Ένα θα σου πω, για να καταλάβεις ότι αυτό το κείμενο πρέπει να το διαβάσεις: στο πρώτο πρωτάθλημα μετά τη δημιουργία της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, δεν μετείχαν οι Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ, γιατί έκριναν πώς πλήττονται τα συμφέροντα τους! Για να στο κάνω καλύτερο, θα σου πω ότι την επανάσταση την ξεκίνησε ο Ολυμπιακός που στη συνέχεια της φάσης ζήτησε τη βοήθεια των Παναθηναϊκού και ΑΕΚ και την πήρε. Και τότε ήταν που δημιουργήθηκε αυτό που έως τη δεκαετία του '60 ήταν γνωστό ως ΠΟΚ. Άντε και να σου πω ότι το "Κ" ήταν από το "Κωνσταντινουπολιτών Ένωση", όπως αναφερόταν τότε η ΑΕΚ. Σε έπεισα ότι αξίζει να συνεχίσεις;

Μια χιλιετία πριν εμφανιστούν στις ζωές μας οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, το 1866 διεξήχθη επί ελληνικών εδαφών το πρώτο ποδοσφαιρικό παιχνίδι. Ήταν στις 29/1 του έτους, στην Κέρκυρα. Ο μύθος αναφέρει πως αξιωματικοί του Βρετανικού στρατού, οι οποίοι βρίσκονταν στο λιμάνι του νησιού, ήθελαν να ξεσκάσουν και επέλεξαν τον πιο προσφιλή τρόπο που διέθεταν: το ποδόσφαιρο. Κάλεσαν λοιπόν, μια ομάδα ντόπιων να συνθέσουν την αντίπαλη ομάδα.

Πρώτα, τους εξήγησαν τι είναι αυτό το... πράγμα και μετά διαπίστωσαν ότι το beginner's luck έχει ισχύ σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Οι άνθρωποι μας νίκησαν, ενώπιον 3000 θεατών, αλλά ελλείψει... social media η είδηση δεν ταξίδεψε ακριβώς σε μηδενικό χρόνο παντού, ώστε να υπάρχει και η ανάλογη ανταπόκριση. Το νέο σπορ δεν έκανε ακριβώς θραύση στην ηπειρωτική χώρα. Υπήρξαν κάποιοι που είχαν σαγηνευτεί, κυρίως Έλληνες φοιτητές σε βρετανικά πανεπιστήμια ή Έλληνες μετανάστες που "έφερναν" μαζί τους το άθλημα, το οποίο είχε ως επίσημη ημερομηνία "γέννησης" της σύγχρονης μορφής του, την 26η Οκτωβρίου του 1863- στην επιστροφή τους στην πατρίδα.

Ένας ήταν ο Α. Βλαστός, ο οποίος 1895 μετέφραζε περιληπτικά τους κανονισμούς από τα αγγλικά στα ελληνικά (κυκλοφόρησε το αποτέλεσμα σε φυλλάδια, με την προοπτική ένταξης του σπορ στο πρόγραμμα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων), με τον Ιωάννη Χρυσάφη να ολοκληρώνει τη μετάφραση, τρία χρόνια αργότερα. Χάριν αυτών (και άλλων σαν αυτών) έγιναν οι πρώτες απόπειρες δημιουργίας ομάδων, για να διεξαχθούν αγώνες επίδειξης μεταξύ της εθνικής Δανίας, η Μικτή Αθηνών και η Μικτή Σμύρνης, στους πρώτους Αγώνες, το 1896.

Ένα από τα δεδομένα -όπως τα επιβεβαιώνει και το site oldfootball.gr- είναι ότι η Θεσσαλονίκη κρατά τα πρωτεία στη διάδοση του ποδοσφαίρου, στον ευρύτερο ελληνικό χώρο. Εκεί δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890 η "Ουνιόν Σπορτίβ", με παίκτες Ιταλούς, Γάλλους και Βέλγους, κατοίκους της οθωμανοκρατούμενης πόλης. Εκ των πρώτων ελληνικών ποδοσφαιρικών σωματείων ήταν ο Όμιλος Φιλομούσων, ο σημερινός Ηρακλής -τώρα θα κατάλαβες και από πού προκύπτει το "γηραιός" για παρατσούκλι -είναι ο αρχαιότερος αθλητικός σύλλογος της πόλης και το κυανόλευκο χρώμα επελέγη για να δηλώνει την εθνικότητα των μελών του, στην σκλαβωμένη τότε, πόλη. Δημιουργήθηκε ως σωματείο γραμμάτων και μουσικής και το 1902 ενέταξαν τον αθλητισμό στις δραστηριότητες, με το ποδόσφαιρο -το νέο άθλημα της εποχής- να κλέβει το ενδιαφέρον.

Ο πρόγονος του Ηρακλή

Στις 12 Ιανουαρίου του 1899, ο τότε σύμβουλος του ΣΕΑΓΣ (Συνδέσμου Ελληνικών Αθλητικών Γυμναστικών Σωματείων (νυν ΣΕΓΑΣ) που ήταν τότε το κύριο όργανο διοίκησης του αθλητισμού στη χώρα, Μιλτιάδης Νεγρεπόντης εισηγήθηκε στο ΔΣ την προκήρυξη "αγώνος ποδοσφαιρίσεως". Στα πρακτικά, που έχουν την υπογραφή του καθηγητή Σπυρίδωνος Λάμπρου (πρώτου προέδρου του Συνδέσμου και μετέπειτα πρωθυπουργού) μπορούσε να διαβάσει κανείς πως "προτάσει του κ. Νεγρεπόντη αποφασίζεται να προκηρυχθή αγών Ποδοσφαιρίσεως (foot-ball) και ανατίθεται εις την αυτήν επιτροπήν η σύνταξις της προκηρύξεως και των όρων της τελέσεως του αγώνος".

