Battle of Beverwijk: Ο χουλιγκανισμός στην Ολλανδία

Οι δυο πιο γνωστές και πιο επιτυχημένες ομάδες του Erevidisie, που εδρεύουν στις δυο μεγαλύτερες πόλεις της Ολλανδίας (τις χωρίζουν 73.9 χλμ) θα μπορούσαν να είναι η διαφήμιση του σπορ, σε όλον τον κόσμο. Αυτό ήταν κάτι που δεν ήθελαν οι κατ' ευφημισμόν φίλαθλοί τους. Αποφάσισαν να γίνουν εκείνοι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, με τους hooligans του Ajax και της Feyenoord να κορυφώνουν τις εχθροπραξίες τους στις 23/3 του 1997, οπότε δολοφονήθηκε ο πρώτος οπαδός -στη χώρα- και οι Ολλανδοί υποχρεώθηκαν να έλθουν αντιμέτωποι με το φαινόμενο του χουλιγκανισμού.

Το Klassieker είναι για την Ολλανδία ό,τι είναι για άλλες χώρες το Clásico ή το eternal derby -ή όπως αλλιώς έχει χαρακτηρίσει κάθε έθνος τη συνάντηση ομάδων με τη μεγαλύτερη ιστορία, παράδοση και άλλα στοιχεία που την έχουν αναδείξει ως πιο ενδιαφέρουσα. Συνηθέστερα δε, αφορά συλλόγους που εδρεύουν στην ίδια πόλη. Αυτό ωστόσο, δεν είναι και νόμος. Στην Ολλανδία για παράδειγμα, ο Ajax έχει έδρα το Amsterdam και η Feyenoord το Rotterdam, πόλεις που απέχουν μεν, 31 λεπτά με το τρένο, αλλά είναι τόσο διαφορετικές. Όπως λένε οι ίδιοι οι Ολλανδοί "τα χρήματα βγαίνουν στο Rotterdam, μοιράζονται στη Hague και ξοδεύονται στο Amsterdam".

Κατ' αρχάς να γνωριστούμε

H πρωτεύουσα έχει πληθυσμό 834.119 ανθρώπων εντός της πόλης και 2.289.762 κατοίκων στην μητροπολιτική περιοχή. Προέκυψε ως μικρό αλιευτικό χωριό, στις όχθες του ποταμού Amstel (εξ ου και το Amstelredamme που είχε ως πρώτο όνομα, δηλαδή το κάθετο φράγμα στον ποταμό Amstel), στα τέλη του 12ου αιώνα. Έγινε ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια του κόσμου, τον 17ο αιώνα (στα χρυσά χρόνια της Ολλανδίας, ξεκινούσαν από εκεί καράβια για όλον τον κόσμο), οπότε άρχισε να γίνεται ένα από τα κορυφαία οικονομικά κέντρα της Ευρώπης. Όταν προέκυψε η ανάγκη για επέκταση (ακόμα και σήμερα υπάρχει μεγάλο στεγαστικό πρόβλημα), δημιουργήθηκαν νέες συνοικίες στα δυτικά και τα νότια της πόλης, με σεβασμό στο περιβάλλον. Αυτός ο σεβασμός τη διατηρεί ακόμα και σήμερα στις "πιο όμορφες πόλεις του κόσμου". Βοηθούν και τα 165 κανάλια.

Τη δεκαετία του '60 δημιουργήθηκε και εκτεταμένο δίκτυο μετρό, ενώ τη δεκαετία του '80 με την εμφάνιση μεταναστών από όλη την Ευρώπη, αναπτύχθηκε έντονα ο τομέας ξενοδοχείων και εστίασης. Το 2012 τον πληθυσμός της πόλης συγκροτούσαν 49.5% Ολλανδοί και 50.5% ξένοι, με περισσότερες από 177 εθνικότητες να 'χουν εκπρόσωπο. Την ίδια χρονιά, αναδείχθηκε "η δεύτερη καλύτερη πόλη για να ζεις", από τη European Intelligence Unit. Στο Νο1 ήταν το Hong Kong. Μεταξύ των μουσείων που υπάρχουν στην πόλη είναι του Van Gogh και το Rijksmuseum (το τελευταίο φιλοξενεί κάποιες από τις καλύτερες στιγμές της ολλανδικής τέχνης), ενώ μετά την απελευθέρωση στη χρήση της κάνναβης, ο τουρισμός ξεπέρασε τους 5.000.000 επισκέπτες, ετησίως. Τι έχει να αντιπαρατάξει σε όλα αυτά το Rotterdam;

Η πόλη της νοτίου Ολλανδίας προέκυψε στον παγκόσμιο χάρτη το 1270, όταν δημιουργήθηκε ένα φράγμα στον ποταμό Rotte για την ασφάλεια όσων είχαν εγκατασταθεί εκεί. Έχει πληθυσμό 624.799 κατοίκων, το Πανεπιστήμιο Erasmus, το ολλανδικό ινστιτούτο αρχιτεκτονικής. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης. Ήταν και το μεγαλύτερο στον κόσμο από το 1962 έως το 2004, οπότε το ξεπέρασε η Shanghai. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ισοπεδώθηκε από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών.

