Η "σφαγή του Μονάχου" παραμένει η πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Πενήντα δυο χρόνια πριν, το ξημέρωμα της 5ης Σεπτεμβρίου 1972 κι ενώ οι 20ή Ολυμπιάδα βαδίζει προς το τέλος της, Παλαιστίνιοι κομάντο της οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης εισβάλλουν στο ολυμπιακό χωριό και κρατάνε όμηρους 11 μέλη της ισραηλινής, απαιτώντας την απελευθέρωση 200 φυλακισμένων συμπατριωτών τους. Το σκηνικό βάφεται με αίμα, τόσο στο χωριό, όσο και στο αεροδρόμιο όπου η επέμβαση της γερμανικής αστυνομίας καταλήγει σε φιάσκο.

Έντεκα όμηροι, ένας αστυνομικός και πέντε τρομοκράτες πέφτουν νεκροί, οι Αγώνες μετά από απόφαση της ΔΟΕ θα συνεχιστούν, μέσα σε βαρύ κλίμα και περισσότερα ερωτηματικά.

Ο Νίκος Βελισσαράτος, ένας από τους κορυφαίους Έλληνες αθλητικούς συντάκτες όλων των εποχών, βρισκόταν τότε στο Μόναχο για λογαριασμό της αθλητικής εφημερίδας ΦΩΣ των Σπορ.

Σήμερα, 52 χρόνια μετά, η κόρη του Τζούλη, μεταφέρει στο SPORT24 τις ανταποκρίσεις του αείμνηστου δημοσιογράφου (έφυγε από τη ζωή, μόλις το 1979) σε ένα συγκινησιακά φορτισμένο κείμενο για τον σπουδαίο πατέρα τον οποίο έχασε νωρίς, αλλά τον "συνάντησε" ξανά μέσα από τα δικά της βήματα στους Ολυμπιακούς Αγώνες που η ίδια παρακολούθησε...

ΓΙΑΤΙ ΕΓΙΝΕ ΜΑΤΩΜΕΝΗ Η 20^Η ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ

ΦΩΣ των Σπορ, Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου 1972

Ο απεσταλμένος μας στο Μόναχο Νίκος Βελισσαράτος περιγράφει τις εντυπώσεις του από τα γεγονότα που συνεκλόνισαν τον κόσμο, με την δολοφονία αθώων Ισραηλινών αθλητών και επιρρίπτει ευθύνες σε κάθε υπεύθυνο παράγοντα

Μόναχο. (Του απεσταλμένου μας ΝΙΚΟΥ ΒΕΛΙΣΣΑΡΑΤΟΥ). – Θυμάμαι ακόμη την 5^η Σεπτεμβρίου και ανατριχιάζω. Η ματωμένη Ολυμπιάδα είναι η 20^η Ολυμπιάδα. Αυτή είναι και η μόνη στην σύγχρονη ιστορία αυτού του θεσμού. Το αίμα που έβαψε το δάπεδο του στρατιωτικού αεροδρομίου του Μονάχου ας αποτελέση την αφετηρία μίας παγκόσμιας εκστρατείας για την εδραίωσι της ειρήνης.

Το αίμα που έφυγε από τις φλέβες των αθλητών, των προπονητών και των συνοδών της ισραηλινής αποστολής θα μπορούσε να είναι στην φυσική του θέσι, αν οι άνθρωποι καταλάβαιναν την αξία του λάρυγγός τους.

Δυστυχώς, στην εποχή της μετρίας συγχύσεως που ζούμε, φαίνεται πως έχει περάσει η αιματοχυσία παρά η προσπάθεια για τον σεβασμό του ανθρώπου από τον άνθρωπο.

Κατά τη γνώμη μου η αιματοχυσία αυτή –μέσα στο λίκνο του φιλειρηνισμού, μέσα στο Ολυμπιακό Χωριό του Μονάχου– θα ήταν δυνατόν να αποτραπή αν ελαμβάνοντο από κάθε πλευρά τα μέτρα που έπρεπε, σε συνδυασμό υπολογισμών με το πνεύμα που επικρατεί σήμερα παγκοσμίως πάνω στα ζητήματα της συναλλαγής.

