Ο άνθρωπος που απογείωσε το ρόλο του γυμναστή, ο Δημήτρης Μπουρουτζίκας, επί δεκαετίες δεξί χέρι του Ντούσαν Μπάγεβιτς, ανοίγει το απίθανο βιβλίο της ποδοσφαιρικής του ζωής στο Sport24.gr και αποκαλύπτει άγνωστες ιστορίες με απίστευτους πρωταγωνιστές.

Από τα χέρια του έχουν περάσει ορισμένες από τις κορυφαίες ομάδες της χώρας όπως ο Ολυμπιακός, η ΑΕΚ και ο ΠΑΟΚ, αλλά και δεκάδες ποδοσφαιριστές που έγραψαν ιστορία. Συνηθισμένος να λειτουργεί με χαμηλό προφίλ, στην τεράστια σκιά του Ντούσαν Μπάγεβιτς, όχι απλά ανταποκρίθηκε στο ρόλο του, αλλά τον απογείωσε. Ο Δημήτρης Μπουρουτζίκας δεν είναι ένας απλά καλός γυμναστής. Ήταν ο άνθρωπος που απογείωσε τον όρο στο ελληνικό ποδόσφαιρο.

Συνέντευξη στον Σταύρο Γεωργακόπουλο

Σήμερα με αφορμή και την ανάδειξη της ομάδας του Ολυμπιακού της περιόδου 1998-99 ως κορυφαίας των επαγγελματικών χρόνων από τους αναγνώστες του Sport24.gr, αποκαλύπτει ιστορίες που θα συζητηθούν. Από τη σχέση του με τον επί πολλά χρόνια κορυφαίο τεχνικό που εργάστηκε στη χώρα μας, από τις ομάδες που "έχτισαν" παρέα, από τους πρωταγωνιστές που ανέδειξαν σε μια πορεία που άγγιξε τα 33 χρόνια, πάντα στην πρώτη γραμμή. Διαβάστε στις γραμμές που ακολουθούν πως ο Μπάγεβιτς πείστηκε να πάει στον Ολυμπιακό του Κόκκαλη, τι περίμενε μέχρι τελευταία στιγμή, την ΑΕΚ της γεωμετρίας, τον Ερυθρό Αστέρα μετά από τον εμφύλιο, τον Τροχανά, τον Μελισσανίδη.

Άγνωστα περιστατικά με ατάκες και προσωπικές μαρτυρίες για Καραπιάλη, Ζιοβάνι, Γεωργάτο, Ριβάλντο, Μανωλά, Ζάχοβιτς, Καραταΐδη, Τζόρτζεβιτς, Σαβέβσκι, Κασάπη, Ελευθερόπουλο, Γεωργιάδη, Τσιάρτα, Δέλλα, Μπορμπόκη... Ατελείωτη η λίστα. Δεν έχουν τέλος οι ανέκδοτες ιστορίες και οι αμέτρητες αναμνήσεις, όπως θα καταλάβετε στις πολύ γεμάτες -από ποδόσφαιρο και όχι μόνο- γραμμές που ακολουθούν.

ΤΟ ΤΕΦΑΑ, Η ΘΕΣΗ ΛΕΚΤΟΡΑ, Ο ΠΑΟΚ ΚΙ Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΕΙΣ

Γιατί ήθελες να γίνεις γυμναστής, να πας στα ΤΕΦΑΑ, να ασχοληθείς; Είχες κάποια επιρροή;

Από στα σχολικά μου χρόνια έπαιζα ποδόσφαιρο ερασιτεχνικά και η κατεύθυνσή μου ήταν να δώσω Γυμναστική Ακαδημία. Έδωσα εξετάσεις, πέρασα, ήρθα Αθήνα και από εκεί ξεκινάει η ιστορία...

Δεκάρι έπαιζες;

Αριστερά έπαιζα. Αριστερό χαφ.

Ήσουν από την αρχή κατασταλαγμένος, ότι "αυτό θέλω να κάνω";

Μέχρι 32 χρονών έπαιζα ποδόσφαιρο. Τότε πήγα στα ΤΕΦΑΑ για να διδάξω το ποδόσφαιρο. Κι αυτό με βοήθησε πάρα πολύ. Είχα πολλούς προβληματισμούς. Ήμουν ένα παιδί με πολύ εγωισμό και φιλόδοξος. Και ήθελα να είμαι ο καλύτερος. Και πιστεύω στο κομμάτι αυτό, της διδασκαλίας, από το πολύ διάβασμα -διάβαζα πάρα πολύ- έγινα ακόμα καλύτερος. Στη σχολή δίδαξα περίπου 15 χρόνια, αλλά θεωρώ ότι έκανα ένα σφάλμα. Ενώ είχα πάρει θέση λέκτορα, δεν την αποδέχθηκα γιατί πήγα στον ΠΑΟΚ εκείνο το διάστημα και θεώρησα ότι είναι πολύ δύσκολο να τα συνδυάσεις.

Όταν λέμε λέκτορας και καθηγητής, διδάσκεις τα της φυσικής αγωγής ή κάτι πιο εξειδικευμένο;

Από την πρώτη στιγμή, από το δεύτερο έτος, δίδασκα την ειδικότητα προπονητών ποδοσφαίρου. Τα παιδιά που περνούσαν τρία χρόνια στο πανεπιστήμιο, ακολουθούσαν έναν χρόνο ειδικότητα ποδόσφαιρο, όπου διδάσκονταν τα πάντα. Κι έπαιρναν πάρα πολλές γνώσεις. Μαζί, στο πανεπιστήμιο, στήσαμε ένα πάρα πολύ ωραίο πρόγραμμα. Γι' αυτό με ικανοποιεί όταν με βρίσκουν φοιτητές, που είναι τώρα προπονητές φυσικής κατάστασης και λένε ότι πραγματικά ήταν κάτι διαφορετικό και διδάχθηκαν πάρα πολλά πράγματα.

Πόσο έχει αλλάξει το ποδόσφαιρο, όλα αυτά τα χρόνια που ασχολείσαι και πόσο εύκολη ήταν η προσαρμογή η δική σου, ως ειδικός του ποδοσφαίρου;

Πιστεύω ότι σε τακτικά θέματα και σε οργάνωση έχουν αλλάξει και κάθε φορά αλλάζουν, τα πράγματα. Αλλά οι βασικές αρχές της προπονησιολογίας, μένουν σταθερές και θα πρέπει εκεί να καλλωπίσεις κάθε φορά την προπόνησή σου, την τακτική σου, την τεχνική σου. Θα πρέπει όμως να είσαι πάντα σε ελεγχόμενη προπόνηση.

Οι προπονήσεις δεν έχουν αλλάξει πολύ; Οι προετοιμασίες που οι ομάδες πήγαιναν και έτρεχαν οι παίκτες μέσα στα δέντρα, στα βουνά και στα δάση. Και τώρα έχουμε φτάσει σε προπονήσεις, που σχεδόν όλες είναι με μπάλα, ένταση…

Σίγουρα έχουμε ξεπεράσει πολλά στάδια. Όμως βλέπω ότι οι ομάδες τώρα επανέρχονται και αυτό μου το λένε πολλά παιδιά, συνάδελφοι και πολλοί γυμναστές, προπονητές φυσικής κατάστασης. Και προπονητές που περάσανε στη δικιά μου περίοδο σαν παίκτες, είτε Ολυμπιακό, είτε ΑΕΚ, είτε ΠΑΟΚ, που λένε ότι πραγματικά γυρίζουν και κάνουν πράγματα που κάναμε πριν 20-25 χρόνια. Οι βασικές αρχές προπόνησης παραμένουν σταθερές. Απλώς τώρα γίνεται πιο εύκολα ο έλεγχος, διότι τα τεχνικά μέσα, τα gps και όλα αυτά, έχουν βοηθήσει πάρα πολύ.

Εγώ κάποτε, όταν ξεκίνησα, μάθαινα τον παίκτη να παίρνει την καρδιακή συχνότητα, για να ξέρει γιατί τρέχει. Τώρα είναι τα πολυμέσα, που μπορούν να σου δώσουν ανά πάσα στιγμή αν δουλεύει και πώς δουλεύει και να ελέγξεις την προπόνησή του. Επιμένω ότι και με αυτά τα επιστημονικά μέσα,πρέπει να έχει έλεγχο ο προπονητής φυσικής κατάστασης και γενικά όλο το τιμ. Δεν είναι κάτι ανεξέλεγκτο. Πρέπει εσύ να τους καθοδηγήσεις. Γιατί ο έλεγχος της προπόνησης δεν είναι εύκολος. Δεν θα πεις, επειδή παίζω μπάλα ή διάφορες όμορφες ασκήσεις, ότι μέσα από εκεί μπορείς να έχεις έλεγχο. Ο έλεγχος είναι να μην πεις στο τέλος, ότι έκανα κακή προπόνηση.

Δηλαδή; Πώς μπορείς αυτό να το διαπιστώσεις;

Θα σου πω ένα παράδειγμα. Εγώ, δεν έκανα προπόνηση ποτέ, δεν έτρεξα ποτέ έστω και 10 και 20 μέτρα, που να μην είναι μετρήσιμα. Να μην είναι μετρημένα. Να μην ξέρω τι ένταση έχω δώσει. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι έκανα τη διαφορά. Είχα έλεγχο στο διάλειμμα, είχα πότε πρέπει να κάνει την προπόνηση και ήθελα προετοιμασία για την Κυριακή. Να προετοιμάσω την ομάδα για τον προπονητή. Να έχει την Κυριακή την ομάδα ο προπονητής με φουλ ενέργεια. Δεν του έπαιρνα την ενέργεια… Αυτό όμως το έκανα γιατί στηριζόμουν πάντα σε βασικές αρχές προπονησιολογίας.

Είτε έκανα με μπάλα, είτε χωρίς. Έχω πάει σε πάρα πολλά σεμινάρια και επιμένω ότι και χωρίς μπάλα κάποια τρεξίματα που είναι πιο εύκολο να τα ελέγξεις, θα πρέπει να τα κάνεις. Και αυτό διαπιστώνω και τώρα… Είτε λέγεται Μπαρτσελόνα, είτε Λίβερπουλ, είτε Μάντσεστερ Σίτι. Όλοι το έχουν γυρίσει και τρέχουν. Γιατί στον παίκτη, ναι μεν είναι ωραίο το να είναι ταλέντο από τεχνικής άποψης, αλλά θα πρέπει να είναι και ταλέντο προπόνησης. Γιατί χωρίς το ταλέντο προπόνησης, δηλαδή αν δεν αγαπάει την προπόνηση, δεν μπορεί να πάει ψηλά.

Υπήρχαν και παιδιά που είχαν ταλέντο, αλλά δυσκολεύονταν σε αυτή τη διαδικασία.

Εγώ ευτύχησα και δούλεψα με παίκτες υψηλού επιπέδου και παίκτες που έχουν μείνει στην ιστορία. Έχουν περάσει 20 χρόνια και θα θυμούνται Γεωργάτο, Τζόρτζεβιτς, Καραπιάλη, Ίβιτς, Γιαννακόπουλο, Μαυρογενίδη, Καραταΐδη, Τσιάρτα, Κωστή, Μπορμπόκη, Κασάπη, Μανωλά, Σαβέβσκι, Δημητριάδη, Οκκά, Βενετίδη, μπέμπη Γεωργιάδη, Παντελή Καφέ, νέα παιδιά τότε. Και είναι, αν δεις τις ομάδες, είναι περίπου ίδιες περιπτώσεις. Νέα παιδιά, σε διαφορετικές θέσεις παίζουν, αλλάζουν, είχα και τον Μπάγεβιτς, που ήξερε τι ήθελε, τι ζητούσε. Είναι πολλά παραδείγματα.

