Το "πουλί" και η "λεύκα"

Οι ιστορίες υπάρχουν κι ας είναι ξεχασμένες ή ακόμα και τελείως άγνωστες. Και όταν από το πουθενά έρχονται στην επιφάνεια, γίνονται ακόμα πιο όμορφες. Η ιστορία που θα διαβάσετε σήμερα ξεκίνησε σαν απλή φήμη στο twitter κάποιων Βάσκων φίλαθλων και τελικά επιβεβαιώθηκε από τους δυο πρωταγωνιστές της. Για να γίνει αυτό, χρειάστηκε πρώτα να ανταλλάξω μερικά μέιλ με τον Βάσκο δημοσιογράφο της Deia, Ανέρ Γκόντρα, να μιλήσω τηλεφωνικά με τον κ. Οικονομόπουλο, ο Ανέρ να συναντηθεί με τον Χοσέ Άνχελ Ιρίμπαρ, να πάνε και να έρθουν διάφορες φωτογραφίες από το Μπιλμπάο στην Αθήνα και αντίστροφα, να γράψουμε ο καθένας μας το δικό του κείμενο και να δημοσιευτούν παράλληλα σήμερα, το ελληνικό στο Sport24.gr και το ισπανικό στην εφημερίδα Deia. Διαβάστε λοιπόν πώς και γιατί ο Τάκης Οικονομόπουλος έπαιξε στον τελικό του Πρωταθλητριών απέναντι στον Άγιαξ φορώντας τη φανέλα του σημερινού επίτιμου προέδρου της Αθλέτικ Μπιλμπάο!

Στις 28 Οκτωβρίου πήρα το εξής mail από τον Ανέρ Γκόντρα, δημοσιογράφο όπως έγραψα στην αρχή, της βασκικής Deia: "Αυτές τις μέρες έχω διαβάσει κάτι, το οποίο όμως δεν μπορώ να επιβεβαιώσω από πουθενά, οπότε ζητώ τη βοήθειά σου. Από διάφορους λογαριασμούς του twitter, έχει κυκλοφορήσει ότι στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1971, ανάμεσα στον Άγιαξ και τον Παναθηναϊκό, ο τερματοφύλακας της ελληνικής ομάδας, Τάκης Οικονομόπουλος, έπαιξε φορώντας τη φανέλα του Χοσέ Άνχελ Ιρίμπαρ, τερματοφύλακα εκείνη την εποχή της Αθλέτικ και μέχρι σήμερα ενός από τα μεγαλύτερα είδωλα στην ιστορία του συλλόγου. Στις φωτογραφίες του τελικού, φαίνεται ότι ο Οικονομόπουλος φοράει μαύρη φανέλα, σαν αυτές που πάντα χρησιμοποιούσε ο Ιρίμπαρ, αλλά το σήμα δεν είναι της Αθλέτικ. Έψαξα και βρήκα ότι ο Παναθηναϊκός είχε αντιμετωπίσει τη σεζόν 1968/69 την Αθλέτικ στο Κύπελλο Εκθέσεων, όμως τόσο στο εντός όσο και στο εκτός έδρας παιχνίδι, ο Ιρίμπαρ δεν είχε αγωνιστεί γιατί ήταν τραυματίας και τη θέση του είχε πάρει ο αναπληρωματικός Χουάν Αντόνιο Ντέουστο, οπότε δεν γίνεται να είχαν ανταλλάξει εκεί φανέλες. Υπάρχει κάποιος τρόπος να το διασταυρώσουμε; Θα μπορούσες να ρωτήσεις τον ίδιο τον Οικονομόπουλο, μήπως και μας λύσει την απορία;"

Οι παίκτες του Παναθηναϊκού φωτογραφίζονται πριν τον τελικό του "Γουέμπλεϊ" (1971)

