Ό,τι έχει συμβεί ως τώρα, με καθυστέρηση ενός χρόνου και τις μετατροπές προγραμματισμού που απαιτήθηκαν, στο Euro 2020 είναι το αποτέλεσμα του "I have a dream" δια στόματος Μισέλ Πλατινί. Ο Γάλλος παράγοντας, πριν "τελειώσει" από το ποδόσφαιρο για διαφθορά, είχε οραματιστεί τη διεξαγωγή ενός πανεθνικού τουρνουά σε διψήφιο αριθμό χωρών που θα συμπέσει με τα 60χρονα από την πρώτη φορά στη Γαλλία και θα ενώσει ολάκερη την Ευρώπη κάτω από μια ομπρέλα.

Κόντρα σε κάθε μορφής ενστάσεων για τη ρύπανση που θα προκαλέσουν η αύξηση των αερομεταφορών, τα όσα γέννησε εκ των υστέρων η πανδημική συνθήκη του κορονοϊού και τις δεύτερες σκέψεις για επαναπροσδιορισμό του αρχικού πλάνου, η UEFA επέμεινε μέχρι τέλους στην υλοποίηση του φιλόδοξου πρότζεκτ και απλώς προσαρμόστηκε θέτοντας εκτός χάρτη το Δουβλίνο και αντικαθιστώντας το Μπιλμπάο με τη Σεβίλλη.

Αυτομάτως οι 9 εθνικές από τις 11 χώρες που έλαβαν το χρίσμα της συνδιοργάνωσης θα έδιναν τουλάχιστον δύο παιχνίδια σε οικείο περιβάλλον. Επειδή καθένας εκ των 6 ομίλων δεν φιλοξενούταν στην ίδια πόλη, οι υπόλοιπες 15 αποκτούσαν την υποχρέωση να καλύπτουν με κάμποσες ώρες πτήσεων τις αποστάσεις χιλιομέτρων από το βορρά ως το νότο κι από την ανατολή ως τη δύση. Ο Sportsman περιέγραψε το Euro 2020 ως το "Πείραμα των 120.000 χιλιομέτρων". Το οποίο, κατά τον Κρις Βόακς που υπέγραφε το άρθρο, "δεν πρέπει να επαναληφθεί".

Δεν είναι καθόλου συμπτωματικό το γεγονός ότι στα ημιτελικά του τουρνουά έχουν φτάσει τέσσερις εθνικές που τουλάχιστον έως τη λήξη της φάσης των ομίλων δεν επιβιβάστηκαν σε μέσο μεταφοράς. Μόνο ποδήλατο, πιθανά, για βόλτες χαλάρωσης. Δεν είχαν δηλαδή την έξτρα καταπόνηση που προκαλεί, αναπόφευκτα, σε ποδοσφαιριστές, που κουβαλούν μάλιστα πάνω τους μια ολόκληρη σεζόν, η εκάστοτε πτήση, ανεξαρτήτως ωρών. Όταν μάλιστα προηγείται και έπεται ταυτόχρονα μια διαδικασία ελέγχων, η οποία σε εποχή covid-19 είναι αρκετά πιο χρονοβόρα και κουραστική για όσους καλούνται να την αντιμετωπίσουν.

Ο Βέλγος στόπερ Τόμας Βερμάλεν είχε από νωρίς επισημάνει την εύνοια ορισμένων εθνικών, διότι "παίζουν όλα τα παιχνίδια των ομίλων στις χώρες τους", υποστηρίζοντας πως "τα ταξίδια δεν είναι ένας παράγοντας που θα σε βοηθήσει να κατακτήσεις τη διοργάνωση". Καταλάβαινε φυσικά ότι "οφείλουμε να το αποδεχθούμε και να το διαχειριστούμε", καθώς πρόκειται για μια αξεπέραστη συνθήκη, αλλά δεν συμφωνούσε. "Προφανέστατα δεν είναι ο ιδανικός τρόπος να προετοιμαστούμε για κάθε παιχνίδι. Έχουμε ταξιδέψει τόσο πολύ και έπρεπε να προσαρμοστούμε ανάλογα. Είναι η τέταρτη φορά που θ' αλλάξουμε ζώνη ώρας", υπερθεμάτιζε ο Βλάντιμιρ Πέτκοβιτς, εκλέκτορας των Ελβετών που όφειλε να συμμετάσχει κατά μεγάλο ποσοστό σ' όλη αυτή την κινητικότητα.

