Ο Ελένιο Ερέρα υπήρξε αναμφισβήτητα μια μεγάλη προσωπικότητα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Ο "μάγος" εισήγαγε σημαντικές καινοτομίες στο άθλημα ως προπονητής, καθιέρωσε τη θέση του λίμπερο και στηρίχτηκε αφενός στη σκληρή και απροσπέλαστη άμυνα και αφετέρου στις φονικές αντεπιθέσεις. Χρησιμοποίησε την ψυχολογία ως βασικό "όπλο" στην προετοιμασία των παικτών του, επέβαλλε σκληρή πειθαρχία στις ομάδες του, κατηγορήθηκε για "δικτατορικές" μεθόδους και "κακοποίηση" του ποδοσφαίρου, υπεραμύνθηκε των μεθόδων του, δικαιώθηκε κατακτώντας πολύ σημαντικούς τίτλους και τελικά άφησε τη σφραγίδα του, χαρακτηρίζοντας μια ολόκληρη εποχή με τις ιδέες και τα συστήματά του. Ο Ερέρα πέθανε σαν σήμερα (9/11/1997), πριν από είκοσι χρόνια στην αγαπημένη του Βενετία από έμφραγμα του μυοκαρδίου σε ηλικία 87 ετών και το Sport24.gr θυμάται την πορεία του και κυρίως την επιρροή του στη διαμόρφωση του σύγχρονου ποδοσφαίρου.

Κάθε φορά που αναφέρεται το όνομα του Ελένιο Ερέρα, αυτόματα γίνεται η σύνδεση με τον όρο "κατενάτσιο", που στην πραγματικότητα είναι η εξέλιξη του συστήματος "verrou", το οποίο εμφανίστηκε στις δεκαετίες του '30 και του '40 από τον Αυστριακό προπονητή Καρλ Ράπαν. Εκεί είχαμε για πρώτη φορά τη χρησιμοποίηση ενός παίκτη πίσω από την αμυντική τριάδα και μπροστά από τον τερματοφύλακα, προορισμός του οποίου ήταν να "σκουπίζει", να διορθώνει δηλαδή τα λάθη των αμυντικών. Το σύστημα αυτό (1-3-3-3) εφαρμοζόταν με αυστηρό μαν του μαν, δίνοντας για πρώτη φορά τόση προσοχή στην αμυντική λειτουργία μιας ομάδας, σε αντίθεση με την επιθετική φιλοσοφία που επικρατούσε συνολικά στο ποδόσφαιρο της εποχής. Ο Ιταλός προπονητής Νερέο Ρόκο, ήταν εκείνος που χρησιμοποίησε το "κατενάτσιο" για πρώτη φορά στη χώρα του, στα τέλη της δεκαετίας του '40 στην Τριεστίνα και κατόπιν, στα δεύτερο μισό της δεκαετίας του '50 στην Πάντοβα.

ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Η ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ

Προπόνηση με την Μπαρτσελόνα

Όσο συνέβαιναν αυτά στην Ιταλία, είχε ήδη ξεκινήσει η προπονητική καριέρα του Ελένιο Ερέρα. Ο γεννημένος στην Αργεντινή τεχνικός, είχε ολοκληρώσει την ποδοσφαιρική του πορεία ως παίκτης, χωρίς να εντυπωσιάσει ιδιαίτερα και μετά από μια τριετία στις γαλλικές Πουτό και Σταντ Φρανσέ, πέρασε στην Ιβηρική, όπου κάθισε διαδοχικά στους πάγκους των Βαγιαδολίδ, Ατλέτικο Μαδρίτης, Μάλαγα, Ντεπορτίβο, Σεβίγια, Μπελενένσες και Μπαρτσελόνα. Σε αυτή τη 12ετία (1948-1960), ο Ερέρα κατέκτησε πολλούς τίτλους και έγινε γνωστός σε όλη την Ευρώπη, χωρίς όμως να χρησιμοποιήσει το "κατενάτσιο". Αντίθετα, κυρίως με την Ατλέτικο (1949-52) και την Μπαρτσελόνα (1958-60), ο "μάγος", όπως ήταν το παρατσούκλι του, πρόσφερε θέαμα και ποιότητα, παίζοντας άκρως επιθετικό ποδόσφαιρο. Βέβαια, εξαιρώντας το σύστημα, σε όλα αυτά τα χρόνια, είχε φροντίσει να καταστήσει σαφές το πώς αντιλαμβανόταν τη σχέση του με τους παίκτες και όλα εκείνα που απαιτούσε από αυτούς.