Σε εκείνη τη φάση, οι ομάδες ήταν μετρημένες στα δάχτυλα... ενδεχομένως του ενός χεριού. Πέραν του Ομίλου Φιλομούσων (έδωσε το πρώτο επίσημο παιχνίδι στις 23/4 του 1905), υπήρχε και η Παναχαϊκή Γυμναστική Ένωσις. Η πρώτη αναφορά για το ποδοσφαιρικό τμήμα υπάρχει το 1899, ενώ ιδρυτής ήταν ο ιρλανδικής καταγωγής Arthrur Morphy, ο οποίος ήταν παράγοντας και παίκτης. Το 1906 έγιναν οι πρώτοι πανελλήνιοι ποδοσφαιρικοί αγώνες, με τρεις ομάδες: τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο (με ημερομηνία ίδρυσης την 28η Ιουνίου του 1891), τον Εθνικό Αθηνών (με ημερομηνία ίδρυσης την 23η Μαΐου του 1893 -δημιουργήθηκε από ομάδα φιλάθλων μελών του Πανελληνίου ΓΣ που αποχώρησαν) και τον Πειραϊκό, που ως σύλλογος προέκυψε το 1894, αλλά ποδόσφαιρο απέκτησε το 1906, όταν μαθητές του Γυμνασίου του Πειραιά πήραν τη σχετική πρωτοβουλία.

Πρώτευσε ο Εθνικός μετά το 3-0 επί του Πανελληνίου. Ο πρωταθλητής ακολούθως συνάντησε ομάδα μοίρας του αγγλικού στόλου, που ναυλοχούσε στον Πειραιά και έχασε με το συντριπτικό 18-0. Την ίδια χρονιά, συγκροτήθηκε και η πρώτη Εθνική Ελλάδος, είχε 10 παίκτες του Εθνικού και έναν του Πανελληνίου. Παρουσιάστηκε στη Μεσολυμπιάδα της Αθήνας και στο 45ο λεπτό του ματς με τη Δανία, έχανε 0-9. Δεν βγήκε στον αγωνιστικό χώρο, για το δεύτερο ημίχρονο και μηδενίστηκε. Ένα χρόνο αργότερα, το άθλημα μπήκε στα σχολεία και τότε άρχισαν οι αγώνες μεταξύ μαθητών.

Το όνομα "Παναγής Βρυώνης" είναι επίσης, μεταξύ αυτών που είναι χρήσιμο να γνωρίζεις: ως φοιτητής στη Γενεύη, είχε την ευκαιρία να ασχοληθεί με διάφορα σπορ, μεταξύ αυτών και το ποδόσφαιρο -αγωνίστηκε στη Σερβέτ Γενεύης. Όταν λοιπόν, επέστρεψε στην Ελλάδα αφοσιώθηκε στην καλλιέργεια του αθλήματος και πέντε χρόνια μετά ανέλαβε την ευθύνη του Εθνικού ΓΣ. Μετά την Μεσολυμπιάδα, όπου πήρε μέρος ως διεθνής, ηγήθηκε... του κινήματος που έφυγαν από τον Εθνικό και ίδρυσαν το Σύλλογο Ποδοσφαιρίσεως Γουδί, το 1906. Σημειωτέων, το Γουδί κατέκτησε το πρώτο πρωτάθλημα που διεξήχθη υπό την αιγίδα του ΣΕΑΓΣ, το 1920. Πίσω στον Βρυώνη, πολλά χρόνια μετά τέλεσε και χρέη προέδρου στην ΕΠΟ (1927-28, 1940-41, 1954). Στο μεσοδιάστημα διηύθυνε (ως διαιτητής) το ΑΕΚ-Ολυμπιακός, που διεξήχθη στις 2/11 του 1930 στα εγκαίνια του γηπέδου στη Νέα Φιλαδέλφεια.

Εκ των πρωτοπόρων σωματείων της ιστορίας -πέραν των προαναφερθέντων- ήταν οι Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών (1908 -δυσαρεστημένα μέλη του οποίου δημιούργησαν το 1931 τα "Πράσινα Πουλιά"), ο Πειραϊκός Σύνδεσμος (1906), ο Ήφαιστος Αθηνών -αγνώστων λοιπών στοιχείων, ο Άρης (1914 -ήταν ο πρώτος σύλλογος που ιδρύθηκε στην πόλη, μετά την απελευθέρωση της το 1912) και ο Αθηναϊκός (το 1914 παίκτες από το Γουδί αποχώρησαν και δημιούργησαν νέα ομάδα, τη "Χόουπ" που το 1917 έγινε Αθηναϊκός). Όταν το 1922 εκατομμύρια Έλληνες εκδιώχθηκαν από την Τουρκία, κουβάλησαν μαζί τους στην Ελλάδα πέρα από τα έθιμα και τον τρόπο ζωής και την αγάπη τους για τον αθλητισμό. Μετέφεραν και τα σωματεία τους: τον Ορφέα Σμύρνης (ιδρύθηκε το 1890 ως μουσικός σύλλογος, με μέλη του που ήθελαν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό να δημιουργούν το Γυμνάσιο και από την ένωση τους προέκυψε ο Πανιώνιος) και τον Απόλλωνα Σμύρνης (υπήρχε από το 1891), ενώ μέλη του Πέρα Κλουμπ που είχε ιδρυθεί στην Κωνσταντινούπολη, το 1875, μετείχαν στην ίδρυση της ΑΕΚ. Και αυτά συνέβαλαν στο να εκτιναχθεί στα ύψη το δημοφιλές του σπορ.