Τον Μάιο του 1940, περί τους 800 έχασαν τη ζωή τους και 70.000 έμειναν στο δρόμο -πριν παραδοθεί η χώρα στον Hitler. Άρχισε να ανοικοδομείται από τη δεκαετία του '70 ως βιομηχανική πόλη, ως σπίτι για εργάτες. Ώσπου στη δεκαετία του '80 οι τοπικές αρχές αποφάσισαν ότι θα ήταν χρήσιμη η κοινή αρχιτεκτονική, σύγχρονη, πολιτική. Σήμερα, φιλοξενεί 170 διαφορετικές εθνικότητες, έχει το μεγαλύτερο ποσοστό μη δυτικών κατοίκων, του έθνους (80.000, δηλαδή το 13% είναι Μουσουλμάνοι και ο Δήμαρχος Μαροκινός) και... ψηφίζει δεξιά -ενώ το Amsterdam φτάνει έως το σοσιαλισμό. Είχε γίνει η έδρα του ακροδεξιού κόμματος που είχε δημιουργήσει ο Pim Fortuyn, ο οποίος δολοφονήθηκε το 2002.

Τώρα που σας εξηγήσαμε γιατί η ποδοσφαιρική αναμέτρηση μεταξύ των κυρίαρχων εκπροσώπων των πόλεων ήταν πολλά περισσότερα από αθλητισμός, να σας πούμε και ότι η πρώτη τους φορά ήταν στις 9 Οκτωβρίου του 1921. Το ματς έληξε 2-2. Έως τις 8 Νοεμβρίου του 2015 είχαν συναντηθεί 176 φορές, με τον "Αίαντα" να 'χει πανηγυρίσει το 44.8% των φορών (79). Οι "Godenzonen" (γιοι του Θεού) είναι και εκείνοι που έχουν πάρει τη μεγαλύτερη σε έκταση νίκη: ήταν στις 18 Σεπτεμβρίου του 1983, οπότε επικράτησαν 8-2 της "υπερηφάνειας του Νότου". Ως ρεκόρ προσέλευσης κοινού, έχει καταγραφή αυτή της 9ης Ιανουαρίου του 1966, οπότε εμφανίστηκαν στις εξέδρες του "Kuip" 65.562 άνθρωποι. Τώρα που είπαμε τα καλά, πάμε και στο θέμα μας: το θάνατο οπαδού του Ajax από ξυλοδαρμό που έγινε το εφαλτήριο για να καταστείλει το φαινόμενο της βίας η Royal Dutch Football Association. Γιατί η λίγκα ήταν εκείνη που κίνησε τις διαδικασίες να τακτοποιηθεί το φαινόμενο του χουλιγκανισμού στη χώρα.

Οι ultras που έγιναν hooligans

Η F-Side του Ajax πήρε το όνομα της από την εξέδρα στην οποία κάθονταν οι οπαδοί της ομάδας, στο De Meer - το παλαιό στάδιο της ομάδας, εκεί όπου η μητέρα του Johan Cruyff έπλενε τις φανέλες των παικτών. Ο σύνδεσμος ιδρύθηκε το 1976 και όπως συνέβαινε με την πόλη και το σύλλογο, είχε μέλη που ήταν Εβραίοι. Αυτά έγιναν στόχος όλων των αντιπάλων παρατάξεων από τη δεκαετία του '70, οπότε η F-Side αποφάσισε να αγκαλιάσει αυτό το δεδομένο και να χαρακτηρίσει τα μέλη της "σούπερ Εβραίους", ενώ στα ματς φώναζαν "Joden, Joden" (δηλαδή, Εβραίοι, Εβραίοι). Παράλληλα, υιοθέτησαν και τα σχετικά σύμβολα. Στην αρχή της δεκαετίας του '80, οι αντίπαλοι σύνδεσμοι ενέταξαν στο ρεπερτόριο τους αντισημιτικά συνθήματα ("Hamas, Hamas, joden aan het gas" -Hamas, Hamas, οι Εβραίοι στο θάλαμο αερίων") και ολοκλήρωναν την παράσταση με ναζιστικό χαιρετισμό. Πολλοί εκ των Εβραίων φαν του "Αίαντα" σταμάτησαν να πηγαίνουν στα ματς και τη δεκαετία του 2000 ξεκίνησε μια προσπάθεια αποψίλωσης της εβραϊκής εικόνας που δεν επετεύχθη.

Τον Σεπτέμβριο του 1989, οπαδός του Ajax πέταξε σιδερένιο λοστό στον αγωνιστικό χώρο, κατά τη διάρκεια του αγώνα με την αυστριακή Wien, για το ευρωπαϊκό κύπελλο. Οι διοικούντες αντιμετώπισαν το συμβάν, υψώνοντας "φράχτη" μπροστά από τη θύρα. Τι έκαναν οι οπαδοί; Μετακόμισαν σε άλλη θύρα, εκείνη που ήταν δίπλα στο χώρο που κάθονταν οι οπαδοί της αντιπάλου ομάδας. Η Vak F γέμισε με φιλάθλους από άλλες πόλεις της Ολλανδίας -ενώ τα μέλη του συνδέσμου ήταν μόνο από την πρωτεύουσα- και έτσι δημιουργήθηκαν δυο γκρουπ.

Η διάσπαση έγινε το 2001, οπότε κάποιοι εξ όσων είχαν βαρεθεί να περιμένουν στη λίστα αναμονής που είχε η F-Side, δημιούργησαν την Vak410. Αρχικά, η κίνηση χαιρετίστηκε από τους ιθύνοντες του συλλόγου, γιατί έδινε ξανά "ζωή" στη βόρεια εξέδρα, με τα μέλη της νέας ιστορίας να εξηγούν πως είναι ultras και ότι ουδεμία σχέση με το χουλιγκανισμό έχουν. Μετά άρχισαν τα πρόστιμα στον οργανισμό. Τον Αύγουστο του 2010 ο Ajax τιμωρήθηκε από την UEFA με 10.000 ευρώ, για τη συμπεριφορά τους στο εκτός έδρας παιχνίδι με τη Juventus. Περιλάμβανε από βεγγαλικά και κροτίδες, έως τον τραυματισμό υπαλλήλου του γηπέδου.