Ούτε στα λόγια του ενός ούτε στους ισχυρισμούς του άλλου εντοπίζεται οποιαδήποτε παραδοξότητα. Η εξέλιξη της διοργάνωσης και η σύνθεση της τελικής τετράδας ενισχύουν τη "στυγνή" πραγματικότητα για την εύνοια των συνόλων που άργησαν να κάνουν το πρώτο ταξίδι τους, εκμεταλλευόμενα τον διαθέσιμο χρόνο είτε για προπόνηση είτε για ξεκούραση και ανασύνταξη. Οι χιλιομετρικές αποστάσεις και οι ώρες πτήσεων δεν αμφισβητούνται.

Ρωμαϊκό δίκαιο

Ας αρχίσουμε από την Ιταλία. Η "σκουάντρα ατζούρα" κατάφερε να φτάσει στα ημιτελικά με πέντε νίκες σε πέντε αγώνες. Παίζει διαφορετικό από το σύνηθες ποδόσφαιρο και έχει κερδίσει πολλούς ουδέτερους φανς. Κάτι που δεν συνέβαινε με την κυνικότητα των προηγούμενων ετών. Ο Ρομπέρτο Μαντσίνι έχει βάλει αναμφίβολα την υπογραφή του και η δική του φινετσάτη επίδραση έχει βοηθήσει τους παίκτες του να παράγουν, πέρα από αποτελέσματα, αρκετές φάσεις.

Βεβαίως οι "ατζούρι" ξεκίνησαν με τρία ματς στη Ρώμη, απέναντι σε Τουρκία, Ελβετία και Ουαλία, προτού μεταβούν στο Λονδίνο, καλύπτοντας μια απόσταση 1.445 χιλιομέτρων με ταξίδι 2,5 ωρών, για να παίξουν με την Αυστρία. Οι Κεντροευρωπαίοι είχαν ήδη πάει από τη Βιέννη στο Βουκουρέστι (1 ώρα και 30 λεπτά), κατόπιν έφυγαν για το Άμστερνταμ (3 ώρες) και επέστρεψαν για τη μάχη με την Ουκρανία (άλλες 3 δηλαδή) προτού καταλήξουν στην πρωτεύουσα της Μεγάλης Βρετανίας.

Οι Ιταλοί προκρίθηκαν στην παράταση και αναχώρησαν για το Μόναχο (1 ώρα και 45 λεπτά) για να βρουν το Βέλγιο. Η ομάδα του Μαρτίνεθ στο μεσοδιάστημα είχε χρειαστεί να επισκεφτεί την Αγία Πετρούπολη (2 ώρες και 55 λεπτά από τις Βρυξέλλες), να φύγει για την Κοπεγχάγη (2 ώρες και 5 λεπτά) και να επιστρέψει πίσω για το ματς με τους Φινλανδούς. Όλη αυτή η περιπέτεια πριν αναχωρήσει για τη Σεβίλλη, που βρίσκεται 3.500 χλμ και τουλάχιστον 5 ώρες μακριά για να παίξει το νοκ άουτ με την Πορτογαλία. Ακολούθησε φυσικά η σχεδόν τρίωρη μετάβαση στο Μόναχο, προτού, με λαβωμένο τον Ντε Μπρόινε, αποκλειστεί.

