Σταύρος Σαράφης: Ο ιπτάμενος "Καίσαρας" του ΠΑΟΚ
Από την Επανωμή στην Τούμπα, μια ζωή ΠΑΟΚτσής. Ο Γιάννης Φιλέρης γράφει για τον Σταύρο Σαράφη, έναν από τους κορυφαίους χαφ και κεφαλοσφαιριστές του ελληνικού ποδοσφαίρου. Ο "Καίσαρας" που ξεχνούσε να προσγειωθεί στο χορτάρι...
Από τις ασπρόμαυρες αναμνήσεις ενός άλλου ποδοσφαίρου, από την μεγάλη ομάδα του ΠΑΟΚ της δεκαετίας του 70, που επί της ουσίας έχτισε τον μύθο της Τούμπας και του συλλόγου, η φιγούρα του Σταύρου Σαράφη ήταν πάντοτε ξεχωριστή. Ο διόσκουρος του Γιώργου Κούδα, ο "Καίσαρας" των γηπέδων, ένας από τους καλύτερους ποδοσφαιριστές που φόρεσαν τη μαυρόασπρη φανέλα, έφυγε σε ηλικία 72 ετών, χτυπημένος από εγκεφαλικό επεισόδιο, που δεν κατάφερε να ξεπεράσει.
Ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία του ΠΑΟΚ με 137 γκολ, τέταρτος σε συμμετοχές (401) πίσω από Κούδα, Ιωσηφίδη, Γούναρη, ο έξοχος κεφαλοσφαιριστής, αυτός που φόρεσε μόνο τη φανέλα του Δικεφάλου για 14 σεζόν (1967-81), ένα από τα κορυφαία χαφ που ανέδειξε ποτέ το ελληνικό ποδόσφαιρο, όλα αυτά μαζί περιγράφουν τον εκλιπόντα, τον οποίο σέβονταν πρώτοι απ' όλους οι αντίπαλοί του.
Μεγάλωσε και έζησε στην Επανωμή, τριάντα χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη. Δεν απαρνήθηκε ποτέ την γενέτειρα του, προτιμώντας την ησυχία και την ηρεμία από την πολύβουη μεγαλούπολη. Εκεί στο Δημοτικό Σχολείο της Επανωμής, έκανε τα πρώτα του βήματα, παίζοντας μπάλα όλη την ημέρα. Στην εκπομπή του Γιώργου Λιάνη "Οι Θρύλοι των Γηπέδων" είχε εκμυστηρευτεί ότι στον τοίχο του σχολείου, άρχισε να τελειοποιεί το παιχνίδι με το κεφάλι.
Οι γονείς του δεν έφεραν αντίρρηση στην εμμονική ενασχόληση του με το ποδόσφαιρο. Πρώτα στις αλάνες και μετά στην τοπική Αναγέννηση Επανωμής, ο μικρός Σταύρος ξεδίπλωνε το ταλέντο του και, ήδη από 13 ετών είχε μπει στο στόχαστρο των μεγάλων ομάδων της Θεσσαλονίκης. Ο "δάσκαλος" Νίκος Πάγκαλος είχε εντοπίσει τον χαρισματικό Σαράφη, πίστευε πολύ στο ταλέντο του και όταν το 1965, ο δεκαπεντάχρονος νεαρός έπρεπε να υποβληθεί σε μια επέμβαση σκωληκοειδίτιδας, έπεισε τον ΠΑΟΚ να αναλάβει όλα τα έξοδα.
Παρόλα αυτά το 1967, ο Σαράφης έφτασε πολύ κοντά στο να υπογράψει στον Άρη. Όμως ο Γιώργος Παντελάκης, που δεν συνήθιζε να χάνει τέτοιες μάχες, κατάφερε να πάρει τον παίκτη για λογαριασμό του Δικεφάλου. Η μεταγραφή είχε στοιχίσει 350.000 δραχμές, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο για την εποχή. Ένα μέρος των χρημάτων ξοδεύτηκε από την Αναγέννηση για την αγορά του χώρου, στο οποίο βρίσκεται ακόμη το γήπεδο της (και ονομάζεται Νίκος Σαράφης, στη μνήμη του γιου του Σταύρου, που χάθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα).