Πάντως τότε πραγματικά οι παίκτες, ήταν ορκισμένοι. Ο Καραπιάλης πάλευε, σκοτωνόταν. θυμάσαι που είχε πέσει κάτω μπροστά μας σε μια προετοιμασία, ήταν σχεδόν λιπόθυμος και μου έλεγες: "Κοίτα να δεις πως προσπαθεί" που δεν ήταν και ο fit παίκτης. Εκεί πόσο εύκολο είναι να διαχειριστείς έναν ποδοσφαιριστή;

Ήμουν αληθινός. Πολύ αληθινός. Του το έλεγα αυτό το πρόβλημα και τον μάθαινα να ξέρει γιατί τρέχει. Αυτό που έλεγα ότι μπορούσε να μάθει την καρδιακή συχνότητα, να ξέρει γιατί το τρέχει αυτό, είναι όντως κάτι ωραίο. Τον έκανα προπονητή δηλαδή. Να ξέρει γιατί το κάνει. Άρα ένας παίκτης που είναι και προπονητής του εαυτού του, που ξέρει τι θα φάει, τι προπόνηση θα κάνει, αν είναι δυνατή η προπόνηση… Όταν ξέρει, οπωσδήποτε γίνεται καλύτερος.

Δηλαδή τι του έλεγες, για παράδειγμα, του Καραπιάλη;

"Πρέπει να χάσεις κιλά, πρέπει να κάνεις αυτή τη διατροφή. Τώρα τρέχουμε; Ναι, αλλά σε αυτή την ένταση, χαμηλή ένταση". Θυμάμαι την πρώτη μέρα που πήγα στον Ολυμπιακό, τον έβαλα αυτόν και τον Καραταΐδη, να είναι οι πρώτοι μπροστά στην προπόνηση, γιατί ήταν οι αρχηγοί της ομάδας και όντως ήταν οι καλύτεροι. Και ακολουθούσαν όλοι οι νεαροί, γιατί ήταν νεαρή ομάδα τότε. Και έβγαινε όλη η προπόνηση πιο ωραία. Και ήξεραν και μου είχαν πει, μα μας λες πιο σιγά; Δεν μας έχει πει κανένας προπονητής πιο σιγά. Αλλά εγώ ήξερα τι πρέπει να τρέξουν εκείνη την ημέρα. Ποια μέρα είναι και τι έπρεπε να τρέξουν. Αν έπρεπε χαμηλή ένταση, του έλεγα να πάει σιγά. Αν ήθελα εντάσεις, τους πήγαινα πιο ψηλά. Γι’ αυτό σου λέω, ήξερα τι έκανα.

Ο Καραταΐδης, σε συνέντευξη μου είπε –κι εσύ θα το ξέρεις- ότι ο Μπάγεβιτς του έλεγε από τις πρώτες μέρες "εσύ αρχηγός στα αποδυτήρια, εγώ αρχηγός στο γήπεδο". Θέλω να πω δηλαδή, ότι και ο ίδιος ο Μπάγεβιτς, που εκείνα τα χρόνια ήταν ο αυστηρός, ο στρατηγός, ο απόλυτος, είχε τις αρχές του, έδινε στους παίκτες αρμοδιότητες.

Το πρώτο θέμα που ο Μπάγεβιτς έπρεπε να ανεβάσει, ήταν να φτιάξει την ψυχολογία του νικητή στον Ολυμπιακό. Γιατί ο Ολυμπιακός προερχόταν από 9 πέτρινα χρόνια, δύσκολα χρόνια και ήθελε να μεταδώσει τη φιλοσοφία του νικητή. Και αυτό το κατόρθωσε με σταδιακά και προοδευτικά βήματα. Έδωσε σε αυτά τα παιδιά να καταλάβουν ότι είναι οι αρχηγοί στην ομάδα. Έπρεπε να φτιάξει από τα αποδυτήρια, από το γυμναστήριο, από τους χώρους προπόνησης, μέχρι την καλή σχέση όλων μεταξύ μας. Σίγουρα υπήρχε δυναμική.

Ο Κόκκαλης είχε τη διάθεση. Εσύ θα ξέρεις πολύ καλά, ότι μέσα σε ελάχιστο χρόνο που πήγαμε προετοιμασία, έφτιαξε τις εγκαταστάσεις όλες, τα γυμναστήρια και αποδυτήρια και όλα αυτά, για να είναι καινούργια. Και πραγματικά είχαμε συνθήκες πάρα πολύ καλές. Ήθελε πάρα πολλή δουλειά. Και ξεκίνησε ο Μπάγεβιτς από το ποδοσφαιρικό, από το σταφ, από το τιμ. Και αν θυμάμαι καλά τότε, εισηγήθηκε στον Λούβαρη να γίνει αύξηση σε όλο το σταφ, το επιτελείο των συνεργατών, φυσιοθεραπευτών, γιατρών. Για να δώσει σύμπνοια σε όλους και μια αγάπη μεταξύ τους.

Έχω την εντύπωση ότι στις ομάδες που έχω παρακολουθήσει, εσύ και ο εκάστοτε βοηθός του, δεν ήσουν απλά ο υπεύθυνος φυσικής κατάστασης ή ο επικεφαλής γυμναστής. Ήσουν το δεξί του χέρι. Μου έλεγε ο Αμανατίδης πρόσφατα, σε μια δική του συνέντευξη-εξομολόγηση, ότι "ο Μπουρουτζίκας με τον Περσία ήταν τα αυτιά και τα μάτια του Μπάγεβιτς σε όλα. Δεν υπήρχε τίποτα που να ξεφεύγει"...

Θα ήθελα να μιλήσω για το τιμ περισσότερο. Μην ξεχνάς ότι υπήρχαν τότε αυτές οι δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε και εγώ και ο Μπάγεβιτς. Εκεί θα πρέπει να ξεκινήσω για το σταφ όλο, που φτιάξαμε στην ομάδα. Δεν θα πω για τον πρόεδρο, για τον Κόκκαλη, ο οποίος έσκυβε και έλυνε όλα τα προβλήματα. Θα ξεκινήσω από τον Μπάγεβιτς και από εκεί και πέρα ήμασταν ο Πέτρος Κόκκαλης, ο Κούλης Δουρέκας, ένα καταπληκτικό παιδί και ένας άνθρωπος που ήταν το άλφα και το ωμέγα μέσα στην ομάδα. Ο Τάκης Περσίας, με τον οποίο δέσαμε και πραγματικά οι απόψεις μας ήταν πάντα κοντά. Ήταν παρεΐστικο το όλο θέμα.

Ήταν ο γιατρός, ο Δάρας, ο οποίος πραγματικά βοήθησε και μόνο καλά λόγια έχω να πω. Ο Θοδωρής Μπαλίδης ο φυσιοθεραπευτής, ο Άρης Χελιουδάκης ο μασέρ. Ακόμη και ο Γιαννάκης ο Βουρλιώτης, που ήταν φροντιστής και εξαιρετικό παιδί, όπως ο παλιότερος Πέτρος Ρηγούτσος. Τότε φέραμε από την ΑΕΚ και τη Μαρία Λυκομήτρου, που ήταν καταπληκτική και πραγματικά κάναμε πάρα πολύ έργο, με συνεργασία εργοφυσιολόγου για πρώτη φορά. Και έδωσε και αυτή κατευθύνσεις. Συμπράξαμε, είχαμε καλή σχέση. Κάναμε μία παρέα τρομερή. Είχαμε τον συγχωρεμένο τον Μάρκο τον Τσόλιτς, προπονητή τερματοφυλάκων, καταπληκτικό άνθρωπο και πολύ καλό στη δουλειά του. Και φυσικά τον Αντώνη Δρακόπουλο σε ρόλο σκάουτερ. Και τότε, όλα ξεκίνησαν από την παρέα.

Οπότε ξεκινήσατε πρώτα να στήσετε το δικό σας το τιμ και μετά όλο αυτό να μεταφερθεί στο σύνολο…

Θα σου πω ένα ωραίο. Όταν ήρθα την πρώτη μέρα στου Ρέντη, μιλούσαν λίγο πιο πέρα Κόκκαλης και Μπάγεβιτς και ήταν ο Δουρέκας υπεύθυνος. Ήταν δύσκολος στο να μου μιλήσει. Κι εγώ ρώταγα τι χρειάζεται η ομάδα, που είναι το γυμναστήριο, που είναι τα βάρη, που είναι αυτό, που είναι το άλλο και ο Κούλης δεν μου μίλαγε. Κι αυτό με παραξένεψε πραγματικά και του είπα "γιατί δεν μου μιλάς" και μου λέει, "μου είπαν ότι είστε απρόσιτος". "Όχι ρε, καλά παιδιά είμαστε" του λέω… "Και θα περάσουμε και καλά και θα φτιάξουμε καλή ομάδα".

Έτσι ξεκίνησε και πραγματικά δέσαμε. Και κρατάμε ακόμα φιλία μέχρι τώρα. Έτσι έγινε το τιμ και έτσι προχώρησε. Αλλά όμως θα πρέπει να πω και δυο λόγια, αν και έχω χρόνια να τον δω. Ήταν ο Γιάννης ο Μώραλης. Η ψυχή. Μακριά μεν, αλλά ήταν πολύ κοντά μας. Και πραγματικά χαίρομαι τώρα γι’ αυτό το παιδί, χαίρομαι που είναι Δήμαρχος Πειραιά, χαίρομαι που είναι στον Ολυμπιακό, πιστεύω ότι βοηθάει και πάντα είναι μέσα στην καρδιά μου.

Πες μας γι’ αυτές τις περίφημες ιστορίες, ότι μπαίνατε μέσα στα δωμάτια των παικτών και πετούσατε πράγματα. Ο Μπάγεβιτς, εσύ. Ιστορίες με σοκολάτες, με γλυκά. Για τα σκουπίδια που λένε ότι ψάχνατε για να δείτε τι έχουν φάει. Δεν είναι κακό. Είναι κομμάτι της δουλειάς.

Ο Μπάγεβιτς ήταν πολύ διακριτικός. Ήθελε να καταλάβει ο παίκτης ότι είναι προσωπικότητα και ότι αυτά που λέμε, πρέπει να γίνουν. Δεν είχε αστυνόμευση. Αυτά που σου έλεγα, ότι τον μαθαίναμε γιατί τρέχει. Στην αρχή μεν ήταν πάρα πολύ δύσκολα. Μετά όμως εξελίχθηκε. Πήραμε καινούργια παιδιά, νέα παιδιά στην ομάδα γι’ αυτό και θα παραμείνω σε αυτή τη νέα ομάδα. Ναι μεν είχαμε Ράντο, ο Ελευθερόπουλος, ο οποίος ήταν ένα νέο παιδί 19 χρονών, με τους έμπειρους Καραταΐδη, Αμανατίδη.

