Sadiq Khan: Ο Λιβερπούλιαν δήμαρχος του Λονδίνου
Δεν θέλει να μείνει στην ιστορία ως "ο πρώτος Μουσουλμάνος δήμαρχος του Λονδίνου". Ο Sadiq Khan θέλει να γίνει ο δήμαρχος όλων των Λονδρέζων. Δηλώνει επίσης "πατέρας, Βρετανός, Ασιάτης και οπαδός της Liverpool". Γιατί όμως, επέλεξε τους "κόκκινους"; Διαβάστε.
Ο Sadiq Khan έγινε ο πρώτος Μουσουλμάνος δήμαρχος του Λονδίνου, επικρατώντας του Tory Zac Goldsmith (γιο δισεκατομμυριούχου που κατηγορούσε τον αντίπαλο του ως "μαλακό προς τους εξτρεμιστές", κάτι που γύρισε σε μπούμερανγκ) με 1.310.143 ψήφους, έναντι 994.614. Ήταν μια νίκη που είχαν ανάγκη οι Εργατικοί, μετά την παταγώδη αποτυχία τους στις εκλογές της Σκοτίας. Ο Khan έβαλε τέλος στον οκταετή έλεγχο του Δημαρχείου από τους Συντηρητικούς και όλα αυτά ενδεχομένως να μη τα διάβαζες εδώ, αν δεν ήταν δηλωμένος οπαδός της Liverpool!
Γεννήθηκε στο νοσοκομείο St. George. O πατέρας του, Amanullah είχε μεταναστεύσει στη Μεγάλη Βρετανία από το Πακιστάν, λίγο μετά τη γέννηση του Sadiq (το 1970). Ήταν το πέμπτο από τα οκτώ παιδιά της οικογενείας (ένας από τους επτά γιους). Ο Amanullah απασχολήθηκε στη νέα του χώρα, ως οδηγός σε λεωφορείο. " Ήταν στο σωματείο και δούλευε υπό πολύ καλές συνθήκες, ενώ και ο μισθός του ήταν αξιοπρεπής" θυμάται ο νυν δήμαρχος του Λονδίνου. Η μητέρα του, Sehrun συμπλήρωνε το εισόδημα της οικογενείας, ως μοδίστρα που δούλευε στο σπίτι. Ζούσαν σε εργατική κατοικία (στα λεγόμενα council houses), στο Τooting, με τρία υπνοδωμάτια, στα νοτιοδυτικά του Λονδίνου. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας, μοιραζόταν μια κουκέτα με ένα από τα αδέλφια του, έως τα 20 που έφυγε από το πατρικό. " Εκεί μάθαμε την πραγματική έννοια της κοινότητας. Οι οικογένειες στήριζαν η μια την άλλη, δημιουργούσαν φιλίες και "δίκτυα" που κράτησαν για μια ζωή".
Φοίτησε στο Ernest Bevin College -σχολικό συγκρότημα που δέχεται 1173 μαθητές. Ο ίδιος θυμάται την εμπειρία ως " δύσκολη. Δεν ήταν στρωμένος ο δρόμος με ροδοπέταλα, αλλά έγινα έξυπνος, με τον τρόπο που γίνονται έξυπνοι οι άνθρωποι στους δρόμους. Απέκτησα κοινωνικές ικανότητες, έμαθα να διαχειρίζομαι τους ανθρώπους". Σημείωση: στην τότε εποχή, όποιο παιδί δεν συμπεριφερόταν καλά, το χαρακτήριζαν "Βevin boy". Σε αυτές τις αίθουσες ωστόσο, ήταν που άρχισε να νιώθει ότι μπορούσε να ασχοληθεί με την πολιτική. Εντάχθηκε στο Εργατικό Κόμμα στα 15 και ευχαριστεί ακόμα τον διευθυντή του σχολείου, Νaz Bokhari... γιατί υπήρχε. " Ήταν ο πρώτος Μουσουλμάνος διευθυντής σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Μεγάλη Βρετανία. Χάριν αυτού, κατάλαβα πως οι ρίζες μου ή το χρώμα του δέρματος μου δεν μπορούν να σταθούν ικανά να με σταματήσουν από το να κάνω κάτι στη ζωή μου".