Το πρώτο δελτίο του Βασίλη Ανδριανόπουλου

Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1923 ιδρύθηκε το ποδοσφαιρικό τμήμα του Αθλητικού Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Φλώρινας "Μέγας Αλέξανδρος" (τα οικονομικά βάρη της ομάδας επωμίσθηκαν οι καταστηματάρχες της περιοχής), στις 31 Μαΐου του 1923, μια παρέα μαθητών που έπαιζαν ποδόσφαιρο στην πλατεία Κυριακού (νυν Βικτωρίας) αποφάσισαν να δημιουργήσουν τον Αθλητικό και Ποδοσφαιρικό Σύλλογο Αθηνών "Ατρόμητος", τον οποίον αναγνώρισε το Πρωτοδικείο Αθηνών ένα χρόνο μετά.

Στις 18 Σεπτεμβρίου του 1924, το Πρωτοδικείο ενέκρινε την ίδρυση της Αθλητικής Ένωσης Κωνσταντινούπολης και το καταστατικό της. Στις 10 Μαρτίου του 1925 εμφανίστηκε στον ποδοσφαιρικό χάρτη και ο Όμιλος Φιλάθλων Πειραιώς, από τη συγχώνευση του Πειραϊκού Συνδέσμου με την Πειραϊκή Ένωση (έτος ίδρυσης 1913), με τον ΠΑΟΚ να προστίθεται στις 20 Απριλίου του 1926. Είχε προκύψει από την ένωση της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης (μέλη του οποίου προέρχονταν από την Πόλης Ερμή και το Πέρα Κλουμπ), που έγινε αρχικά (1925) ΑΕΚ Θεσσαλονίκης και μετά Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών.

Από το 1912 έως το 1919 δεν υπήρξε μεγάλη ποδοσφαιρική κίνηση, λόγω των Βαλκανικών Πολέμων και του Α' Παγκοσμίου. Οι Διασυμμαχικοί Αγώνες στο Παρίσι (1919) σήμαναν τη νέα εποχή του ποδοσφαίρου, με την Εθνική -δεν είχε συγκροτηθεί από επίσημο αθλητικό φορέα, αλλά είχε μέλη από ομάδες της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης- να μετέχει, να δίνει τέσσερα ματς και να φεύγει με ρεκόρ 2-2. Αυτά δεν κατεγράφησαν στα ιστορικά κιτάπια, με τον πρώτο επίσημο αγώνα της Εθνικής να έχει προσδιοριστεί στα αρχεία της FIFA, αυτός στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1920 με τη Σουηδία (χάσαμε 0-9). Το 1919 έγινε και κάτι ακόμα: αντιπρόσωποι των σωματείων της Αθήνας και του Πειραιά συναντήθηκαν στην ίδια αίθουσα, σε αυτό που εξελίχθηκε ως η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια για τη δημιουργία μιας κεντρικής ποδοσφαιρικής αρχής.

Τότε προέκυψε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών και Πειραιώς και ανέλαβε να οργανώνει τα παιχνίδια μεταξύ εκπροσώπων των δυο πόλεων. Δυο χρόνια μετά, η κίνηση "βαπτίστηκε" σε Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ελλάδας. Υπήρχε βέβαια, ένα... κενό στην ιστορία: έλειπαν οι ομάδες από την υπόλοιπη χώρα. Η προδιάθεση ωστόσο, να καλλιεργηθεί και να εξαπλωθεί το σπορ παντού ήταν δεδομένη. Για αυτό και αποφασίστηκε η ίδρυση τοπικών Ενώσεων. Παρεμπιπτόντως, τότε ήταν που δημιουργήθηκε και η σχολή διαιτητών. Οι πρώτοι μαθητές ήταν 20 ποδοσφαιριστές.

Τα Σωματεία εις διαρκή πόλεμον και αλληλοσπαραγμόν. Τους αγώνας θέατρον επιδείξεως βαρβαρισμού

Με πρωτοβουλία των Άρη, Ηρακλή και Μεγάλου Αλέξανδρου Φλώρινας ιδρύθηκε το 1923 στη Θεσσαλονίκη, η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Μακεδονίας-Θράκης (για την ιστορία, πήρε αυτό το όνομα το 1929) με την πρώτη γενική συνέλευση να συγκαλείται τον Δεκέμβριο του 1924 και να καταλήγει στην ψήφιση του καταστατικού και στην εκλογή του πρώτου διοικητικού συμβουλίου. Τον Ιανουάριο του 1925 οι εξελίξεις υποχρέωσαν την Ένωση Αθηνών να θέσει θέμα ενός κεντρικού οργάνου. Ως σημαντικότερη προϋπόθεση είχε προσδιοριστεί η ανάγκη για τη συγκέντρωση τεράστιων οικονομικών πόρων που δεν υπήρχαν και άρα μέχρι να βρεθούν η δημιουργία της Ομοσπονδίας θα αναβάλλονταν. Ειρήσθω εν παρόδω, όσος χρόνος χρειάστηκε για να καταλήξουν στα οικονομικά "πώς" και "γιατί", χρειάστηκε και για να καταλήξουν στον τίτλο της νέας κίνησης -πριν φτάσουν στο Ελληνική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου.