Κάποτε είχε αποκλείσει από την αποστολή έναν ποδοσφαιριστή της Ίντερ, επειδή είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους ότι "ήρθαμε στη Ρώμη για να παίξουμε", αντί του "ήρθαμε στη Ρώμη για να νικήσουμε"!

Ο Ερέρα ήθελε σιδερένια πειθαρχία σε όλα τα επίπεδα. Στη συμπεριφορά, στις καθημερινές συνήθειες, στην προπόνηση, στον αγώνα, παντού. Ήταν ο πρώτος που απαγόρευσε στους παίκτες του να πίνουν, να καπνίζουν και να τρώνε ό,τι θέλουν. Έδινε μεγάλη προσοχή στη διατροφή τους και έκανε συνεχείς ελέγχους για να σιγουρευτεί ότι οι ποδοσφαιριστές ακολουθούσαν τις εντολές του. Έστελνε υπαλλήλους της εκάστοτε ομάδας του, στα σπίτια των παικτών τις βραδινές ώρες, για να μαθαίνει αν ακολουθούσαν τον εσωτερικό κανονισμό ή αν "νυχτοπερπατούσαν". Για να έχει ήσυχο το κεφάλι του, έγινε ο πρώτος που εφάρμοσε τη συνήθεια του ξενοδοχείου. Συνήθιζε να τους "μαντρώνει" από την Πέμπτη το βράδυ και να τους έχει υπό την πλήρη επίβλεψή του μέχρι το παιχνίδι της Κυριακής. Επίσης, απαιτούσε από τους παίκτες του να διαθέτουν το πνεύμα του νικητή στον ύψιστο βαθμό. Κάποτε είχε αποκλείσει από την αποστολή έναν ποδοσφαιριστή της Ίντερ, επειδή είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους ότι "ήρθαμε στη Ρώμη για να παίξουμε", αντί του "ήρθαμε στη Ρώμη για να νικήσουμε"!

Υπάρχουν ατελείωτες ιστορίες γύρω από τον Ερέρα και τις συγκρούσεις που είχε τόσο με τους παίκτες του όσο και με τους συλλόγους στους οποίους εργάστηκε. Όταν ανέλαβε την Μπαρτσελόνα, οι "μπλαουγκράνα", παρά το γεγονός ότι διέθεταν παίκτες όπως ο Λουίς Σουάρεθ και η ουγγρική τριάδα των Κουμπάλα, Κότσις και Τσίμπορ, είχαν μείνει επί μια πενταετία στη σκιά της Ρεάλ, η οποία έπαιρνε τα ισπανικά πρωταθλήματα και μονοπωλούσε τα πρώτα Κύπελλα Πρωταθλητριών. Ο Ερέρα αποφάσισε να αλλάξει τα πάντα, ξεκινώντας με τριπλές καθημερινές προπονήσεις! Διηγούνται πως όταν ολοκληρώθηκε η πρώτη, αρκετοί παίκτες έκαναν εμετό από την εξάντληση. "Θέλω περισσότερη ένταση, πίστη και συγκέντρωση", τους είχε πει. "Ήταν πέρα από τα όρια επαγγελματίας και τελείως διαφορετικός από οποιονδήποτε άλλο. Η προπόνηση ήταν πιο δυνατή, πιο σκληρή, πιο γρήγορη, πιο επιθετική. Δεν υπήρχε χώρος για αστεία, όλα ήταν πολύ σοβαρά", θυμάται ο Λουίς Σουάρεθ. Οποιαδήποτε αδυναμία δεν γινόταν δεκτή. Όταν μια φορά ένας παίκτης, του είπε ότι ήταν άρρωστος, ο Ερέρα τον έστειλε να συνεχίσει την προπόνηση. Όταν ένας άλλος παρουσιάστηκε με γύψο στο χέρι, ο Ερέρα τον έσπασε και του είπε να πάει για τρέξιμο!