Άλλα 10.000 ευρώ στοίχισε το πανό "εναντίον του σύγχρονου ποδοσφαίρου" με ένα... απαγορευτικό σε σεΐχη που κρατούσε μια τσάντα με λεφτά, το οποίο σήκωσαν το 2013 σε εντός έδρας παιχνίδι με τη Manchester City. Στις 20 Απριλίου του 2014, για το KNVΒ Cup (κύπελλο) πέταξαν φωτοβολίδες, κροτίδες και καπνογόνα στον αγωνιστικό χώρο, μόλις είδαν τον τερματοφύλακα τους. Αντιδρούσαν στο γεγονός ότι το ματς έγινε στην έδρα της Feyenoord. Το παιχνίδι με την PEC Zwolle διεκόπη δυο φορές και τελικά ο "Αίαντας" έχασε (1-5). Ακολούθησε βανδαλισμός (κόστους 60.000 ευρώ), 19 συλλήψεις, η αποστασιοποίηση της F-Side και η συγγνώμη της Vak 410.

Στα της Feyenoord, οι SCF Hooligans (Sport Club Feyenoord Hooligans) είχαν προκύψει ως Vak S, από τη θύρα που κάθονταν, ανήμερα του τελικού του UEFA Cup, το 1974. Εναντίον της Tottenham Hotspur. Άμα τη εμφανίσει τους, ξεκαθάρισαν τις προθέσεις τους, με τις εχθροπραξίες να 'χουν 200 τραυματίες. Το 1982, σε παιχνίδι με την Alkammar, μέλος της Vak S πέταξε βόμβα, ένα χρόνο μετά έγινε... η ρεβάνς με τους οπαδούς της Tottenham (με κυρίαρχο στιγμιότυπο τη φωτογραφία ενός hooligan της Feyenoord να μαχαιρώνει έναν ομόλογο του στην αγγλική ομάδα). Η δεκαετία του '80 κύλησε κάπως έτσι (με πάσης φύσεως εκδηλώσεις βίας και βανδαλισμών), με την αστυνομία να δουλεύει επί χρόνια στη διάλυση του συνδέσμου. Την κατάφερε το 1990 (οπότε είχαν χάσει τη ζωή τους σε συρράξεις 300 οπαδοί). Μόνο που αμέσως μετά δημιουργήθηκε μια άλλη, πιο βίαιη ομάδα: οι SCF Hooligans. Και αυτοί συστήθηκαν με ενδεικτικό τρόπο: σκότωσαν οπαδό της FC Twente, το 1991. Αυτή ήταν η πρώτη δολοφονία που αφορούσε το συνδυασμό ποδοσφαίρου και βίας, στη χώρα. Δεν ήταν η τελευταία.

Τα μέλη τους προέρχονται από διαφορετικά ηλικιακά και άλλα γκρουπ (τρεις γενιές -εργατών, φοιτητών και άλλων, με τη μικρότερη να έχει μπλεχτεί και στα ναρκωτικά), έχουν ένα χαρακτηριστικό tatto στο δεξί πήχη (τα αρχικά SCF), φορούν τα ίδια ρούχα και κυρίως ενδιαφέρονται για τη βία -όχι για το ποδόσφαιρο. Οι υποψήφιοι περνούν από διάφορα τεστ, στα οποία τους υποβάλουν τα παλαιά μέλη, για να ενταχθούν. Φυσικά, ένα από αυτά είναι η επίδοση τους σε οδομαχία. Το μόνο κριτήριο αναρρίχησης στην ιεραρχία είναι το πόσο δυνατός και σκληρός είναι κάποιος. Η αστυνομία έκανε ό,τι μπορούσε για να ασκήσει δίωξη σε μέλη των SCF Hooligans, για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, αλλά απέτυχε.

Η κλιμάκωση της αντιπαλότητας

Στις 22 Οκτωβρίου του 1989, κατά τη διάρκεια αγώνα του Ajax με τη Feyenoord, στο Amsterdam για την εγχώρια λίγκα δύο εκ των hooligans της φιλοξενούμενης ομάδας πέταξαν αυτοσχέδιες βόμβες στους... άλλους. Σε αυτές τις βόμβες περιέχονταν βεγγαλικά και μικρές σφαίρες, που τραυμάτισαν 14 φιλάθλους του "Αίαντα" -τους εννέα σοβαρά. Ένας έπαθε αρτηριακή αιμορραγία. Αυτομάτως, το γήπεδο έγινε εμπόλεμη ζώνη, με τις αρχές να δηλώνουν την έκπληξη τους που δεν υπήρχαν θύματα. Η αστυνομία επενέβη για να "καθαρίσει" την εξέδρα των 500 φιλοξενούμενων, πριν τους ελέγξει κατά την έξοδο -τώρα, τι έγινε στην είσοδο, είναι άλλο θέμα. Το συμβάν μεταδόθηκε από εθνικά και διεθνή μέσα, με το BBC να καταλήγει στο ότι "η Ολλανδία πολύ γρήγορα θα κυριαρχήσει της λίστας με τα πιο προβληματικά ποδοσφαιρικά έθνη στην Ευρώπη".