Το καλοκαίρι του 1926, έπειτα από πρωτοβουλία των Παναθηναϊκού, Αθηναϊκού και Απόλλωνα (είναι τα τρία ιδρυτικά μέλη της ΕΠΟ) συναντήθηκαν οι τρεις μεγαλύτερες ενώσεις (της Αθήνας, του Πειραιά και της Μακεδονίας-Θράκης) κάλεσαν όλα τα αναγνωρισμένα από το Πρωτοδικείο σωματείων "όπως αποστείλωσι το ταχύτερον, 1ον το όνομά των, 2ον τη διεύθυνσιν των και, 3ον την σύστασιν του Συμβουλίου των προκειμένου να συσταθή προσεχώς η Ελληνική Ομοσπονδία". Εξηγούσαν ότι ζητούμενο ήταν "λίαν συντόμως να ιδρυθή εν Αθήναις η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία καλείσθε όπως το ταχύτερον γνωρίσητε εις την αρμοδίαν Επιτροπήν, Σωκράτους 63α εν Αθήναις, την έδραν, όνομα και μέλη του Δ. Συμβουλίου και έτος ιδρύσεως υμών. Διά πάσαν βραδύτητα ή αμέλειαν ουδεμίαν υπέχομεν ευθύνην".

Όπως προετοιμάζονταν για τη μεγάλη συνάντηση, ο Απόστολος Νικολαΐδης (...που πριν γίνει όνομα σε γήπεδο, υπήρξε μετανάστης από τη Φιλιππούπολη, που μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, πριν έλθει στην Ελλάδα, πολυαθλητής σε στίβο -στον Άρη-, ποδόσφαιρο, μπάσκετ-μπολ -όπως γραφόταν τότε-, βόλεϊ και τένις στον Παναθηναϊκό, ενώ για κάποια χρόνια ήταν παράλληλα αθλητής και διοικητικός παράγοντας, πριν γίνει θεσμικός παράγοντας σε διάφορες θέσεις του ελληνικού αθλητισμού) εκμεταλλεύτηκε τις γνώσεις που είχε στη γαλλική γλώσσα και μετέφρασε τους κανονισμούς της εκεί ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, ώστε να αποτελέσουν τη βάση της ΕΠΟ.

Η τιμωρία της έδρας ήταν έμπνευση του 1938

Στις 15/9 του 1926 ο Νικολαΐδης εμφάνισε το αποτέλεσμα στη σύσκεψη της επιτροπής που συγκροτούσαν ο ίδιος με τους Ευάγγελο Σταμάτη (Αθήνα), Νότη Καμπέρο, Δ. Αυδή (Πειραιάς), Αν. Καμπουρόπουλο (Θεσσαλονίκη) και κατέληξαν στο καταστατικό και τους πρώτους κανονισμούς. Στις 2/10 επήλθε η συμφωνία επί των άρθρων, πριν ξεκινήσει η αποστολή αντιτύπων στις τρεις Ενώσεις, για μελέτη και έγκριση, προκειμένου να ιδρυθεί η ΕΠΟ. Η πρώτη Γενική Συνέλευση συγκλήθηκε την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου και το πρωί της Κυριακής 14/11 συσκέφθηκαν οι εκπρόσωποι των τριών ιδρυτριών Ενώσεων. Έπειτα από τρεις ώρες, η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία αποτέλεσε πραγματικότητα, με την υπογραφή στο πρακτικό της ίδρυσης και την ευλογία του ΣΕΑΓΣ. Πρώτος πρόεδρος ήταν ο Απόστολος Νικολαΐδης και η αγωνιστική περίοδος 1927-28 κατεγράφη ως πρώτη υπό τη νέα αρχή.

Στην... ας πούμε ανακοίνωση Τύπου, ο αξιωματικός του ναυτικού, Νότης Καμπέρος (μέλος της διοικούσας επιτροπής) είχε τονίσει ότι "η δημιουργία Ανώτατης Ποδοσφαιρικής Οργανώσεως είνε αναγκαία δι όσους ποθούσι συνεργασίαν, πειθαρχίαν, εξύψωσιν. Τουναντίον δε, δεν είνε αναγκαία δι όσους θα ήθελον να ίδουν τας ενώσεις φθειρομένας συν το χρόνω και χρεωκοπούσας. Τα Σωματεία εις διαρκή πόλεμον και αλληλοσπαραγμόν. Τα γήπεδα ουχί εις δικαία χρήσιν ανάλογο του προορισμού των. Τους αγώνας θέατρον επιδείξεως βαρβαρισμού". Πώς σου φάνηκε; Όχι που νόμισες ότι τα 'χουμε αποκλειστικά τα επεισόδια. Για να καταλάβεις πως τελικά όλα είναι στο DNA σου, το 1938 κρίθηκε αναγκαία η πρόβλεψη τιμωρίας για τους θερμόαιμους. Ο τότε πρόεδρος της ΕΠΟ, Κώστας Κοτζιάς εμπνεύστηκε την τιμωρία κεκλεισμένων των θυρών, μαζί με την αποβολή όσων φιλάθλων διαφωνούσαν, έβριζαν διαιτητές ή παίκτες, όσων πετούσαν αντικείμενα, όσους δεν ήταν τελικά, φίλαθλοι.