Φέραμε Ανατολάκη, που ήταν 20 χρονών, αξιοποιήσαμε τον Γεωργάτο, που ήταν πάρα πολύ μικρός, 21 χρονών, δέχθηκε να παίξει εκεί που του έλεγε ο Μπάγεβιτς. Ο Τζόλε που έπαιζε ένα ελεύθερο ποδόσφαιρο, ήρθε και έπαιξε αριστερά. Ο Γιαννακόπουλος, ο οποίος εξελίχθηκε πάρα πολύ. Ήταν ο Ίβιτς, επίσης έμπειρος παίκτης. Από εκεί και πέρα ήταν ο Αλεξανδρής, ο οποίος ήταν μηχανή γκολ, μετά ήρθε ο Γκόγκιτς. Πρέπει να σταματήσουμε στον Καραπιάλη...".

Ήταν, άλλωστε, και η ποδοσφαιρική αδυναμία σου...

Σε όλους τους παίκτες είχα αδυναμία, αλλά πιστεύω ότι ο Καραπιάλης, είχε το κάτι άλλο. Ήταν και ο Νινιάδης, ο οποίος μας βοήθησε πάρα πολύ. Ήρθε ένα εγκεφαλικό παιδί, ο Πουρσανίδης, ο οποίος δεν σου γέμιζε το μάτι, αλλά ήταν δύναμη στο κέντρο. Αυτός, ο οποίος πραγματικά ξεπέρασε τα πάντα ήταν ο Πέτρος ο Πασσαλής. Ο Δημήτρης ο Μαυρογενίδης, ο οποίος μας ήρθε από τον Άρη και πραγματικά έκανε την πλευρά τη δεξιά, τρομερή. Είχαμε και την αριστερή ωραία. Τι να πρωτοθυμηθώ… Ήταν παιδιά που πραγματικά ζήσαμε πολλά.

Ο Αμανατίδης, ο οποίος εξελίχθηκε και πρόσφερε πάρα πολλά στον Ολυμπιακό. Πέρασαν κι άλλα παιδιά, δεν θέλω να αδικήσω κανέναν. Ο Νταμπίζας έπαιξε μέχρι να πάει στην Αγγλία, ο Κακλαμάνος βοήθησε, αργότερα ήρθε ο Λουτσιάνο, ο Ζιοβάνι, ο Ζάχοβιτς, αλλά αυτούς δεν τους έζησα πάρα πολύ. Τον Ζιοβάνι τον έζησα στη δεύτερη θητεία. Πιστεύω ότι στήθηκε μια ομάδα με νεαρούς παίκτες, οι οποίοι δουλεύτηκαν πάρα πολύ και εξελίχθηκαν, γι’ αυτό και παραμένουν μέχρι σήμερα ονόματα τρανταχτά για τον Ολυμπιακό.

ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΑ Η ΑΕΚ, ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Ο ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ

Ποια πιστεύεις ότι είναι η καλύτερη ομάδα που έχει δουλέψει; Ποια σεζόν; Γιατί πρόσφατα η ομάδα του 98-99 αναδείχθηκε η καλύτερη της 20ετίας και βάλε, με βάση το τι πιστεύει ο κόσμος.

Πιστεύω ότι η ομάδα του 98-99, ήταν κάτι καταπληκτικό. Δεν θα διαφωνήσω. Από 'κει και πέρα μπορούμε να πούμε ότι βγήκε η τριγωνομετρία στην ΑΕΚ από το '93-94 μέχρι το '95. Τώρα που βλέπω τα παιχνίδια και έχω την ευχέρεια. Τότε δεν μπορούσα να τα ζήσω τα παιχνίδια μέσα στην πίεση. Τώρα που τα βλέπω, με τον Ολυμπιακό, με την ΑΕΚ στο Τσάμπιονς Λιγκ, είπα κάποια στιγμή ότι η ΑΕΚ πραγματικά εφηύρε την τριγωνομετρία στο ποδόσφαιρο. Έπαιζε καταπληκτικά. Στον Ολυμπιακό, λέω ότι εξελίχθηκε σε γεωμετρία! Γι’ αυτό και όπου πηγαίναμε με ομάδες, όπως ο Άγιαξ, η Γιουβέντους, παίξαμε φοβερά παιχνίδια.

Δηλαδή δικαιωματικά ξεχώρισε η ομάδα του 98-99, έπαιξε καταπληκτικό ποδόσφαιρο. Εάν όμως μου έλεγες τώρα για τη δεύτερη θητεία στον Ολυμπιακό, ήταν πολύ πιο δύσκολη. Γιατί όταν επέστρεψα βρήκα παιδιά μεγαλωμένα, είχαν περάσει τα χρόνια, δηλαδή ήταν πάνω από 30 χρονών όλοι. Ο Καραπιάλης έλειπε… Ήταν πιο μεγάλοι και ήταν διαφορετική και η προετοιμασία. Πήραμε πάλι από την αρχή την ομάδα. Υπήρχε, βέβαια, ο Ριβάλντο, ο οποίος ήταν καταπληκτικός παίκτης και πολύ καλός στην προπόνηση…

Για να μπουν κάποιοι κανόνες πειθαρχίας στην ομάδα, στην αρχή έπρεπε να είστε πιο αυστηροί;

Σταύρο, η πειθαρχία και ο σεβασμός δεν επιβάλλονται. Αυτά τα κερδίζεις. Και πιστεύω ότι σε αυτό, ξεκινώντας από τον Μπάγεβιτς και μετά σε εμάς, τον Τάκη τον Περσία και εμένα και όλο το σταφ, τον κερδίσαμε τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη. Δεν επιβάλλαμε τίποτα. Δεν θυμάμαι ποτέ να έχω θυμώσει σε προπόνηση. Δεν έχω θυμώσει ποτέ. Γιατί ο σεβασμός κερδίζεται από τον τρόπο, τη συμπεριφορά σου.

Δεν υπήρχε παίκτης δηλαδή που να ήταν τεμπελάκος και να σε εκνεύριζε;

Είχα τον τρόπο μου για να τον επαναφέρω.

Είναι φοβερό αυτό που λες, να είσαι 30 χρόνια πρώτη γραμμή και να μην έχεις εκνευριστεί ποτέ…

Ναι, δεν έχω εκνευριστεί. Πίστευα ότι ο παίκτης πρέπει να κάνει αυτό, όταν θέλει. Και τον έπειθα ότι πρέπει να θέλει. Είχαμε κόντρες, όταν έχεις έναν πρωτοκλασάτο παίκτη εκτός ομάδος. Πολλές κόντρες. Όμως στο τέλος καταλάβαινε ότι πρέπει πρώτα για τον εαυτό του και μετά για την ομάδα, να δουλέψει. Γι’ αυτό ποτέ δεν έχω εκνευριστεί σε προπόνηση. Πάντα του έδινα να καταλάβει τι γίνεται.

Είχα διώξει από προπόνηση μέχρι και τον Τζόλε

Ναι, αλλά ως τιμ, είχατε διώξει παίκτες από προπόνηση…

Όχι τον έδιωξα, φύγε θυμωμένα… Του είπα, "έλα εδώ, δεν έχεις διάθεση να κάνεις προπόνηση, σε παρακαλώ, πήγαινε μέσα". "Όχι, θέλω να κάνω προπόνηση" μου έλεγε. "Εγώ δεν θέλω να κάνεις προπόνηση", απαντούσα. Μέχρι και με τον Τζόλε είχα τέτοιο πρόβλημα.

Δηλαδή;

Τη δεύτερη φορά όταν ήρθα, ήταν πράγματι χαλαρός και στις προσαρμογές στην προπόνηση. Και πραγματικά ήταν ένα διάστημα που και αυτός δεν πήγαινε καλά. Και αυτός είχε προβλήματα. Και ήρθε κάποια στιγμή, Δευτέρα ήταν και μου λέει "θέλω να πεις στον προπονητή ότι χρειάζομαι μια εβδομάδα ξεκούραση, νιώθω λιώμα". Και του λέω, "εγώ δεν συμφωνώ μαζί σου, ξέρω τι έχεις, μπορείς να πας στον προπονητή και να ζητήσεις μια εβδομάδα άδεια. Για μένα δεν πρέπει. Για μένα θέλεις προπόνηση". Έφυγε στα αποδυτήρια, ξαναγύρισε και μου είπε "συμφωνώ μαζί σου". "Ξέρω ότι είσαι λιώμα, πραγματικά όπως το λες. Γιατί; Γιατί δεν παίρνεις τις προσαρμογές όλη την εβδομάδα και στο παιχνίδι δίνεις 100%. Και δεν βγαίνει", του είπα και κατάλαβε.

Όταν λες προσαρμογές, εννοείς ότι δεν προσαρμοζόταν 100% στην προπόνηση, προκειμένου να βγάλει το 100% στο γήπεδο…

Ναι… Και πρέπει να καταλάβεις ότι αυτά που σου λέω πρέπει να τα κάνεις. Είχαν περάσει πολλά χρόνια, ήταν ο Τζόρτζεβιτς… Και πραγματικά κάναμε ένα πρόγραμμα τέτοιο που τον βοήθησε. Και το λέει παντού. Ότι σαν παίκτης έλεγε ότι είναι κουρασμένος κι εγώ του είπα ότι θέλεις προπόνηση. Και ακολούθησε το πρόγραμμα και πραγματικά ανέβηκε ξανά, μετά από ένα 20ήμερο. Σταδιακά ανέβαινε συνέχεια και έκανε καινούργιο συμβόλαιο. Ήταν 32-33 τότε. Και έκανε καριέρα πάλι. Αλλά με εμπιστεύτηκε. Γι’ αυτό σου λέω, ήξερα τι κάνει ο κάθε παίκτης και μπορούσα ανά πάσα στιγμή με επιχειρήματα να τον πείσω. Όχι να τον κριτικάρω ή να τον στείλω νευριασμένα…

Τον Γεωργάτο γιατί τον είχατε διώξει από προπόνηση; Θυμάμαι ότι πριν από σημαντικά ματς, υπήρξαν φορές που τον έδιωχνε ο Μπάγεβιτς…

Ο Γρηγόρης δεν είχε θέμα… Δεν είχαμε ποτέ πρόβλημα με τον Γρηγόρη. Ο Γρηγόρης το δύσκολο που πέρασε ήταν ότι δεν ήθελε, τότε στην αρχή, να παίξει αριστερό μπακ. Όταν το κατάλαβε, με πολλή κουβέντα και τον πίστεψε ο Μπάγεβιτς, τότε πραγματικά πίστεψε και ο Γρηγόρης στον εαυτό του και έκανε αυτό το καταπληκτικό παιχνίδι. Πολύ καλός ήταν και ο Τάκης ο Γκώνιας. Ο Γκώνιας δεν είχε την υπομονή να μείνει στον Ολυμπιακό, ήθελε να φύγει. Πιστεύω ότι αν είχε μείνει εκείνη τη χρονιά, γιατί έχω μιλήσει πάρα πολλές φορές μαζί του, θα είχε εξελιχθεί ακόμα περισσότερο.

Πες μου για τον Μπάγεβιτς, που άλλαζε θέσεις σε ποδοσφαιριστές...

Κοίταξε, ο Μπάγεβιτς ήθελε οι παίκτες να παίζουν καλό ποδόσφαιρο. Και ήθελε και τα μπακ του να είναι τεχνίτες, να ξέρουν μπάλα. Άρα αν πάρεις και από την ΑΕΚ, δεν είναι κάτι που το έκανε για πρώτη φορά. Το έκανε και στην ΑΕΚ τοποθετώντας Μπορμπόκη και Κασάπη στα πλάγια, που ήταν μεσοεπιθετικοί παίκτες. Έφερε τον Σαβέβσκι, δίπλα στον Σαμπανάτζοβιτς. Έπαιξε με τον Κωστή έξω αριστερά, με αντίθετο πόδι πριν 25 χρόνια. Έπαιξε με Τσιάρτα από δεξιά.

