Αναλυτικά τι απάντησε ο Ολλανδός προπονητής του "τριφυλλιού" στο περιοδικό:

-Στην καριέρα σας ως ποδοσφαιριστή παίζατε ως εξτρέμ. Αυτή η θέση επηρέασε τη φιλοσοφία σας ως προπονητή;

" Δεν ήμουν μόνο εξτρέμ, αλλά ναι ήμουν ένας επιθετικός παίκτης. Επιπλέον κατάγομαι από την Ολλανδία όπου το παιχνίδι είναι πιο επιθετικό και αυτή η φιλοσοφία βρίσκεται στο αίμα μου. Ο ρόλος ενός επιθετικού στην Ολλανδία ή στην Αγγλία είναι τελείως διαφορετικός από ό,τι στις λατινικές χώρες.

Πολλοί προπονητές μιλάνε για τη φιλοσοφία τους, αλλά είναι σαν να χτίζεις ένα σπίτι. Πρέπει να ξεκινήσεις από τα θεμέλια, και στο ποδόσφαιρο αυτό σημαίνει να φτιάξεις πρώτα την αμυντική οργάνωση.

Το παρελθόν μου, όμως, σε μία ομάδα όπως οι Γκο Αχέντ Ιγκλς, μου ανέπτυξε ένα πάθος για επιθετικό ποδόσφαιρο, για την παραγωγή καλών παικτών. Ήταν η πρώτη ολλανδική ομάδα που δημιούργησε υποδομές και τα πόστα ανέλαβαν ενθουσιώδης παλιοί παίκτες.

Αναπτύξαμε ένα τυπικό ολλανδικό στυλ παιχνιδιού με θετική κατοχή της μπάλας και, ασφαλώς, προωθήσαμε την χρήση των εξτρέμ. Το να παίζουμε με τρίγωνα ήταν ο πυρήνας του παιχνιδιού μας.

Έχω δουλέψει σε αρκετές χώρες και οι προπονήσεις και οι ασκήσεις είναι περίπου οι ίδιες. Αλλά αυτό που κάνει τη διαφορά είναι το πως τις κάνεις. Επίσης εξαρτάται και από το επίπεδο των παικτών. Είναι πιο δύσκολο να δουλέψεις στο κορυφαίο με όλους αυτούς τους ισχυρούς χαρακτήρες, διότι δεν τους αρέσει να τους σταματάς και να τους διορθώνεις.

Ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας του Αγιαξ ήταν ότι οι περισσότεροι παίκτες προέρχονταν από τις υποδομές και τους είχαν διδάξει πολύ καλά πριν μπουν στην πρώτη ομάδα. Προσωπικά, μου αρέσει να δουλεύω με νεαρούς παίκτες και να αναπτύσσω το ταλέντο τους."

- Η παρουσία σας στην Μπαρτσελόνα με τον Φρανκ Ράικαρντ ήταν πολύ επιτυχημένη. Πως θα περιγράφετε τον τρόπο προσέγγισης του παιχνιδιού της Μπάρτσα;

" Μπορείς να συγκρίνεις τον τρόπο που έχτιζε η Μπαρτσελόνα το παιχνίδι με αυτόν των ακαδημιών στην Ολλανδία. Είναι η ίδια προσέγγιση, χτίζοντας τους παίκτες βήμα βήμα για το υψηλότερο επίπεδο.

Η Μπαρτσελόνα είναι ένας καταλανικός σύλλογος με μεγάλες ολλανδικές επιρροές. Πολλοί προπονητές από την Ολλανδία άφησαν το αποτύπωμα τους ξεκινώντας με τον Ρίνους Μίχελς και τον Γιόχαν Κρόιφ. Επίσης έχουν μία φιλοσοφία γύρω από το παιχνίδι που μοιάζει πολύ με τη δική μας. Οι Ισπανοί παίκτες, όμως, έχουν καλύτερες τεχνικές βάσεις απ' ότι όλοι οι άλλοι στην Δυτική Ευρώπη.