Οι αρχές της χώρας άρχισαν να χρησιμοποιούν όλα τα μέτρα ασφαλείας που υπήρχαν, ως αντίδραση στην ολοένα και αυξανόμενη βία στο ποδόσφαιρο. Μεγάλωσαν την απόσταση μεταξύ των οπαδών της γηπεδούχου και της φιλοξενούμενης ομάδας, αύξησαν κατακόρυφα τον αριθμό της αστυνομικής δύναμης στα "παιχνίδια υψηλού κινδύνου", έβαλαν προστατευτικά χωρίσματα. Όλοι οι σύλλογοι έκαναν επενδύσεις σε τεχνολογικά μέσα που θα βοηθούσαν την κατάσταση. Βελτίωσαν και τον τρόπο που διέθεταν τα εισιτήρια, μαζί και τους ελέγχους, εγκατέστησαν κυκλώματα εσωτερικής παρακολούθησης. Η αλήθεια είναι πως δεν είδαν προκοπή. Αυτό που είδαν ήταν τα περιστατικά χουλιγκανισμού να αυξάνονται και στις 16 Μαΐου του 1996 είδαν τους... καλύτερους των Feyenoord και PSV Eindhoven να συναντιούνται στο κέντρο του Rotterdam, με την αστυνομία να πυροβολεί στον αέρα για εκφοβισμό.

Στις 26 Οκτωβρίου, οι hooligans των FC Utrecht και Feyenoord επιδόθηκαν σε πετροπόλεμο, μετά το παιχνίδι των ομάδων τους και επτά αστυνομικοί τραυματίστηκαν. Στις 17 Μαΐου του 1998, οι επίλεκτοι των Ajax, PSV και Feyenoord... συναντήθηκαν πριν και κατά τη διάρκεια του τελικού κυπέλλου μεταξύ των Ajax και PSV, στο Rotterdam. Οι εορτασμοί για την κατάκτηση του πρωταθλήματος από τη Feyenoord, στις 25 Απριλίου του 1999 εξελίχθηκαν σε "πόλεμος" και τέσσερις φαν να τραυματίζονται από σφαίρες των αστυνομικών.

Η κλιμάκωση της αντιπαλότητας ήταν τόσο ραγδαία που δημιούργησε πολιτικές και δημόσιες ανησυχίες. Οι αντίπαλες -ας πούμε- ομάδες έδιναν ραντεβού για να αναμετρηθούν, ενώ κάποιες φορές προέβαιναν σε αυθόρμητες μάχες. Στις 21 Μαΐου του 1995, 60 hooligans του Ajax επιτέθηκαν σε τηλεοπτικό στούντιο, λίγα δευτερόλεπτα πριν την έναρξη εκπομπής με θέμα τους hooligans της Feyenoord και της Utrecht. Έσπασαν τα τζάμια με πέτρες και μετά άρχισε το κυνηγητό, όπως φυσικά και ο βανδαλισμός, με σιδερένιους λοστούς. Εξυπακούεται πως μάχη, με τη μάχη, ανέβαινε ο συντελεστής σκληρότητας και τα πολεμοφόδια.

Το πρώτο ενδελεχώς οργανωμένο ραντεβού -που έγινε ακυρώθηκε

Στις αρχές του 1997 οι hooligans των Ajax και Feyenoord συμφώνησαν στο ότι κάτι έπρεπε να γίνει, προκειμένου να μπει σε ένα πλαίσιο, σε ένα οργανόγραμμα η αντιπαλότητα τους. Αποφάσισαν να προχωρήσουν στα οργανωμένα ραντεβού. Όρισαν το πρώτο για τις 16 Φεβρουαρίου του 1997, κοντά στον αυτοκινητόδρομο Α10. Για μία εβδομάδα ήταν διαρκώς στα τηλέφωνα, προκειμένου να θέσουν τους κανόνες. Κατέληξαν στο ότι αμφότεροι θα εμφάνιζαν τους 50 καλύτερους που είχαν. Τελικά, η διαδικασία κατέληξε σε κυνηγητό στο δρόμο ταχείας κυκλοφορίας, καθώς οι hooligans της Feyenoord παρουσιάστηκαν κατά εκατοντάδες και οπλισμένοι βαριά, πριν εμφανιστεί η αστυνομία και υποχρεώσει τους πάντες να επιστρέψουν στα αυτοκίνητα τους και να φύγουν.

Φυσικά, οι πρωταγωνιστές της ιστορίας και δεν παραιτήθηκαν της επιθυμίας τους να λύσουν τους λογαριασμούς τους. Κατάλαβαν ωστόσο, ότι δεν υπήρχε λόγος για συμφωνήσουν επί του "πότε", του "πού" και του "πώς". Την Κυριακή 23 Μαρτίου του 1997 η Feyenoord έπαιζε στο Alkmaar με την AZ και ο Ajax στο Waalwijk, με τη RKC. Οι της Feyenoord ήξεραν πως οι αντίπαλοι ήθελαν να τους αιφνιδιάσουν. Δεν γνώριζαν όμως, κάτι άλλο. Καθ' οδόν για το Alkmaar, στον αυτοκινητόδρομο Α9, εντόπισαν ένα γκρουπ 100-150 hooligans του Ajax. Αυτομάτως οι εκατοντάδες θερμόαιμοι εγκατέλειψαν τα οχήματα τους και έτρεξαν προς το μέρους τους. Η μάχη δεν διήρκεσε περισσότερο από 23'', πριν εγκαταλείψουν οι του "Αίαντα", γιατί πάλι ήταν λιγότεροι.