Ο Σαβέβσκι πού έπαιζε πριν γίνει δεύτερο αμυντικό χαφ;

Δεκάρι και αριστερά. Τον έβαλε οχτάρι, αμυντικό χαφ. Το ίδιο το έκανε και με τον Τζόλε. Τον έβγαλε στα πλάγια. Έπαιζε ελεύθερος, μέχρι και φορ. Έφερε τον Γεωργάτο από δεκάρι, πλάγιο και τον έκανε αριστερό μπακ. Τον Μαυρογενίδη τον καθιέρωσε σαν δεξί μπακ, γιατί έπαιζε χαφ, δεξί χαφ. Με τον Γιαννακόπουλο, έξω δεξιά τον έπεισε να πατάει περιοχή… Ο Ίβιτς, ο Αλεξανδρής, ο Καραπιάλης, ο Νινιάδης, όλοι αυτοί οι παίκτες οι μεσοεπιθετικοί που οργάνωναν το ποδόσφαιρο, έβαζαν διψήφιο αριθμό γκολ. Και στην ΑΕΚ ο Τσιάρτας 25 γκολ, ο Δημητριάδης 32 γκολ ως σέντερ φορ. Μπατίστα 14-15 γκολ, Κωστής 18 γκολ. Κετσπάγια 14 γκολ, Κασάπης 5 γκολ, Μπορμπόκης 7-8 γκολ.

Και στον Ολυμπιακό 10 γκολ ο Γεωργάτος, 7-8 γκολ ο Μαυρογενίδης. Ο Νινιάδης, ο Οφορίκουε… Ο Γιαννακόπουλος 15 γκολ, ο Τζόρτζεβιτς 17 γκολ, ο Ίβιτς 20 γκολ, ο Αλεξανδρής 23 γκολ. Δηλαδή μια πληθώρα 7-8 παικτών, πώς να μην έχεις καλό ποδόσφαιρο; Και δεν ήταν εύκολο να το περάσεις στον Ολυμπιακό. Να σου θυμίσω ένα παιχνίδι, όταν είχαμε την προετοιμασία. Ενώ ξεκίνησα δύσκολη προετοιμασία, δεν πίστευα ότι μπορεί εύκολα και γρήγορα ο Ολυμπιακός να παίξει τέτοιο ποδόσφαιρο. Ήταν στο Καραϊσκάκη, που παίξαμε με Μποαβίστα, κερδίσαμε 3-1 με πολύ καλή ομάδα η Μποαβίστα.

Έπαιξε πάρα πολύ καλά και σκληρά. Και όταν γυρίζαμε τη μπάλα, ο κόσμος άρχιζε και δυσανασχετούσε, γιατί η μπάλα γύρναγε από πίσω. Γύρναγε, γιατί προσπαθούσαμε να μάθουμε να παίξουμε. Έφερε τον Καραταΐδη, γρήγορο παίκτη, από τα πλάγια, μέσα, στόπερ. Και έτσι έδεσε η ομάδα και πραγματικά έπαιξε πάρα πολύ καλό ποδόσφαιρο.

Όταν ανέλαβες τον Ολυμπιακό, τι βρήκες; Αναλαμβάνετε μια ομάδα που έχει 9 χρόνια να πάρει πρωτάθλημα, έχει απαιτήσεις τρομερές, πολύ καλούς ποδοσφαιριστές, που πρέπει να μπουν σε ένα καλούπι. Εσύ, ως γυμναστής, τι βρήκες; Ήταν προπονημένος ο Ολυμπιακός;

Δεν μπορώ να πω και να μπω σε αυτά τα θέματα, αν ήταν προπονημένος. Εμένα με κάλεσαν εκεί. Ήρθα με τον Μπάγεβιτς για να φτιάξω, να βελτιώσω αυτά τα παιδιά. Άρα άρχισα να σκέφτομαι, πέρα από αυτό που είπα ότι ο Μπάγεβιτς ήθελε να δώσει την ψυχολογία του νικητή, έπρεπε και οργανωτικά να βελτιωθούμε. Είχαμε καλή συνεργασία μεταξύ μας. Τα συζητάγαμε όλα, για να φτάσουμε στον Μπάγεβιτς να πάρει την τελική απόφαση. Έπρεπε να οργανώσουμε πρώτα από όλα το γυμναστήριο.

Κάθε ένας να ξέρει, να έχει τον ρόλο του. Έφτιαξε τα αποδυτήρια, όπου διέμεναν εκεί οι παίκτες. Γι’ αυτό και εξελίχθηκε μετά και έκανε ο Ολυμπιακός μέχρι και σήμερα με τη διοίκηση Μαρινάκη, τρομερές εγκαταστάσεις. Με τον καινούργιο πρόεδρο, έφτιαξε χώρους που πραγματικά τους ζηλεύει κάθε ευρωπαϊκή ομάδα. Σταδιακά σιγά - σιγά βελτιώσαμε όλα τα πράγματα. Βάλαμε ένα λιθαράκι σε αυτή την ομάδα, που παρέμεινε σε υψηλό επίπεδο.

Ο Κόκκαλης είχε πει ότι θα δοκιμάσει έναν χρόνο με τον Μπάγεβιτς κι αν δεν τα καταφέρει, θα τα παρατήσει

Πόσο εύκολη είναι η διαχείριση των αποδυτηρίων, σε μια ομάδα τέτοιου επιπέδου; Δηλαδή, τότε ο Ολυμπιακός είχε να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα. Είχε θέματα με τον κόσμο, υπήρχαν αποδοκιμασίες, υπήρχαν ντου.

Ξεκινάμε τώρα με έναν Κόκκαλη και με Μπάγεβιτς μαζί. Και μάλιστα, off the record, σε κάποια συζήτηση, είχε πει τότε ο Κόκκαλης στο οικογενειακό του περιβάλλον ότι θα δοκιμάσει έναν χρόνο ακόμα με τον Μπάγεβιτς κι αν δεν καταφέρει κάτι, θα τα παράταγε. Από τη στιγμή που υπήρχε αυτή η συνεργασία μεταξύ Κόκκαλη - Μπάγεβιτς και σιγά σιγά έρχονταν και τα αποτελέσματα και το καλό ποδόσφαιρο, ο κόσμος κατάλαβε και το γεύτηκε και το απόλαυσε και έβλεπε κάθε χρόνο καλύτερη την ομάδα και με νέα παιδιά. Κι επειδή εγώ είμαι υπέρ του Έλληνα παίκτη, τότε είχαμε πολλούς Έλληνες.

Με λίγους ξένους, τρεις ξένους καλούς όμως, είχαμε τρεις ομάδες Τσάμπιονς Λιγκ. Τώρα λοιπόν, τα ξέρεις πάρα πολύ καλά, δεν έχουμε καμία απευθείας στο Τσάμπιονς Λιγκ. Παλεύουν στα προκριματικά για να μπουν, όπως το κατάφερε φέτος ο Ολυμπιακός και μπράβο του. Τότε είχαμε τρεις ομάδες Τσάμπιονς Λιγκ. Γι' αυτό και είμαι πολύ υπέρ του προπονητή του Έλληνα, του προπονητή φυσικής κατάστασης, του γυμναστή που λέμε, του Έλληνα. Γιατί δεν είναι ότι οι ξένοι γυμναστές ή οι ξένοι προπονητές έδωσαν κάτι, αν εξαιρέσουμε τον Βαλβέρδε και δύο – τρεις ακόμη τεχνικούς.

Οι πιο πολλές ομάδες έχουν Έλληνες γυμναστές...

Εσείς οι δημοσιογράφοι δεν εκτοξεύετε το εμπόρευμα το ελληνικό που έχετε. Ούτε τον παίκτη. Και δεν φοβάμαι να το πω. Δεν παίζουν Έλληνες παίκτες, γιατί ο προπονητής πρέπει να έχει άντερα για να βάλει τον νεαρό παίκτη, όπως βάλαμε εμείς τον Τζόρτζεβιτς 20-21 χρονών. Όπως βάλαμε τον Γεωργάτο, Μαυρογενίδη, Ανατολάκη, Πασσαλή, Γιαννακόπουλο. Ταλέντο υπάρχει πάρα πολύ στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Κι αν δεν είναι ψημένοι, να τους ψήσουμε.

Ο Γεωργάτος στην Παναχαϊκή ήταν το νούμερο ένα, ο Μαυρογενίδης στον Άρη ήταν το νούμερο ένα. Ο Τζόλε με τον Γιαννακόπουλο στον Πανηλειακό, με δύσκολες συνθήκες και Β΄Εθνική να πέφτουν κορμιά, ήταν ψημένα παιδιά. Τώρα υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις;

Διαφορετικό είναι το ποδόσφαιρο στην Α΄ Εθνική και διαφορετικό στη Β’. Δουλεύτηκαν αυτά τα παιδιά, στον Ολυμπιακό, στην ΑΕΚ έγιναν παίκτες. Το ταλέντο είχαν. Υπάρχει πάρα πολύ ταλέντο. Αλλά το ποδόσφαιρο πρέπει να λειτουργήσει. Γι’ αυτό και ήθελα να κάνω πάλι μια έκκληση για τους προπονητές, γυμναστές. Πέρασαν πάρα πολλοί καλοί γυμναστές. Για να ακουμπήσουν στον προπονητή, στον γυμναστή τον Έλληνα, για να φτιάξουμε και την παιδεία στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Γιατί στον Ολυμπιακό πέρασαν από σήμερα και προς τα πίσω, ο Χρήστος ο Μουρίκης, που είναι ένας καταπληκτικός γυμναστής και έχει δείξει δείγματα, όλοι τον εμπιστεύονται και κάνει καταπληκτική δουλειά.

Έχει περάσει ο Νεκτάριος Πανταζής, ο οποίος πραγματικά είναι ένα αξιόλογο παιδί. Έχει περάσει ο Νίκος Καρύδας, που ήταν και συνεργάτης μου, αξιόλογο παιδί και πραγματικά καταρτισμένος. Με ντοκτορά όλοι αυτοί. Πέρασε από τον Ολυμπιακό ένα παιδί, ο Βαγγέλης ο Κουτσογιάννης, από τις υποδομές και τώρα κάνει καριέρα στην ΑΕΚ και τα θετικά λόγια ακούγονται και λέγονται και είναι ένα εξελίξιμο παιδί, έχει μέλλον. Δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Πρέπει να ακουμπήσουμε στον Έλληνα γυμναστή.