Οι βάσεις, λοιπόν, της Μπαρτσελόνα ήταν βασισμένες στον ίδιο τον σύλλογο καθώς λίγοι ποδοσφαιριστές αγοράστηκαν προκειμένου να δώσουν μία άλλη διάσταση εκεί όπου υπήρχε ένα κενό."

- Έχετε παίξει αρκετές φορές το ρόλο του βοηθού, κυρίως στην Μπαρτσελόνα. Τι περιλαμβάνει αυτός ο ρόλος και ποια είναι τα κλειδιά της επιτυχίας στη θέση αυτή;

" Οταν πήγα στην Μπαρτσελόνα με τον Φρανκ, μιλήσαμε για το πως θα δουλεύαμε μαζί. Είχα υπάρξει βοηθός μόλις μία φορά πριν πάω στο Καμπ Νου. Ο Φρανκ ήταν φίλος μου και αυτό το έκανε πιο εύκολο να συζητήσουμε τους ρόλους που θα είχαμε. Ήταν μία πρόκληση διότι η Μπαρτσελόνα είχε να πάρει το πρωτάθλημα πέντε χρόνια. Επίσης ο Φρανκ ήταν νέος στο συλλογικό ποδόσφαιρο ενώ εγώ είχα την εμπειρία, έστω και από μικρότερες ομάδες.

Ετσι, λοιπόν, του πρότεινα τα πράγματα στα οποία θα μπορούσα να βοηθήσω. Η σχέση που είχαμε μεταξύ μας και η σχέση που χτίσαμε με τους παίκτες ήταν το κλειδί.

Στην Ισπανία το αποκαλούν “poli bueno – poli malo”, δηλαδή “καλός αστυνομικός, κακός αστυνομικός”. Εγώ ήμουν ο κακός και ο Φρανκ ο καλός. Στην πραγματικότητα, δεν το κάναμε επίτηδες, αλλά έτσι ήταν οι χαρακτήρες μας. Ήταν μία πολύ καλή ισορροπία.

Έπρεπε να κερδίσω τον σεβασμό των παικτών διότι δεν τον αποκτάς επειδή απλά είσαι εκεί, αλλά πρέπει να τον αξίζεις. Ο Φρανκ είχε ένα πλεονέκτημα καθώς ήταν ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στον κόσμο. Για εμένα, όμως, ήταν διαφορετικά. Επρεπε να δείξω τι μπορώ να κάνω στην προπόνηση, σε όλα αυτά που έχουν σχέση με τους παίκτες. Μιλούσα πολύ στους παίκτες. Τους μιλούσαμε απευθείας στα ισπανικά αν και ήταν πολύ δύσκολο για εμάς.

Εγώ και ο Φρανκ μιλούσαμε ισπανικά και μεταξύ μας διότι δεν θέλαμε να δώσουμε την εντύπωση ότι μιλούσαμε πίσω από τις πλάτες κάποιων. Νομίζω ότι οι παίκτες πραγματικά το εκτίμησαν αυτό. Αν και είχαμε μερικούς Ολλανδούς ποδοσφαιριστές μιλούσαμε μόνο ισπανικά. Θεωρώ ότι αυτή η προσέγγιση είχε αποτέλεσμα διότι οι παίκτες αναγνώρισαν ότι είχαμε τη θέληση να δουλέψουμε σκληρά, να θυσιάσουμε πράγματα προκειμένου να έχουμε καλά αποτελέσματα.

Ο πρώτος χρόνος ήταν πολύ δύσκολος. Η ομάδα είχε έναν νέο πρόεδρο και βρισκόταν σε κρίσιμια σταυροδρόμια. Εμείς από τη μεριά μας έπρεπε να χτίσουμε την ομάδα πριν μπορέσουμε να προχωρήσουμε.