Ο Παντελάκης έδωσε και εκατό χιλιάδες στον νεαρό άσο για να προσδώσει κύρος στη μεταγραφή: "Επειδή μου το είχε ζητήσει ο ίδιος, αλλά και γιατί ο ΠΑΟΚ αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα τα γύρισα πίσω..." είχε αποκαλύψει ο Σαράφης αρκετά χρόνια αργότερα. Παρότι μόλις είχε κλείσει τα 17 του χρόνια έγινε βασικός με το καλημέρα. Έπαιξε στην ενδεκάδα του ΠΑΟΚ κόντρα στη Λιέγη για το Κύπελλο Εκθέσεων (πρόδρομος του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ), αγωνίστηκε και στον επαναληπτικό, ενώ ο Νίκος Πάγκαλος τον έβαλε στην ενδεκάδα και της πρεμιέρας του πρωταθλήματος.
Κόντρα στο Αιγάλεω (8/10/1967) ο ΠΑΟΚ δυσκολεύτηκε αρκετά, αλλά στο 72ο λεπτό το σουτ του νεαρού από την Επανωμή άνοιγε το δρόμο για τη νίκη. Τρία λεπτά αργότερα ο Λάζος έκανε το 2-0 και ο ΠΑΟΚ ξεκινούσε νικηφόρα την σεζόν. Ο Σαράφης είχε κάνει το ιδανικό ντεμπούτο.
Δίδυμο με τον Κούδα
Υπάρχουν κάποια δίδυμα στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου που έχουν μείνει ανεξίτηλα μέσα στο χρόνο. Ο Δομάζος με τον Αντωνιάδη, ο Μαύρος με τον Μπάγεβιτς, ο Αναστόπουλος με τον Μητρόπουλο. Ένα τέτοιο συγκρότησαν στον ΠΑΟΚ, ο Γιώργος Κούδας και ο Σταύρος Σαράφης. Ο ένας φαντεζί, βιρτουόζος, ντριπλέρ και δημιουργός. Ο άλλος ορμητικός, παίζοντας με τη μία και φεύγοντας αμέσως στην επίθεση, ή γυρίζοντας στην άμυνα. Ο ένας ο "Μεγαλέξανδρος", ο άλλος ο "Καίσαρας". Στις σέντρες του Κούδα, ο Σαράφης ήταν πάντα έτοιμος να στείλει την μπάλα στα δίχτυα με μια άπιαστη κεφαλιά.
Όταν ο Σαράφης πήγε στον ΠΑΟΚ, ο Κούδας είχε αποχωρήσει, πιστεύοντας ότι θα πάρει μεταγραφή στον Ολυμπιακό. Όταν εν τέλει επέστρεψε στην Τούμπα, βρήκε τον Σταύρο "ένα πολύ ήρεμο ποδοσφαιριστή, που όσο ξύλο κι αν έτρωγε, δεν υπήρχε περίπτωση να χάσει την ψυχραιμία του, πολύ περισσότερο την μπάλα. Συνεργαστήκαμε άψογα, κάποιες στιγμές ήξερα ότι στην σέντρα που θα κάνω από δεξιά, κάπου θα βρισκόταν ο Σαράφης κι ας μην τον είχα δει" έχει πει ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής που φόρεσε τη φανέλα με τις μαυρόασπρες ρίγες.
Η Τούμπα άρχισε να ζει μεγάλες στιγμές, με τον Λες Σάνον να δημιουργεί μια σπουδαία ομάδα, η οποία όχι μόνο μπήκε σφήνα στο κατεστημένο του ΠΟΚ, αλλά κατάφερε να το ξεπεράσει κιόλας, κατακτώντας ένα πρωτάθλημα και δυο κύπελλα. Ο Σαράφης ήταν ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές αυτής της χρυσής για τον ΠΑΟΚ εποχής και μέλος της μαγικής πεντάδας (οι υπόλοιποι τέσσερις, Κούδας, Αποστολίδης, Παρίδης, Ασλανίδης).
Παρότι χαφ, είχε ιδιαίτερη έφεση στο σκοράρισμα. Από τις 14 σεζόν που έπαιξε (μόνο) με τον ΠΑΟΚ, στις μισές είχε διψήφιο αριθμό τερμάτων. Τα πιο πολλά τη σεζόν 1972-73, όταν σημείωσε 19 γκολ και αναδείχθηκε δεύτερος σκόρερ της Α Εθνικής, πίσω από τον Αντώνη Αντωνιάδη (22 γκολ). Τερμάτισε την καριέρα του με 137 γκολ, ρεκόρ για τον ΠΑΟΚ που παραμένει βέβαια ακατάρριπτο. Τα περισσότερα (26) τα έχει βάλει στον Ολυμπιακό, ενώ ένα λιγότερο (25) σκόραρε σε βάρος της ΑΕΚ.