Γύρω από τον Μπάγεβιτς, έχει δημιουργηθεί ένας μύθος γενικότερα. Ακόμα και για εμάς που ήμασταν κοντά στην ομάδα, ο Μπάγεβιτς ώρες ώρες ήταν ένας άνθρωπος που έμοιαζε με δικτάτορα. Πώς ήταν στην καθημερινότητά σας;

Ο Μπάγεβιτς άκουγε τους πάντες, άκουγε τους συνεργάτες του και από εκεί και πέρα αυτός έπαιρνε την τελική απόφαση. Δεν κάναμε κάτι ξεχωριστό. Θα σου πω ένα παράδειγμα. Την πρώτη μέρα, όταν συνεργαστήκαμε και πήγα στην ΑΕΚ, ξέρεις τι μου είπε; Δεν σε θέλω να κάνεις απλώς το ζέσταμα, εγώ θέλω να έχεις άποψη, να μου τη λες και με επιχειρήματα να μου την τεκμηριώνεις και θα σε ακούω. Φυσικά το έκανα, γιατί δίδασκα στο πανεπιστήμιο, είχα αρχές στην προπονησιολογία. Είχα δουλέψει σε Αχαρναϊκό, Εθνικό, Δόξα Βύρωνα. Δίδασκα στα σεμινάρια προπονητών ποδοσφαίρου. Όλους αυτούς τους προπονητές που είχαν βγει τότε, πήγαινα και δίδασκα κάτι διαφορετικό, πιστεύω.

Αυτό έλεγαν και το λένε ακόμα. Πηγαίνουν στα σεμινάρια ΟΥΕΦΑ και λένε "ο Μπουρουτζίκας μας τα έλεγε πριν από 25 χρόνια αυτά". Ναι μεν εξελίχθηκαν πιο πολύ, αλλά το ποδόσφαιρο έγινε πιο γρήγορο, τα γήπεδα βοήθησαν πάρα πολύ, γιατί παίζουμε σε ωραία γήπεδα. Δεν είναι τα γήπεδα που παίζαμε τότε. Χειρότερα ήταν όταν δεν έβρεχε ήταν σαν τσιμέντο. Αν εξαιρέσουμε το Ολυμπιακό Στάδιο και τη Φιλαδέλφεια, δεν υπήρχε άλλο γήπεδο… Το Καραϊσκάκη το παλιό, το ξερό; Ποτίζουν τα γήπεδα τώρα, γίνεται πιο γρήγορο το ποδόσφαιρο. Τώρα που βλέπω τα ματς, έπαιζαν καταπληκτικό ποδόσφαιρο, έστω και σε αυτά τα γήπεδα τα άσχημα. Υπήρχαν πάρα πολλοί καλοί παίκτες. Αλλά ο Μπάγεβιτς ήταν πάρα πολύ συνεργάσιμος. Συζητούσε με τους συνεργάτες του μέχρι να πάρει την απόφαση.

Υπήρχε κάποια φορά που να έχεις διαφωνήσει μαζί του πολύ;

Σε πολλά θέματα, αλλά όταν το τεκμηρίωνα και είχα δίκιο, πίστευα ότι κάποιος τραυματίας δεν έχει καλύψει τον χρόνο της επανένταξης, ήμουν απόλυτος. Δεν τον έβαζα ποτέ τον παίκτη. Ο προπονητής φυσικά, πολλές φορές χρειάζεται τον παίκτη, εγώ ήμουν απόλυτος και με πειθώ του έλεγα ότι δεν είναι έτοιμος. Και πάντα με άκουγε. Ή του έλεγα πρέπει αυτόν να τον χαλαρώσουμε, να τον αφήσουμε να ξεκουραστεί.

Όταν ξεκίνησα προετοιμασία με τον Ολυμπιακό, είχα εμπιστευθεί στον Μπάγεβιτς, ότι δύσκολα θα γίνει ομάδα

Πες μου μερικά παιχνίδια που έχουν χαραχτεί στο μυαλό σου; Κάποια που ήταν σημαντικά για σένα και που ίσως δεν είναι αυτά που είναι για όλο τον κόσμο…

Θα σου φανεί παράξενο. Η αλήθεια είναι ότι όταν ξεκίνησα προετοιμασία με τον Ολυμπιακό, είχα εμπιστευθεί τότε στον Μπάγεβιτς, ότι δύσκολα θα γίνει αυτή ομάδα. Με αυτά που έβλεπα βάσει προπόνησης και τακτικής. Ήταν και τα παιδιά προβληματισμένα, καινούργια πράγματα. Ο Μπάγεβιτς ήθελε να παίξει διαφορετικά, να παίξουν ποδόσφαιρο. Ο Ολυμπιακός ήταν συνηθισμένος με Αναστόπουλο, Μητρόπουλο, ένα άλλο ποδόσφαιρο. Και ήθελε να παίξει μοντέρνα μπάλα ο Ολυμπιακός. Και του είχα εκμυστηρευθεί ότι πολύ δύσκολα θα γίνουμε ομάδα. Και μου λέει "θα δουλέψουμε". Και μάλιστα τότε ο Μπάγεβιτς είχε καλέσει Καραπιάλη, Καραταΐδη και Σκαρτάδο, τους τρεις αρχηγούς, μίλησε μαζί τους και πιστεύω ότι αυτά τα παιδιά, κατάλαβαν και μπήκαν μπροστά από την πρώτη μέρα.

Τι τους είπε, σαν κεντρική ιδέα;

Είπε ότι η ομάδα περιμένει από αυτούς πάρα πολλά. Αυτό που σου είπε ο Καραταΐδης, ότι σας θέλω αρχηγούς στα αποδυτήρια. Και έγινε το βήμα και πραγματικά θα μου μείνει. Εκεί πίστεψα πραγματικά ότι θα φτιάξουμε πολύ καλή ομάδα, σε ένα παιχνίδι με μια πολύ καλή ομάδα, την σκωτσέζικη, την Αμπερντίν, την οποία νικήσαμε 6-0 αν θυμάμαι καλά, με καταπληκτικό ποδόσφαιρο. Όλοι έπαιξαν υπέροχα. Και από εκεί ξεκίνησε η πορεία.

Ήταν ένα παιχνίδι, φιλικό μεν, αλλά έδειξε ότι η ομάδα μπορεί να πάει καλά. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν παιχνίδια όπως ήταν με Πόρτο, Κροάσια, Αγιαξ, με Γιουβέντους, παιχνίδια που τα βλέπω τώρα και πραγματικά λέω τι ποδόσφαιρο παίζαμε τότε. Αν ακούσεις τι δηλώσεις κάνει ο προπονητής του Άγιαξ στο τέλος του παιχνιδιού, όταν νικήσαμε 1-0. Αν ακούσεις τι είπε, να αποθεώνει τον Ολυμπιακό, ότι έχει παίκτες με ποιότητα, έχει καταπληκτική ομάδα, δεν την περιμέναμε. Θα ήθελα να το βάλεις και να ακούσεις και να γράψεις τι ακριβώς είπε.

Αν η ENIC είχε προλάβει να πάρει την ΑΕΚ, δύσκολα θα είχε γίνει η συμφωνία του Μπάγεβιτς με τον Ολυμπιακό

Όταν ο Μπάγεβιτς αποφάσισε μετά από 8 χρόνια στην ΑΕΚ, να κάνει το μεγάλο βήμα και να πάει στον Ολυμπιακό, συμφώνησες, διαφώνησες, το συζήτησες μαζί του; Ήθελες;

Ήταν οι συνθήκες έτσι, που αναγκάστηκε να αποδεχθεί την πρόταση του Ολυμπιακού. Περνούσε μια δύσκολη περίοδο εκεί ο Μπάγεβιτς στις σχέσεις με τον τότε πρόεδρο (σ.σ. Μιχάλης Τροχανάς). Είχε φύγει πλέον ο Μελισσανίδης, ο οποίος είχε προστασία για την ομάδα και δημιουργήθηκαν πάρα πολλά προβλήματα. Τελευταία στιγμή έγινε, όταν δεν συμφώνησε τότε ο Φιλίππου για να μπει στην ομάδα και κατηφόρισε για τον Πειραιά. Ο Φιλίππου ήταν τότε να πάρει την ομάδα, αλλά με την ENIC δύσκολα θα γινόταν αυτό το deal. Αν η ENIC είχε προλάβει να πάρει με τέτοια οικονομική επιφάνεια την ΑΕΚ, δύσκολα θα είχε γίνει η συμφωνία με τον Ολυμπιακό. Δύσκολη απόφαση. Από τη στιγμή που ήμουν μαζί του, έπρεπε να έρθω.

Τότε είχες βρεθεί κι εσύ στο στόχαστρο, λόγω της απόφασης του Μπάγεβιτς…

Σίγουρα. Κι ακόμα.

Έχω διαβάσει ότι σου έχουν επιτεθεί, μπροστά στο παιδί σου κιόλας.

Αυτά δεν χρειάζεται να τα αναφέρουμε, ούτε θέλω να τα θυμάμαι. Πέρασα καλά, ταυτίστηκα με την ΑΕΚ, την αγάπησα σαν ομάδα, την αγαπώ ακόμα. Ταυτίστηκα με όλες τις ομάδες, με τον Ολυμπιακό, με τον ΠΑΟΚ ακόμα πιο πολύ…

Γιατί με τον ΠΑΟΚ πιο πολύ;

Ο ΠΑΟΚ ήταν η ομάδα της παιδικής μου ηλικίας. Οπότε καταλαβαίνεις… Γιατί είναι από Βορρά η καταγωγή μου. Οπωσδήποτε όμως, σε κάθε ομάδα που πήγαινα, ήμουν υποστηρικτής της δουλειάς μου. Και με τον Ολυμπιακό και με τον ΠΑΟΚ και τον Άρη ταυτίστηκα. Ξέρεις τις κόντρες ΠΑΟΚ-Άρη, όμως ταυτίστηκα και με τον Άρη, γιατί πήγαμε τελικό, παίξαμε ωραίο ποδόσφαιρο. Έκανα φίλους, πέρασα ωραία. Με τον Ατρόμητο, μια ομάδα με εξαιρετικούς ανθρώπους… Σε όλες τις ομάδες πέρασα καλά. Παναιτωλικό, επίσης, με τον Δέλλα πέρασα πάρα πολύ καλά. Κάναμε καλή ομάδα, βάλαμε μικρά παιδιά να παίξουν. Στην Ομόνοια πάλι, πάρα πολύ ωραία πέρασα και στην Κύπρο. Ακόμα καλύτερα στον Ερυθρό Αστέρα…

Πώς ήταν η εμπειρία να δουλεύεις στον Ερυθρό Αστέρα;

Η εμπειρία ήταν πάρα πολύ ωραία. Καταπληκτικό μέρος, καταπληκτική πόλη. Εγώ να σου πω την αλήθεια στο Βελιγράδι πήγα αρχικά για 20 μέρες προετοιμασία, να βοηθήσω τον Μπάγεβιτς. Να βάλω μια οργάνωση. Ήταν και Μουντιάλ και επέστρεψαν οι παίκτες, γιατί είχε και πάρα πολύ καλούς παίκτες τότε ο Αστέρας: Ζίγκιτς, Κοβάσεβιτς, Ραγκέλοβιτς, Μπάστα, Κούροβιτς, Μπόσκοβιτς. Μιλάμε για ονόματα που όσο ήμουν εκεί, πήραν μεταγραφή σε μεγάλες ομάδες. Δεκατρείς παίκτες πήραν μεταγραφή και βάλαμε όλους τους μικρούς να παίξουν. Και πήρε νταμπλ η ομάδα. Ενώ πήγα για 20 μέρες, αλλά οι ποδοσφαιριστές μετά την προετοιμασία εισηγήθηκαν και μάλιστα με πρώτο τον αρχηγό τον Ζίγκιτς, καταπληκτικό παιδί, καταπληκτικός παίκτης που έπαιξε Βαλένθια, να μείνω…

Ζήτησαν, ουσιαστικά απαίτησαν από τον πρόεδρο να με κρατήσει στην ομάδα. Κι έτσι έμεινα. Και θυμάμαι μου λέει ο Μπάγεβιτς: "Τι τους έκανες; Θέλουν όλοι να σε κρατήσουν στην ομάδα…" Ήθελε κι αυτός να μείνω, αλλά ήταν δύσκολη η εποχή στο Βελιγράδι, οικονομικά ήταν πάρα πολύ δύσκολα, δεν ήταν εύκολο να μείνω. Μετά από αυτή τη κίνηση των παικτών, ο πρόεδρος Στοΐκοβιτς, ο παλίος παίκτης, ζήτησε να μείνω και έτσι έμεινα στο Βελιγράδι. Και πραγματικά έκανα πάρα πολλούς καλούς φίλους και έχω πολύ καλές εμπειρίες. Σίγουρα ήταν μια δύσκολη εποχή για τη Σερβία τότε, μετά τον πόλεμο.