Όλα τα παιδιά ανατράφηκαν ως Μουσουλμάνοι. Σε μια από τις ομιλίες του, είχε πει πως " ο πατέρας μου συνήθιζε να μας μεταφέρει όσα δίδασκε ο Μohammed. Μια από τις αρχές που μας μετέδωσε ήταν το "αν δεις κάτι που γίνεται λάθος, έχεις υποχρέωση να το αλλάξεις". Στο σχολείο ασχολήθηκε με διάφορα αθλήματα. Με το ποδόσφαιρο, την πυγμαχία και το cricket. Προφανώς και έκανε αξιοπρεπή δουλειά, αν σκεφτείτε ότι τον κάλεσαν για δοκιμαστικό από το Surrey County Cricket Club. Στα γήπεδα ωστόσο, που ξέδινε ως παιδί έζησε τις πρώτες ρατσιστικές επιθέσεις. Το 1982 είχε πάει με ένα από τα αδέλφια του, να παρακολουθήσουν αγώνα cricket μεταξύ της Αγγλίας και του Πακιστάν. " Θέλαμε να δούμε τον Ian Botham, αστέρι της βρετανικής ομάδας. Πήγαμε να στηρίξουμε την Αγγλία", ώσπου τους επιτέθηκαν ρατσιστές "και όταν φύγαμε ήμασταν με το Πακιστάν". Ανάλογα περιστατικά συνέβησαν και όταν ήθελε να δει ως φίλαθλος, αγώνες ποδοσφαίρου της Wimbedon και της Chelsea. " ΄Ήταν ο λόγος που έγινα Liverpool. Eξαιτίας των επιθέσεων τα αδέλφια μου και εγώ σταματήσαμε να πηγαίνουμε στο γήπεδο και βλέπαμε παιχνίδια στην τηλεόραση. Ήταν πιο ασφαλές. Η Liverpool έπαιζε τότε το καλύτερο ποδόσφαιρο". Τι είχε γίνει όμως, όταν ήθελε να απολαύσει ματς εκ του σύνεγγυς;
"Με χτύπησαν, γιατί δεν φορούσα διακριτικά"
" Η πρώτη εμπειρία που είχα ήταν όταν πήγαμε με δυο αδέλφια μου στο Stanford Bridge, να δούμε αγώνα της Chelsea. Όχι μόνο μας έβρισαν και μας επιτέθηκαν, αλλά μας κυνήγησαν προς την έξοδο από το Εθνικό Μέτωπο, τα μέλη του οποίου φορούσαν Dr. Martens και κίτρινα bomber jackets (γνωστά στην Ελλάδα ως flight jackets)". Σκέφτηκε ότι το περιστατικό ήταν τυχαίο. Για αυτό πήγε και στο Plough Lane, για να δει τη Wimbledon με τους Spurs. " Έζησα ακριβώς τα ίδια, από τους οπαδούς της γηπεδούχου ομάδος, την οποία είχα πάει να στηρίξω. Αλλά δεν το είχαν καταλάβει". Η τρίτη δοκιμή τον έπεισε πως θα ήταν προτιμότερο να κάθεται σπίτι του: ήταν στον τελικό του FA Cup, το 1987, οπότε έγινε στόχος ρατσιστών που... είχαν πειστεί ότι ήταν Εβραίος και φαν της Tottenham. Τον είχαν μπερδέψει με άλλον. "Δεν φορούσα διακριτικά. Ήξερα πως αν κάνω κάτι τέτοιο, θα ήταν σαν να προκαλώ να με χτυπήσουν. Βέβαια, στην περίπτωση του FA Cup με χτύπησαν, γιατί... δεν φορούσα διακριτικά"
Εκεί όπου μεγάλωσε "το να μας δέρνουν ήταν μέρος της καθημερινότητας. Το να σε βρίζουν, επίσης. Ήταν ζωτικής σημασίας να μπορείς να μάθεις πώς θα δέχεσαι μια "γροθιά". Αλλά όλα έχουν και τα όρια τους. Για αυτό και μετέχει ενεργά σε όλες τις εκστρατείες εναντίον του ρατσισμού. Μεταξύ άλλων, έχει πει πως " οι υγιείς φίλαθλοι πρέπει να απομονώνουν τους ρατσιστές στις εξέδρες. Να τους αναγκάζουν με τη συμπεριφορά τους, να αποχωρούν. Δεν θέλω κάποιος να διακυβεύσει τη σωματική του ασφάλεια. Μπορεί ωστόσο, να μιλήσει με ονόματα στους ανθρώπους του όποιου συλλόγου, μετά το ματς.
