Ο Λεωνίδας Τσορτανίδης στο SPORT24: Έχει εννιά αδέρφια και τέσσερα δελφίνια φίλους
Ο πρωταθλητής της ιστιοπλοΐας και δευτερότοκος γιος της δωδεκαμελούς οικογένειας Τσορτανίδη, Λεωνίδας, ανήμερα της Ημέρας της Οικογένειας μίλησε στο SPORT 24 για τη δική του πολύτεκνη και πολυαθλητική φαμίλια και για τους φίλους του, τα δελφίνια.
Στη Μικρά Αγγλία των Κυκλάδων, στον όρμο Κορθίου με τα καπετανέικα αρχοντικά, αγκυροβόλησε η ποντιακή οικογένεια Τσορτανίδη, πριν από περίπου 15 χρόνια. Δωδεκαμελής οικογένεια. Δω - δε - κα - με - λής (12). Η πολύτεκνη, αλλά και πολυαθλητική φαμίλια ρίζωσε και μεγάλωσε στο ναυτονήσι της Άνδρου. Από αυτήν προέρχεται το παιδί που έχει χαρακτηριστεί διάδοχος του Νίκου Κακλαμανάκη και του Βύρωνα Κοκκαλάνη, στις κλάσεις της ιστιοσανίδας.
Ο Λεωνίδας είναι ο δευτερότοκος της οικογένειας Τσορτανίδη, η οποία αν θέλει διοργανώνει μόνη της ένα μικρό πρωτάθλημα ή το "γυρίζει" σε "Τσορτανίδης BC" και "Τσορτανίδης FC". Σιγά το δύσκολο. Άλλωστε, είναι όλοι προπονημένοι. Με την ιστιοπλοΐα, το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ ασχολήθηκαν τα πρώτα παιδιά της Δέσποινας και του καθηγητή φυσικής αγωγής, Δημήτρη.
Όταν, ο μπαμπάς Τσορτανίδης έγινε και προπονητής του στίβου στο κυκλαδίτικο νησί, τα νεότερα μέλη του σπιτιού άρχισαν να "καταπίνουν" μέτρα στα κουλουάρ. Ο Λεωνίδας είχε προλάβει να τού ξεφύγει. Γι' αυτόν ήταν συναρπαστικό που τα χείλη του γίνονταν μωβ και το κορμί του μπλαβί από το κρύο στις καθημερινές χειμωνιάτικες εξορμήσεις του στη θάλασσα της Άνδρου. Δεν ένιωθε τα παγωμένα πόδια του όταν έβγαινε στην ακτή, μετά την τρίωρη περιπλάνησή του. Όμως, ήθελε κι άλλο από το bluest blue των πελάγων, το Αιγαίο.
Το όργωνε παρέα με κοπάδια από δελφίνια. Με τέσσερα είχε σταθερό ραντεβού έξω από το Κόρθι. Μια ιδιότυπη συμμορία που θα έκανε το φιλμ από το καρούλι της "Γαλάζιας Λίμνης" να τιναχτεί από τη ζήλεια του, σαν σερπαντίνα στον αέρα. Τα δελφίνια προσέγγιζαν φιλικά τη σανίδα του και τον ακολουθούσαν. Με αυτή τη σανίδα έφτασε σε μια πλειάδα μεταλλίων σε ευρωπαϊκά και παγκόσμια πρωταθλήματα ως νέος και έφηβος. Ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και πάντα επιστρέφει στον όρμο του, στην Τσορτανίδης BC ή και FC αν προτιμάτε. Σ' αυτό θα τα χαλάσουμε;
"Ο πιο μεγάλος από τα αδέρφια μου είναι ο Παναγιώτης, ο οποίος παίζει ποδόσφαιρο στη Γ' Εθνική με τη Νέα Ερυθραία και είναι 23 ετών. Μετά γεννήθηκα εγώ, στις 19 Μαρτίου του 2001 και ακολούθησε ο Πέτρος που είναι 20. Ο Πέτρος άρχισε μαζί μου την ιστιοπλοΐα, αλλά σταμάτησε, λόγω των υποχρεώσεών του στο σχολείο. Ο τέταρτος είναι ο Σταύρος που γεννήθηκε το 2004. Έχει ασχοληθεί με το στίβο και τώρα με το μπάσκετ. Η πέμπτη στη σειρά είναι η Μαρία που γεννήθηκε το 2005 και μικρή έκανε στίβο, όπως και ο Ραφαήλ που τρέχει μεγάλες αποστάσεις.