Διαβάζοντας το μήνυμα του Ανέρ, έψαξα αμέσως να βρω το τηλέφωνο του κ. Οικονομόπουλου και την επόμενη μέρα επικοινώνησα μαζί του. Του μετέφερα το περιεχόμενο του mail του Βάσκου συναδέλφου και πήρα την απάντηση: " Πράγματι, στον τελικό με τον Άγιαξ φορούσα τη φανέλα του Ιρίμπαρ! Αλλά όχι εκείνη με το σήμα της Αθλέτικ. Στις 28 Οκτωβρίου του 1970 η Ελλάδα είχε αντιμετωπίσει την Εθνική Ισπανίας σε φιλικό αγώνα στη Σαραγόσα. Μετά το τέλος του παιχνιδιού, ο Ιρίμπαρ και εγώ είχαμε ανταλλάξει τις φανέλες μας, οπότε αυτή με την οποία έπαιξα στο Γουέμπλεϊ είχε πάνω της το σήμα της Ισπανίας. Αν κοιτάξεις τις φωτογραφίες του τελικού, θα δεις ότι μπορεί να μοιάζει με τριφύλλι, αλλά δεν είναι. Με μια πιο προσεκτική ματιά, φαίνεται ότι είναι ο θυρεός της ισπανικής εθνικής ομάδας. Δυστυχώς δεν την έχω πια τη φανέλα, μου την έκλεψαν πριν κάποια χρόνια". Η θρυλική εμφάνιση του τελικού μπορεί να μην υπάρχει πια, αλλά η επιβεβαίωση δεν χωρούσε πλέον αμφισβήτηση. Μιλήσαμε τηλεφωνικά με τον Ανέρ, του είπα τα καθέκαστα και ενθουσιάστηκε! Ωραία ιστορία, μου είπε, να την γράψουμε, αλλά πρώτα θα συναντήσω τον ίδιο τον Ιρίμπαρ, να δω τί θυμάται από όλο αυτό.

Κοντινό πλάνο στον Οικονομόπουλο και τη φανέλα του Ιρίμπαρ με το σήμα της Εθνικής Ισπανίας

Έπρεπε να περιμένουμε δυο μέρες, γιατί ο Ιρίμπαρ βρισκόταν στην Αγγλία για να εκπροσωπήσει την Αθλέτικ (της οποίας είναι επίτιμος πρόεδρος) στην κηδεία του Χάουαρντ Κένταλ (πρώην προπονητή των "λιονταριών"). Μόλις επέστρεψε στο Μπιλμπάο, ο Ανέρ τον συνάντησε και ο Txopo έφερε μαζί του μια φανέλα, για την οποία όμως δεν ήταν σίγουρος αν ήταν του Οικονομόπουλου ή ενός Κύπριου τερματοφύλακα. Η ετικέτα ήταν ελληνική, το χρώμα κίτρινο και το "1" στην πλάτη σκούρο μπλε. Καινούργιο τηλεφώνημα λοιπόν στον κ. Οικονομόπουλο, ο οποίος μου είπε πως σε εκείνο το παιχνίδι φορούσε σκούρα μπλε εμφάνιση. Τηλεφώνημα πίσω στον Ανέρ, όμως ήδη είχε λυθεί το μυστήριο. Στο αρχείο της εφημερίδας, είχαν βρει μια φωτογραφία από το ματς της Ισπανίας με την Κύπρο, όπου φαινόταν ξεκάθαρα ότι ο Κύπριος πορτέρο φορούσε κίτρινη φανέλα με μπλε "άσο" στην πλάτη. " Την έχω σίγουρα", είπε ο Ιρίμπαρ στον Ανέρ, " αλλά είναι τόσες πολλές, που τις φυλάω σε μπαούλα, σε ντουλάπες και είναι δύσκολο να ψάξω". Πάντως και το σκούρο μπλε χρώμα που μου είπε ο κ. Οικονομόπουλος, "αμφισβητείται" από την φωτογραφία εκείνου του αγώνα (Ισπανία - Ελλάδα 2-1) που είχε δημοσιεύσει στο πρωτοσέλιδό της την επομένη μέρα (29/10/1971) η Mundo Deportivo, όπου φαίνεται πως ο τερματοφύλακας της Εθνικής μας φοράει φανέλα ανοιχτού χρώματος! Ο ίδιος όμως ο κ. Τάκης, με καινούργιο μήνυμά του, μου είπε ότι ναι, τελικά η φανέλα που είχε φορέσει στη Σαραγόσα ήταν κίτρινη και λευκή!