[…]

Θα ήταν πολύ αστείο να λέγαμε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες πέθαναν εξαιτίας μίας ενεργείας αυτοκτονίας κάποιων νεαρών. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δέχθηκαν τώρα την ένεση της αθανασίας, όσο και αν ταράχτηκε η ατμόσφαιρά τους αυτόν τον καιρό, όσο και αν όλος ο κόσμος πνίγηκε στην αγωνία μαθαίνοντας τα διαδραματισθέντα μέσα στο ολυμπιακό χωριό.

[…]

Η ολυμπιακή ιδεολογία είναι μια αρετή και έτσι πρέπει να μείνη στους αιώνες των αιώνων.

Ν. Σ. ΒΕΛΙΣΣΑΡΑΤΟΣ

Σήμερα –5 Σεπτεμβρίου του 2024– είναι η επέτειος της επίθεσης στο Ολυμπιακό Χωριό του Μονάχου, 52 χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 1972. Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΦΩΣ των Σπορ στις 6 Σεπτεμβρίου 1972 με μεγάλα (μπλε και κόκκινα) γράμματα ενημερώνει τους αναγνώστες για την πρώτη πράξη από το ΔΡΑΜΑ ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΟ – ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΟΙ ΚΟΜΜΑΝΤΟΣ ΕΙΣΕΒΑΛΑΝ ΣΤΟ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΧΩΡΙΟ ΚΑΙ ΕΦΟΝΕΥΣΑΝ ΔΥΟ ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΥΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΑΣ.

Λίγες ημέρες αργότερα –στις 11 Σεπτεμβρίου του 1972– δημοσιεύθηκε το παραπάνω κείμενο στο ΦΩΣ, υπογεγραμμένο από τον μπαμπά μου, απεσταλμένο της εφημερίδας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου. Των Αγώνων που είχαν προαναγγελθεί από το ΦΩΣ ως «η μάχη της ειρηνικής αναμετρήσεως των λαών».

Κάθε Σεπτέμβρη και ειδικά κάθε Σεπτέμβρη Ολυμπιακής χρονιάς, σκέφτομαι αυτά τα κείμενα, τις ανταποκρίσεις εκείνης της περιόδου, την εμπειρία του μπαμπά μου (εξόχως μοναδική εκείνη την εποχή, αφού ήταν μετρημένοι στα δάχτυλα οι δημοσιογράφοι που είχαν την ευκαιρία να καλύψουν Ολυμπιακούς Αγώνες ταξιδεύοντας στη διοργανώτρια πόλη).

Σε ένα από τα πρώτα άρθρα στο ΦΩΣ σχετικά με την κάλυψη των Ολυμπιακών Αγώνων του 1972, αναφέρονται ονομαστικά οι δέκα Έλληνες εκπρόσωποι του γραπτού Τύπου και ένας της (τότε) ΕΙΡΤ που διαπιστεύθηκαν για τους Αγώνες του Μονάχου: Ιωάννης Βανδώρος (Το ΒΗΜΑ), Νίκος Βελισσαράτος (ΦΩΣ), Γιώργος Λιβέρης (ΒΡΑΔΥΝΗ), Πέτρος Λινάρδος (ΤΑ ΝΕΑ), Χάρης Λυμπερόπουλος (ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ), Άρης Μελισσινός (ΦΩΣ), Χρήστος Σβολόπουλος (ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ), Αθανάσιος Σέμπος (ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΗΧΩ), Ευάγγελος Σέμπος (ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ), Ευάγγελος Φουντουκίδης (ΕΙΡΤ), Τάκης Χασήρ (ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ). Ο Έλληνας φωτορεπόρτερ που κάλυψε τους Αγώνες αυτούς (και πολλούς άλλους) ήταν ο Ανδρέας Καλογερόπουλος.

Το ΦΩΣ των Σπορ περηφανεύεται για τους δύο απεσταλμένους του: «Μόνον η εφημερίς μας εκπροσωπείται επισήμως δια δύο διαπιστευμένων εκπροσώπων της».

Με έκπληξη διαβάζω στο ίδιο άρθρο ότι το ΦΩΣ των Σπορ είχε φροντίσει ώστε οι φίλαθλοι να μπορούν να επικοινωνούν με τον Άρη Μελισσινό και τον Νίκο Βελισσαράτο σε απευθείας γραμμή, ενώ υπήρχε στη διάθεσή τους και ταχυδρομική διεύθυνση για την γραπτή επικοινωνία με τους διαπιστευμένους συντάκτες.