Ταυρομάχοι με λαβωμένους ταύρους

Η Ισπανία ήταν εξίσου ωφελημένη από το γεγονός πως τα πρώτα τρία παιχνίδια διεξήχθησαν στην πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας. Αν και δεν νίκησε τη Σουηδία (0-0) και την Πολωνία (1-1), στο κομβικό παιχνίδι ήταν φρεσκότατη, καταφέρνοντας να υπερβεί -με το εμφατικό 5-0- το εμπόδιο της Σλοβακίας και να περάσει στα νοκ άουτ. Τότε και μόνο τότε ο Λουίς Ενρίκε και οι ποδοσφαιριστές του κλήθηκαν να βγουν από τα πάτρια εδάφη και να "πετάξουν" για την Κοπεγχάγη κάνοντας ένα ταξίδι 3 ωρών και 35 λεπτών. Προκειμένου ν' αποκλείσουν μια Κροατία που πρώτα είχε πάει στον Λονδίνο για την πρεμιέρα με τους Άγγλους, προτού εγκατασταθεί στη Γλασκώβη. Η Χβράτσκα προκρίθηκε έναντι το Σκωτσέζων στο "Χάμπτεν Παρκ" κι έφυγε για την πρωτεύουσα της Δανίας, στην οποία έφτασε ύστερα από 1 ώρα και 54 λεπτά, αφού είχε γυρίσει στο προπονητικό του Ρόβιν και μια έξτρα μετακίνηση 4,5 ωρών. Μετά από όλα αυτά στην παράταση και χωρίς Πέρισιτς υπέκυψε.

Η επόμενη αντίπαλος των Ισπανών ήταν η Ελβετία στην Αγία Πετρούπολη. Μια εθνική που έχει υπολογιστεί ότι κάλυψε περισσότερα από 13.000 χιλιόμετρα στη διάρκεια του Euro. Κι αυτό διότι πήγε στο Μπακού, γύρισε να παίξει με την Ιταλία στη Ρώμη, ταξιδεύοντας για σχεδόν 8 ώρες, και έφυγε εκ νέου για το ανατολικότερο άκρο της διοργάνωσης, αφού εκεί ήταν προγραμματισμένο να αγωνιστεί στον "τελικό" με την Τουρκία. Συνεχίζοντας δε στα νοκ άουτ, εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι για να παίξει παράταση-πέναλτι με τη Γαλλία κι από εκεί κατέληξε 2,5 ώρες βορειότερα, στη μεγαλούπολη της Ρωσίας, για άλλο ένα ματς-θανάτου απέναντι στην Ισπανία. Αν απορεί κανείς γιατί χάθηκαν τρία πέναλτι, να ένα επιχείρημα με υπόσταση.

There's nowhere else like London

Προφανέστατα η Αγγλία είναι η εθνική ομάδα που έχει ξεβολευτεί λιγότερο από κάθε άλλη στο τουρνουά, καθώς έδωσε τα τρία ματς του ομίλου στο Γουέμπλεϊ και ούτε μέχρι τη Γλασκώβη χρειάστηκε να ταξιδέψει. Αντιθέτως κάθε αντίπαλος της είχε μετακίνηση, μικρότερη ή μεγαλύτερη, παράγοντας που ομολογουμένως ευνόησε την αμυντική συνέπειά της. Υπό αυτές τις συνθήκες η ομάδα του Γκάρεθ Σαουθγκέιτ βγήκε από το Νησί μόνο για τη μετακίνηση των 2 ωρών και 20 λεπτών προς τη Ρώμη, ή αλλιώς τον προημιτελικό με την Ουκρανία, αφού πρώτα είχε υποδεχθεί και αποκλείσει τη Γερμανία εντός έδρας.