Οι αντίπαλοι τους κυνήγησαν, οι εχθροπραξίες ξεκίνησαν ξανά (δίπλα στην πόλη Beverwijk) και διεκόπησαν κάποια λεπτά αργότερα, από ένα μεγαλύτερο γκρουπ hooligans της Feyenoord, το οποίο έσπευσε στην περιοχή. Ήταν ήδη αργά. Ο Carlo Picornie ήταν νεκρός. Ο 35χρονος είχε αποσυρθεί από... την ενεργό δράση. Εκείνη την ημέρα, όπως έφευγε από το σπίτι του, είχε πει στη σύντροφο του πως πάει να πάρει κάτι να φάει. Είπε ψέματα. Τον χτύπησαν (με χέρια και σφυρί) μέχρι θανάτου και ένας φίλος του, που έτρεξε για βοήθεια, δέχθηκε δυο μαχαιριές στα πνευμόνια.

Ακολούθως, οι hooligans των "νικητών" (έβγαλαν και σχετικό σύνθημα) επιβιβάστηκαν στα αυτοκίνητα τους και κατευθύνθηκαν προς το Alkmaar, για να παρακολουθήσουν το ματς. Η αστυνομία οδήγησε την κυκλοφορία προς συγκεκριμένο σημείο ελέγχων. Όσοι είχαν αίμα ή λάσπη στα ρούχα τους, συνελήφθησαν. Οι περισσότεροι είχαν εξαφανίσει κάθε αποδεικτικό στοιχείο. Αυτή η στιγμή έμεινε γνωστή ως η μάχη στο Beverwijk και ως "η μαύρη ημέρα" στην ιστορία του Ajax.

Η είδηση μεταδόθηκε παντού, σε μηδενικό χρόνο. "Μούδιασε" όλη την Ολλανδία. Μετά το πρώτο σοκ, άρχισαν οι αντιδράσεις από τα ΜΜΕ, τους πολιτικούς, το νομικό σύστημα και τους εκατομμύρια ανθρώπους που απαιτούσαν πια να ληφθούν μέτρα, ώστε να μη συμβεί ποτέ ξανά κάτι τέτοιο. Στην έρευνα που έγινε, φάνηκε ξεκάθαρα ότι η αστυνομία δεν είχε... πέσει ακριβώς από τα σύνορα. Είχε λάβει σχετική πληροφόρηση, δίκην φημών, από το πρωί της 19ης Μαρτίου. Τότε ενημερώθηκαν οι αρχές πως οι hooligans των συγκεκριμένων ομάδων επρόκειτο να συναντηθούν κοντά στην ημερομηνία του αγώνα της Feyenoord με την AZ Alkammar. Ακολούθησαν ουκ ολίγες άλλες ειδοποιήσεις. Αποφασίστηκε η δημιουργία ειδικής μονάδας, με 60 μέλη για την περιφρούρηση της περιοχής που θα δρούσε σε άμεση συνεργασία με όλες τις άλλες μονάδες.

Τι έδειξε η έρευνα

Στις 10 το πρωί της Παρασκευής 21 Μαρτίου η φήμη έγινε πληροφορία επιβεβαιωμένη, χωρίς όμως να γίνει γνωστό το μέρος. Αυτό αποκαλύφθηκε ανήμερα της μάχης, από έναν αστυνομικό που είχε παρεισφρήσει στους hooligans: ήταν στην αγορά του Beverwijk. Κοντά σε εστιατόριο της περιοχής Haarlemmermeer, 31 χιλιόμετρα μακριά από το Beverwijk, με τον αυτοκινητόδρομο Α9 να ενώνει τις περιοχές είχαν συγκεντρωθεί 200 με 300 hooligans της Feyenoord, αλλά δεν υπήρχε ξεκάθαρη εικόνα για τον αριθμό των αντιπάλων τους, ώσπου εντοπίστηκαν γύρω στους 150 στη γύρω περιοχή.

Τρία λεπτά αργότερα οι υπεύθυνοι ασφαλείας στον αυτοκινητόδρομο ειδοποίησαν πως είχαν δει από τις κάμερες οπαδούς της Feyenoord να στέκονταν ακίνητοι στη λεωφόρο, πριν το τούνελ που οδηγούσε στο Beverwijk. Μέσα σε δευτερόλεπτα, οι αρχές είχαν ενημερωθεί πως ένα μεγάλο γκρουπ οπαδών του Ajax κινούνταν προς το μέρος τους. Η αστυνομία πήρε την εντολή να επέμβει, πριν διαπιστώσει πως είχε περικυκλωθεί από οπαδούς του "Αίαντα", οι οποίοι αυξάνονταν συνεχώς.

Ένας από τους υπαλλήλους στον αυτοκινητόδρομο, έστρεψε προς άλλη κατεύθυνση την κάμερα ασφαλείας που κατέγραφε τα πάντα, οκτώ λεπτά μετά την έναρξη της μάχης. Το υλικό που είχε ήδη προκύψει, χρησιμοποιήθηκε στις διώξεις, αφού προηγουμένως πέρασε από ειδική επεξεργασία προκειμένου να μπορεί να γίνει η ταυτοποίηση. Σε αυτή φαινόταν το πτώμα του Picornie, όχι όμως και τα πρόσωπα εκείνων που τον σκότωσαν. Όσοι αναγνωρίστηκαν, προσήχθησαν και μαρτύρησαν όσα είχαν δει. Δεν μπορούσαν όμως, να προσδιορίσουν ποιος είχε αφαιρέσει τη ζωή του Picornie. Τουλάχιστον, όχι αμέσως. Αρχικά, συνελήφθησαν 26 ως ύποπτοι και ένας προς έναν απαλλάσσονταν. Αυτοί που κατέληγαν σε κελιά, ήταν τύποι που εκκρεμούσαν εις βάρος τους εντάλματα συλλήψεων για άλλες παρανομίες.