Το σήμα της Εθνικής Ισπανίας τότε, δεν είχε καμία σχέση με το σημερινό που είναι ο θυρεός του βασιλικού οίκου των Βουρβόνων. Εκείνη την εποχή πάνω στη φανέλα ήταν ραμμένος ο αετός (aguila) του Φράνκο, ο aguilucho (αετούλης), όπως τον αποκαλούσαν κοροϊδευτικά οι Ισπανοί. Αυτόν τον αετό που βλέπουμε στη φωτογραφία, είχε η φανέλα του Ιρίμπαρ

Ένα είναι σίγουρο. Ότι ο Τάκης Οικονομόπουλος αγωνίστηκε με τη φανέλα του Χοσέ Άνχελ Ιρίμπαρ στον τελικό με τον Άγιαξ. Γιατί όμως προτίμησε εκείνη τη φανέλα και όχι την κανονική του Παναθηναϊκού; Η απάντηση ήταν ότι πρώτον, δεν υπήρχαν στη διάθεση των ποδοσφαιριστών πολλές εμφανίσεις, αφού δεν υπήρχαν ακόμα χορηγοί όπως η adidas, η puma κλπ, τουλάχιστον στην Ελλάδα και δεύτερον, η φανέλα άρεσε στο "πουλί" των "πράσινων" και ανήκε σε έναν από τους κορυφαίους τερματοφύλακες της εποχής. Ο Ανέρ μίλησε για τη συγκεκριμένη ιστορία με τον Ιρίμπαρ, ο οποίος εκδήλωσε την έκπληξή του για το γεγονός ότι ένας άλλος τερματοφύλακας είχε παίξει φορώντας τη δική του φανέλα: " Η αλήθεια είναι ότι δεν γνώριζα πως είχε συμβεί κάτι τέτοιο. Αλλά είναι μια όμορφη ιστορία. Εκείνη την εποχή ήταν πολύ δύσκολο να φτάσουν στα χέρια μας φωτογραφίες από σημαντικά ευρωπαϊκά παιχνίδια. Στην καλύτερη περίπτωση διαβάζαμε το χρονικό στις εφημερίδες και βλέπαμε μια φωτογραφία με τους γνωστότερους παίκτες. Άλλη ενημέρωση δεν υπήρχε. Όμως αυτό που μου λες, είναι πολύ σπάνιο, μου αρέσει πολύ που το μαθαίνω. Μου κάνει πάντως μεγάλη εντύπωση που του επέτρεψαν να παίξει με φανέλα που δεν ήταν της ομάδας του. Σήμερα κάτι τέτοιο απαγορεύεται, τότε ίσως και να επιτρεπόταν, δεν το ξέρω. Νομίζω όμως ότι δεν το κατάλαβε ο διαιτητής".

Το πρωτοσέλιδο της Mundo Deportivo την επόμενη του φιλικού μεταξύ Ισπανίας και Ελλάδας, στο οποίο αντάλλαξαν φανέλες Οικονομόπουλος και Ιρίμπαρ. Ο τίτλος γράφει "2-1, η Ισπανία δυσκολεύτηκε απέναντι στην Ελλάδα", ενώ η φωτογραφία δείχνει τον Αραγονές (δεξιά στο έδαφος) να πετυχαίνει το 1-0 (29/10/1970)