Ο Ραφαήλ γεννήθηκε το 2007 και η Αγάπη το 2008. Η Αγάπη επίσης ασχολείται με το στίβο, με τις ταχύτητες και είναι πάρα πολύ καλή. Είναι ταλεντάκι. Μετά είναι η Φιλαρέτη, γεννημένη το 2010. Και τελευταία είναι τα δίδυμα, το κερασάκι στην τούρτα, ο Νεκτάριος και η Εύχαρις. Είναι εννέα ετών και ασχολούνται και αυτά με το στίβο, στην ομάδα του μπαμπά, στη χώρα της Άνδρου.
Ο μπαμπάς δεν ήταν προπονητής όταν άρχισα το windsurfing, γι' αυτό του ξέφυγα. Άρχισα στο Ναυτικό Όμιλο Κορθίου -ως χόμπι- και από τα 13 μου είμαι στο Ναυτικό Όμιλο της Άνδρου. Δεν είχα σκεφτεί ότι θα γίνω αθλητής. Μου άρεσε που το έβλεπα, στο νησί. Από την πρώτη μέρα άρχισα παρεάκι με τον αδερφό μου. Κι εγώ κόλλησα κι εκείνος. Από το δεύτερο καλοκαίρι κι έπειτα, άρχισα να μπαίνω στη θάλασσα και το χειμώνα. Έκτοτε, δεν σταμάτησα ποτέ. O πρώτος μου αγώνας ήταν το 2010, στο πανελλήνιο πρωτάθλημα στο Μικρολίμανο. Ήμουν εννιά ετών και είχα νικήσει στα BIC Techno στην κατηγορία μου. Ασχολήθηκα λίγο με τα R:SX και τώρα με το iQFOil που πετάει πάνω από το νερό, είναι η νέα Ολυμπιακή κλάση.
Όταν άρχισα την ιστιοπλοΐα είχαν γεννηθεί όλα τα αδέρφια μου, εκτός από τα δίδυμα και τη Φιλαρέτη. Με τα μικρά αδέρφια μου έχουμε βγει βόλτα με το windsurf. Τους έχω δείξει λίγα πράγματα. Όμως, δεν κατάφεραν να κάνουν κάτι αντίστοιχο κι αυτά, επειδή δεν υπήρχε ομάδα για το windsurf στην Άνδρο. Διαφορετικά, όλο και κάποιο από τα μικρά θα είχε ασχοληθεί. Τα παιδιά της ηλικίας μου ήταν τυχερά, επειδή τότε υπήρχε ομάδα. Τα αδέρφια μου κάνουν στίβο, λόγω του μπαμπά που είναι γυμναστής σε σχολείο και προπονητής στίβου.
Η ιστιοπλοΐα που διάλεξα υποστηρίζει πολύ την υγεία των παιδιών. Εμένα με έχει δυναμώσει πολύ, έχει κάνει πολύ καλό στον οργανισμό μου. Οι πολλές ώρες στη θάλασσα, οι αντίξοες συνθήκες. Πιστεύω ότι η θάλασσα είναι το καλύτερο φάρμακο. Ο χειμώνας στην Άνδρο είναι πολύ άγριος. Είναι πιο σκληρός, δεν έχει καμία σχέση με την Αθήνα. Και ο καιρός είναι διαφορετικός και οι αέρηδες. Πολλές φορές, όταν ήμουν μικρός, έμπαινα με λιγότερους από 10 βαθμούς Κελσίου στη θάλασσα. Έκανα δύο με τρεις ώρες προπόνηση.