ΕΞΠΕΡ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Το "μυστικό βιβλίο" μέσα στο οποίο ο Ερέρα σημείωνε όλες τις σκέψεις του γύρω από τα συστήματα του ποδοσφαίρου. Στην αριστερή σελίδα, πώς να ανακόψεις τον αντίπαλο και στη δεξιά, σκέψεις για την ντρίμπλα (AP Photo/Fernando Proietti)

Ο "μάγος" ήταν ένας πραγματικός εξπέρ της ψυχολογίας. Εκτός από "δικτάτορας", όπως τον αποκαλούσε συχνά ο Τύπος, ήξερε και πώς να χειρίζεται τους παίκτες του. Μια φορά, σε μια τουρνέ, ο Τσίμπορ είχε παραπονεθεί ότι του έλειπε η οικογένειά του και ο Ερέρα του υποσχέθηκε πως θα του έδινε άδεια, αν έβαζε τρία γκολ. Στο επόμενο ματς ο Ούγγρος πέτυχε χατ-τρικ! "Πρέπει να ξέρεις πώς να απευθύνεσαι στους παίκτες. Στους Καταλανούς έλεγα, ιδού τα χρώματά σας, παίξτε για την πατρίδα σας. Στους υπόλοιπους απλώς έλεγα, νικήστε και θα πάρετε πριμ", είχε πει κάποτε σε μια συνέντευξή του. Στην προετοιμασία των παιχνιδιών, έδινε στους παίκτες φυτικό τσάι και καφέ με ασπιρίνη! Τους έβαζε να κάθονται στο χορτάρι αντικριστά και να πετάνε ο ένας στον άλλο τη μπάλα με τη σειρά. Ύστερα τους ρωτούσε "γιατί θα νικήσουμε;" και όλοι απαντούσαν φωνάζοντας δυνατά, "θα νικήσουμε γιατί θα το κάνουμε όλοι μαζί"! Δεν δίστασε ούτε μπροστά στο όνομα-θρύλο της ομάδας, τον μεγάλο Λάζλο Κουμπάλα. Πολλοί ισχυρίζονται ότι δεν άντεχε τη φήμη και τη δημοφιλία του Ούγγρου στις κερκίδες του "Καμπ Νόου" αλλά και γενικότερα στην πόλη.

Η αλήθεια είναι ότι ο Ερέρα δεν μπορούσε να υποφέρει το ελεύθερο και χαρούμενο παιχνίδι του Κουμπάλα, που ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με το δικό του, γρήγορο και ευθύ ποδόσφαιρο. Ο Αργεντίνος βρήκε πάτημα στην εξωγηπεδική ζωή του παίκτη του, που έπινε συστηματικά, ξενυχτούσε, είχε ναυλωμένο ταξιτζή που τον πήγαινε στο γήπεδο και κάποιες φορές έφτανε μεθυσμένος στην προπόνηση. Όταν ο Ερέρα πρότεινε μια φορά στο διοικητικό συμβούλιο της Μπάρτσα να βγάλει μια ανακοίνωση που θα έγραφε ότι ο Κουμπάλα είχε χάσει προπονήσεις και είχε αρνηθεί να παίξει, επικαλούμενος ασθένεια, η οποία ήταν δύσκολο να αποδειχθεί, επτά από τα μέλη του προτίμησαν να παραιτηθούν! Παρόλα αυτά, ο "μάγος" δεν δίστασε να αφήσει έξω τον Λάζλο στα δυο πιο κρίσιμα παιχνίδια της σεζόν 1959/60, τους δυο ημιτελικούς του Κυπέλλου Πρωταθλητριών απέναντι στη Ρεάλ Μαδρίτης των Πούσκας και Ντι Στέφανο. Οι "μερένγκες" κέρδισαν μέσα-έξω με το ίδιο σκορ (3-1), αλλά ο Ερέρα έκανε το δικό του. Τελικά, η σύγκρουσή του με τη διοίκηση για το θέμα του Κουμπάλα, έφερε τη λήξη της συνεργασίας τους, παρά το γεγονός ότι ο Ελένιο κατέκτησε μέσα στη διετία ισάριθμα πρωταθλήματα και ένα νταμπλ.

"Πρέπει να ξέρεις πώς να απευθύνεσαι στους παίκτες. Όταν ήμουν στη Μπαρτσελόνα, στους Καταλανούς έλεγα, ιδού τα χρώματά σας, παίξτε για την πατρίδα σας. Στους υπόλοιπους απλώς έλεγα, νικήστε και θα πάρετε πριμ".