Κι αν τα "πάντσερ" κατευθύνθηκαν στο Λονδίνο απευθείας από το Μόναχο, χωρίς ενδιάμεσες στάσεις, το συγκρότημα του Αντρέι Σεφτσένκο είχε κληθεί να ταξιδέψει γι' αρχή στο Άμστερνταμ κι από 'κει στο Βουκουρέστι, ύστερα από 3 ώρες και 15 λεπτά όπου παρέμεινε για άλλο ένα ματς, προτού, αφότου εξασφάλισε μέσω τρίτων την πρόκριση, αναχωρήσει για τη Γλασκώβη φτάνοντας μετά από 3 ώρες και 45 λεπτά. Άλλο τόσο συν μια ώρα χρειάστηκε δε για να πάει στη Ρώμη, προτού καταρρεύσει στον προημιτελικό με την Αγγλία. Ούτε να σηκωθούν από το έδαφος για τις κεφαλιές είχαν δυνάμεις οι Ουκρανοί αμυνόμενοι.

Δανικά και αγύριστα

Τέλος η Δανία βίωσε ό,τι σοκαριστικό βίωσε με τον Κρίστιαν Έρικσεν, αλλά εκτός του ότι συσπειρώθηκε κουβαλούσε το αδιαμφισβήτητο αβαντάζ των αγώνων του ομίλου στο "Πάρκεν". Ναι μεν ο Κάσπερ Χιούλμαντ γύρισε το χαρτί, αλλάζοντας σχέδιο, αλλά την ίδια ώρα Κοπεγχάγη αποδείχθηκε τρομερό όπλο προκειμένου να έρθει το εμφατικό 4-1 επί της Ρωσίας, που είχε ήδη πίσω της μια τετράωρη μετακίνηση, και μαζί η θριαμβευτική πρόκριση στο νοκ άουτ. Τότε και μόνο τότε η Δανία άρχισε να βιώνει κάπως ό,τι άλλες ομάδες, καθώς τα 90 λεπτά μέχρι το Άμστερνταμ δεν λογίζονται ως ταλαιπωρία.

Αντίθετα με την Ουαλία, η οποία για να μπει σφήνα μεταξύ Ιταλίας-Ελβετίας είχε φτάσει ως το Μπακού δίνοντας τα πρώτα δύο παιχνίδια της και ακολούθως έκανε το μεγάλο 8ωρο ταξίδι στη Ρώμη. Όταν από την "αιώνια πόλη" έφυγε για το Άμστερνταμ τα πράγματα ήταν πολύ πιο απλά (2 ώρες και 25 λεπτά), όπως και να 'χε όμως το 4-0 δεν το απέτρεψε. Οι Τσέχοι ήταν λιγότερο ταλαιπωρημένοι, μια και η εγκατάσταση στη Γλασκώβη και το κοντινό ταξίδι τούς κράτησε φρέσκους, προτού μέσα σε 2 ώρες και 50 λεπτά "προσγειωθούν" στη Βουδαπέστη για κάνουν τη μεγάλη έκπληξη απέναντι στους Ολλανδούς και ξεκινήσουν ακολούθως για την Οδύσσεια των 7 ωρών ως το Μπακού. Εκεί που οι Δανοί βρέθηκαν μετά από σχεδόν 8ωρο. Πάντως οι συνολικά λιγότερες μετακινήσεις επηρέασαν το σκηνικό στο νικηφόρο 2-1, που για πρώτη φορά μετά το 1992 τους έφερε στα ημιτελικά της διοργάνωσης.

Ως εξαίρεση του κανόνα θα μπορούσε να σταθεί μονάχα το παράδειγμα των Ολλανδών που έδωσαν τρεις αγώνες στην αρένα του Άμστερνταμ και στη συνέχεια αποκλείστηκαν από μια Τσεχία με... περισσότερες ώρες πτήσεις. Όντως εξαίρεση. Αντιθέτως η Γερμανία με σταθεσή έδρα το Μόναχο, εκτός του ότι προκρίθηκε από τον πιο ανταγωνιστικό όμιλο της α' φάσης ξοδεύοντας δυνάμεις, έμεινε εκτός από μια Αγγλία που δεν είχε μετακινηθεί ολωσδιόλου.