Ήταν η πρώτη φορά που άλλος γκολκίπερ φορούσε τη φανέλα του Ιρίμπαρ: " Δεν νομίζω να έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο. Έχω χαρίσει κάποιες σε φίλους και κάποιες άλλες τις έχω ανταλλάξει με άλλους τερματοφύλακες, αλλά μέχρι σήμερα δεν γνώριζα ότι κάποιος είχε αγωνιστεί με τη δική μου φανέλα. Τί να πω; Νιώθω κολακευμένος. Εκείνη την εποχή δεν ήταν τόσο συνηθισμένο όσο σήμερα, να αλλάζουν οι αντίπαλοι τις φανέλες τους. Όμως συνέβαινε και εγώ, όσες έχω, τις φυλάω σαν κόρη οφθαλμού. Προφανώς κάποιες έχουν μεγαλύτερη αξία από κάποιες άλλες. Όπως για παράδειγμα του Γιασίν, ο οποίος για έναν περίεργο λόγο, δεν έδινε της Εθνικής, αλλά του συλλόγου του, της Ντιναμό Μόσχας. Έχω και τη φανέλα που μου χάρισε ο Θουμπιθαρέτα στο εκατοστό του παιχνίδι με την Εθνική. Αυτές οι δυο είναι θησαυροί για μένα. Για να γυρίσουμε όμως στη δική μας ιστορία, στα ματς του UEFA με τον ΠΑΟ δεν είχα αγωνιστεί, γιατί είχα πάθει διάστρεμμα στον αστράγαλο. Ο Ντέουστο είχε παίξει και στην Αθήνα και στο Σαν Μαμές. Τον Τάκη δεν τον θυμάμαι καλά, έχουν περάσει πολλά χρόνια. Αλλά κοιτώντας τις φωτογραφίες του τελικού το '71, πρέπει να ομολογήσω ότι η κορμοστασιά του ήταν εντυπωσιακή. Είμαι σίγουρος ότι ήταν πολύ καλός, άλλωστε έπαιζε στον Παναθηναϊκό που πάντα ήταν σημείο αναφοράς για το ελληνικό ποδόσφαιρο, αλλά και στην Εθνική".

Ο Χοσέ Άνχελ Ιρίμπαρ βλέπει τις φωτογραφίες του Οικονομόπουλου από τον τελικό του '71 στα γραφεία της Deia (5/11/2015)

Όσο για τον φιλικό αγώνα στον οποίο Οικονομόπουλος και Ιρίμπαρ αντάλλαξαν φανέλες, οι Ισπανοί κέρδισαν δύσκολα 2-1. Προηγήθηκαν 1-0 με κεφαλιά ψαράκι του Λουίς Αραγονές (το ένα από τα μόλις 3 γκολ που πέτυχε με την Εθνική) και στο ντεμπούτο του με την "φούρια ρόχα", ο Κίνι, περνώντας ως αλλαγή, ανέβασε το σκορ στο 2-0. Το τελικό 2-1 σημείωσε ο Γιούτσος στο 87', ενώ η ελληνική ομάδα έχασε στις καθυστερήσεις πολύ μεγάλη ευκαιρία για να ισοφαρίσει. Για την ιστορία, η σύνθεση της Εθνικής μας ήταν: Οικονομόπουλος, Σκρέκης, Καμάρας, Σταθόπουλος, Ελευθεράκης, Τόσκας, Κούδας, Παπαϊωάννου, Γιούτσος, Δομάζος και Κρητικόπουλος. Οι Ισπανοί είχαν παίξει με τους Ιρίμπαρ, Μέλο, Σολ, Ουριάρτε, Αδελάρδο, Κόστας, Αμάνθιο, Αραγονές, Γκάρατε, Μαρθιάλ και Ρεσάκ. Ο Ιρίμπαρ θυμάται: " Μπορεί να ήταν φιλικό, αλλά δυσκολευτήκαμε. Έκανε πολύ κρύο, φύσαγε από το Μονκάγιο (βουνό στα νότια της Χώρας των Βάσκων) . Είχα πολλή δουλειά στο ματς, αλλά τα πήγα καλά. Ήταν από εκείνα τα παιχνίδια που νομίζεις ότι θα τα καθαρίσεις εύκολα, αλλά οι Έλληνες παίκτες ήταν πολύ μαχητικοί. Ήταν ωραίος αγώνας και βέβαια ήταν και το ντεμπούτο του Κίνι με την Εθνική, όπου σημείωσε και γκολ. Ο μάγος (el brujo, το παρατσούκλι του) υπήρξε μεγάλος παίκτης".