Αναρωτιέμαι πόσοι τηλεφώνησαν ή έστειλαν επιστολή στη διεύθυνση D – 800 MUNCHEN 200 POSTFACH NR. 1185 και τι να ζήτησαν άραγε από τους δύο δημοσιογράφους.

Στα αποκόμματα της εφημερίδας των ημερών των Αγώνων (και κυρίως στα κομμάτια του μπαμπά μου) διαβάζω ότι ο Σταύρος Τζιωρτζής και ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος θεωρούνται ως πιθανοί φιναλίστ σύμφωνα με τη γαλλική αθλητική εφημερίδα «L’ Equipe», για το πρωτοφανές σκάνδαλο και τις διαμαρτυρίες των Ευρωπαίων εξαιτίας της άρσης της απαγόρευσης της χρήσης των νέων τύπου κονταριών στο επί κοντώ (η IAAF αποφάσισε τελικά την απαγόρευση της χρήσης τους δύο μέρες αργότερα), τη συνέντευξη του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου που θα αγωνιζόταν πρώτος από τους άλλους Έλληνες αθλητές, για την πρόκριση του Χρήστου Παπανικολάου στον τελικό του επί κοντώ με 5,10μ. και του Σταύρου Τζιωρτζή στα 400μ. με εμπόδια με 50:10, για τη μαύρη αγορά εισιτηρίων, την αποχώρηση του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου λόγω πόνων πριν από τον ημιτελικό των 100 μέτρων, την 6^η θέση του Τζιωρτζή στην κούρσα όπου νίκησε ο Άκι Μπούα με παγκόσμιο ρεκόρ 47:82, την «αποτυχία» του Παπανικολάου, την πρόκριση του Κυριάκου Ονησιφόρου στον προημιτελικό των 400μ., τη νίκη του Λάσε Βίρεν στη «συγκλονιστικότερη κούρσα 10.000 μέτρων όλων των εποχών», την πρόκριση του Βασίλη Παπαδημητρίου στον τελικό του ύψους, τα χόμπι των Ολυμπιονικών.

Και βεβαίως το άρθρο για την τρομοκρατική επίθεση στο Ολυμπιακό Χωριό.

Ο μπαμπάς μου ήταν λάτρης του Ολυμπιακού ιδεώδους, αγνός φίλαθλος, παθιασμένος στιβικός και φιλειρηνιστής. Για όλους τους φιλάθλους (ειδικά τους παλιούς), οι Ολυμπιακοί Αγώνες συμβολίζουν την ειρήνη, την ενότητα των λαών και την ευγενή άμιλλα.

Οι φίλαθλοι συγκινούνται με τους αθλητές και τις προσπάθειές τους, τα ρεκόρ, τα μετάλλια, τις επιτυχίες, τις αποτυχίες και τις εκπλήξεις, τα φαβορί και τα αουτσάϊντερ.

Για ένα παιδί έξι ετών που χάνει το μπαμπά του οι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν ο τρόπος να συνδεθεί μαζί του, να μυηθεί, να καταλάβει, να αποκτήσει «κοινές» εμπειρίες, να κάνει κάτι «μαζί» του.

Το σπίτι μας στην Κυψέλη ήταν γεμάτο βιβλία, εφημερίδες, αποκόμματα εφημερίδων και φωτογραφίες από αγώνες. Πρώτα έμαθα τους αθλητές της περιόδου εκείνης και μετά τα ονόματα των συμμαθητών μου στο σχολείο.

Ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο Σταύρος Τζιωρτζής, ο Χρήστος Παπανικολάου, ο Βασίλης Παπαδημητρίου, ο Σπήλιος Ζαχαρόπουλος, ο Απόστολος Καθηνιώτης, ο Μιχάλης Κούσης, ο προπονητής Μιχάλι Ιγκλόϊ ήταν παντού μέσα στο σπίτι, στις φωτογραφίες με τον μπαμπά μου ή στις εφημερίδες με τις συνεντεύξεις τους.

Από το Μόναχο έχω κληρονομήσει ένα παιχνίδι με κάρτες με τέσσερις αθλητές του στίβου από κάθε μία διοργάνωση πριν το 1972. Ο Μπομπ Μπίμον και η Φάνι Μπλάνκερς-Κουν ήταν οι αγαπημένοι μου.