Ώσπου κάποιος "έσπασε" και δυο ύποπτοι καταδικάστηκαν σε τετραετή φυλάκιση, ως συνεργοί στη δολοφονία του Picornie -χωρίς όμως, να υπάρχουν απτά στοιχεία. Λίγο αργότερα, τους ακολούθησε ο 23χρονος Franky L., γνωστός ως "Hamerman". Δεν άνηκε στον "κορμό" των hooligans της Feyenoord, αλλά δεν ήταν και αθώος. Είχε παραστεί και στο ραντεβού του Φλεβάρη, κραδαίνοντας το σφυρί του (εξ ου και το παρατσούκλι), αλλά αρνήθηκε να ομολογήσει πως ήταν στο Beverwijk.

Βέβαια, υπήρχαν μάρτυρες που τον τοποθετούσαν στην περιοχή. Οι αρχές αναζητούσαν το σφυρί μετά τη σύλληψη του, πριν τελικά εντοπιστεί σε ένα από τα van των hooligans που ερευνήθηκαν έξω από το Alkammar. Πάνω είχε ίχνη από το αίμα του θύματος, αλλά το εγκληματολογικό εργαστήριο δεν μπορούσε να πει με βεβαιότητα πως δεν είχε μεταφερθεί από άλλο "όπλο" των οπαδών -γιατί υπήρχαν κάμποσα πεταμένα στο πορτ μπαγκάζ.

Ο δικαστής που δεν είχε δεχθεί αρχικά στη δίκη το video από τις κάμερες ασφαλείας, άλλαξε την απόφαση του. Στην προβολή του ντοκουμέντου στη δίκη, εμφανίστηκε μια φιγούρα που έμοιαζε με εκείνη του Franky L. Κρατούσε και σφυρί όμοιο με αυτό που είχε προσδιοριστεί ως δικό του. Κατά δήλωση του ιδίου, το είχε χάσει στη μάχη, με το δικαστήριο να εστιάζει στο γεγονός ότι είχε πάνω του το αίμα του Picornie, πριν απαγγείλει στον κάτοχο του την κατηγορία της δολοφονίας και τελικά, τον κρίνει ένοχο. Καταδικάστηκε και αυτός σε τετραετή φυλάκιση. Επιβεβαιώθηκε και ότι στο περιστατικό μετείχαν συνολικά 15 οπαδοί.

Κάποιοι εκ των hooligans της Feyenoord έβαλαν πληρωμένες καταχωρήσεις σε εφημερίδες, στις οποίες εξέφραζαν τα συλλυπητήρια τους στην οικογένεια του θύματος και τόνιζαν ότι δεν είχαν ως στόχο τη δολοφονία κάποιου. Άλλοι πανηγύριζαν για τη "νίκη" και στις πρώτες συναντήσεις των ομάδων, φώναζαν "Αφήσατε το φίλο σας μόνο του", κρατώντας σφυριά στα χέρια. Η λίγκα απαγόρευσε τη μετακίνηση φιλάθλων στα Klassiekers, την περίοδο 1997-98. Ο πόλεμος μεταξύ της αστυνομίας και των hooligans είχε κηρυχθεί.

Τα περισσότερα πολιτικά κόμματα απαίτησαν τις αυστηρότερες ποινές και τα πιο σκληρά μέτρα ασφαλείας, ανεξαρτήτως κόστους. "Το πιο σημαντικό είναι να βγάλουμε αυτούς τους τύπους από την ανωνυμία τους" είχε επισημάνει ο Ronald Moe, πρόεδρος στην Κεντρική Επιτροπή Πληροφοριών Ποδοσφαιρικού Χουλιγκανισμού (CIV), που είχε συσταθεί το 1986 για να τακτοποιεί τα θέματα ασφαλείας στο ποδόσφαιρο, σε επίπεδο φιλάθλων. "Αυτοί που δημιουργούν τα μεγαλύτερα προβλήματα, είναι εκείνοι που δεν θέλουν ο κόσμος να ξέρει τα ονόματα τους. Ας μάθουμε ποιοι είναι".

Τα μηνύματα από συμφωνίες για μάχες μεταξύ των hooligans συνεχίστηκαν, με τον Moe να συμπληρώνει ότι "υπάρχουν δυο πιθανότητες. Ή ξέρουμε ποιοι είναι ή δεν ξέρουμε. Αν ξέρουμε, πηγαίνουμε και τους επισκεπτόμαστε και τους ξεκαθαρίζουμε ότι δεν εκτιμούμε τα πλάνα τους. Μετά, στέλνουμε αστυνομικές δυνάμεις στα ραντεβού". Έως τότε, η αστυνομία είχε ως στόχο να μειώνει κατά 10% την αστυνομική παρουσία στα γήπεδα, κάθε χρόνο. Μετά το Beverwijk, αυξανόταν κατά 10% κάθε σεζόν. Κατά μ.ο. μέσα στην αγωνιστική περίοδο η αστυνομία ξόδευε περισσότερες από 330.000 υπηρεσίας των οργάνων τους, σε γεγονότα που σχετίζονταν με το ποδόσφαιρο.

