Οι αιτίες θανάτου από καρδιακό επεισόδιο σε ποδοσφαιριστές

Η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή αποτελεί την πιο επείγουσα κατάσταση στον ποδοσφαιρικό αγωνιστικό χώρο, η οποία χωρίς άμεση καρδιο-αναπνευστική αναζωογόνηση οδηγεί στον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο του ποδοσφαιριστή.

Ως "Αιφνίδιος Καρδιακός Θάνατος" ορίζεται ο θάνατος που συμβαίνει μια ώρα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων του ασθενή χωρίς γνωστό καρδιο-αγγειακό ιστορικό και εξαιρούνται οι θάνατοι που οφείλονται σε αναπνευστικές, εγκεφαλικές ή φαρμακευτικές αιτίες.

Η απολυτή συχνότητα του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στο ποδόσφαιρο είναι άγνωστη. Ευτυχώς είναι πολύ σπάνια. Υπολογίζεται στο 0.5-3.5/100.000 αθλητές τον χρόνο, με την συχνότητα να είναι μεγαλύτερη στους άνδρες.

Οι πιο συχνές αιτίες αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε ποδοσφαιριστές κάτω των 35 χρονών είναι καρδιακές ανωμαλίες, όπως η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια και η αρρυθμογενής δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας της καρδιάς. Άλλες αιτίες είναι, η διατατική μυοκαρδιοπάθεια, συγγενείς ανωμαλίες στα στεφανιαία αγγεία. Πιο σπάνιες αιτίες είναι ρήξη της αορτής σε ποδοσφαιριστές με σύνδρομο Marfan, μυοκαρδίτιδα, στένωση της αορτικής βαλβίδας, αρρυθμίες, όπως επίσης δυνατό χτύπημα στο στήθος που προκαλεί αρρυθμία και οδηγεί στο θάνατο (Commotio cordis). Η πιο συχνή αιτία αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε ποδοσφαιριστές άνω των 35 ετών είναι η νόσος των στεφανιαίων αγγείων.

Συνήθως οι ποδοσφαιριστές δεν έχουν συμπτώματα πριν το συμβάν. Σπάνια μπορεί να έχουν προειδοποιητικά συμπτώματα όπως αίσθημα προκαρδίων παλμών στο στήθος, ζάλη, πόνο στο στήθος (στηθάγχη), δύσπνοια ή λιποθυμικό επεισόδιο.

Η τσάντα που παρέδωσε στους ιατρούς των Εθνικών ομάδων ποδοσφαίρου η Παγκόσμια Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (FIFA) στο τελευταίο παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου, η οποία έχει και εξωτερικό αυτόματο απινιδωτή.

Η πρόληψη σώζει ζωές

Η πρόληψη του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου χωρίζεται σε πρωτογενή και δευτερογενή.

Πρωτογενής πρόληψη : Όλοι οι ποδοσφαιριστές θα πρέπει να εξετάζονται από καρδιολόγο πριν την έναρξη της ποδοσφαιρικής χρονιάς. Το ιστορικό, κλινική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα και υπερηχοκαρδιογραφημα θα πρέπει να πραγματοποιούνται. Περαιτέρω εξετάσεις γίνονται στον ποδοσφαιριστή αν χρειαστεί, και είναι κάτι που το κρίνει ο καρδιολόγος.

Δευτερογενής πρόληψη-αντιμετώπιση: Η άμεση αντίδραση-αντιμετώπιση από το ιατρικό team στον αγωνιστικό χώρο είναι πολύ σημαντική. Κάθε ποδοσφαιριστής που χάνει τις αισθήσεις του στον αγωνιστικό χώρο χωρίς χτύπημα από αντίπαλο και δεν αντιδρά θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν να έχει αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο.

Είναι επείγουσα κατάσταση

Ο ιατρός έχει δικαίωμα να εισέρθει στον αγωνιστικό χώρο και χωρίς την άδεια του διαιτητή, αφού πολλές φορές ο διαιτητής ακολουθεί την φάση -τη μπάλα- και μπορεί να μην έχει αντιληφθεί άμεσα το συμβάν.

Ο ιατρός άμεσα εκτιμά την κατάσταση του ποδοσφαιριστή και ξεκινά καρδιο-αναπνευστική αναζωογόνηση. Η άμεση χρήση του εξωτερικού αυτόματου απινιδωτή σώζει ζωές, μιας και ο μηχανισμός πρόκλησης του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου είναι η κοιλιακή μαρμαρυγή (αρρυθμία). Η χρήση του απινιδωτή τα πρώτα 2-3 λεπτά δίνει επιβίωση στο 50%, στα 4-5 λεπτά πέφτει στο 25%, ενώ μετά τα 10 λεπτά κάτω από 10 % των ασθενών επιβιώνουν. Οι ιατροί των ομάδων θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένοι στην παροχή καρδιο-αναπνευστικής αναζωογόνησης και τη χρήση του εξωτερικού αυτομάτου απινιδωτή.

Συμπερασματικά, Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ!!! Οι ποδοσφαιριστές θα πρέπει να ελέγχονται από καρδιολόγους πριν την έναρξη της σεζόν, να πραγματοποιούν καρδιολογικές εξετάσεις για την έγκαιρη διάγνωση παθήσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο στον αγωνιστικό χώρο. Σε περίπτωση τέτοιου συμβάντος στον αγωνιστικό χώρο ο ιατρός άμεσα θα πρέπει να αντιληφθεί την κατάσταση και να ξεκινήσει απινίδωση και καρδιο-αναπνευστική αναζωογόνηση για να αυξήσει την πιθανότητα επιβίωσης του ποδοσφαιριστή. Ασθενοφόρο θα πρέπει να υπάρχει σε όλα τα γήπεδα για την άμεση μεταφορά του ποδοσφαιριστή στο νοσοκομείο, όπως και εξωτερικός αυτόματος απινιδωτής.

* Στην κεντρική φωτογραφία ο ορθοπεδικός χειρουργός, Γιώργος Ν. Τζοάνος, με τον επικεφαλής ιατρό της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (FIFA), Prof Jiri Dvorak.