Κι εμείς δεν είμαστε καν σε σκάφος, αλλά σε σανίδα. Αν πέσεις μέσα και γίνεις μούσκεμα το κρύο γίνεται αρκετά τσουχτερό, ειδικά όταν σε χτυπάει ο αέρας. Ήμουν και ξυπόλυτος. Θυμάμαι έβγαινα και δεν ένιωθα τα πόδια μου από το κρύο, τα χείλη μου ήταν μωβ και μόλις επέστρεφα στο σπίτι έτρεχα στο τζάκι. Το θυμάμαι πολύ έντονα αυτό. Βγαίναμε μπλε από το νερό, με μωβ χείλια αλλά δεν νιώθαμε τότε. Κλασικοί πιτσιρικάδες.
Ισχύει αυτό που λένε ότι η θάλασσα το χειμώνα σε δυναμώνει, όπως και το κολύμπι τα παιδιά. Δεν θυμάμαι την τελευταία φορά που αρρώστησα, από τότε που άρχισα μέχρι σήμερα. Με εξαίρεση τον κορονοϊό που πέρασα πρόσφατα, αλλά το πέρασα πολύ ελαφριά. Κόλλησα και όλη την οικογένεια. Μόνο οι γονείς μου δεν κόλλησαν και ήταν στο σπίτι κανονικά, χωρίς μάσκα. Η μαμά πρόσεχε τα μικρά".
Εμείς δεν στερηθήκαμε, αλλά οι γονείς μου στερήθηκαν
Ο Λεωνίδας τονίζει συχνά ότι όσο ήταν παιδί, δεν ένιωσε στερήσεις. "Δεν θυμάμαι να μου έλειψε ποτέ κάτι, όσο ήμουν μικρός. Δηλαδή, έχω μεγαλώσει όπως μεγαλώνουν τα παιδιά μιας οικογένειας που δεν έχει τόσα μέλη. Οι γονείς παίζουν σπουδαίο ρόλο σε αυτό. Το σπουδαιότερο. Κυρίως, μάς έμαθαν να μοιραζόμαστε πράγματα. Βέβαια, η μαμά μου έχει στερηθεί πολλά, για να μη στερηθούμε εμείς -ποτέ- κάτι. Δεν θυμάμαι τη μαμά μου να φτιάχνει νύχια, να πηγαίνει κομμωτήριο. Ούτε μία φορά. Ποτέ!
Είχε παλιά παπούτσια, ένα ζευγάρι. Δεν έπαιρνε καινούργια, για να μη λείψουν από εμάς. Εμείς δεν στερηθήκαμε, αλλά οι γονείς μου στερήθηκαν. Τώρα, που εμείς μεγαλώσαμε είναι και οι δύο πιο χαλαρά. Εγώ πιστεύω ότι θα υπάρχουν και μεγαλύτερες οικογένειες από τη δική μας. Σίγουρα θα υπάρχει στην Ελλάδα, ίσως και στον αθλητισμό. Όμως, δεν ξέρω κάποια με τόσα μέλη και με παιδί, το οποίο να διακρίνεται σε κάποιο σπορ".
Ο Λεωνίδας και τα αδέρφια του έχουν γίνει αποδέκτες πολλών κλισέ -και μη- ερωτήσεων, που σχετίζονται με τα πολλά μέλη της οικογένειάς τους. "H ερώτηση που μάς κάνουν οι περισσότεροι, όταν μαθαίνουν ότι είμαστε μια οικογένεια με δέκα παιδιά είναι: “Παπάς είναι ο πατέρας σας;”. Ρωτάνε κι αυτό το κλασικό “Καλά, δεν έχετε τηλεόραση στο σπίτι;”. Εγώ που είμαι στους μεγάλους, έχω ζήσει όλη την εξέλιξη της οικογένειας. Τα μικρά αδέρφια μου δεν έχουν δει πώς μεγάλωσε η οικογένεια. Ναι, έχω κάνει και ντάντεμα. Τα πρόσεχα. Ήμασταν εύκολα παιδιά. Α, -τώρα που το θυμήθηκα- μάς ρωτάνε και αν γίνεται χαμός στο σπίτι μας. Αυτό που ρώτησες εσύ: “Πόσα depon παίρνει η μαμά για τον πονοκέφαλο;”, δεν μας το ρωτάνε, αν και θα έπρεπε. Στο σπίτι, πάντα, επικρατεί βαβούρα. Οι μισοί να μιλήσουν, αρκεί. Ποτέ, δεν βαριόμαστε στο σπίτι. Είμαστε καλή παρέα".
