδοσφαίρου στην Ισλανδία είναι δομημένο πάνω στην προσοχή προς τους νέους, αλλά όχι με τον τρόπο που το κάνουν άλλοι. Σε αυτή τη χώρα όλα τα παιδιά είναι εξίσου σημαντικά. Δεν τα διαχωρίζουν σε γκρουπ δυναμικότητας. Και όλα απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια.

Η λίγκα "ανατρέφει" και προωθεί -δεν πουλά

" Εδώ υπάρχει ίση μεταχείριση. Επιτρέπουμε σε όλους να ασχοληθούν και να κάνουν προπονήσεις", πρόσθεσε ο Gunnarsson, ομολογώντας πως το έθνος που λειτουργεί ως προπύργιο του σοσιαλισμού, δεν θα μπορούσε να μην αντανακλά τις γενικότερες αντιλήψεις στον τρόπο που προσεγγίζει το ποδόσφαιρο. " Δεν έχει σημασία αν είσαι κορίτσι ή αγόρι, αν παίζεις καλά ή όχι. Έως τα 19 μπορείς να κάνεις όσες προπονήσεις θες.

" Αν φτάσεις σε αυτήν την ηλικία και δεν έχεις ξεχωρίσει, μπορείς να συνεχίσεις να προπονείσαι πέντε φορές την εβδομάδα και να γυμνάζεσαι 5-6 ημέρες κάθε εβδομάδα. Κάτι που σε άλλες χώρες είναι αδιανόητο -αν δεν είσαι καλός, δεν έχεις θέση στην ακαδημία. Σε αυτά τα γήπεδα, τα παιδιά βλέπουν τους μεγαλύτερους παίκτες να προπονούνται δίπλα τους και εμπνέονται. Μπορούν να τους κάνουν ερωτήσεις, να τους παρατηρήσουν, να ακολουθήσουν τα βήματα τους".

Και κάπως έτσι, τα λίγα τετραγωνικά της ισλανδικής γης έγιναν έναν από τα πλεονεκτήματα του project. " Τα παιδιά βλέπουν μπροστά τους τι μπορούν να κάνουν στη ζωή τους, αν δουλέψουν σκληρά, πού μπορούν να φτάσουν".

Το κορυφαίο πρωτάθλημα της χώρας λέγεται Urvalsdeild karla και είναι ημιεπαγγελματικό. Επί της ουσίας, είναι το μέρος στο οποίο ανατρέφονται οι Ισλανδοί παίκτες, με τους καλύτερους να δέχονται προτάσεις από το εξωτερικό και να υπογράφουν έτσι, τα πρώτα επαγγελματικά συμβόλαια. Η λίγκα τους, που κάνει και το σχετικό promo των "προϊόντων" της, δεν κερδίζει κάτι, αλλά αυτό είναι κάτι με το οποίο έχουν συμβιβαστεί εδώ και χρόνια οι διοικούντες. Ένα από τα... εξαγώγιμα προϊόντα ήταν και ο Gylfi Sigurdsson, μέσος της Swansea City, γνωστός για την ικανότητα του να δημιουργεί αποστάσεις και... ως κατεδαφιστής της γενικότερης εικόνας που είχε ο κόσμος για τους Ισλανδούς αμυντικούς. Ξεκίνησε τη διαδρομή του από τη Hafnarfjordur, στη Breidablik (στα 13), πριν μετακινηθεί στη 1899 Hoffenheim και την Tottenham.

Υπάρχει συνοχή μεταξύ των μικρών εθνικών και της πρώτης

Ο Sigurdsson, ο οποίος σκέφτηκε να γίνει και golfer χάρη στον αδελφό του, επαγγελματία του είδους (ο Olafur ήταν που τον βιντεοσκοπούσε από παιδί και έστελνε το υλικό σε σωματεία της Αγγλίας -στα 11 ο Gylfi προπονήθηκε στην Everton), αρχικά κλήθηκε στην εθνική παίδων. Μετά πήγε στους εφήβους και τους νέους και μέσα από αυτή τη διαδικασία ήταν που ωρίμασε, που βελτιώθηκε, που απέκτησε παραστάσεις και που κλήθηκε στην ανδρών. Κάτι ανάλογο ισχύει και για όλους όσους βλέπεις να φορούν το εθνόσημο στη Γαλλία, με τους καθ' ύλην αρμόδιους να εξηγούν πως το γεγονός ότι όλοι έκαναν ένα, ένα τα βήματα βοήθησε το σύνολο να προκριθεί στο πρώτο Euro της ιστορίας -και να αποκλείσει την Ολλανδία.

Προηγουμένως, τα ίδια παιδιά είχαν νικήσει 4-1 την πρωταθλήτρια U21 τότε, Γερμανία και είχαν προκριθεί στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της κατηγορίας. Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη πρόκριση, στην ιστορία της χώρας. " Αυτοί οι παίκτες είναι ό,τι καλύτερο έχει βγάλει η Ισλανδία, έως τώρα. Μόλις πήγε ο ένας να παίξει στο εξωτερικό, οι άλλοι ήθελαν να γίνουν καλύτεροι και ενδεχομένως να τον ακολουθήσουν. Πίεζε ο ένας τον άλλον και όλοι τελικά, κερδίσαμε από αυτή τη διαδικασία. Είχαν δώσει πολλά παιχνίδια μαζί, πριν βρεθούν στην ανδρών. Ξέρουν απ' έξω και ανακατωτά ο ένας τον άλλον. Πώς τρέχουν, τι μπορούν να κάνουν, πώς αντιδρούν".