Ας επιστρέψουμε όμως στα συστήματα και την εφαρμογή τους από τον Ερέρα, ο οποίος άλλαξε τελείως την ποδοσφαιρική του φιλοσοφία μόλις πήγε στην Ίντερ το 1960. Να πούμε εδώ ότι υπήρξε ο πρώτος προπονητής με προσωπικό αρχείο όλων των αντιπάλων του. Διέθετε ένα δίκτυο συνεργατών-"κατασκόπων" σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι οποίοι του έστελναν πληροφορίες για τα πάντα: τους παίκτες, τις συνήθειές τους, τον τρόπο παιχνιδιού τους, τους αντίπαλους προπονητές, τα συστήματα που εφάρμοζαν, τις τακτικές τους με κάθε αντίπαλο, τις κόντρες που υπήρχαν μέσα στην ομάδα κλπ! Όπως είχε πει χαρακτηριστικά ο Λόμπο Καράσκο σε ένα αφιέρωμα του ισπανικού Canal+ για τον Ερέρα, "έπαιρνε πληροφορίες από τους πάντες και στο τέλος έκανε του κεφαλιού του"! Από την άλλη, ο "μάγος" υπήρξε από τους πρώτους που κατάλαβαν το πόσο θετικά μπορεί να επηρεάσει τους παίκτες η βοήθεια των θεατών. Γι' αυτό ζητούσε πάντα από τους φίλαθλους, να είναι εκδηλωτικοί και να ξεσηκώνουν/στηρίζουν την ομάδα την ώρα του αγώνα, αλλάζοντας έτσι το μέχρι τότε στάτους στις κερκίδες, που ήταν ήσυχες και χειροκροτούσαν μόνο στα γκολ ή στις πολύ μεγάλες φάσεις και οδηγώντας σιγά-σιγά στη δημιουργία των πρώτων πυρήνων φανατικών οπαδών (ultras) στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60.

ΑΛΛΑΖΟΝΤΑΣ ΡΙΖΙΚΑ ΤΗΝ ΙΝΤΕΡ

Ο Ερέρα με τη φόρμα της Ίντερ

Όταν ανέλαβε την Ίντερ, η ομάδα είχε έξι χρόνια να κατακτήσει οποιονδήποτε τίτλο. Την προηγούμενη σεζόν οι "νερατζούρι" είχαν τερματίσει στην 4η θέση του πρωταθλήματος, 15 ολόκληρους βαθμούς πίσω από την Γιούβε. "Έβλεπα παντού θυρεούς και λάβαρα από προηγούμενους τίτλους, τόσο μακρινούς. Ο σύλλογος μύριζε κλεισούρα και αυτό έπρεπε να αλλάξει", είχε δηλώσει ο Ερέρα λίγα χρόνια αργότερα. Από την μεριά του, ο χαρισματικός δημιουργικός χαφ της Ίντερ, Σάντρο Ματσόλα, είχε πει ότι ο Ερέρα ήταν εκείνος που άλλαξε το στάτους των προπονητών στην Ιταλία: "Όταν ήρθε στο Μιλάνο, κανείς στη χώρα δεν γνώριζε τα ονόματα των τεχνικών. Κανείς δεν ασχολιόταν μαζί τους, δεν αναφέρονταν στον Τύπο, απλώς δούλευαν στην προπόνηση και στο γήπεδο. Όμως με τον ερχομό του άλλαξαν όλα". Το πρώτο που άλλαξε ήταν η πειθαρχία. Οι παίκτες συνειδητοποίησαν πολύ γρήγορα ότι ο Ερέρα δεν αστειευόταν. Ο επιθετικός Αντόνιο Αντζελίλο, που είχε πετύχει 33 τέρματα τη σεζόν 1958/59, απομακρύνθηκε από την ομάδα λόγω της άστατης εξωγηπεδικής του ζωής. Ο Αρμάντο Πίκι, ο βασικός λίμπερο της Ίντερ, πάνω στον οποίο στηρίχτηκε το σύστημα του Ερέρα, μια φορά αντιμίλησε στον προπονητή του και αποδείχτηκε αρκετή για να καταλήξει στην Βαρέζε.

Ο μοναδικός που "επέζησε" του πειθαρχικού κώδικα του Ερέρα, ήταν ο Μάριο Κόρζο, ο εκπληκτικός αριστεροπόδαρος εξτρέμ της ομάδας. Ο Αργεντίνος είχε προσπαθήσει να τον εκδιώξει αρκετές φορές, αλλά ο Μάριο ήταν ο αγαπημένος παίκτης του προέδρου, Άντζελο Μοράτι. Από τις πρώτες του κινήσεις ήταν να αντικαταστήσει όλα τα ενθύμια των παλιών τίτλων στα αποδυτήρια με επιγραφές που σκοπό είχαν να ανυψώσουν το ηθικό των παικτών και να τους δώσουν κίνητρο για νέες επιτυχίες. Όπως το περίφημο τετράπτυχο "ποιότητα, προετοιμασία, εξυπνάδα, αθλητικότητα", που έκλεινε μέσα του μερικές από τις βασικές αρχές του Ερέρα. Πολύ γρήγορα οι παίκτες του άλλαξαν διάθεση και σκληραγωγήθηκαν ψυχολογικά. Ο Ερέρα τους αγκάλιαζε πριν τα παιχνίδια και είχε προσωπικές συναντήσεις με τον καθένα τους, συζητώντας μαζί τους καθετί που μπορεί να τους απασχολούσε. Ήξερε ότι στη διάρκεια των μασάζ και της αποθεραπείας, έλεγαν πιο εύκολα τα προσωπικά τους και είχε δώσει εντολή στον μασέρ να του μεταφέρει όλες τις "εξομολογήσεις".