Όπως ενημέρωνε για τις εξελίξεις ο Κοτζιάς, είχε διευκρινίσει ότι "η ΕΠΟ υπομιμνήσκει προς τους κκ. φιλάθλους ότι, άπαντες ανεξαιρέτως οι παρακολουθούντες αγώνας υποχρεούνται όπως συμμορφώνονται αυστηρώς προς τους κανονισμούς αυτής. Οι αποδοκιμάζοντες διαφωνών ή ύβρεων τους διαιτητάς ή τους διαγωνιζομένους, οι ρίπτοντες εντός του γηπέδου λίθους κλπ, και γενικώς οι επιδεικνύοντες ασυμβίβαστον με την ιδιότητα του φιλάθλου διαγωγήν, θα αποβάλλονται των γηπέδων. Η ΕΠΟ δικαιούται όπως διατάξει την τέλεσιν αγώνων ακόμη και κεκλεισμένων των θυρών".

Στην πρώτη σεζόν (1927-28) συμμετείχαν οι Άρης, Εθνικός και Ατρόμητος (δηλαδή, οι πρωταθλητές των Θεσσαλονίκης, Πειραιά και Αθήνας). Πρωταθλητής ήταν ο Άρης. Ετοιμάσου τώρα, να σε σοκάρω. Να σου πω κάτι που δεν θα το πιστέψεις: στο πρώτο πρωτάθλημα δεν μετείχαν οι Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ, λόγω προστριβών με τη διοργανώτρια αρχή. Σοκ;

Ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ στήριξαν τον Ολυμπιακό

Η αιτία της διαφωνίας ήταν επί της αρχής: δεν συμφωνούσαν με την ίδρυση της Ομοσπονδίας, γιατί ζητούσε ποσοστά από τους αγώνες, αλλά και να είναι εκείνη που θα δημιουργούσε το πρόγραμμα των επίσημων αγώνων. Ναι, δεν ήθελαν να εκχωρήσουν σε κάποιον άλλον το παραμικρό αυτών που θεωρούσαν δικά τους. Τον Ιούλιο του 1927 η Ελληνική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου έγινε μέλος της FIFA. δηλαδή, αναγνωρίστηκε και άρα ακολουθούσε τους κανονισμούς της, που ήθελαν να μην γίνονται φιλικά προετοιμασίας τον Αύγουστο. Αυτό όμως, για τους τρεις που λέγαμε σήμαινε "χασούρα" στα έσοδα. Η κατάσταση έγινε λιγάκι χειρότερη, όταν ένα μήνα μετά η ΕΠΟ ζήτησε φιλικά... για την ενίσχυση του δικού της ταμείου. Η ΑΕΚ είχε αρνηθεί να συναντήσει τον Απόλλωνα, στις 23/10 του 1927, για αυτόν τον σκοπό.

Ο Ολυμπιακός φέρεται να είχε απειλήσει να στείλει τη δεύτερη ομάδα του, μετά ζήτησε εγγράφως από την Ένωση Πειραιά να εξηγήσει γιατί θα μοιραζόταν εκείνη με την ΕΠΟ τα έσοδα. Η ΕΠΟ απάντησε με αποβολή ενός μήνα (από επίσημα και φιλικά παιχνίδια), οι "ερυθρόλευκοι" ζήτησαν τη στήριξη του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ και την έλαβαν. Παρεμπιπτόντως, ήταν τότε που για τη συντομία του πράγματος οι τρεις τους έγιναν γνωστοί, για πρώτη φορά ως ΠΟΚ (από το Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός και το Κωνσταντινουπολιτών Ένωση -όπως αναφερόταν ΑΕΚ).

Όταν έπαιζαν όλοι μαζί (όλοι σε ένα... νοικοκυρεμένα)

Η κόντρα αυτή είχε ως συνέπεια ψήφισμα, βάσει του οποίου -από το φθινόπωρο του 1927- οι τρεις τους αγνοούσαν την ΕΠΟ, υπέγραψαν πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ τους -δεν υπήρχε καταστατικό-, διοργάνωναν αγώνες μεταξύ τους και με ξένες ομάδες, των οποίων τα έσοδα απολάμβαναν μόνοι τους και ονόμασαν τον νέο -δικό τους- οργανισμό ΠΟΚ, ενώ για να αποφευχθούν τυχόν... διαρροές, είχαν βάλει και χρηματική ρήτρα (σεβαστού ποσού, δηλαδή 3000 δρχ.) για όποιον αποχωρούσε. Ε μα ναι. Εμπνευστές του ΠΟΚ, που ειρήσθω εν παρόδω διαλύθηκε οριστικά στις 11/2 του 1963, ήταν Αθανάσιος Μέρμηγκας (ΟΣΦΠ), Απόστολος Νικολαΐδης (ΠΑΟ) και Κ. Κωνσταντάρας (ΑΕΚ). Στις αρχές του 1928 το ΠΟΚ έγινε ΠΟΚΑΑ, με την προσθήκη του Απόλλωνα και του Αθηναϊκού, ενώ την περίοδο 1929-30 έγινε ΠΟΚΕ -το "Ε" ήταν για τον Εθνικό Πειραιά.