Σε αυτό το διάστημα πήγαινα στα αποδυτήρια και μίλαγα στους παίκτες πριν και μετά την προπόνηση για όσα τους αφορούσαν. Προσπαθώντας, έτσι, να κερδίσω την εμπιστοσύνη τους. Αναγκαστήκαμε να πάρουμε αρκετές σκληρές αποφάσεις, να λάβουμε υπόψη μας την πολιτική του συλλόγου, αλλά αυτό θα πει να είσαι προπονητής στο υψηλότερο επίπεδο.

Στα μέσα της σαιζόν ξεκινήσαμε να δείχνουμε σημαντική βελτίωση. Το καθοριστικό σημείο ήταν ο εκτός έδρας αγώνας με την Σεβίλλη όπου ο αντίπαλος κυριάρχησε, αλλά εμείς νικήσαμε με 1-0 και καταλάβαμε ότι υπάρχει ο “Θεός του ποδοσφαίρου”. Αυτό το αποτέλεσμα άλλαξε τα πάντα. Νικήσαμε σε 13 συνεχόμενα παιχνίδια, προσπεράσαμε την Ρεάλ Μαδρίτης και τερματίσαμε δεύτεροι στην Πριμέρα Ντιβιζιόν. Τα επόμενα δύο χρόνια πήραμε το πρωτάθλημα, κατακτήσαμε το Τσάμπιονς Λιγκ και όλα τα άλλα είναι ιστορία."

- Ως κάποιος που έχει δουλέψει σε έξι χώρες, υπάρχει αυτό που λένε εθνική ταυτότητα, εθνικός τρόπος παιχνιδιού;

" Ναι, αλλά με την συνεχή μετακίνηση παικτών και προπονητών αλλάζει. Εδώ στην Ελλάδα υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος και στην Ολλανδία μία άλλη προσέγγιση.Αυτό αφορά κατά βάση το συλλογικό επίπεδο ποδοσφαίρου ενώ οι εθνικές ομάδες διατηρούν τον τρόπο παιχνιδιού τους.

Οι παίκτες που αγωνίζονται στις εθνικές ομάδες συνήθως έχουν μάθει ποδόσφαιρο στην χώρα αυτή και έτσι κρατούν μέσα τους μεγάλο κομμάτι από την φιλοσοφία του ποδοσφαίρου της χώρας τους.

Οι ξένοι, όμως, προπονητές μπορούν να επηρεάσουν την αλλαγή και αυτό μπορεί να βοηθήσει στην άνοδο των στάνταρντ στο κορυφαίο ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι, όμως, εύκολο, ειδικά στις χώρες της Νότιας Ευρώπης όπου τα συναισθήματα είναι ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητας και τα ΜΜΕ πιέζουν πολύ."

- Τι ψάχνετε σε έναν ποδοσφαιριστή;

" Μου αρέσουν οι παίκτες που σκέπτονται επιθετικά. Μου αρέσουν οι ποδοσφαιριστές που είναι δημιουργικοί και αφοσιωμένοι στο άθλημα. Βέβαια, έχοντας μόνο τέτοιου είδους παίκτες δεν νικάς όλα τα παιχνίδια. Χρειάζεται μία ισορροπία. Οι ομάδες μου, όμως, έχουν πάντα μία μικρή κλίση προς τη δημιουργική και επιθετική πλευρά του ποδοσφαίρου.

Η αγάπη για το ποδόσφαιρο είναι, επίσης, πολύ σημαντική διότι την σημερινή εποχή έχουμε ποδοσφαιριστές που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το χρήμα. Όταν ήμουν παίκτης, ποτέ δεν σκεπτόμουν τα λεφτά. Ένιωθα υπερήφανος που με είχε επιλέξει μία επαγγελματική ομάδα και τα χρήματα που έπαιρνα ήταν σε δεύτερο πλάνο. Μου αρέσουν οι παίκτες που έχουν την ίδια στάση απέναντι στο ποδόσφαιρο με εμένα."