"Ένας μικρός αριθμός από κοντινές, πολύ γρήγορες πάσες, για να φτάσουμε στην αντίπαλη περιοχή όσο πιο σύντομα γίνεται. Δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου χώρος για ντρίμπλες. Η μπάλα πάντα κινείται πιο μπροστά και πιο γρήγορα, όταν δεν υπάρχει κάποιος παίκτης πίσω της".

Φυσικά μετέφερε και στην Ίντερ το "ritiro", δηλαδή την συγκέντρωση της ομάδας σε ξενοδοχεία πριν τους αγώνες, μακριά από συζύγους, φίλους και οτιδήποτε μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή τους.Η συνήθεια είχε ξεκινήσει από την Μπαρτσελόνα και όπως είχε πει ο ίδιος, την εμπνεύστηκε μέσα στο νοσοκομείο, όπου νοσηλευόταν λόγω ενός κατάγματος. "Εκεί είχα ανακαλύψει ένα βιβλίο σχετικό με τον μυστικισμό, το οποίο περιέγραφε πνευματικές ασκήσεις από τον 16ο αιώνα"! Ο Ερέρα ήθελε τόσο συγκεντρωμένους τους παίκτες του, ώστε έβαζε τον Μοράτι να κλείνει ολόκληρα ξενοδοχεία, αποκλειστικά για την αποστολή, χωρίς κανέναν άλλο ένοικο μέσα! Όταν ο Άγγλος επιθετικός Τζέρι Χίτσενς αποχώρησε από τον σύλλογο, δήλωσε ότι "ένιωθε σαν να είχε πάρει απολυτήριο από τον γαμημένο στρατό"! Η οποιαδήποτε καθυστέρηση ήταν επίσης ασυγχώρητη. Μια φορά που η ομάδα είχε πάει για προπόνηση σε ένα βουνό για να τρέξει ανώμαλο δρόμο, οι Χίτσενς, Σουάρεθ και Κόρζο άργησαν να επιστρέψουν στο σημείο αναχώρησης και όταν έφτασαν εκεί, συνειδητοποίησαν ότι το πούλμαν είχε φύγει. Οι τρεις τους, αναγκάστηκαν να καλύψουν τα δέκα χιλιόμετρα μέχρι το Μιλάνο, με τα πόδια!

ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ ΚΑΤΕΝΑΤΣΙΟ ΤΟΥ ΕΡΕΡΑ

Το "κατενάτσιο" του Ερέρα με τον λίμπερο και τους δυο πλάγιους μπακ που προωθούνται

Πέρα όμως από όλα αυτά, αν για κάτι μνημονεύεται μέχρι σήμερα ο Ερέρα, αυτό είναι η εφαρμογή του "κατενάτσιο", του συστήματος δηλαδή, που όπως γράψαμε στην αρχή του κειμένου, είχε επινοήσει ο Καρλ Ράπαν, με την προσθήκη ενός επιπλέον αμυντικού πίσω από τα δυο σέντερ μπακ, για την περίπτωση που ο αντίπαλος επιθετικός κατάφερνε να τους ξεπεράσει. Με αυτό το σύστημα, ο Ράπαν κατάφερε να οδηγήσει την άσημη και αδύναμη Εθνική Ελβετίας μέχρι τα προημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1938. Οι μικρές σε δυναμικότητα ομάδες άρχισαν να το εφαρμόζουν. Κλείνονταν πίσω και χτυπούσαν με αντεπιθέσεις. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, ήταν η Σαλερνιτάνα του 1947, την οποία ανέβασε ο Τζουζέπε Βιάνι στην πρώτη κατηγορία. Εκεί, συνεχίζοντας να παίζουν "κατενάτσιο", δεν κατάφεραν να νικήσουν ούτε ένα παιχνίδι και μοιραία υποβιβάστηκαν. Όμως το σύστημα υιοθετήθηκε από πολλούς προπονητές στην Ιταλία και έφτασε να γίνει "θεσμός" στις χαμηλότερης δυναμικότητας ομάδες. Ο Νερέο Ρόκο, με τις επιτυχίες του στην Τριεστίνα και την Πάντοβα, "κέρδισε" την παρουσία του στον πάγκο της Μίλαν και έγινε το αντίπαλο δέος του Ερέρα στο Μιλάνο.