Όταν είσαι μαύρος ή Μουσουλμάνος ή οτιδήποτε άλλο, δεν είσαι υποχρεωμένος να ακούς ύβρεις. Λέξεις που σε επηρεάζουν ψυχολογικά. Είναι απαράδεκτο να συμβαίνει αυτό στα γήπεδα του ποδοσφαίρου αυτής της χώρας, ακόμα και τώρα. Παροτρύνω όσους εκτοξεύουν αυτές τις κουβέντες, να βάλουν για λίγο τον εαυτό τους στη θέση των "θυμάτων" τους. Να νιώσουν τα αισθήματα που προκαλούν". Πέρυσι, είχε πάρει την κόρη του στο Chelsea-Liverpool, στο Stamford Bridge. "Χάσαμε, αλλά περάσαμε όμορφα. Δεν υπήρξε στιγμή που να μη νιώθω ασφαλής. Η κόρη μου δεν χρειάστηκε να περάσει όσα είχαμε ζήσει με τα αδέλφια μου, στο ίδιο γήπεδο". Σημειωτέον, ανήκει στην ποδοσφαιρική ομάδα της κυβέρνησης, στην οποία αγωνίζεται ως μέσος.
Ο Sadiq και έξι αδέλφια του πήγαν σε πανεπιστήμιο. Αν τους έλεγε κάτι ο πατέρας τους, ήταν " να μη γίνετε οδηγοί λεωφορείου. Να κάνετε κάτι καλύτερο στη ζωή σας". Δεν ντρεπόταν για τη δουλειά του, αλλά δεν αξιοποιούσε ακριβώς, τις γνώσεις που είχε αποκτήσει στην πατρίδα του. Ο Sadiq φοίτησε νομική, στο University of North London. Στις τελευταίες τάξεις του σχολείου ασχολείτο με μαθηματικά και επιστήμες, σε κορυφαίο επίπεδο και είχε σκεφτεί να γίνει οδοντίατρος. Άλλαξε άποψη, όταν ένας καθηγητής του του είπε " πάντα διαφωνείς. Δεν γίνεσαι δικηγόρος;". Άρχισε να παρακολουθεί το τηλεοπτικό σίριαλ "LA Law", για να διαπιστώσει αν η νομική ήταν κάτι που τον ενδιέφερε τελικά. Διαπίστωσε πως είναι. " Οι πρωταγωνιστές νικούσαν τις υποθέσεις, ενώ ήταν αουτσάιντερ, οδηγούσαν τα καλύτερα αυτοκίνητα και ήταν ντυμένοι εξαιρετικά. Πώς να μη θέλω να γίνω σαν και αυτούς;".
Πήρε πτυχίο, έκανε την πρακτική του (το 1994) στην δικηγόρο για τα ανθρώπινα δικαιώματα Louise Christian. Εκεί γνώρισε την -επίσης δικηγόρο και επίσης κόρη οδηγού λεωφορείου- τη Saadiya, την οποία πήγε στα McDonald's, στο πρώτο τους ραντεβού! Παντρεύτηκαν σύντομα και απέκτησαν δυο κόρες (Anisah και Ammarah). Την ίδια περίοδο, ξεκίνησε τη δραστηριότητα του στο δήμο του Tooting, μετά την πρόσκληση τοπικού ακτιβιστή -γεννημένου στην Γκάνα-, ονόματι Bert Luthers. Τρία χρόνια μετά, στα 27 είχε γίνει συνέταιρος του δικηγορικού γραφείου που πια είχε το όνομα Christian Khan.
Ανέλαβε αρκετές "δυνατές" υποθέσεις, όπως του Kenneth Hsu, ο οποίος είχε συλληφθεί αδίκως και δέχθηκε την επίθεση της αστυνομίας και του πολιτικού ακτιβιστή, Louis Farrakham, του οποίου την έκδοση είχε ζητήσει η Αμερική και εκείνος κατάφερε να μη δικαιωθεί το αίτημα τους. Οι "εχθροί" του τον κατηγορούσαν ως "δικηγόρο που ενθαρρύνει τους πολίτες να μηνύουν την αστυνομία". Αποχώρησε από το γραφείο το 2004, λέγοντας " αν είσαι στην κυβέρνηση και ανήκεις σε εκείνους που δημιουργούν τους νόμους, έχεις τη δυνατότητα να τους βελτιώσεις προς όφελος εκατομμυρίων ανθρώπων".