Η ΕΠΣΑ τιμώρησε με τετράμηνο αποκλεισμό τις ομάδες και η ΕΠΟ προχώρησε στη διαγραφή τους, στις 31/10. Συνέχισε με το χαρακτηρισμό τους ως "ανεπίσημα σωματεία" και ενημέρωσε σχετικά τη FIFA. Εκείνοι αδιαφόρησαν, έκαναν τα τουρνουά τους, με το πρώτο να αφορά τους τρεις τους, στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ανήμερα του ΑΕΚ-Απόλλων. Σε δυο ημίχρονα, είχαν παίξει όλοι οι παίκτες (σε.. μεικτή έκδοση) και το αποτέλεσμα ήταν 1-1. Μην έχοντας άλλη επιλογή, η ΕΠΟ συγκάλεσε σύσκεψη στις 22/12 του 1927, ανέστειλε τις διαγραφές, πήρε πίσω το χρηματικό πρόστιμο και έστειλε στη FIFA έγγραφο, με το οποίο ενημέρωνε πως... τελικά δεν υπάρχει θέμα. Παρεμπιπτόντως, αναδείχθηκε και νέο ΔΣ.

Και για να μη νομίζεις ότι η παραπληροφόρηση είναι κάτι που 'χει προκύψει στη ζωή σου τα τελευταία χρόνια, τότε είχε κυκλοφορήσει ευρέως ότι στις 6/1 του 1930 η συνεργασία είχε αποτελέσει παρελθόν, όταν φίλαθλοι του Ολυμπιακού που είχαν πάει στη Λεωφόρο να παρακολουθήσουν παιχνίδι της ομάδας τους με την ΑΕΚ, προκάλεσαν ζημιές στα γραφεία του Παναθηναϊκού που εξανέστη και αποχώρησε. Δεν ήταν ακριβώς, αυτή η αλήθεια με την εφημερίδα "Εμπρός" να δημοσιεύει στις 13/1 τη διάψευση της "είδησης" και την ανακοίνωση Τύπου που είχαν συντάξει όλοι μαζί.

Πίσω στα της ΕΠΟ (αυτή καθ' αυτή), το 1931 ανέθεσε στον αντιπρόεδρο του Αθηναϊκού, Σταμάτη Μερκούρη (τον πατέρα της Μελίνας Μερκούρη) να βρει το σήμα της Ομοσπονδίας. Εκείνος αποτάνθηκε στον αρχιτέκτονα Βασίλη Τσαγκρή και ως ζητούμενο του έθεσε να βρει κάτι σε αρχαία παράσταση. Εκείνος σχεδίασε έναν κύκλο, αναγράφοντας περιμετρικά τις λέξεις "Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία". Στο κενό, στο κέντρο έβαλε τη θεά Αθηνά "γιατί το ποδόσφαιρο παίζεται κατ' αρχάς με το μυαλό".

Το πρώτο ματς της Εθνικής που διεξήχθη υπό τη διοίκηση της ήταν αυτός του Απριλίου του 1929, εναντίον της Ιταλίας, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας (χάσαμε 1-4). Το Κύπελλο Ελλάδος προστέθηκε στο πρόγραμμα το 1932 και την πρώτη κούπα τη σήκωσε η ΑΕΚ, ενώ στο πρωτάθλημα είχαν δικαίωμα συμμετοχής είχαν οι εκπρόσωποι της Αθήνας, του Πειραιά και της Μακεδονίας-Θράκης. Αυτοί συναντιόνταν, αφού προηγουμένως γίνονταν τα τοπικά πρωταθλήματα των πόλεων και οι τρεις πρώτοι πήγαιναν στους τελικούς. Η πρώτη φορά που διευρύνθηκε η λίστα, ήταν την περίοδο 1938-39, οπότε οι όμιλοι έγιναν δύο και οι Δόξα Δράμας, ΑΕΚ Καβάλας και Φίλιπποι Καβάλας... έσπασαν το κατεστημένο. Η Παναχαϊκή και η Νίκη Βόλου ήταν οι πρώτες που εκπροσώπησαν την περιφέρεια, σε ενιαίο όμιλο του Πανελληνίου πρωταθλήματος, τη σεζόν 1953-54. Ναι, σιγά σιγά, έβρισκαν ρυθμούς.

Το 1936 η Ομοσπονδία προσπάθησε να στείλει την Εθνική στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου, αλλά η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή απέρριψε το αίτημα, λέγοντας πως το ποδόσφαιρο δεν ήταν αμιγώς ερασιτεχνικό. Αυτό που ενδεχομένως δεν είπε ήταν ότι τα έξοδα ήταν πάρα πολλά, για χώρα που βρισκόταν σε καθεστώς χρεοκοπίας. Στις 15 Ιουνίου του 1954, η ΕΠΟ αποτέλεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της UEFA (μαζί με τους Αλβανία, Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχοσλοβακία, Δανία, Αγγλία, Ανατολική Γερμανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Ουγγαρία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βόρειο Ιρλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σκωτία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, ΕΣΣΔ, Ουαλία και Δυτική Γερμανία).

Από τη σεζόν 1958-59 άρχισε να διεξάγεται το ενιαίο πρωτάθλημα, με τη μορφή Εθνική κατηγοριών, παράλληλα με την είσοδο του ΠΡΟ-ΠΟ: αυτό εμφανίστηκε στην Ελλάδα, την 1η Μαρτίου του 1959 και η ιδέα άνηκε στον Κωνσταντίνο Γ. Καραμανλή, ο οποίος ήθελε να αξιοποιήσει προς όφελος του κρατικού ταμείου, την εγγενή αδυναμία του Έλληνα προς το τζόγο -έως τότε την εκτόνωνε στη χαρτοπαιξία και στα λαχεία-και να τη συνδυάσει με την αγάπη του για το ποδόσφαιρο. Μέρος των εσόδων διατίθεντο στους πρωταγωνιστές του σπορ.