O Txopo όταν αγωνιζόταν στην Αθλέτικ

Το ίδιο μεγάλος παίκτης, σε άλλη θέση, υπήρξε και ο Τάκης Οικονομόπουλος. Όταν ο Παναθηναϊκός ταξίδεψε στην Ισπανία τον Νοέμβριο του 1968 για να αντιμετωπίσει την Αθλέτικ στο UEFA, η αποστολή έφτασε στη Μαδρίτη και έμεινε εκεί μια μέρα πριν συνεχίσει για το Μπιλμπάο. Στην προπόνηση που έκαναν οι "πράσινοι" στην πρωτεύουσα, οι άνθρωποι της Ρεάλ εντυπωσιάστηκαν από το "πουλί" και έκαναν πρόταση στον ΠΑΟ για να τον αποκτήσουν έναντι 15 εκατομμυρίων δραχμών, ποσού εξωπραγματικού για τα ελληνικά δεδομένα, όμως το θέμα δεν προχώρησε αφού η χούντα απαγόρευε τότε τέτοιου είδους μετακινήσεις. Από την άλλη μεριά, ο Ιρίμπαρ σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή της Αθλέτικ, υπήρξε ο κορυφαίος τερματοφύλακας της ιστορίας της και υπερασπίστηκε την εστία της από το 1962 μέχρι το 1980. Αγαπήθηκε όσο λίγοι παίκτες από τους φίλαθλους του Μπιλμπάο, οι οποίοι συνήθιζαν να φωνάζουν ένα από τα πιο γνωστά συνθήματα που έχουν ακουστεί ποτέ στο "Σαν Μαμές": "Iribar, Iribar, Iribar es cojonudo, como Iribar no hay ninguno!" (Ο Ιρίμπαρ είναι γαμ...τος, σαν τον Ιρίμπαρ δεν υπάρχει κανένας)! Το παρατσούκλι του ήταν Txopo, δηλαδή λεύκα, λόγω του ύψους του.

Παναθηναϊκός και Αθλέτικ εισέρχονται στον αγωνιστικό χώρο της "Λεωφόρου" για το ματς του Κυπέλλου Εκθέσεων τον Νοέμβριο του 1968. Πίσω από τον Δομάζο, ο Τάκης Οικονομόπουλος

Δυο μεγάλοι τερματοφύλακες που συνεχίζουν να είναι σημεία αναφοράς στην ιστορία των συλλόγων τους, το "πουλί" και η "λεύκα", ή αν το προτιμάτε, el Pájaro y el Txopo, δεν συναντήθηκαν ύστερα από τόσα χρόνια, δεν μίλησαν καν στο τηλέφωνο, όμως ήρθαν σίγουρα πιο κοντά μέσα από αυτή τη μικρή ιστορία που ανακάλυψε ο Ανέρ, μια τέτοια ιστορία σαν τις χιλιάδες γνωστές ή άγνωστες που έχει να προσφέρει ο θαυμαστός κόσμος του ποδοσφαίρου.

Πηγές: Deia, As, Mundo Deportivo, 100 χρόνια Παναθηναϊκός

Βίντεο: Ο τελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών της σεζόν 1970/71, μεταξύ του Άγιαξ και του Παναθηναϊκού, στον οποίο ο Οικονομόπουλος αγωνίστηκε με τη φανέλα του Ιρίμπαρ