Αυτό το παρεάκι πήγαινε μαζί και στο γήπεδο, όσο η οικογένεια Τσορτανίδη έμενε στην Αθήνα. "Στην οικογένεια όλοι είμαστε Ολυμπιακοί. Ούτε ένας δεν ξέφυγε. Όταν ήμασταν μικροί και μέναμε στην Αθήνα μάς πήγαινε ο μπαμπάς στο “Καραϊσκάκης”. Μέχρι τα πέντε μου μέναμε στην Αθήνα. Ακόμα το θυμάμαι που πηγαίναμε στο γήπεδο. Έχω εικόνες από τότε. Παρακολουθώ περισσότερο μπάσκετ βέβαια και χάρηκα που η ομάδα μας προκρίθηκε στο Final Four".
Δεν πίστευα ότι θα μπορώ να πετάω πάνω από τη θάλασσα
Αθήνα – Άνδρος – Αθήνα. Αυτοί είναι οι σταθμοί του 22χρονου ιστιοπλόου, μέχρι σήμερα. Στην Αθήνα επέστρεψε για την ιστιοπλοΐα. "Προτιμώ την Άνδρο από την Αθήνα, χωρίς δεύτερη σκέψη. Τώρα, που δεν είμαι στο νησί και πηγαίνω για μερικές ημέρες εκτιμώ αυτό που δεν έχω πλέον. Την ησυχία της Άνδρου, τον καθαρό της αέρα και την ξεγνοιασιά. Καμία σχέση με την Αθήνα. Εγώ μένω με τα μεγάλα αδέρφια μου στο κέντρο. Κατεβαίνω στα νότια προάστια για τις προπονήσεις στη θάλασσα και το γυμναστήριό μου βρίσκεται στη Νίκαια. Τρεις με τέσσερις ώρες είμαι στη θάλασσα και στο γυμναστήριο είμαι περίπου μία ώρα".
Ο Ανδριώτης ιστιοπλόος τα τελευταία δύο χρόνια προπονείται στη νέα Ολυμπιακή κλάση, τα iQFOil. Η ιστιοπλοΐα είναι ένα πάντρεμα της υδροδυναμικής και της αεροδυναμικής και σε αυτή την κλάση σκαφών η ζεύξη των δύο δυνάμεων είναι πολύ έντονη και ευδιάκριτη. Το iQFOil που διαθέτει κάτω από τη σανίδα δύο υδροπτέρυγα, σχεδιάστηκε σύμφωνα με τη λογική των αεροπλάνων, της φάσης της απογείωσης και της πτήσης.
Το Foil -όπως το αποκαλούν οι ιστιοπλόοι- με τη βοήθεια του ανέμου, αλλά και με το pumping που επιχειρεί ο εκάστοτε ιστιοπλόος αρχίζει να κινείται και όταν αποκτήσει κάποια ταχύτητα τα υδροπτέρυγα το ανυψώνουν. Η σανίδα έρχεται σε σχεδόν παράλληλη θέση με την επιφάνεια της θάλασσας. Όταν το σκάφος ανυψώνεται και η σανίδα δεν έχει πια επαφή με το νερό, μειώνεται η αντίσταση που προκαλείται από το υγρό στοιχείο και επιτυγχάνονται μεγαλύτερες ταχύτητες. Το iQFOil, μπορεί να πιάσει μέχρι και τα 55 χιλιόμετρα ανά ώρα, χωρίς μεγάλη ένταση ανέμων.
Ο Λεωνίδας αγάπησε γρήγορα τη νέα Ολυμπιακή κλάση. "Πετάει πάνω από το νερό”, είπε ενθουσιασμένος και πρόσθεσε: “Έχω σχεδόν δύο χρόνια στην κατηγορία. Είναι πιο θεαματικό και πιο γρήγορο. Πιάνει περίπου 55 χιλιόμετρα την ώρα. Και το προηγούμενο σκάφος τόσο έφτανε, αλλά ήταν πολύ περιορισμένο. To iQFOil χρειάζεται πολύ λιγότερο αέρα. Με τρία μποφόρ πιάνουμε αυτές τις ταχύτητες, ενώ στο RS:X θέλαμε 6 μποφόρ και πάνω για να πάμε τόσο γρήγορα.