- Εχει επηρεάσει τον τρόπο προπονητικής σας το γεγονός ότι πια οι παίκτες έχουν περισσότερη δύναμη στα χέρια τους;

" Αν σας έλεγα όχι, τότε θα έλεγα ψέμματα. Αλλά όταν δουλεύεις σε μία μεγάλη ομάδα θα πρέπει να ξέρεις να συμπεριφέρεσαι και σαν πολιτικός, να είσαι προσεκτικός με την επικοινωνία που έχεις με τους γύρω σου. Δεν μπορείς πάντα να κάνεις αυτό που λέει η καρδιά σου διότι δεν είναι πάντα ο κατάλληλος τρόπος.

Οι περισσότεροι προπονητές αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν λιγότερο ή περισσότερο εξαιτίας και της επηρροής της επιχειρηματικότητας στο ποδόσφαιρο. Για παράδειγμα. Μπορούμε να πουλήσει αυτόν τον παίκτη; Οχι γιατί δεν είναι καλό για το εμπορικό κομμάτι να τον πουλήσουμε.

Ο Σερ Αλεξ Φέργκιουσον στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είναι, πιθανότατα, ένας από τους λίγους κορυφαίους προπονητές σήμερα που οι αποφάσεις του δεν επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες. Δεν τον γνωρίζω καλά τον Αλεξ, αλλά πραγματικά τον συμπαθώ. Το πάθος που δείχνει ακόμα, ακόμα και όταν η ομάδα του σκοράρει είναι φανταστικό και θυμηθείτε ότι είναι ο πιο πετυχημένος προπονητής στον κόσμο."

- Είναι τα εξτρέμ όπως ήσαστε εσείς, ένα είδος υπό εξαφάνιση;

" Οχι, επιστρέφουν και πάλι. Είχαν χαθεί, αλλά επιστρέφουν. Η πλειοψηφία των συλλόγων αγωνίζεται με σύστημα 4-2-3-1 και χρειάζεται παίκτες στα πλάγια που να έχουν ταχύτητα. Ανάλογα με την φιλοσοφία των προπονητών χρησιμοποιούν είτε μέσους είτε εξτρέμ.

Εγώ παίζω πάντα με επιθετικούς παρά με μέσους. Υπάρχουν μερικοί πολλά υποσχόμενοι παίκτες στον ορίζοντα όπως ο Ολλανδός Ελιέρο Ελία που παίζει στο Αμβούργο. Τον είχα προτείνει στον Αγιαξ, αλλά η συμφωνία δεν προχώρησε και το Αμβούργο το εκμεταλλεύτηκε.

Ο μόνος χώρος στο σημερινό ποδόσφαιρο βρίσκεται στα “φτερά” και ακόμα και αν ξεκινούν από εκεί την προσπάθεια τους παίκτες όπως ο Μέσι και ο Ρονάλντο, υπάρχει ακόμη χώρος προς εκμετάλλευση και πρέπει να τον γεμίσεις."

- Υπήρξατε ο επικεφαλής του προγράμματος υποδομών στην Γκο Αχέντ Ιγκλς. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας για τις ακαδημίες των ομάδων;

" Το σημαντικότερο είναι να έχεις μία φιλοσοφία γύρω από το ποδόσφαιρο. Πρέπει να επενδύσουμε στο μέλλον του ποδοσφαίρου και για να δείξω την αφοσίωση μου σε αυτό έχω μετοχές στην παλιά μου ομάδα, την Γκο Αχέντ Ιγκλς. Το πρόβλημα είναι ότι έδωσαν την ακαδημία για να γίνει μέρος ενός κοινού προγράμματος στην Ολλανδία.

Όταν σταματήσω την προπονητική θα επιστρέψω εκεί. Θέλω να βοηθήσω την ομάδα να επιστρέψει στο υψηλότερο επίπεδο. Η πρώτη κίνηση θα είναι να ξαναφτιάξουμε την ακαδημία. Οταν έχεις καλές υποδομές, τότε θα έχεις και την ευκαιρία να επιστρέψεις ψηλά.