Αλλά δεν ήταν μόνο σκόρερ. Έτρεχε ακατάπαυστα, ταλαιπωρώντας τον προσωπικό του αντίπαλο, άνοιγε χωρίς φιοριτούρες το παιχνίδι, έκοβε στην άμυνα, ένας μέσος με μεγάλη απλότητα στο παιχνίδι του, αλλά πολύ ουσιαστικός και γεμάτος αθλητικά προσόντα, ορμή και πάθος.
Οι κεφαλιές και το ματς με τη Μίλαν
Σπεσιαλιτέ του Σαράφη ήταν οι κεφαλιές. Οι κεφαλιές ψαράκι μάλιστα. Είχε κατ' αρχήν τεράστιο άλμα, ξεχνούσε να προσγειωθεί στο χορτάρι, μένοντας για ώρα στον αέρα. Ήταν πολύ γυμνασμένος (έκανε και καλογερική ζωή, προσέχοντας την διατροφή) και είχε σπουδαία αντίληψη του χώρου και του χρόνου. Που βρισκόταν και πότε θα έπρεπε να πηδήξει για να βάλει το γκολ.
"Όταν σηκωνόταν για κεφαλιά, νόμιζες ότι είχε απογειωθεί ένα τεράστιο τζάμπο-τζετ" έλεγε ο Κούδας για τα άλματα του Σαράφη. Η μπάλα έφευγε με πολλή δύναμη από το κεφάλι του, πήγαινε εκεί που είχε σημαδέψει και οι τερματοφύλακες αδυνατούσαν να αποκρούσουν: "Καλύτερα να σουτάρει, από το να πιάνει κεφαλιές" έλεγαν οι περισσότεροι γκολκίπερ της εποχής.
Σε ένα παιχνίδι στη Λευκωσία, με τον ΑΠΟΕΛ (στη δεκαετία του 70 οι κυπριακές ομάδες έπαιζαν στο ελληνικό πρωτάθλημα) οι πρώην συμπαίκτες του ακόμη θυμούνται το νικητήριο γκολ που είχε πετύχει δέκα λεπτά πριν τελειώσει το ματς. Ο Κούλης Αποστολίδης διηγήθηκε στην εκπομπή οι "Θρύλοι των Γηπέδων":
"Εγινε μια σέντρα από τον Παρίδη κι ο Σταύρος που είχε ξεκινήσει έξω από την περιοχή, έκανε ένα τρομερό ψαράκι, δεν ξέρω πως τα κατάφερε, αλλά τον είδα να προσγειώνεται κάπου στο πέναλτι και με τη φόρα που' χε πάρει σύρθηκε μέχρι τα δίχτυα..."
Ο ίδιος ο Σαράφης περιέγραψε την φάση, μετά το γκολ: "Όταν σηκώθηκα είχα ματώσει παντού. Στο πρόσωπο, στα γόνατα, στα χέρια. Ήταν ξερό το γήπεδο. Αν έπαιζε τώρα, με τους αγωνιστικούς χώρους που υπάρχουν θα έκανα τριπλάσιες τέτοιες φάσεις. Τότε κινδύνευε η σωματική μας ακεραιότητα..."
Λεπτομέρεια: Και τα τρία γκολ του ΠΑΟΚ σε αυτό το ματς που ο Δικέφαλος νίκησε με 3-2 τα είχε πετύχει ο Σαράφης!
Δυο κεφαλιές του, είχαν υπογράψει και το ιστορικό ματς του ΠΑΟΚ με τη Μίλαν το 1974. Η πορεία στο Κύπελλο Κυπελλούχων εκείνης της σεζόν είχε ξεκινήσει με δυο μεγάλες προκρίσεις επί της Λέγκια Βαρσοβίας και της Λιόν. Η πανίσχυρη Μίλαν του Τζιάνι Ριβέρα τον περίμενε στα προημιτελικά. Το 3-0 του πρώτου αγώνα δεν έδινε πολλές ελπίδες στον ΠΑΟΚ, παρόλα αυτά στον επαναληπτικό της Τούμπας, κόπηκαν 43.882 εισιτήρια και η ατμόσφαιρα ήταν ανεπανάληπτη.