"Να λες στον πελάτη πως θα χάσει. Αν νικήσει, γίνεσαι ο φοβερός δικηγόρος που τα κατάφερε"
H πρώτη φορά που εξελέγη ως μέλος του κοινοβουλίου, ήταν το 2005. Σύντομα τον ήξεραν όλοι. Εξ ου και αναδείχθηκε Spectator Newcomer of the Year, το 2006, ομόφωνα. Είχε προηγηθεί ομιλία του για την τρομοκρατία του Ισλάμ και άπαντες εντυπωσιάστηκαν με όσα είπε, αλλά και τον τρόπο με τον οποίον τα είπε (όλοι εστίασαν στην ενέργεια του).
Ακολούθησε η προαγωγή του στο υπουργείο για τη στέγαση, πριν γίνει Υπουργός Μεταφορών, υπό τον Gordon Brown. Το 2010 ήταν ο Secretary of State, στον τομέα της δικαιοσύνης. Έγινε ο πρώτος Μουσουλμάνος στον οποίον ανατέθηκαν αυτές οι υψηλές θέσεις, στη βρετανική κυβέρνηση. Λατρεύει να αποκαλεί τους ανθρώπους "mate" και απ' όταν ήταν δικηγόρος, είχε μάθει " να λέω στον πελάτη πως θα χάσει. Έτσι, θα είναι κάτι που περιμένει και αν νικήσει, γίνεσαι ο φανταστικός δικηγόρος που τα κατάφερε". Αυτό ήταν κάτι που του έμαθε η τηλεοπτική σειρά που λέγαμε!
Μετά τις βομβιστικές επιθέσεις στο Λονδίνο, τον Ιούλιο του 2015, σε σύσκεψη της Βουλής για να συζητήσει το θέμα, είπε " σήμερα οι Λονδρέζοι και οι υπόλοιποι κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν έναν επιπλέον λόγο να αισθάνονται υπερήφανοι, για τον τρόπο που οι Λονδρέζοι όλων των θρησκειών, όλων των φυλών και των ριζών, θύματα, επιβιώσαντες και περαστικοί αντέδρασαν στο χτύπημα. Υπερήφανοι για τον τρόπο που συνέχισαν τις δουλειές τους και δεν επέτρεψαν στους εγκληματίες να αναστατώσουν τη ζωή τους".
Προκάλεσε την κυβέρνηση στο θέμα των ταυτοτήτων και έπεισε τα μέλη του Εργατικού Κόμματος να ψηφίσουν εναντίον της πρότασης του τότε Πρωθυπουργού, Tony Blair να επιτρέπεται η κράτηση υπόπτου για τρομοκρατία έως 90 ημέρες, ακόμα και αν δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν την ενοχή του. Οι ηγετικές μορφές του κόμματος τον τιμώρησαν, αφαιρώντας του το δικαίωμα να επισκεφτεί το Πακιστάν, μετά το σεισμό που έπληξε τη χώρα. Του αρνήθηκαν και το αίτημα να βάλει έναν καναπέ, στο γραφείο του.
Ψήφισε υπέρ του γάμου μεταξύ ομοφυλόφιλων και δέχθηκε απειλές για τη ζωή του, από Μουσουλμάνους που όπως έλεγαν "πούλησε τη θρησκεία του". Η αστυνομία του πρότεινε να πάρει επιπλέον μέτρα ασφαλείας, στο γραφείο και στο σπίτι. Γιατί η ζωή του στο κοινοβούλιο δεν ήταν ποτέ απλή. " Δεν διαφέρει σε τίποτα από άλλα ινστιτούτα. Υπάρχουν διακρίσεις, ρατσισμός. Αλλά δεν τα αφήνω να με επηρεάσουν. Δεν θα μας νικήσουν. Η αλληλεγγύη που υπάρχει, είναι φανταστική. Για κάθε email ή tweet μίσους, λαμβάνω άπειρα θετικά μηνύματα. Μπορούν να γίνουν πολλά καλά εδώ. Αν διαπιστώσεις τη διαφορά που μπορείς να κάνεις για όλους τους ανθρώπους, αντιλαμβάνεσαι πως όλα τα άλλα είναι ασήμαντα".