Ενας σύλλογος χρειάζεται μία μακροπρόθεσμη και μία βραχυπρόθεσμη πολιτική. Χωρίς υποδομές δεν υπάρχει τίποτα το μακροπρόθεσμο και αυτό θα το πληρώσεις στο τέλος."

- Ποια συμβουλή θα δίνατε σε έναν καινούριο προπονητή που ξεκινάει τώρα την καριέρα του;

" Να δουλεύει σκληρά και να απορροφά όσα περισσότερα πράγματα μπορεί. Να βλέπει προπονήσεις, να μιλάει με προπονητές, να πηγαίνει σε σεμινάρια. Ολα εξαρτώνται με το πως εκμεταλλεύεσαι τις ευκαιρίες που σου δίνονται.

Όταν μελετούσα για την άδεια προπονητή, πήγαινα στην προπόνηση του Αγιαξ κάθε εβδομάδα σχεδόν για ένα χρόνο ενώ κάποιοι άλλοι έκαναν σποραδικές επισκέψεις. Έμεινα στο Μιλάνο για οκτώ μέρες, όχι για μία. Ήθελα να μάθω, μίλησα με παίκτες και προπονητές. Ακόμα και όταν πάρεις το πτυχίο σου ακόμα μαθαίνεις. Πρέπει να συνεχίσεις να απορροφάς και να αναπτύσσεσαι προπονητικά."

- Πως βλέπετε να εξελίσσεται το ποδόσφαιρο;

" Το άθλημα γίνεται όλο και πιο γρήγορο και οι χώροι γίνονται όλο και πιο μικροί. Η πίεση στους προπονητές θα συνεχίσει να αυξάνεται σε έναν κόσμο όπου το αποτέλεσμα παραμένει ο μεγάλος στόχος. Αυτό είναι κάτι που ανησυχεί διότι αυτό δε θα βελτιώσει το ποδόσφαιρο. Η συνεχής αλλαγή των προπονητών δε βοηθάει. Είναι αλλαγή μόνο για την αλλαγή."

- Υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε σήμερα στο ποδόσφαιρο;

" Νομίζω ότι πρέπει να ρίξουμε μία ματιά και πάλι στον κανονισμό του οφσάιντ. Επαιξα στην Αμερική και είδα ότι εκεί ο αγωνιστικός χώρος χωριζόταν σε τρεις ζώνες και στην μεσαία δεν υπήρξε περιορισμός οφσάιντ. Ο,τιδήποτε θα αύξανε τον χώρο για να παιχθεί ποδόσφαιρο θα άξιζε τον κόπο να το σκεφτούμε"

- Τι θα θέλατε να πετύχετε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα;

" Για εμένα, το πιο σημαντικό είναι να πάρουμε το πρωτάθλημα με τον Παναθηναϊκό και να αφήσουμε κάτι πίσω μας. Αυτό σημαίνει ότι θα έχω φτιάξει μία ομάδα ότι παίζει θετικό ποδόσφαιρο και ότι θα έχουν παράγει κάποιους νεαρούς ποδοσφαιριστές που θα μπορούν να “ανθίσουν” στην πρώτη ομάδα. Δεν είναι το είδος του προπονητή που τον προσλαμβάνουν για άμεσα αποτελέσματα. Αγαπάω πάρα πολύ το ποδόσφαιρο για να αρκεστώ σε μία νίκη.

Το ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο για εμένα και εσένα. Ανήκει σε όλα τα εκατομμύρια ανθρώπων που το λατρεύουν. Νομίζω ότι όλοι οι προπονητές θα πρέπει να αναλογιστούν την ευθύνη που έχουν απέναντι στους οπαδούς για να παράγουν ένα όμορφο παιχνίδι.

Για το μακροπρόθεσμα, όπως είπα, ελπίζω να γυρίσω στην παλιά μου ομάδα, την Γκο Αχέντ Ιγκλς και να επενδύσω στο μέλλον. Έτσι είναι τα πράγματα. Αν δεν δώσεις κάτι, τότε δε θα πάρεις τίποτα πίσω"