Οι 1.021 συλλήψεις της σεζόν 1988-89 είχαν γίνει 950 ένα χρόνο μετά, πριν αυξηθούν σε 1.840 την περίοδο 2001-02. Αφορούσαν το εγχώριο κύπελλο, την εθνική λίγκα, τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, τα φιλικά, ομάδων και αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος, μαζί και τα επίσημα ματς της εθνικής. Τα επεισόδια γίνονταν εκτός και εντός των σταδίων. Τη σεζόν 2003-04 οι συλλήψεις ήταν 1.617, εκ των οποίων οι 147 αφορούσαν τη Feyenoord, οι 226 τον Ajax και το ρεκόρ το 'χε η FC Ultrecht με 331 συλληφθέντες.

Αυτό που είχε φοβηθεί το 80% εξ όσων πήραν μέρος στην έρευνα "μπορούν οι hooligans να καταστρέψουν το Euro 2000;" δεν έγινε, με τη βοήθεια αστυνομικών αρχών από άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και υπηρεσιών μυστικών πληροφοριών. Από όσα εμφανίστηκαν τότε, ως πρωτοπόρα συστήματα, οι Ολλανδοί κράτησαν τους ελέγχους των θεατών πριν την είσοδο στα γήπεδα και το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Όταν όμως, επέστρεψαν στην εγχώρια πραγματικότητα, τα πάντα ξεχάστηκαν. Τότε εφαρμόστηκε η 24ωρη παρακολούθηση των ηγετικών μορφών κάθε οργανωμένου συνδέσμου.

Μολονότι γίνονταν πράγματα, ο Moe επέμενε ότι "υπάρχουν πολλά που λειτουργούν ακόμα πολύ λάθος". Εννοούσε τη νέα γενιά hooligans που ξεσπούσε όχι μόνο πάνω σε ανθρώπους που έψαχναν για καβγά, αλλά γενικά και δη στους αστυνομικούς. "Θα ήταν ουτοπία να πούμε ότι δεν θα ξαναγίνει κάτι όμοιο με το Beverwijk. Πάντα κάτι μπορεί να πάει τόσο λάθος". Πολλώ δε, όταν το 2004 οπαδοί του Ajax χτύπησαν παίκτες της Feyenoord, σε ματς των δεύτερων ομάδων. Η αποστολή του "Αίαντα" μπήκε στη μέση για να σώσει την αποστολή της αντίπαλης ομάδας.

Ένα χρόνο μετά, τον Απρίλιο του 2005, έγινε ο κακός χαμός στο De Kuip (κύπελλο). Φαν του Ajax που είχαν ταξιδέψει στο Rotterdam, προκάλεσαν υλικές ζημιές στα τρένα που επέβαιναν και υποχρεώθηκαν να μείνουν εκτός του γηπέδου, έως το τέλος του αγώνα. Την ίδια ώρα, οι οπαδοί της Feyenoord που είχαν δει την ομάδα τους να χάνει, είχαν αποφασίσει να ξεσπάσουν στους αντιπάλους τους από το Amsterdam. Πήγαν σε ματς των δεύτερων ομάδων, έκαναν επίθεση, έγιναν συλλήψεις, ένας μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με διάσειση.

Τότε ήταν που οι Δήμαρχοι των δυο πόλεων συμφώνησαν (με την ευλογία της λίγκας) να μην επιτραπεί η προσέλευση... εχθρικής δύναμης σε κανένα επίπεδο αγώνων, για την προσεχή πενταετία. Αυτό έκανε πιο ευρηματικούς τους "ούννους". Άρχισαν να διαδίδουν ψευδείς φήμες και μπέρδευαν τις αρχές σχετικά με το τι ισχύει και τι όχι, ενώ εκτονώνονταν εκτός συνόρων. Για παράδειγμα, το 2007 οι της Feyenoord είχαν προκαλέσει ευρωπαϊκό σάλο, με τα επεισόδια στο Nancy.

Η οικονομική κρίση του 2008 μεταφράστηκε σε περικοπές αστυνομικής δύναμης γύρω από τα γήπεδα και μέσα στα στάδια, καθώς το κόστος ήταν τεράστιο και δυσβάσταχτο για το κράτος που κάλεσε τους συλλόγους να συνδράμουν. Αρνήθηκαν, γιατί και εκείνοι είχαν οικονομικά θέματα και έτσι η κυβέρνηση ήλθε σε συμφωνία με την ολλανδική ομοσπονδία να μη γίνεται γενικά μετακίνηση οπαδών (όχι μόνο προς το γήπεδο, αλλά ούτε καν προς την πόλη). Ως αναμενόταν, οι hooligans δεν εκτίμησαν την απόφαση και διαμαρτυρήθηκαν με πανό που έγραφαν "το Klassieker δολοφονήθηκε". Πώς σας φάνηκε το ρήμα;

Τον Φεβρουάριο του 2009 (έξι χρόνια μετά την απόφαση να τελούνται τα ματς των συγκεκριμένων ομάδων, υπό τον κυβερνητικό έλεγχο), οι οπαδοί της Feyenoord τραγουδούσαν επιθετικά συνθήματα εναντίον του Ajax και των παικτών του, πάλι σε παιχνίδι των δεύτερων ομάδων και τότε οι σύλλογοι συμφώνησαν να απαγορεύεται η μετακίνηση πληθυσμού και σε αυτό το πρωτάθλημα. Δεν σταμάτησε ωστόσο, ποτέ η τακτική του να τραγουδούν εναντίον των αντιπάλων (και όχι υπέρ της δικής τους ομάδας), να εξευτελίζουν με όποιον τρόπο διαθέτουν το αντίπαλο δέος (πλέον χρησιμοποιούν και την τεχνολογία καθημερινά, όπου γράφουν προσβολές, ύβρεις και "ποστάρουν" σχετικά ντοκουμέντα) και να θυμίζουν πως κάτι -πολύ σημαντικό- εξακολουθεί να λείπει από την όλη διαδικασία.