Ο Ρόκο εφάρμοσε το "κατενάτσιο" στους "ροσονέρι" με τον πιο αυστηρό τρόπο: πέντε αμυντικοί που δεν ξεκολλούσαν από τα μετόπισθεν, συν δυο αμυντικά χαφ μπροστά τους (μαζί με το "δεκάρι"). Το σχέδιο ήταν να καταστραφεί το παιχνίδι ως θέαμα, αρκεί να έρθει η νίκη με κάθε κόστος. Η φιλοσοφία του Ρόκο ήταν απόλυτα κυνική: "Κλωτσήστε οτιδήποτε κινείται. Αν αυτό είναι η μπάλα, ακόμα καλύτερα", ήταν η οδηγία του. Όλο αυτό επηρέασε σαφέστατα αρκετούς παίκτες του, όταν έγιναν προπονητές, ακολουθώντας αμυντικούς προσανατολισμούς, όπως ο Έντσο Μπέαρτσοτ, ο Τσέζαρε Μαλντίνι και ο Τζιοβάνι Τραπατόνι. Από τη μεριά του, ο Ερέρα κράτησε τον ίδιο αμυντικό σχεδιασμό, αλλά παρουσίασε μια πολύ σημαντική καινοτομία, η οποία έκανε το δικό του σύστημα πιο "ευέλικτο", διαφοροποιώντας το σε μεγάλο βαθμό από το κλασικό "κατενάτσιο". Έδωσε την ελευθερία στα δυο πλάγια μπακ να ανεβαίνουν μπροστά και να συνεργάζονται είτε με τα χαφ, είτε ακόμα και με τους επιθετικούς, αλλάζοντας κατά συνέπεια το 5-3-2 σε 3-5-2. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο "μάγος" υποστήριζε ότι το δικό του "κατενάτσιο" ήταν ξεχωριστό και καμία σχέση δεν είχε με εκείνο που εφάρμοζαν οι υπόλοιπες ιταλικές ομάδες.

Με αυτόν τον τρόπο στήθηκε η "μεγάλη" Ίντερ (la Grande Inter). Και η αναμφισβήτητη απόδειξη όσων υποστήριζε ο Ερέρα, ήταν ο Τζατσίντο Φακέτι, ο αριστερός μπακ της ομάδας, που έκανε συνεχείς προωθήσεις, σημειώνοντας και αρκετά γκολ. Στη θέση του λίμπερο βρισκόταν ο Πίκι και μπροστά του, τα δυο σέντερ μπακ, Γκουαρνέρι και Μπούργκνιτς (ο οποίος αναπτυσσόταν συχνά από τη δεξιά πλευρά, την οποία κάλυπτε σχεδόν στο σύνολό της ο Ζαΐρ). Ο Λουίς Σουάρεθ (που είχε πίσω του τον Μπεντίν) δημιουργούσε στο κέντρο για τους Πεϊρό, Κόρζο και Ματσόλα. Ο Ερέρα τους είχε δώσει όλα εκείνα τα στοιχεία που ο ίδιος θεωρούσε θεμελιώδη. Οι παίκτες ήταν πλέον πειθαρχημένοι, με ανεξάντλητες αντοχές, "ατσάλινοι" στις επαφές και τη δύναμη, ταλαντούχοι, εμποτισμένοι με το πνεύμα του νικητή και "χτισμένοι" με την σκληρή προπόνηση και την ομαδική λειτουργία. Το σύστημα ήταν απλό, σύμφωνα με τα λόγια του "μάγου": "Ένας μικρός αριθμός από κοντινές, πολύ γρήγορες πάσες, για να φτάσουμε στην αντίπαλη περιοχή όσο πιο σύντομα γίνεται. Δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου χώρος για ντρίμπλες. Η μπάλα πάντα κινείται πιο μπροστά και πιο γρήγορα, όταν δεν υπάρχει κάποιος παίκτης πίσω της".