Καυχιέμαι ότι έχω πάει στο Στάδιο Καραϊσκάκη προτού καλά καλά πάω στο Δημοτικό και (θυμάμαι να) έχω δει τη Σίσσυ Πανταζή (μια από τις καλύτερες Ελληνίδες αθλήτριες στίβου, που σε σε κάποια στιγμή είχε επτά πανελλήνια ρεκόρ σε διαφορετικά αγωνίσματα!)να κάνει προπόνηση.

Από τις περιγραφές του μπαμπά μου είχα τόσο εντυπωσιαστεί με τη Νάντια Κομανέτσι για πολλά χρόνια πίστευα ότι την είχα δει από κοντά σε κάποιους αγώνες! Ενήλικας πλέον έμαθα ότι αυτό δεν είχε συμβεί ποτέ…

Υπολογίζω ότι ο μπαμπάς μου και εγώ πρέπει να έχουμε καλύψει/δουλέψει/ταξιδέψει σε δέκα Ολυμπιακούς Αγώνες, συν μια διοργάνωση από την οποία σημειώθηκε μια ηχηρή απουσία.

Υπολογίζω δέκα Αγώνες, αλλά δεν μπορώ να είμαι και απολύτως σίγουρη. Όλους χωριστά όμως, κανέναν μαζί.

Από τη Ρώμη στη Μόσχα

Ο μπαμπάς μου εργάστηκε στο ΦΩΣ των Σπορ από τον Ιανουάριο 1971 μέχρι το θάνατό του τον Νοέμβριο 1979 και ήταν διαπιστευμένος στο Μόναχο το 1972.

Ήταν επίσης λαμπαδηδρόμος στη μεταφορά της φλόγας των Αγώνων του 1972, πολύ προτού οι Ολυμπιακές λαμπαδηδρομίες αποκτήσουν τη σημερινή τους αίγλη και κάλυψη. Η φωτογραφία του να τρέχει με τη φλόγα και ένα μικρό κείμενο («Βελή κράτησες πάντα τη ψηλά τη δάδα του ήθους και της δεοντολογίας») βρίσκεται στον οικογενειακό τάφο στην Κεφαλονιά. Παντού οι Αγώνες, ακόμα και στο ύστατο χαίρε…

Υπολογίζω ότι κάλυψε τους Αγώνες του Μόντρεαλ της Νάντιας Κομανέτσι (1976) για το ΦΩΣ από την Αθήνα. Με τον ίδιο τρόπο, πιστεύω ότι κάλυψε τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης της Βίλμα Ρούντολφ (1960), του Τόκυο με τον Αμπέμπε Μπικίλα (1964) του Μπομπ Μπίμον στο Νεξικό (1968) γράφοντας κείμενα από τα γραφεία της εφημερίδας «Αθλητική Ηχώ» στην Αθήνα, στην οποία εργάστηκε από το 1959 έως το 1971.

Πολλά χρόνια μετά το θάνατό του, έμαθα από ένα συνάδελφό του στον Ριζοσπάστη ότι στις αρχές του 1980 είχε έρθει στην εφημερίδα η διαπίστευσή του μπαμπά μου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας. Η πρώτη του απουσία...

Από τη Βαρκελώνη στο Παρίσι

Είκοσι χρόνια μετά τους Αγώνες του Μονάχου, το 1992, με βρήκε να δουλεύω στην Αθλητική Ηχώ. Άφησα το Πολυτεχνείο -πρωτοετής ακόμα- το 1991 μετά τους Μεσογειακούς Αγώνες και το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα κολύμβησης (διοργανώσεις στις οποίες δούλευα για τις υπηρεσίες Τύπου) και άρχισα τη (σύντομη τελικά) δημοσιογραφική μου διαδρομή.

Στο μυαλό μου ήταν πάντα αυτονόητο ότι θα ακολουθήσω τα βήματά του, θα ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία, με τέτοια κληρονομιά που είχα. Η «Αθλητική Ηχώ» είχε σειρά απεσταλμένων στη Βαρκελώνη και τόσους και άλλους τόσους στην Αθήνα για να κάνουν, να κάνουμε τη λάντζα. Φανταστείτε μία εποχή στην οποία δεν έχεις άμεσα τα αποτελέσματα των αγώνων ούτε και επαναλήψεις των βίντεο για να ξαναδείς ή να ξανακούσεις κάτι. Βλέπεις τηλεόραση και γράφεις ό,τι προλάβεις, αποτελέσματα, δηλώσεις, προαναγγελίες και πάει λέγοντας...