Η αίσθηση που έχεις είναι τελείως διαφορετική σε αυτή τη σανίδα. Είναι σαν να περπατάς πάνω στο νερό. Απίστευτη αίσθηση. Πολύ καλό! Με έχει κερδίσει για τα καλά. Έχω μπει στη λογική της εξέλιξης και είναι η συνέχεια του αθλήματος. Δεν πίστευα ότι θα μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο. Δεν πίστευα ότι θα μπορώ να πετάω πάνω από τη θάλασσα. Η πρόκριση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι αρχίζει του χρόνου. Φέτος, θα δούμε τι γίνεται -στην κατηγορία- εκτός Ελλάδας και τι πρέπει να δουλέψουμε. Σίγουρα, έχουμε πολλά να βελτιώσουμε, διότι βελτιώνονται ταυτόχρονα και όλοι οι άλλοι αθλητές".
Πρόκειται για την πιο επικίνδυνη Ολυμπιακή κλάση, γι' αυτό οι ιστιοπλόοι έχουν ειδικό προστατευτικό εξοπλισμό. Η συναρμολόγηση του iQFOil διαρκεί περίπου μισή ώρα και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στο κούμπωμα των κομματιών του σετ του σκάφους, προκειμένου να μην αποκολληθούν από την υψηλή ταχύτητα και τις πιέσεις που δέχεται.
Η επικινδυνότητα είναι ένας από τους λόγους που δεν απολαμβάνει ιδιαίτερα ένα σημείο της προπόνησης. Όταν τον ρώτησα αν προπονείται και αυτός με κλειστά μάτια -όπως άλλοι ιστιοπλόοι- προκειμένου να αποκτήσουν καλύτερη αίσθηση του σκάφους και της πλεύσης απάντησε. “Ναι, εννοείται. Κλείνω τα μάτια μου στην προπόνηση. Σφυρίζει ο προπονητής και για λίγα δευτερόλεπτα κλείνουμε τα μάτια μας και προσπαθούμε να ταξιδέψουμε, όπως όταν είχαμε ανοιχτά τα μάτια μας. Αυτό το κάνουμε για να νιώθουμε το σκάφος. Δεν είναι και το καλύτερό μου, αλλά εννοείται τα καταφέρνω. Ειδικά, με το Foil δεν είναι το καλύτερό μου, επειδή είναι πιο επικίνδυνο λόγω της ταχύτητας που πιάνει, γι' αυτό έχουμε και προστατευτικό εξοπλισμό".
Άπειρες φορές είχα δίπλα μου δελφίνια! Ήταν στάνταρ τέσσερα δελφίνια στο Κόρθι
Κάθε χρόνο ο Λεωνίδας προσθέτει κι ένα σκαλοπάτι φόβου. Φόβο που δεν ένιωθε μικρός. Η άγνοια κινδύνου υποχωρεί με τα χρόνια, στους περισσότερους ανθρώπους. "Πάρα πολλές φορές με έχει πάρει το βράδυ στη θάλασσα κι έχω ξεμείνει μέσα. Ειδικά, στην Άνδρο. Παλαιότερα, όταν έλειπε ο προπονητής μου -ο Γιώργος Φράγκος που επίσης είναι μεγαλωμένος στο Κόρθι-, μάς περίμενε ο μπαμπάς του στην παραλία. Μάς περίμενε, για να μάς βάλει τις φωνές. Έκανε κι ο γιος του τα ίδια, όταν ήταν μικρός. Βγαίναμε, όταν έπεφτε το φως και το έβλεπε. Στεκόταν έξω, για να δει πότε θα επιστρέψουμε.