LA GRANDE INTER, ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ ΣΕ ΙΤΑΛΙΑ & ΕΥΡΩΠΗ

Ο Έλιος Ερέρα παραδίδει στην κηδεία του πατέρα του, το "μυστικό βιβλίο" του "μάγου" στον Τζατσίντο Φακέτι, ενώ δεξιά παρακολουθεί η μητέρα του και σύζυγος του αποθανόντος, Φιόρα Γκαντόλφι (AP Photo/Fernando Proietti)

Μέσα σε μια τετραετία (1962-1966) η Ίντερ κατέκτησε τρία πρωταθλήματα, δύο συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών και δυο Διηπειρωτικά! Στον πρώτο τελικό των "νερατσούρι" στο Πρωταθλητριών, το 1964, με αντίπαλο τη Ρεάλ Μαδρίτης, τα λόγια του Αλφρέδο Ντι Στέφανο, περιγράφουν με τον καλύτερο τρόπο τον θρίαμβο του "κατενάτσιο" του Ερέρα: "Ο Μιγκέλ Μουνιόθ (σ.σ. προπονητής της Ρεάλ) είχε πάθει ψύχωση με τον Φακέτι, μας είχε τρελάνει όλους, τον θεωρούσε ως τον πιο μεγάλο κίνδυνο. Αποτέλεσμα; Δεν πέρασε τη σέντρα ούτε μια φορά! Από την άλλη, όλοι είχαμε εντυπωσιαστεί από το βάθος της άμυνάς τους. Αν υποθέσουμε ότι υπήρχε ομίχλη στο γήπεδο, κάθε φορά που ήμασταν σίγουροι ότι τους είχαμε αφήσει όλους πίσω, πάντα κάποιος παρουσιαζόταν μπροστά μας. Από πού ξεφύτρωναν; Μήπως έπαιζαν με 12 παίκτες;" Ο Ερέρα και η ομάδα του σήκωσαν ένα ακόμα Κύπελλο Πρωταθλητριών απέναντι στην Μπενφίκα (1965) και ο θρύλος του "μάγου" απλώθηκε σε ολόκληρη την υφήλιο. Όμως το ξεκίνημα με την Ίντερ ήταν τελείως διαφορετικό. Ο Ερέρα έπαιξε επιθετικό ποδόσφαιρο στα πρώτα παιχνίδια. Όλα άλλαξαν μετά από ένα ματς με την Πάντοβα του Ρόκο. Οι γηπεδούχοι είχαν κυριαρχήσει, αλλά οι φιλοξενούμενοι εφαρμόζοντας το "κατενάτσιο", πέρασαν όλες κι όλες τρεις φορές τη σέντρα, έχοντας δυο γκολ και ένα δοκάρι!

Από εκείνη τη συνάντηση και μετά, ο Ερέρα τοποθέτησε τον Πίκι στη θέση του λίμπερο, έφερε πιο πίσω τον Σουάρεθ, στον οποίο έδωσε εντολή να βρίσκει με μακρινές μπαλιές τους επιθετικούς και άρχισε να παίζει με αντεπιθέσεις. Η Ίντερ διέθετε πολύ καλούς παίκτες, αλλά είχε και μια "υποχρέωση", να νικάει όλα τα ματς. Ο Ερέρα κατηγορήθηκε πολύ από τους σύγχρονούς του, όμως ο ίδιος υπεραμύνθηκε των συστημάτων του, επαναλαμβάνοντας συνεχώς ότι για αυτό έφταιγαν όλοι εκείνοι που αντέγραψαν το δικό του "κατενάτσιο", φροντίζοντας να αφήσουν έξω βασικές επιθετικές αρχές του. Ο ίδιος ο Σάντρο Ματσόλα έχει υποστηρίξει κατ' επανάληψη τον προπονητή του: "Λένε ότι παίζαμε κατενάτσιο. Ναι, το κάναμε σε έξι ματς κάθε χρόνο και τα υπόλοιπα 40 παίζαμε επιθετικά. Θυμάμαι τον Πίκι και τον Γκουαρνέρι, οι οποίοι μέσα στο Σαν Σίρο πέρναγαν την ώρα τους ψάχνοντας στις κερκίδες για να βρουν κάποιο κορίτσι για να βγουν ραντεβού, επειδή όλο το παιχνίδι παιζόταν στο αντίπαλο μισό του γηπέδου. Είχαμε πέντε επιθετικογενείς παίκτες, έξι αν υπολογίσουμε και τον Φακέτι που ανέβαινε συνεχώς μπροστά, κάτι που δεν είχε καμία άλλη ομάδα τότε. Είναι αλήθεια ότι σε κάποια εκτός έδρας ευρωπαϊκά ματς παίζαμε πίσω και κλειστά, αλλά συνήθως το σύστημα ήταν 4-2-4".