Ο "Καίσαρας" νίκησε δυο φορές τον τερματοφύλακα Βέκι, δίνοντας το προβάδισμα στον ΠΑΟΚ με 1-0 και 2-1 οι Ιταλοί, όμως, ισοφάρισαν πρώτα με τον Αλμπέρτο Μπιγκόν (τον προπονητή του Ολυμπιακού πολλά χρόνια αργότερα) και μετά με τον Τρεσόλντι και πήραν την πρόκριση.
'Ηταν από τις καλύτερες εμφανίσεις εκείνου του ΠΑΟΚ σε διεθνές επίπεδο και σίγουρα ένα από τα κορυφαία ματς του Σαράφη με τον Δικέφαλο. Ο κόσμος τον λάτρεψε, οι εφημερίδες τον αποθέωσαν και ο "Καίσαρας" ζούσε τις καλύτερες στιγμές του ως ποδοσφαιριστής. Το παρατσούκλι του το κόλλησε ο Νίκος Πάγκαλος. Το σημειώνει σε ανάρτηση του στο facebook ο συνάδελφος Σωτήρης Θεολογίδης, μνημονεύοντας λόγια του ίδιου του ποδοσφαιριστή: "Καίσαρα με … βάπτισε ο πρώτος μου προπονητής στον ΠΑΟΚ, ο Νίκος Πάγκαλος, επειδή είχα σγουρά καστανόξανθα μαλλιά. Τότε στους κινηματογράφους έπαιζε η ταινία Ιούλιος Καίσαρας και έτσι έκανε την σύνδεση"
Η επιταγή του Μπάρλου
Το παλικαράκι από την Επανωμή, ανδρώθηκε στην Τούμπα, έπαιξε στην Εθνική Ομάδα (32 συμμετοχές, 7 γκολ) και έμεινε ΠΑΟΚτσής μέχρι το τέλος της καριέρας του. Η ΑΕΚ ήταν η ομάδα που τον φλέρταρε έντονα. Ο Λουκάς Μπάρλος τον θαύμαζε απεριόριστα και του είχε δώσει επιταγή 5 εκατομμυρίων δραχμών. Ο Σαράφης πήγε κατευθείαν στο γραφείο του Παντελάκη και του είπε τα καθέκαστα.
Ο εμβληματικός πρόεδρος του ΠΑΟΚ ήταν απόλυτος: "Σταύρο μπορούμε να σου δώσουμε 1 εκατομμύριο δραχμές κι άλλες 300.000 μέσα στη χρονιά. Παραπάνω δεν γίνεται...".
Άλλος στη θέση του μπορεί και να δεχόταν την επιταγή του Μπάρλου. Ο Σαράφης, αφού μίλησε με την οικογένεια του, την γύρισε στον πρόεδρο της ΑΕΚ. "Δεν το μετάνιωσα" έλεγε πάντα, κι ας του έλειψαν τα χρήματα. Σταμάτησε το 1981 σε ηλικία μόλις 31 ετών, επηρεασμένος ίσως και από τον θάνατο του Γκιούλα Λόραντ στην Τούμπα, στον αγώνα εναντίον του Ολυμπιακού.
Με τον Ούγγρο προπονητή έκανε παρέα και έξω από το γήπεδο και συν κάποια άλλα πράγματα που πέρασαν τότε από το μυαλό του, τον οδήγησαν να πει αντίο στα γήπεδα, λίγο νωρίτερα απ' όσο προδιέθετε η καλή φυσική κατάσταση και η σωματοδομή του. Έτσι όμως ήταν πάντα ο "Καίσαρας", μέσα στο γήπεδο. Αποφασιστικός, ορμητικός και άμεσος.
Έξω απ' αυτό ήταν ένας απλός, λιγομίλητος και πολύ αγαπητός άνθρωπος. Ο κόσμος του ΠΑΟΚ δεν θα τον ξεχάσει ποτέ. Κι οι αντίπαλοι του επίσης.
Φτάνουν, ακόμη κι αυτές οι ξεθωριασμένες, ασπρόμαυρες εικόνες, για να ζωντανέψουν τον μύθο ενός σπουδαίου ποδοσφαιριστή και της εποχής του...