Ο ΔΕΛΛΑΣ ΠΟΥ ΘΥΜΙΖΕΙ ΜΠΑΓΕΒΙΤΣ, Ο ΕΡΥΘΡΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ Η ΓΙΟΥΒΕΝΤΟΥΣ

Πιο τρελοί από εμάς με το ποδόσφαιρο;

Ογδόντα χιλιάδες κόσμος σε κάθε ματς. Ένα γήπεδο, το Μαρακανά, τεράστιο… Πολλή αγάπη για το ποδόσφαιρο. Ήταν ωραία. Φοβερές και οι κόντρες με την Παρτιζάν…

Σε σχέση με την Ελλάδα, τι διαφορές θα εντόπιζες εκεί; Ή μοιάζουμε;

Μην ξεχνάς ότι ο Ερυθρός Αστέρας είναι μια μεγάλη ομάδα. Με τίτλους. Και έζησα αυτή την εμπειρία.

Πού ήταν πιο έντονα τα συναισθήματα;

Μη σου πω ότι πανηγύρισα πιο πολύ τους τίτλους στη Β’ και στη Γ’ Εθνική με την ΑΕΚ. Πιο πολύ τους γούσταρα, πιο πολύ τους απόλαυσα… Δεν ήταν εύκολο η ΑΕΚ να βρεθεί στη Γ’ ή στη Β’ Εθνική… Όμως το ευχαριστήθηκα που κάναμε καλή δουλειά και η ομάδα επέστρεψε εκεί που ανήκει.

Παίκτες του Ολυμπιακού μου έχουν πει ότι έρχονταν πολύ νωρίτερα στο γήπεδο για ποδοβόλεϊ και γίνονταν ομηρικές μάχες κάθε μέρα.

Οι παίκτες έρχονταν δύο ώρες νωρίτερα και έφευγαν μία ώρα πιο αργά. Γιατί το διασκέδαζαν. Είχαμε φτιάξει ποδοτένις τότε.

Αυτό ήταν δική σου ανακάλυψη;

Όταν πήγα στην ΑΕΚ το καθιερώσαμε. Το είχα δει, είχα δει το δίχτυ και ήταν και πολύ ωραίο ζέσταμα. Κυρίως στην ψυχολογία. Όλα τα παιδιά απέκτησαν έτσι αυτοπεποίθηση. Ήθελαν να παίξουν. Έλεγες πριν για τον Αμανατίδη. Ήθελε να κερδίσει τον Μπάγεβιτς, τον Περσία, τον Μπουρουτζίκα. Εγώ πάντα έπαιζα με τον Μπάγεβιτς…

Και δεν χάνατε ποτέ…

Ο Μπάγεβιτς ήθελε να μεταδώσει την ψυχολογία του νικητή. Άρα εμείς έπρεπε να κερδίζουμε! Εγώ, ο Περσίας, ο Μπάγεβιτς και ο Τσόλιτς δεν χάναμε ποτέ! Δεν χάναμε από κανέναν ποτέ…

Ναι, αφού τα μετρούσε όπως ήθελε...

Άστα αυτά με τις διαιτησίες (γελάει)… Εντάξει, μπορεί να είχαμε και καμιά διαιτησία υπέρ μας… Αλλά παικτικά, δεν χάναμε…

Πριν το ματς με τη Γιουβέντους, γινόταν μέσα στα αποδυτήρια πανηγύρι; Με τσάντες κάτω, ποδοβόλεϊ στα αποδυτήρια και έτρεχες να τους μαζέψεις;

Ήταν τα λεπτά, που έπρεπε η ψυχολογία των παιδιών να ανέβει. Δεν μπορείς να επέμβεις σε ένα ωραίο που βλέπεις μέσα στα αποδυτήρια. Αγάπη, παιχνίδι, πλάκα, να την κόψεις. Όταν ήταν να σταματήσει, σταματούσε.

Δεν σε ένοιαζε όμως… Βέβαια μου το εξήγησες, ότι εσύ κοιτούσες να φτιάξεις την ενέργεια του παίκτη, ώστε να βγει στο ματς.

Ήξερα ότι η ομάδα είναι σε καλή κατάσταση.

Δεν σε απασχολούσε δηλαδή να σπαταλήσουν τόση ενέργεια;

Ήξερα ότι είναι σε καλή κατάσταση η ομάδα. Ήταν μια άτυχη στιγμή τότε με τη Γιουβέντους. Πίστευα ότι με την απόδοση που είχαμε, αξίζαμε και ότι θα πηγαίναμε τότε τελικό. Αλλά η μπάλα δεν μας ήθελε σ' εκείνο το ματς.

Ήταν το μομέντουμ. Μην ξεχνάς όμως ότι στο Τορίνο είχε ζοριστεί πολύ ο Ολυμπιακός… Το 2-1 θα μπορούσε να είναι και 3-1 και 4-1. Ήταν και ατυχία για τον Ελευθερόπουλο, που εκτός έδρας είχε κάνει τρομερό παιχνίδι, είχε πιάσει πολλά, από Ζιντάν, Ιντσάγκι και χρεώθηκε αυτό που έγινε στο ΟΑΚΑ...

Στο τέλος του παιχνιδιού στο Τορίνο, μαζεύτηκαν όλοι οι παίκτες της Γιουβέντους με Τζόρτζεβιτς, Γκόγκιτς και έλεγαν "τι ομάδα έχετε και τι τρεξίματα κάνετε". Και μάλιστα είχαν ζητήσει να με γνωρίσουν και ρωτούσαν πόσα έπαιρνα στον Ολυμπιακό. Για να δουν τη διαφορά που είχαμε με τον γυμναστή της Γιουβέντους. Και όταν άκουσαν τη διαφορά, είπαν "να τον πάρουμε τώρα"! Ήρθαν τα παιδιά μέσα στα αποδυτήρια, ο Τζόρτζεβιτς, ο Γκόγκιτς και λένε "μίστερ θέλουν να πάρουν τον Μπούρου στη Γιουβέντους". Δεν ήταν εύκολο να φύγω. Είχαμε τέτοια συνεργασία που δεν υπήρχε ποτέ σκέψη για να φύγεις. Ήταν όμως και μια δελεαστική πρόταση.

Απ' όλους που συνεργάστηκα θα ήθελα να δουλέψω με τον Καραπιάλη. Στα 25 του, όχι στα 30

Τώρα γιατί δεν είσαι με τον Μπάγεβιτς στην Εθνική Βοσνίας;

Τώρα, από τη στιγμή που γυρίσαμε στην ΑΕΚ και σταμάτησε ο Μπάγεβιτς ως προπονητής, δέσαμε με τα παιδιά, τον Τράι (σ.σ. Δέλλας) και τον Μπορμπόκη. Λένε ότι δεν μου κάνουν χάρη (σ.σ. γελάει). Με θέλουν μαζί τους. Από εκεί βγάζεις συμπεράσματα. Και θα πρέπει να προβληματιστούν όλα τα καινούργια παιδιά, γιατί δύο εξελίξιμοι προπονητές με θέλουν δίπλα τους. Ο Τράι είναι εξελίξιμος και το έχει. Μου θυμίζει κάτι από Μπάγεβιτς. Είναι σαν μια εξέλιξη του Μπάγεβιτς. Με γλώσσες, καταρτισμένος πάρα πολύ. Έχει μέλλον, προσωπικότητα.

Σε όσες ομάδες δούλεψα μαζί του, τον σέβονται και τον αγαπάνε στα αποδυτήρια. Και σαν παίκτη τον αγαπούσαν. Ήταν αρχηγός πραγματικά. Να προβληματιστούν ότι ο Δέλλας έχει τον Μπουρουτζίκα στο τιμ του. Δεν μου καλύπτει εμένα καμιά ανάγκη. Τα έχω ζήσει όλα, τα έχω πάρει όλα. Είμαι ικανοποιημένος, ευχαριστημένος, γεμάτος. Πέρασα πάρα πολύ καλά. Το απολαμβάνω τώρα, είτε είναι παιχνίδια, είτε αναμνήσεις, τις απολαμβάνω. Και πάντα στη ζωή μου ήμουν καθαρός, ειλικρινής και αληθινός. Αυτό αποκομίζω τώρα.

Ο Μπάγεβιτς δεν σου είπε να πήγαινες μαζί του, τώρα που ανέλαβε;

Είναι μια δύσκολη περίοδος για τη Βοσνία. Σκέφτεται ότι μόνο σε αυτά τα δύο παιχνίδια θα καθίσει. Και πιστεύω ότι έχουν κάτι ως σταφ, δεν μπορείς να το χαλάσεις. Είναι δύσκολες οι εποχές που περνάει η Βοσνία.

ΟΙ ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΝΔΕΚΑΔΕΣ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΖΕΙ ΣΕ ΑΕΚ ΚΑΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ

Αν σου έλεγα να μου ξεχωρίσεις την καλύτερή σου εντεκάδα, θα ήταν πολύ δύσκολο;

Θα αδικήσω κάποια παιδιά. Αλλά ενδεκάδα του Ολυμπιακού έτσι;

Όχι, από όλες τις ομάδες. Πες μου και μία του Ολυμπιακού αν θέλεις, πες μου και την dream team τη δική σου…

Θα αδικήσω κάποιους Δεν μπορώ. Είναι ομάδες που ευχαριστήθηκα το ποδόσφαιρο. Και με την ΑΕΚ από το 93 μέχρι το 95. Δύο ομάδες αυτές με Μανωλά, μέγας αρχηγός, με Ατματσίδη, ο οποίος ήταν από τους πρωτοπόρους, για το πώς παίζεται η θέση του τερματοφύλακα έξω από τη μεγάλη περιοχή. Με τα πόδια. Έδωσε ώθηση στο επιθετικό ποδόσφαιρο της ΑΕΚ ο Ατματσίδης. Αυτή η ομάδα της ΑΕΚ με Μανωλά, Κωστένογλου, Μπορμπόκη, Κασάπη, Σαμπανάτζοβιτς, Σαβέβσκι, Κετσπάγια, Κωστή, Τσιάρτα, Δημητριάδη, Μπατίστα. Τοπ ομάδα.