Το 1964 η Ομοσπονδία αποφάσισε να επιτρέψει "την ένταξη σε ελληνικούς συλλόγους παικτών προερχομένων εκ της αλλοδαπής, αφού είχαν συμπληρώσει προηγουμένως ένα μήνα συνεχούς διαμονής στη χώρα", το 1979, με το νόμο 878 εισήλθε ο επαγγελματισμός στο ελληνικό ποδόσφαιρο, με τη σύσταση των ΠΑΕ και της ΕΠΑΕ. Τώρα που έμαθες πώς ξεκίνησαν όλα, αλλά και όσα κουβαλά το ελληνικό ποδόσφαιρο από τα γεννοφάσκια του, ας περάσουμε σε αυτά που κυριαρχούν -ως προβλήματα- τη σήμερον ημέρα. Αρχής γενομένης από το αυτοδιοίκητο που θα έλεγες ότι έχει... παρερμηνευθεί γενικότερα.

Το 1993 η πρώτη απειλή της FIFA για αποκλεισμό της Ελλάδας

Εν έτη 1993, ο τότε Υφυπουργός Γιώργος Λιάνης είχε νομοθετήσει ότι τα δικαιοδοτικά όργανα του ποδοσφαίρου (βλ. αθλητικοί δικαστές), θα στελεχώνονταν από τακτικούς δικαστές. Ήταν η πρώτη φορά που η ΕΠΟ... έτρεξε να ενημερώσει σχετικά τη FIFA. Τι κατήγγειλε; Πως πλήττεται το αυτοδιοίκητο -ότι παρεμβαίνει το κράτος στα του ποδοσφαίρου. Ήταν και η πρώτη φορά που η παγκόσμια ομοσπονδία απείλησε με αποκλεισμό των ομάδων (σε συλλογικό και εθνικό επίπεδο) από τις διεθνείς διοργανώσεις. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει στον Λιάνη "δεν πιστεύω να μη θέλεις να παίξει η Εθνική στο Μουντιάλ;" και ο Υφυπουργός υποχώρησε. H Eθνική πήγε στο Παγκόσμιο Κύπελλο, έπαιξε 4-4-2 και... γύρισε.

Κάτι ανάλογο έγινε και τον Ιούνιο του 1999, οπότε ο τότε Υφυπουργός Αθλητισμού, Ανδρέας Φούρας είχε καταθέσει προς ψήφιση τον αθλητικό νόμο 2725/1999 , τον οποίον ειρήσθω εν παρόδω επέκρινε εντόνως η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Σε αυτόν πέρασε η "αμειβόμενη διαιτησία", με τον εκάστοτε Υφυπουργό να 'χει τον πρώτο λόγο στην όποια αναδιάρθρωση, ξεκαθαριζόταν πως η ΓΓΑ διανέμει τις επιχορηγήσεις στις ομοσπονδίες και είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο στη διάθεση των ποσών, όπως ήταν υπεύθυνη για την αξιολόγηση της οικονομικής έκθεσης κάθε ομοσπονδίας, προκειμένου να διαμορφωθεί το περιεχόμενο του οικονομικού προγραμματισμού των αθλημάτων.

Διευκρινίστηκαν όσα αφορούν τη νέα επαγγελματική λίγκα στο μπάσκετ (τότε ΕΣΑΚ), πέρασε η ίδρυση και ο τρόπος λειτουργίας τμημάτων αμειβομένων αθλητών, ορίστηκε η νομική μορφή κάθε ανώνυμης αθλητικής εταιρίας και ΚΥΡΙΩΣ ξεκαθαρίστηκε ότι "η εποπτεία και ο έλεγχος, επιφυλασσομένων των διατάξεων του άρθρου 52 του παρόντος νόμου, ασκούνται προκειμένου περί σωματείων από την οικεία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και προκειμένου περί ενώσεων ή ομοσπονδιών από τη Γ.Γ.Α.".

Τι υπήρχε στο άρθρο 52; "Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του αρμόδιου για τον αθλητισμό Υπουργού, συγκροτείται και λειτουργεί στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού επταμελές Ελεγκτικό Συμβούλιο, με διετή θητεία, αποτελούμενο από πέντε (5) μόνιμους υπαλλήλους της Γ.Γ.Α. και δύο (2) μόνιμους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών ΠΕ ή ΤΕ κατηγορίας, με ειδικές γνώσεις ιδίως οικονομικής, νομικής και αθλητικής κατεύθυνσης. Τα μέλη του Ελεγκτικού Συμβουλίου δεν επιτρέπεται να είναι μέλη αθλητικών φορέων".

6.000.000.000 οι... λόγοι (δραχμές) που έκανε πίσω στο αυτοδιοίκητο η ΕΠΟ

Πού είχε πάει το αυτοδιοίκητο; Περίπατο. Ποιος ήταν ο λόγος; Για να σου πω την αλήθεια, τα ρεπορτάζ της εποχής ανέφεραν ότι υπήρχαν 6 δισεκατομμύρια λόγοι όσες και οι δραχμές που έδωσε η κυβέρνηση στην ΕΠΟ και την τότε ΕΠΑΕ -ώστε να διατεθούν στην ανακαίνιση γηπέδων-, για να μην αντιδράσουν στον αθλητικό νόμο. Ποιος ήταν υπεύθυνος να τσεκάρει πού πήγαν και μέσω ποιων οδών, αυτά τα χρήματα; Η ΕΠΟ. Το 2000 ο διάδοχος του Φούρα, στη νέα κυβέρνηση Σημίτη, Γιώργος Φλωρίδης είχε επιχειρήσει να... μαζέψει λίγο το πράγμα.