Ευτυχώς, δεν έχει τύχει να με αναζητήσουν, γιατί αυτό σημαίνει ότι θα μου είχε συμβεί κάτι σοβαρό. Ούτε έχω ξεχαστεί, επειδή όταν βραδιάσει πρέπει να βγεις έξω. Δεν βλέπεις τίποτε, όταν πέσει νύχτα. Όταν, αρχίσει να βραδιάζει βγαίνεις. Βέβαια, μπαίνω με όλους τους καιρούς για προπόνηση. Σπάνια χάνουμε προπόνηση. Αν έχω φοβηθεί με άγριο καιρό; Να φανταστείς για πολλά χρόνια έμπαινα μόνος μου για προπόνηση, στην Άνδρο. Απομακρυνόμουν πολύ από τη στεριά. Έφευγα αρκετά μίλια. Ήμουν περίπου 15 ετών και δεν φοβόμουν. Τώρα, που το σκέπτομαι είναι λίγο τρομακτικό.
Το χρονικό διάστημα που χρειάζομαι για να απομακρυνθώ με τη σανίδα μου από την Άνδρο, εξαρτάται από τον καιρό. Αν ξεπερνάω ένα καΐκι; Εννοείται, το κοντράρω. Ακόμα και ο προπονητής μου με το φουσκωτό ζορίζεται να μας ακολουθήσει. Για να μας ακολουθήσει με το φουσκωτό, πρέπει να πηγαίνει με τέρμα το γκάζι. Πρέπει να έχεις καλό φουσκωτό, για να συνοδεύσεις αυτά τα σκάφη. Με το iQFOil μπορείς να πας σε νησί κοντά στην Αθήνα. Eμείς θέλουμε να πάμε -αυτό το καλοκαίρι- στην Αίγινα. Να πάμε και να γυρίσουμε με το iQFOil.
Άπειρες φορές είχα δίπλα μου δελφίνια, όταν έκανα προπόνηση στην Άνδρο. Στην Αθήνα -όσο προπονούμαι εδώ- δεν έχω δει. Στο νησί μού έτυχε πολλές φορές. Ήταν στάνταρ τέσσερα δελφίνια στο Κόρθι. Ήταν εκεί πάντα και ερχόντουσαν παρέα στην προπόνηση. Έτυχε να δω και κοπάδι από δελφίνια. Έπαθα πλάκα! Τα δελφίνια έρχονται και σου κάνουν παρέα. Δεν φοβούνται. Ερχόντουσαν δίπλα στη σανίδα και με συνόδευαν, όσο ταξίδευα. Ναι, από αυτή την άποψη δεν είναι μοναχικό σπορ η ιστιοπλοΐα. Και είναι και καλή παρέα τα δελφίνια. Σε αποσυντονίζουν λίγο, τη στιγμή που τα χαζεύεις. Αλλά δεν πειράζει, είναι για πέντε λεπτά. Είναι το διάλειμμά μας από την προπόνηση.
Όλες οι εμπειρίες που είχα στη θάλασσα είναι ξεχωριστές. Ό,τι μού έχει χαρίσει ο πρωταθλητισμός, ο αθλητισμός και η θάλασσα είναι όλα μοναδικά. Θέλω να τις έχω όλες σε ένα καλάθι με τα ευχάριστα. Ναι, υπάρχει και καλάθι με “άπλυτα”. Δεν έχουμε τις κατάλληλες υποδομές, αλλά και βοήθεια από την Πολιτεία. Αυτό μάς κάνει δύσκολη τη ζωή. Δυσκολευόμαστε να τα βγάλουμε πέρα ώστε να είμαστε σε υψηλό επίπεδο και να ανταγωνιστούμε αθλητές από άλλες χώρες, που δεν έχουν καμία σχέση με τη δική μας σε αυτό το θέμα".
Τα πιο ωραία νερά τα έχει η Ελλάδα και η Καραϊβική
Στις αγάπες του Τσορτανίδη προστέθηκε -σχετικά πρόσφατα- και το surf. "Έχω βρεθεί και σε κύμα τριών μέτρων. Το δεύτερο πιο αγαπημένο μου σπορ είναι αυτό. Αν έχω χρόνο και σηκώσει κύμα μπαίνω. Το 2019 άρχισα για πρώτη φορά. Είναι μαγικό σπορ. Άλλη αίσθηση. Καβαλάς κύμα, ενώ με το windsurf κινείσαι πιο πολύ με τον αέρα".