Αν πάμε στον Ολυμπιακό, η ομάδα με Ελευθερόπουλο, Γεωργάτο, Καραταΐδη, Ανατολάκη, Μαυρογενίδη, Πουρσανίδη, Πασσαλή, Καραπιάλη, Νινιάδη -δεν μπορώ να τον αδικήσω ήταν παιχτάρα-, Τζόρτζεβιτς, Γιαννακόπουλο και από εκεί και πέρα μπροστά Γκόγκιτς, Ίβιτς, Αλεξανδρής, Ζιοβάνι. Δεν μπορείς να αδικήσεις αυτά τα παιδιά. Έπαιζε ο ένας και ήταν καλύτερος από τον άλλον. Μετέπειτα εντάξει, ήταν ο Ζιοβάνι, όμως εκείνοι ήταν ομάδα. Ενώ με τον Ζιοβάνι, η ομάδα έπαιζε για τον Ζιοβάνι. Παιχτούρα μεγάλη, αλλά κάπου έχανε το σύνολο.

Ο καλύτερος παίκτης που έχεις δουλέψει από πλευράς ταλέντου, ποιος ήταν;

Θα αδικήσω κάποιον...

Έχεις πει εκ των προτέρων, ότι με όλα τα παιδιά δούλεψες τέλεια, ότι υπήρχε ταλέντο, δυνατότητες. Αλλά φαντάζομαι θα ήταν και 4-5 που ξεχώριζαν.

Θα αδικήσω. Όλους αυτούς που σου είπα, τους ξεχωρίζω. Όμως θα ήθελα στα 25 να δουλέψω με τον Καραπιάλη. Στα 25 του χρόνια, όχι στα 30 του.

Ο Κόκκαλης είχε κάνει πρόταση να πάρει τον Μανωλά και του έδινε ένα δισ. για δύο χρόνια

Κάθε φορά που λες Καραπιάλη, λάμπει το πρόσωπό σου…

Με Καραπιάλη, Μανωλά. Ήταν βοήθεια για μένα αυτά τα παιδιά.

Είχε κάνει όντως πρόταση ο Κόκκαλης να τον πάρει στον Ολυμπιακό τον Μανωλά;

Ναι. Και δεν ήθελε. Τρομερό ποσό. Ένα δισ. για δύο χρόνια.

Έχεις πει παλιότερα ότι ο Μανωλάς ήταν πρώτος στην προπόνηση. Ναι αλλά υπήρξαν καλοκαίρια που δεν κατέβαινε στην προπόνηση, στην προετοιμασία…

Μία φορά δεν κατέβηκε. Όταν έβαλα τον Καραπιάλη με τον Καραταΐδη να μπούνε μπροστά στο ζέσταμα στην προπόνηση, η πρώτη ερώτηση που έκαναν ήταν: "Δηλαδή ο Μανωλάς έμπαινε μπροστά;". "Ήταν πρώτος στην προπόνηση. Πρώτος", απάντησα και ήμουν αληθινός. Αλήθεια λέω. Αλλά θα αδικήσω παιδιά... Έζησα τρομερά ταλέντα.

Έχω καταλάβει ότι ο Καραπιάλης είναι σίγουρα μία από τις ποδοσφαιρικές σου αδυναμίες. Κάθε φορά που λες για Καραπιάλη λάμπει το πρόσωπό σου. Ίσως επειδή ήταν ένα πρότζεκτ που έπρεπε να το δουλέψεις…

Εγώ πιο αγαπητός έγινα με τους αναπληρωματικούς. Αυτοί που ήταν εκτός ομάδας. Τους διαχειρίστηκα όπως έπρεπε και με βρίσκουν τώρα και λένε: "Πόσο δίκιο είχες...". Μια ατάκα θα σου πω. Όταν πέρασε ένα διάστημα και γνωριστήκαμε καλά με τον Τάκη τον Περσία, που ήταν εξαιρετικός συνεργάτης. Μου είπε "τώρα κατάλαβα γιατί παίζατε ωραίο ποδόσφαιρο με την ΑΕΚ". Και του λέω: "Τι είναι αυτό που κατάλαβες;" Και μου είπε το εξής: "Εσύ ασχολείσαι με τις τέταρτες επιλογές, δηλαδή με τους παίκτες που είναι αναπληρωματικοί στον Ολυμπιακό και τον έκανες τον Πασσαλή, από τέταρτη επιλογή, να παίξει στη βασική ομάδα του Τσάμπιονς Λιγκ. Εμένα ως παίκτη -μου λέει- δεν ασχολήθηκε κανείς μαζί μου, είτε τραυματίας ήμουν, είτε εκτός ομάδας. Γι’ αυτό παίζατε καλή μπάλα".

Δηλαδή τους 11 να τους κάνεις 25 εσύ…

Πιστεύω ότι αυτό ήταν ένα προσόν. Έμπαινε η αλλαγή και ήταν καλύτερη από τον βασικό. Το αναγνώριζε ο Τάκης ο Περσίας που είχε λόγο να το πει, έχει υπηρετήσει το ποδόσφαιρο. Ήξερε, είχε παίξει, καλός παίκτης. Αυτός είμαι εγώ.

Για πες μου κάποιο άλλο παράδειγμα, πλην του Πασσαλή, παικτών που ξεκίνησαν τελευταίοι στην ιεραρχία.

Πασσαλής, Ταραλίδης, ο Πουρσανίδης στην αρχή δεν έπαιζε. Κάναμε προπόνηση, έπαιξε. Κακλαμάνος. Χρήστος Κόντης, ο Τζιωρτζιόπουλος. Τι να πρωτοθυμηθώ… Είναι τόσα πολλά παιδιά κι έχουν περάσει τα χρόνια. Για εντεκάδα, θα πάω και στον ΠΑΟΚ. Αν εξαιρέσουμε ότι καλοί παίκτες και με εμπειρία ήταν ο Βασίλης ο Μπορμπόκης και ο Μπέμπης ο Γεωργιάδης. Καταπληκτικά παιδιά και καλοί παίκτες.

Μετά είχαμε Χασιώτη, Κουλακιώτη, Βενετίδη, Καφέ, που τον έφερε επιθετικό τον έκανε αμυντικό χαφ ο Μπάγεβιτς, Παντελής Κωνσταντινίδης, Γιασεμάκης. Δεν ήταν κάτι εξαιρετικό, μεσαίου επιπέδου παίκτες, αλλά έπαιξαν σπουδαίο ποδόσφαιρο. Έχουν περάσει τόσα χρόνια, από τότε που κερδίσαμε τον Ολυμπιακό στο 4-2 στο Κύπελλο… Αυτά τα παιδιά, ο Εγκωμίτης. Ο Μπάγεβιτς έχει στήσει αυτές τις ομάδες. Και στον Άρη, να αδικήσω τον Αβραάμ; Έγινε αρχηγός ο Αβραάμ, ένα παιδί που με τα νεύρα του στα 10 λεπτά ήταν για κόκκινη κάρτα. Με τον Μπάγεβιτς έγινε ο αρχηγός της ομάδας. Με προσφορά και πλέον αρχηγός στον Ολυμπιακό.

Ο Γεωργάτος ήθελε να φύγει όταν ο Μπάγεβιτς αποφάσισε να τον κάνει μπακ. Ήθελε να γυρίσει στην Παναχαϊκή

Πες μου την ιστορία, τις κουβέντες με τον Γεωργάτο για να τον γυρίσετε μπακ. Τι έγινε τότε που αποφάσισε ο Μπάγεβιτς να τον κάνει μπακ χαφ, τι κουβέντες κάνατε, τι σας έλεγε, πώς τον ψήσατε…

Ο Γρηγόρης ήταν αρνητικός στο να παίξει αριστερό μπακ. Ο Μπάγεβιτς ήθελε έναν παίκτη που να μπορεί να βγάζει τη μπάλα μπροστά. Είχε δει τα προσόντα του. Και μάλιστα μια φορά στην προετοιμασία παίζαμε με μια ομάδα χωριού και χάσαμε 2-1 και έβαλε όλους τους παίκτες εκεί που ήθελαν να παίζουν. Ο Γεωργάτος ήθελε να παίζει δεκάρι. Έγιναν επεισόδια, δεν ήθελε όντως και αυτό το λέω και δεν έχω να κρύψω τίποτα. Ήρθε κάποια στιγμή σε έξαλλη κατάσταση -έχει φύγει ο Γκώνιας, γιατί ήθελε κι αυτός τα ίδια.

Έλεγε "πες στον μίστερ ότι θέλω να φύγω". Και του είχα πει του Γρηγόρη ότι "αν πω στον μίστερ ότι θέλεις να φύγεις, θα σε αφήσει να φύγεις". Φαντάσου, μετά από λίγο καιρό, ο Γκώνιας με έπαιρνε τηλέφωνο και μου έλεγε να μην αφήσω κανέναν να φύγει από τον Ολυμπιακό. Ήταν στον Ηρακλή, άλλες οι συνθήκες εκεί, απογοητευμένος. Αν τον άλλαζε 20 λεπτά, δεν ήθελε, το έβλεπε διαφορετικά. Του έλεγα "κάτσε εδώ, η ομάδα θα γίνει καλή". Και ήρθε και ο Γρηγόρης και μου είπε: "Μπούρου πες στον μίστερ δεν θέλω να παίξω αριστερό μπακ". Έπαιρνε τότε 5 εκατομμύρια… Του έδινε 30 η Παναχαϊκή και λέει "θα γυρίσω στην Παναχαϊκή".

Στην Παναχαϊκή;

Ναι, του πρόσφερε καλά λεφτά τότε για να επιστρέψει. Του λέω "κοίταξε να δεις, το ξύλο θα το φας εσύ στην Παναχαϊκή. Είσαι καλά; Εσύ θα φας το ξύλο, που θα παίρνεις τα πιο πολλά στην Παναχαϊκή". Γιατί η Παναχαϊκή δεν έχει την αίγλη που έχει ο Ολυμπιακός. Και του λέω "αν πω του Μπάγεβιτς να φύγεις, θα σου πει φύγε. Κάποιον θα βρει. Αλλά αν φύγεις, τελείωσε". Και πραγματικά απλώς εγώ ρώτησα τον Μπάγεβιτς: "Μίστερ τι λέει ο Γεωργάτος; Πώς τον βλέπεις εκεί που παίζει;".

Μου λέει: "Αν καταλάβει ο ξεροκέφαλος, θα κάνει το καλύτερο δίδυμο με τον Τζόρτζεβιτς στην Ευρώπη". Και βγήκα έξω και με ρώτησε με αγωνία ο Γκέο. Και του λέω "μου είπε αν καταλάβεις, γιατί είσαι ξεροκέφαλο παιδί, θα γίνεις το καλύτερο δίδυμο με τον Τζόρτζεβιτς". "Είπε τέτοιο πράγμα;" μου λέει. Δεν πίστευε. "Τι να κάνω τώρα;" μου λέει. Του λέω "θα έρχεσαι μία ώρα πιο πριν στην προπόνηση και θα μένεις μία ώρα πιο αργά και θα δω εγώ τι θα κάνουμε". Μόλις έκανε πέντε παιχνίδια, πήρε ψυχολογία κι έγινε αυτός που έγινε ο Γεωργάτος. Και πραγματικά όταν έφυγε και πήγε στην Ιντερ, είναι προς τιμήν του και είναι μια ικανοποίηση, είπε ότι "ναι μεν στον Μπάγεβιτς οφείλω ότι έπαιξα αριστερό μπακ, αλλά στον Μπουρουτζίκα σε προσωπικό επίπεδο, οφείλω τα πάντα".