ΑΥΛΑΙΑ ΣΤΟ ΚΑΤΕΝΑΤΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ "ΜΑΓΟ"

Το φέρετρο του Ελένιο Ερέρα μέσα σε μια γόνδολα, στα κανάλια της Βενετίας, σκεπασμένο με τις σημαίες της Μπαρτσελόνα, της Ίντερ και της Αργεντινής και πλαισιωμένο με εκείνες της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας (AP Photo/Fernando Proietti)

Το τέλος της εποχής σήμανε στον τρίτο τελικό του Πρωταθλητριών που έπαιξε η Ίντερ (1967), χάνοντας 2-1 από την Σέλτικ. Σύσσωμος ο ευρωπαϊκός Τύπος υποδέχτηκε με ανακούφιση την "ήττα" του "κατενάτσιο". Η "Mundo Deportivo" είχε γράψει χαρακτηριστικά: "Αργά ή γρήγορα, η Ίντερ του Ερέρα και του κατενάτσιο, έπρεπε να πληρώσει την άρνησή της να παίξει ποδόσφαιρο θεάματος και ψυχαγωγίας". Κάποιοι είχαν κατηγορήσει τον "μάγο" ότι είχε εξουθενώσει τους παίκτες του στις προπονήσεις πριν τον τελικό. Η αποστολή είχε απομονωθεί σε ένα παραλιακό ξενοδοχείο έξω από τη Λισσαβόνα. Ο Μπούργκνιτς είχε πει αρκετά χρόνια αργότερα τα εξής: "Δεν υπήρχε κανείς εκεί, εκτός από τους προπονητές και τους παίκτες. Ακόμα και η διοίκηση έμενε σε άλλο μέρος. Δεν κάνω πλάκα, από τη στιγμή που περάσαμε με το πούλμαν την πύλη του ξενοδοχείου, μέχρι τη στιγμή που αναχωρήσαμε για το γήπεδο τρεις μέρες αργότερα, δεν είδαμε κανέναν πέραν των προπονητών και του προσωπικού. Ένας φυσιολογικός άνθρωπος θα είχε τρελαθεί σε τέτοιες συνθήκες. Μετά από τόσα χρόνια, είχαμε συνηθίσει, αλλά ακόμα και εμείς, φτάσαμε τότε στα όριά μας". Η σεζόν τέλειωσε με την απώλεια του τίτλου από την Γιουβέντους την τελευταία αγωνιστική.

Έναν χρόνο αργότερα, ο Ερέρα έφυγε από το Μιλάνο με προορισμό την "αιώνια πόλη" και τη Ρόμα. Όμως ο κύκλος των επιτυχιών είχε κλείσει. Με τους "τζαλορόσι" μπορεί να κατέκτησε ένα Κύπελλο Ιταλίας (1969), αλλά δεν κατάφερε να τους κάνει πρωταγωνιστές. Μετά από μια τετραετία, απολύθηκε και έμεινε μακριά από τους πάγκους μέχρι το 1973, όταν ανέλαβε ξανά την Ίντερ. Μέσα στη σεζόν υπέστη ένα καρδιακό επεισόδιο και αποφάσισε να εγκαταλείψει την προπονητική. Αλλά δεν εξαφανίστηκε τελείως. Το 1978 επέστρεψε στη Ρίμινι και έβαλε τους τίτλους τέλους τη διετία 1979-81 στην Μπαρτσελόνα με ένα Κύπελλο Ισπανίας ως επίλογο στην μεγάλη καριέρα του. Στη συνέχεια άρχισε να αρθρογραφεί σε εφημερίδες και πρακτορεία ειδήσεων. Εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του στο νησάκι του Ματσόρμπο, βόρεια της Βενετίας και έφυγε από τη ζωή στις 9 Νοεμβρίου του 1997, "προδομένος" από την εύθραυστη καρδιά του. Στην κηδεία του, η χήρα του, Φιόρα Γκαντόλφι και ο γιος του, Έλιος Ερέρα, παρέδωσαν ως φόρο τιμής στον Τζατσίντο Φακέτι, το "μυστικό" βιβλίο του "μάγου", ένα χειρόγραφο τετράδιο στο οποίο ο Ερέρα κρατούσε όλες τις σημειώσεις του σχετικά με τα θέματα τακτικής. Το 2004, η Φιόρα Γκαντόλφι εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο "Tacalabala", μέσα στο οποίο υπάρχουν συγκεντρωμένες οι ιδιόχειρες απόψεις του Ερέρα συνολικά περί ποδοσφαίρου.

Πηγές: As, Mundo Deportivo, abc.es, elpais.com, gazzetta.it, thesefootballtimes.co, wiki