Το παιχνίδι που άλλαξε άρδην την ποδοσφαιρική ιστορία της χώρας ήταν το παιχνίδι με την Ελβετία, στο Stade de Suisse, για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2014. Η Ισλανδία ήταν στη μέση της βαθμολογίας, έπειτα από έξι παιχνίδια και οι Ελβετοί επρόκειτο να διασφαλίσουν την πρόκριση στη Βραζιλία.

Τα outsiders σκόραραν στο 3' (στο πρώτο διεθνές γκολ του Gudmundsson), για να δεχθούν μετά 4 τέρματα και να βρεθούν με την πλάτη στον τοίχο. Ή τουλάχιστον έτσι νόμισαν όσοι έβλεπαν το ματς. Γιατί αυτά τα παιδιά απάντησαν και όταν ο Gudmundsson έκανε hat trick, στις καθυστερήσεις, το σκορ έγινε 4-4. " Έπειτα από αυτό το παιχνίδι, όλα έγιναν πιο απλά. Λέγαμε ο ένας στον άλλον "απλά θυμηθείτε την Ελβετία" σε ό,τι φάση και αν βρισκόμασταν. Πιστέψαμε στους εαυτούς μας, σε ασύλληπτο βαθμό". Στη Βραζιλία δεν πήγαν, αλλά ουδείς τους κράτησε κακία. Τουναντίον, το 70% της χώρας συντονιζόταν με τα εκτός έδρας παιχνίδια τους. Στα εντός... ζούσαν για αυτήν την εθνική.

Εξυπακούεται πως ένα -μεγάλο- ρόλο έπαιξε και η επιλογή του προπονητή. Γιατί όταν οι Ισλανδοί αισθάνθηκαν καλά με το πλάνο τους -πως έχουν καταφέρει κάτι-, χτύπησαν την πόρτα του Lars Lagerback. Εκείνος είχε κάθε λόγο να την ανοίξει. Τον Οκτώβριο του 2010 που έγινε η προσέγγιση, είχε ήδη τη φήμη ενός εκ των καλύτερων ομοσπονδιακών προπονητών στην Ευρώπη, φήμη που δόμησε μέσα σε 15ετη καριέρα. Ήταν εκείνος που πήγε τη Σουηδία πέντε φορές στα μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά τουρνουά. Παραιτήθηκε όταν δεν τους πήγε και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010. Εμφανίστηκε εκεί με τη Νιγηρία και δεν προκρίθηκε στο δεύτερο γύρο του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2010, ελέω της αδυναμίας του Yakubu Aiyegbeni να σκοράρει από το ενάμιση μέτρο.

Τον Οκτώβριο του 2011, η KSÍ ενημέρωσε πως δίπλα στον Lagerback θα καθίσει ο Heimir Hallgrímsson, πρώην παίκτης και μετέπειτα προπονητής ισλανδικών ομάδων. Είχε προσληφθεί ως assistant. Τελικά, έγινε συν-head coach. Τον προτίμησαν γιατί αντιλήφθηκαν πως θα ήταν χρήσιμο να έχει δίπλα του ο Σουηδός κάποιον που γνώριζε πώς λειτουργεί το σύστημα, ποια είναι η νοοτροπία της χώρας (που δεν λέει "έκανες καλή δουλειά", αλλά "έκανες σκληρή δουλειά") και φυσικά ποιοι είναι οι παίκτες. Μετά την πρόκριση στο Euro 2016, ο λαός αποκάλεσε τον Lagerback ήρωα. Εκείνος εξήγησε ότι "ο Nelson Mandela είναι ήρωας. Όχι εγώ. Αυτό που κάναμε είναι σαν παραμύθι, αλλά σας διαβεβαιώ πως επρόκειτο για αποτέλεσμα πολύ σκληρής δουλειάς, από πολλούς ανθρώπους. Όλοι γίναμε καλύτεροι".

Ο προπονητής/οδοντίατρος

Να σου πω βέβαια, ότι όταν έπαιζε ποδόσφαιρο ο Hallgrímsson, έβγαζε χρήματα ως ο οδοντίατρος του χωριού του (Heimaey). " Όταν πήγα να πάρω την επαγγελματική άδεια του προπονητή στην Αγγλία, μου έλεγαν "μην πεις σε κανέναν ότι είσαι οδοντίατρος. Στο μυαλό μου, η εκπαίδευση δεν κάνει ποτέ κακό! Είμαι υπερήφανος που είμαι οδοντίατρος", δραστηριότητα που διατηρεί μέχρι και σήμερα.

Συμπερασματικά, θα σου πω ότι από εκεί που το 0-0 ήταν επιτυχία, πλέον οι Ισλανδοί έχουν αντιληφθεί πως δεν υπάρχει "ταβάνι" στους στόχους τους, γεγονός που μάλλον ισχύει για όποιο έθνος μπορεί και δομεί ένα συγκεκριμένο -ουσιαστικό- πλάνο και το ακολουθεί κατά γράμμα, μέχρι τη δικαίωση. Όσα τετραγωνικά χιλιόμετρα γης και αν "καταλαμβάνει".