Στις 6 Αυγούστου 1992 είχα χρεωθεί να γράψω τις δηλώσεις του Κώστα Κουκοδήμου μετά τον τελικό του μήκους. Η χαρά μου ήταν έτσι και αλλιώς μεγάλη γιατί θα έγραφα στίβο!

Και εκείνη τη μέρα έγινε το θαύμα του ελληνικού αθλητισμού: η Βούλα Πατουλίδου κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στα 100μ. με εμπόδια και εγώ αίφνης «αναβαθμίστηκα» και άφησα τον Κουκοδήμο για να γράψω τις δηλώσεις της Βούλας.

Κάτι η συγκίνηση, κάτι το στρες, κάτι οι δύσκολες συνθήκες (δεκαπέντε άτομα να ουρλιάζουν από χαρά την ώρα των τηλεοπτικών δηλώσεων και εγώ να προσπαθώ να ακούσω και να γράψω), έχω την εντύπωση ότι μου ξέφυγε αυτό το «ρε γαμώτο» που συνόδευε το «Για την Ελλάδα» της Βούλας, που έγινε πρωτοσέλιδο, σύνθημα και τίτλος βιβλίου!

Δεν τολμώ καν να ψάξω το φύλλο της ΑΗ της 7ης Αυγούστου 1992 για να μην επιβεβαιώσω τους φόβους μου.

Στο Σίδνεϊ εργάστηκα για τρεις μήνες, μέσω της δουλειάς μου στην Οργανωτική Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Όχι ως δημοσιογράφος αυτή τη φορά, αλλά και πάλι, ήμουν δίπλα στο προσφιλές μου λειτούργημα αφού εργάστηκα στο Κέντρο Τύπου των Αγώνων.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα κλάματά μου στην πρόβα τζενεράλε της τελετής έναρξης των Αγώνων και το όλο συγκίνηση τηλεφώνημα στη μαμά μου και σε φίλους μου, επειδή ήμουν παρούσα σε Ολυμπιακούς Αγώνες είκοσι οκτώ χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς του μπαμπά μου.

Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας δούλεψα οκτώ ολόκληρα χρόνια (από το 1996 που διεκδικούσαμε τους Αγώνες) και κατά τη διάρκεια των Αγώνων ζήσαμε πολλά, κυρίως επιχειρησιακά ευτράπελα (βλέπε κατεστραμμένη μπασκέτα οκτώ ώρες πριν από το τζάμπολ των Παραολυμπιακών Αγώνων).

Θα θυμάμαι πάντα την έκκληση-ουρλιαχτό στο ακουστικό μου μετά τη λήξη του (μοναδικού αυτού) τελικού μπάσκετ με νικήτρια την ομάδα της Αργεντινής, για να τρέξω στον αγωνιστικό χώρο και να εμποδίσω τον Μανού Τζινόμπιλι και την παρέα του να βγάλουν την επίσημη φανέλα της ομάδας τους και να μείνουν με τα μπλουζάκια τους που έγραφαν ένας-Θεός-ξέρει-τι.

Με τα αξιοπρεπή ισπανικά μου κατάφερα όχι μόνο να πάρω τα μπλουζάκια τους με τα slogan (που δεν ταίριαζαν στην «εικόνα» των Αγώνων), αλλά και να τους υποσχεθώ ότι θα τους τα επιστρέψω μετά την απονομή των μεταλλίων. Και το έκανα, αντί να τα κρατήσω για ενθύμιο… Κρίμα που δεν υπάρχουν φωτογραφίες - πειστήρια από αυτή την περίσταση!

Όλους τους επόμενους Αγώνες τους είδα από την τηλεόραση. Εκτός από τους αυτούς του Λονδίνου το 2012 και τους φετινούς στο Παρίσι το 2024, για τους οποίους ταξίδεψα στις αντίστοιχες πόλεις ως θεατής. Είχα ζήσει και στις δύο πόλεις στο παρελθόν και ήταν και οι δύο διοργανώσεις μοναδικές και συναισθηματικά φορτισμένες για εμένα.