Από τον Οκτώβριο του 2010 (δια νόμου) ο δήμαρχος της όποιας πόλης απέκτησε το δικαίωμα να παίρνει μέτρα εναντίον του χουλιγκανισμού (ό,τι εκείνος κρίνει) και όποιος οπαδός που είναι στην εξέδρα προβαίνει σε παραβατική συμπεριφορά, συλλαμβάνεται πάραυτα και τιμωρείται χωρίς καθυστέρηση. Αυτές είναι τακτικές που υιοθέτησαν οι Ολλανδοί, αφού πρώτα συζήτησαν με τους Άγγλους. Τα τελευταία χρόνια, όποιος θέλει να πάει στην έδρα του άλλου, υπόκειται σε περισσότερους ελέγχους από όσους περνά ο όποιος υποψήφιος για το FBI.

Ταξιδεύει με συγκεκριμένα τρένα και υπό την επίβλεψη των αστυνομικών που μπορούν να σταματήσουν το ταξίδι ανά πάσα στιγμή, για έλεγχο. Αν συλληφθεί να καταναλώνει αλκοόλ, πληρώνει πρόστιμο 450 ευρώ και όταν φτάσει στο γήπεδο, ζει κάθε δευτερόλεπτο υπό τη συνοδεία ανδρών ασφαλείας. Παρεμπιπτόντως, οι αρχές έχουν αποκτήσει το δικαίωμα να "υποκλέπτουν" τις τηλεφωνικές συνομιλίες όλων των επιβεβαιωμένων ultras. Οι "παλιοί" δεν ασχολούνται πια, γιατί ξέρουν πως αν συλληφθούν το πρόσωπο τους θα εμφανιστεί σε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια την ίδια στιγμή. Πρόκειται κυρίως, για νεαρούς, που έχουν άγνοια κινδύνου και φυσικά δεν υπολογίζουν τίποτα.

Πριν τον αγώνα της Feyenoord με την Roma, για το Europa League, τον περασμένο Φλεβάρη περί τους 6.000 οπαδούς της ολλανδικής ομάδας βρέθηκαν στην "αιώνια" πόλη και όταν έφυγαν από το ιστορικό κέντρο, είχαν αφήσει πίσω τους τα αναρίθμητα κουτιά από τις μπύρες που έπιναν από τις 2 το μεσημέρι έως την ώρα του αγώνα, καταστρέφοντας το συντριβάνι στην Piazza di Spagna. Πέταξαν και καπνογόνα στην αστυνομία που επενέβη και έκανε 28 συλλήψεις. Δεκατρείς αστυνομικοί τραυματίστηκαν, ενώ μετά το ματς έγιναν ακόμα χειρότερα επεισόδια (του τύπου των 40 τραυματιών, των 53 συλληφθέντων -στους 19 απαγγέλθηκαν κατηγορίες) που οδήγησαν σε παραίτηση τον υπευθύνου για την ασφάλεια, στο Υπουργείο Εσωτερικών. Μεσολάβησε η άρνηση των Ολλανδών να πληρώσουν για τις ζημιές -βλ. 3 εκατ. ευρώ. Όχι ότι οι άλλοι έγιναν "αρνάκια".

Πριν ένα μήνα, οπαδός του Ajax έφτιαξε ομοίωμα του Kenneth Vermeer, του 30χρονου μαύρου τερματοφύλακα, που είχε το θράσος να πάει από τον "Αίαντα"... σε αυτούς (βλ. Feyenoord) και να τον απαγχονίσει προς τέρψιν του φιλοθεάμονος (ας πούμε) κοινού. Ο εμπνευστής της ιδέας συνελήφθη αμέσως και του απαγορεύτηκε η είσοδος στο γήπεδο, ενώ αντιμετωπίζει και δικάσιμο.

Ο χουλιγκανισμός εξακολουθεί και εκλαμβάνεται ως ανησυχητικό κοινωνικό πρόβλημα, παρά τις προσπάθειες που 'χουν γίνει μέσα στα χρόνια για να περιοριστεί σε μικρό βαθμό -όπως έχουν αυξηθεί οι νόμοι και οι κυβερνητικές ενέργειες. Εντός των αγωνιστικών χώρων δεν υπάρχουν ποια επικίνδυνες καταστάσεις και οι hooligans κάνουν ό,τι είναι να κάνουν έξω ή γύρω από τα στάδια. Συγκριτικά με ό,τι συνέβαινε περασμένες δεκαετίες, ούτε καν... διαπληκτίζονται. Πέρυσι η λίγκα και η ομοσπονδία συζήτησαν το ενδεχόμενο να άρουν την απαγόρευση στη μετακίνηση οπαδών, στα Klassieker, καθώς ο αριθμός των προσβλητικών συνθημάτων (ένθεν κι ένθεν) είχε παρουσιάσει κατακόρυφη μείωση την προηγούμενη διετία. Μετά, εστίασαν στον αριθμό των ετών που δεν είχαν τη δυνατότητα να συναντιούνται οι hooligans εντός των γηπέδων και το συσσωρευμένο της... επιθυμίας ενός τετ α τετ και είπαν να το αφήσουν για αργότερα.

Πηγές: Football Fans Around the World: From Supporters to Fanatics, Understanding Football Hooliganism: A Comparison of Six Western Football Clubs, The Cove Report, Copa90, Independent, worldofajax.wordpress.com, ESPN