Η ναυτική διάλεκτος είναι συχνά σαγηνευτική. Έμπλεη εικόνων. Παραστάσεων που δεν έχεις, αλλά ξεδιπλώνονται στα μάτια σου με μια λέξη. Ο Λεωνίδας χρησιμοποιεί μια πιο light εκδοχή της, όπως το ακροβατικό "καβαλάς κύμα". "Λαδιά είναι τώρα", είπε περιγράφοντας την κατάσταση στη Λίμνη Γκάρντα, όπου βρίσκεται για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Όχι "λάδι" όπως συνηθίζουμε να λέμε, αλλά "λαδιά". Στο ναυτονήσι του αυτές οι λέξεις βρίσκονται παντού. Γραμμένες σε επιγραφές, στις φέρνει ο αέρας στ' αυτιά σου αν είσαι περαστικός, σκάνε με το κύμα στην ακτή, ξεπηδούν κι απ' τις φουσκάλες του ελληνικού καφέ στα καφενεία, όπου συναντάς παλιούς ναυτικούς.
"Στην Άνδρο έχουμε ακόμα και Ναυτικό Λύκειο. Δεν έχουν άλλα νησιά τέτοιο σχολείο. Δεν πήγα σε αυτό, αλλά πήγαν φίλοι μου. Η Άνδρος έχει μεγάλη παράδοση στη ναυτιλία και πολλά παιδιά επιλέγουν αυτόν τον κλάδο. Στην Ελλάδα έχουμε τις θάλασσές μας, έχουμε τους αέρηδές μας που ευνοούν πάρα πολύ το άθλημά μας, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Σε επίπεδο φύσης έχουμε πάρα πολλά πλεονεκτήματα. Όλο το χρόνο μπορείς να είσαι στη θάλασσα και να προπονείσαι. Η χώρα μας θα μπορούσε να το εκμεταλλευτεί αυτό, αν είχε υποδομές. Θα μπορούσαν ξένοι αθλητές να την επιλέξουν για την προετοιμασία τους και θα υπήρχε οικονομικό όφελος. Αθλητές από τη Βόρεια Ευρώπη -το χειμώνα- επιλέγουν άλλα μέρη για την προετοιμασία τους. Πάνε στη Μαγιόρκα, στο Καντίθ. Στην ιστιοπλοΐα οι περισσότεροι πάνε -πλέον- στα Κανάρια Νησιά.
Φέτος, το χειμώνα, όλοι οι κορυφαίοι αθλητές ήταν εκεί για δύο με τρεις μήνες, για τη βασική τους προετοιμασία. Εμείς, δεν μπορούσαμε να πάμε λόγω μπάτζετ. Το κακό με την ιστιοπλοΐα είναι ότι πρόκειται για ένα σπορ με πάρα πολλά έξοδα. Δεν είναι όπως άλλα αθλήματα. Ο εξοπλισμός μας είναι το βασικό μας έξοδο. Ένα σετ iQFOil έχει 10.000 ευρώ. Το καινούργιο σκάφος κοστίζει τόσο και είναι πιο ακριβό από το προηγούμενο".
Ο ίδιος, αν μπορούσε να επιλέξει τα μέρη της προετοιμασίας του, θα διάλεγε δύο. "Έχω ταξιδέψει σε πολλά μέρη για αγώνες και μπορώ να πω ότι το Αιγαίο είναι από τις αγαπημένες μου θάλασσες. Από τις πιο ωραίες θάλασσες στον κόσμο. Έχω ταξιδέψει και έχω κάνει προετοιμασία για δύο χρόνια και στην Καραϊβική. Ήταν μαγικά τα νερά, αυτό το τιρκουάζ. Ήμουν στο Μπονέρ. Μου άρεσε πολύ επειδή πήγα το χειμώνα, έφυγα από το κρύο και βρέθηκε στους 30 βαθμούς. Ήταν ωραίο το χρώμα των νερών, αυτό το τιρκουάζ. Τα πιο ωραία νερά τα έχει η Ελλάδα και η Καραϊβική. Η Άνδρος και η Καραϊβική. Ξεκάθαρα".