Και τι σου είπε μετά ο Γεωργάτος, όταν του είπες να έρχεται νωρίτερα; Ήρθε κάποια μέρα να σου πει "ευχαριστώ";

Κάθε μέρα. Και έχουμε σχέσεις ακόμα. Καλά, με όλους τους παίκτες έχω σχέση, δεν έχω τσακωθεί με κανέναν. Τα καλά κρατάμε. Περάσαμε ωραία. Τουλάχιστον έχουμε να λέμε ένα γεια, ένα τηλέφωνο.

Δεν είχες νευριάσει ποτέ στην προπόνηση, αλλά υπήρχαν παίκτες που είχες κοντραριστεί.

Εντάξει, πάντα υπάρχουν. Όταν είναι ένας παίκτης 20 χρονών, τα βλέπει διαφορετικά τα πράγματα. Δεν μπορεί να καταλάβει. Γι’ αυτό λέω και για τον Έλληνα γυμναστή, είμαι υπέρ του. Ότι έχει την ψυχολογία, σπουδάζει, έχει τη δυνατότητα να πλησιάσει τον παίκτη και να τον φτιάξει. Να τον καθοδηγήσει σωστά.

Πόσο πολύ διευκολύνει τη δουλειά σας, το γεγονός ότι κάποια πράγματα πριν από χρόνια, ήθελαν χρόνο για να γίνουν. Παράδειγμα, έπρεπε να παίρνετε τους παλμούς με το δάχτυλο στο λαιμό. Πόσο βοηθάει όλη αυτή η τεχνολογία που υπάρχει τώρα;

Τότε το τιμ ήταν πιο μικρό. Τότε τα έκανα σχεδόν όλα μόνος. Και την αποκατάσταση των παικτών μετά από τραυματισμό. Είχα τότε τον Νίκο τον Πανταζή στην ΑΕΚ, που με καθοδήγησε και τον ευχαριστώ. Έμαθα πάρα πολλά πράγματα μαζί του. Είχα τον Θοδωρή τον Μπαλίδη, που πραγματικά είχαμε τρομερή συνεργασία και συνέχιζα μετά από αυτόν την αποκατάσταση του παίκτη για να τον εντάξω στην ομάδα. Είναι αυτό που λέω… Τριάντα χρόνια στο ποδόσφαιρο, δεν έχω λείψει ποτέ από προπόνηση. Και στα ρεπό ήμουν στην προπόνηση, για να φτιάξω κάποια παιδιά που έπρεπε να δουλέψουν.

Δηλαδή; Για πες μου ένα παράδειγμα.

Για παράδειγμα και στην ΑΕΚ και στον Ολυμπιακό και στον ΠΑΟΚ και στον Άρη δεν έκανα ρεπό. Στον Άρη ειδικά είχα φτάσει στο σημείο, αν ρωτήσεις τον Αβραάμ Παπαδόπουλο, ότι όλη η ομάδα καθόταν στο ρεπό για να παίξει ποδοτένις, να δουλέψει κάποιος που είχε ατέλειες. Στο ρεπό. Μεγάλο πράγμα στο ρεπό ο παίκτης να έρχεται στην προπόνηση. Πολλές φορές ερχόταν και ο Μπάγεβιτς. Δεν χρειαζόταν, αλλά γούσταρε το κλίμα.

Έχεις κάτσει και στον πάγκο ή απλά έτυχε μετά από κάποια παιχνίδια να πας στη συνέντευξη Τύπου;

Στην ΑΕΚ ναι, έχω καθίσει και στον πάγκο.

Σου έχει λείψει κάτι όλα αυτά τα χρόνια; Ή θεωρείς ότι με όλα αυτά έχεις ολοκληρώσει τον κύκλο όπως ήθελες;

Τώρα είναι 5-6 μήνες που έχω σταματήσει. Όλα αυτά τα χρόνια, τα 33 σχεδόν χρόνια, είμαι ενεργός και συμμετέχω. Δεν έχω σταματήσει να πεις. Όμως τώρα, μου λείπει πάρα πολύ.

Ανταμείφθηκες όσο άξιζες ή σε γεμίζει πιο πολύ ότι όλοι σε εκτιμούν;

Ναι, πιο πολύ αυτό. Κι αυτό έχει μείνει. Τα άλλα δεν νομίζω. Τότε δεν κάναμε συμβόλαια παρουσία μάνατζερ. Δεν είχαμε. Αν ήταν τώρα, θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Οι συμβάσεις που θα έκανα, θα ήταν διαφορετικές.

Αν το έπαιρνες από την αρχή τώρα, θα άλλαζες κάτι; Έχεις ζήσει 33 χρόνια στο ποδόσφαιρο. Δηλαδή τα μισά σου χρόνια, τα ζεις στην πρώτη γραμμή...

Ήταν τόσο όμορφα, που θα τα επαναλάμβανα. Τίποτα δεν θα άλλαζα. Επιτυχίες. Πιστεύω ότι με αυτά που θα έκανα τώρα, θα ήταν ακόμα πιο μεγάλη η απήχηση και καλύτερη η απόδοση της κάθε ομάδας.

Θεωρείς ότι τα ΜΜΕ στην Ελλάδα, γενικά απέναντι στη δουλειά σου και στις ομάδες που δούλεψες είχαν τη σωστή στάση ή πολλές φορές έλεγες "τι γράφουν αυτοί δεν έχουν ιδέα";

Δεν ασχολήθηκα πάρα πολύ. Δεν με ακούμπαγε. Κι εγώ έχω κάνει πολλά λάθη, αλλά η εξυπνάδα μου ήταν να τα διορθώνω. Δεν ήμασταν αλάνθαστοι. Σίγουρα όμως, είχα ταπεινότητα. Δεν ασχολούμουν με δημοσιογράφους, όμως το έλεγα και τότε και το πίστευα, ότι ο δημοσιογράφος πρέπει να γνωρίζει και να έρχεται στα σεμινάρια ή να συζητάει και μαζί μου στην ομάδα, ώστε να ξέρουν τι ακριβώς κάνει ο Μπουρουτζίκας στην προπόνηση. Γιατί δεν μπορεί να έχει σαν στόχο ο Μπουρουτζίκας να βελτιώσει την αερόβια ικανότητα και την άλλη μέρα να βλέπει στις εφημερίδες ότι έκανε τακτική επίθεσης . Και έλεγα τότε "ελάτε, ρωτήστε με μετά το τέλος της προπόνησης τι έκανα, να σας πω τι έκανα".

Ναι, αλλά οι πιο πολλές προπονήσεις ήταν κλειστές. Και με τους προπονητές να το επιλέγουν αυτό. Δεν το πολυκαταλαβαίνω κιόλας. Εμείς στην προετοιμασία που βλέπαμε, πέρα από το ότι καταλαβαίναμε πέντε πράγματα, λέγαμε "κύριε Δημήτρη γιατί σήμερα έγινε αυτό"; Θα μας έλεγες κάτι…

Εγώ τότε πήγαινα πολλές φορές και στη συνέντευξη. Μου έλεγε ο Μπάγεβιτς να πάω. Και έλεγε "ρωτήστε τον Δημήτρη ό,τι θέλετε". Και πραγματικά είχα μια συζήτηση. Εντάξει, δεν έβγαινα συχνά να μιλήσω.

Ξέρω ότι κάποιες φορές λειτουργούσες και πυροσβεστικά. Γιατί ο Μπάγεβιτς τσαντιζόταν εύκολα.

Εκτός γηπέδου, ποτέ. Αυτό ήταν και προσόν. Δεν πρόσβαλε ποτέ παίκτη ο Μπάγεβιτς. Τον ενδιέφερε οποιοσδήποτε παίκτης τι έδειχνε στην προπόνηση και τον αποζημίωνε με το να τον βάζει στην ομάδα. Τον Μπάγεβιτς τον ενδιέφερε η ομάδα. Όχι ο παίκτης, η ομάδα. Όχι ο Μπουρουτζίκας, η ομάδα. Κι εγώ αν έκανα λάθος τα άκουγα πολλές φορές. Γι’ αυτό και θεωρείται τόσο αυστηρός. Όμως ήταν και οικείος, έκανε την πλάκα του.

Από τις ατελείωτες ώρες με Μπάγεβιτς, τι σου έχει μείνει πιο πολύ; Στιγμές δουλειάς, στιγμές χαλάρωσης, που παίζατε ένα ταβλάκι ή τα λέγατε πιο χαλαρά;

Δεν συμπαθώ το τάβλι και δεν έχω παίξει ποτέ. Είχε τον Πέτρο τον Ραβούση και τον Τάκη τον Περσία. Αυτοί έπαιζαν τάβλι. Εγώ μακριά. Ασχολιόμουν με άλλα πράγματα. Ήθελα να είμαι κοντά στον παίκτη, να αφουγκραστώ την αγωνία του. Να αφουγκραστώ τις ελλείψεις του, να αφουγκραστώ τα πιστεύω του. Να τον βοηθήσω. Εντάξει, οφείλω πάρα πολλά στον Μπάγεβιτς. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ένα μεγάλο ευχαριστώ.

Ο Ζιοβάνι, από τους παίκτες που έχεις ζήσει, ήταν αυτός με τον υψηλότερο δείκτη τεχνικής κατάρτισης;

Εντάξει, ο Ζιοβάνι ήταν μεγάλος παίκτης. Πάρα πολύ καλός παίκτης.

Έχουν πει όμως ότι έκανε την ομάδα λίγο πιο αργή... Ισχύει ότι ο Μπάγεβιτς, όλο το τιμ δηλαδή, δεν ήθελε Ζάχοβιτς, Ζιοβάνι;

Όχι, ποτέ... Και για τον Ζάχοβιτς που λένε, ποτέ δεν υπήρξε πρόβλημα... Απλώς ο Ζάχοβιτς, από την αρχή δεν ήθελε να έρθει στον Ολυμπιακό. Ποτέ δεν ήθελε. Ποτέ...

Ποιοι ήταν οι λόγοι που ξεχώρισε ο Ολυμπιακός φέτος;

Κράτησε τον ίδιο προπονητή! Δύσκολο να έχεις δύο σεζόν χωρίς πρωτάθλημα με τον ίδιο κόουτς στον Ολυμπιακό. Είμαι υπέρ στο να δίνεται χρόνο στους προπονητές. Ο Μαρτίνς είναι καλός κόουτς και το απέδειξε με το χρόνο. Η ομάδα έχει μια σειρά. Καλή οργάνωση. Επίσης, το σταφ των συνεργατών είναι πολύ ικανό.

Τι έλειψε από την ΑΕΚ και τον ΠΑΟΚ για να είναι πιο ανταγωνιστικοί;

Η ΑΕΚ επηρεάστηκε από τη μη επιτυχημένη πρόσληψη του προπονητή και έχασε χρόνο, ενώ έχει καλούς παίκτες. Μετά την αλλαγή προπονητή, από τον Καρντόσο στον Καρέρα δείχνει καλύτερο πρόσωπο. Ο ΠΑΟΚ επηρεάστηκε, επίσης από την αλλαγή προπονητή, συν ότι επαναπαύθηκε στην προηγούμενη σεζόν και δεν είχε ανάλογη συνέχεια. Πήραν πρωτάθλημα - Κύπελλο, αλλά έδωσαν φέτος την εντύπωση "καλά είμαστε". Οι μεγάλες ομάδες πρέπει να έχουν συνέχεια, αυτός είναι ο στόχος.

Photo Credits: Tourette Photography - Andreas Papakonstantinou / Eurokinissi

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:

Συνέντευξη ζωής του Γιώργου Αμανατίδη: "Να δώσω τη φανέλα μου, το αίμα μου;"