Ήταν οι Αγώνες που τους έζησα από κοντά χωρίς να έχω διαπίστευση (και αυτό είναι μεγάλο σοκ για κάποια που έχει ζήσει 15 χρόνια στα στάδια και στους αγώνες ως διαπιστευμένη). Στο Λονδίνο είδα στίβο, γυμναστική, κολύμβηση, χάντμπολ, κανό-καγιάκ, μπιτς βόλλευ, τρίαθλο, σχεδόν σε κάθε εγκατάσταση δούλευε και κάποιος πρώην συνάδελφος και υπήρξαν και πολλά τυχερά. Είδα τον Γιουσέιν Μπολτ να σπάει το παγκόσμιο ρεκόρ με την ομάδα της σκυταλοδρομίας και το Μο Φάρα να αποθεώνεται μέσα στην έδρα του.

Και όταν πλέον, φέτος, συνειδητοποίησα ότι ο τελικός του μήκους ανδρών θα ήταν στις 6 Αυγούστου, την ίδια μέρα που είχε κερδίσει η Βούλα Πατουλίδου το χρυσό στο Μονζουίκ, ήταν μονόδρομος να πάω στο Παρίσι και να ζήσω την πέμπτη μου διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων από κοντά. Η εμφάνιση και το χρυσό του Μίλτου Τεντόγλου οδήγησαν στην αποθέωσή του από τους φιλάθλους του κατάμεστου Stade de France και στην επανάληψη της ιστορίας. Να μην αναφερθώ και στην έτερη (παρά λίγο) σύμπτωση εκτός από την ημερομηνία της 6^ης Αυγούστου: το νούμερο της Βούλας στη Βαρκελώνη ήταν το 884, ενώ η επίδοση του Μίλτου 8.48 μέτρα! Αυτό το χρυσό μετάλλιο με αποζημίωσε και για τις ήττες των Εθνικών ομάδων στα ματς που παρακολούθησα: στο μπάσκετ από τη Γερμανία και στο πόλο από τη Σερβία.

Μα «c’est la vie» που λένε και οι Γάλλοι....

Επίλογος

Παλιά μέτραγα τη ζωή μου και τους στόχους μου με τις τετραετίες των Ολυμπιάδων και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Να πάρω πτυχίο μέχρι τους Ολυμπιακούς της Ατλάντα, κάτι άλλο που ήθελα να πετύχω μέχρι τους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Έχω χρόνια που δεν το κάνω αυτό και κάπως είμαι πιο ανάλαφρη....

Οι Σεπτέμβριοι όμως έχουν αυτό το βάρος: των Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου, αλλά και των Μεσογειακών Αγώνων του Σπλιτ (1979). Από αυτούς τους Αγώνες ο μπαμπάς μου έστειλε την τελευταία του ανταπόκριση, το τελευταίο του κείμενο: έπαθε εγκεφαλικό στις 22 Σεπτεμβρίου και η ανταπόκρισή του για τη συμμετοχή της Ελένης Αυλωνίτου, της Βιβής Πρωτόπαπα και του Παναγιώτη Δασμάνογλου στους τελικούς των αγωνισμάτων τους στην κολύμβηση δημοσιεύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου. Ο μπαμπάς μου «έφυγε» ενάμισι μήνα μετά, στην Αθήνα, την Τρίτη 6 Νοεμβρίου 1979, σε ηλικία 45 ετών. Εφέτος συμπληρώνονται 45 χρόνια από το θάνατό του. Αν έχω μάθει κάτι στη ζωή μου είναι ότι ποτέ δεν ξέρουμε πότε θα είναι η τελευταία φορά που κάνουμε κάτι…

Δεν έχω ξαναγράψει για όλα αυτά και είναι ίσως κάπως ανακουφιστικό. Συνειδητοποιώ μόνο πως όσα χρόνια και αν περάσουν, στους Αγώνες επιστρέφω για παρηγοριά, για λίγη σύνδεση, για να νοιώθω ότι κρατάω τη μνήμη του μπαμπά μου, του Νίκου Βελισσαράτου, ζωντανή… Είναι η δική μας «ένεση αθανασίας» που έλεγε και ο μπαμπάς μου σε εκείνο το άρθρο για τον ματωμένο Σεπτέμβριο του Μονάχου.

Η Τζούλη Βελισσαράτου είναι Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ και κάτοχος ΜΒΑ από το London Business School. Το 1991-1993 εργάστηκε στην Αθλητική Ηχώ, ακολουθώντας τα βήματα του μπαμπά της. Σήμερα που δεν γράφει για εφημερίδες, γράφει reports και κάνει αναλύσεις για τον ΟΟΣΑ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Παγκόσμια Τράπεζα Επενδύσεων για το εκπαιδευτικό σύστημα διαφόρων χωρών.