Σε έναν από τους νόμους που επρόκειτο να καταθέσει, αναφερόταν στις εκλογές και ξεκαθάριζε πως "τo καταστατικό του οικείου αθλητικού σωματείου, με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος νόμου, ρυθμίζει όλα τα θέματα που αφορούν τις αρχαιρεσίες, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία σύγκλησης και συμμετοχής των μελών στις συνελεύσεις, τη λήψη αποφάσεων σε αυτές, τα όργανα του σωματείου, τη συγκρότηση των οργάνων, τη λειτουργία και την οργάνωση του σωματείου και κάθε άλλο σχετικό θέμα". Δικαίωμα ψήφου είχαν " είτε αντιπρόσωποι των ειδικά αναγνωρισμένων αθλητικών ενώσεων είτε αντιπρόσωποι των ειδικά αναγνωρισμένων αθλητικών σωματείων, σύμφωνα με όσα ορίζονται από το καταστατικό της οικείας αθλητικής ομοσπονδίας".

Μια άλλη αλλαγή που προσπάθησε να περάσει ήταν εκείνη του Λιάνη: επεδίωξε δηλαδή, να βάλει τακτικούς δικαστές (αντί των μη ενεργεία που υπήρχαν έως τότε -με τους κακοήθεις να λένε πως αυτό συνέβαινε γιατί ελέγχονταν πιο εύκολα) στα δικαιοδοτικά όργανα. Μάντεψε τι έγινε.

Οι ποδοσφαιρικές αρχές έκαναν λόγο για παραβίαση του αυτοδιοίκητου και ενημέρωσαν σχετικά τη FIFA που έστειλε έναν αξιωματούχο να δει τι γίνεται. Τι προέβλεπε όμως, η παγκόσμια ομοσπονδία στο δικό της καταστατικό; Πως "όλες οι διαφορές καλό είναι να λύνονται μέσα στο ποδόσφαιρο και να μην πηγαίνουν στα δικαστήρια". Δεν αναφερόταν πουθενά η δημιουργία δικού τους διαιτητικού δικαστηρίου. Εν πάση περιπτώσει, ο αξιωματούχος επισκέφτηκε τον κ. Φλωρίδη για να του εξηγήσει πως εάν παραβιαζόταν το καταστατικό η FIFA θα απέβαλε τις ελληνικές ομάδες (σε συλλογικό και εθνικό επίπεδο) από τις διεθνείς διοργανώσεις. Η συνέχεια ήταν να πιεστεί (;) το ελληνικό κοινοβούλιο να ψηφίσει ειδική διάταξη, βάσει της οποίας τα περισσότερα άρθρα του νόμου 2725/1999 δεν επρόκειτο να ισχύουν για το ποδόσφαιρο.

Η επόμενη ημέρα της... εξαίρεσης του ποδοσφαίρου από τους νόμους

Την τύχη του Φλωρίδη είχε και το όραμα του Γιώργου Ορφανού, όταν ήταν Υφυπουργός Αθλητισμού το 2006. Είχε καταθέσει στη Βουλή αθλητικό νόμο, με τίτλο "ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία αθλητικών επαγγελματικών ενώσεων και άλλες διατάξεις". Από μόνος του ήταν αρκετός, για να εκνευρίσει τους διοικούντες την ΕΠΟ. Στις σελίδες του, μπορούσε να διαβάσει κανείς πως σε όσους ψήφιζαν στις γενικές συνελεύσεις -όσοι είχαν δικαίωμα λόγου και άποψης-, επρόκειτο να προστεθεί μια ψήφος ανά δέκα σωματεία.

Δηλαδή, δεν θα ψήφιζαν πια μόνο οι αντιπρόσωποι των ειδικά αναγνωρισμένων αθλητικών ενώσεων, αλλά... το β) του προηγούμενου νόμου "οι αντιπρόσωποι των ειδικά αναγνωρισμένων αθλητικών σωματείων" και οι ψήφοι από 54 θα γίνονταν 350. Πράγμα που... κάποιος επιφυλακτικός άνθρωπος θα μπορούσε να πει ότι εξυπηρετεί ως προς το αποτέλεσμα -αφού θα γίνονταν δύσκολοι έως αδύνατοι οι όποιοι "έλεγχοι", αν υποθέσουμε πως κάποιος ήθελε να ελέγξει κάτι.

Δεν θα σου πω τι ακολούθησε, γιατί ξέρεις. Ήταν η τρίτη φορά που η ΕΠΟ έτρεξε στη FIFA, με την τελευταία να στέλνει αυτή τη φορά επιστολή, στην οποία αναφέρονταν και τα κάτωθι: "Η FIFA θα ήθελε να ενημερώσει την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία ότι η Επιτροπή Εκτάκτων Υποθέσεων της, που αποτελείται από πέντε προέδρους και έναν αντιπρόσωπο των έξι Συνομοσπονδιών της FIFA, συζήτησε την κατάσταση της Ομοσπονδίας σας και ομόφωνα αποφάσισε να αποβάλλει την ΕΠΟ από σήμερα.

Οι αρχές που διατηρούνται στο καταστατικό της FIFA καθορίζουν σαφώς την ανεξαρτησία των ποδοσφαιρικών ομοσπονδιών και την ανεξαρτησία της διαδικασίας λήψης αποφάσεων των οργάνων που διοικούν το ποδόσφαιρο και συνθέτουν την πυραμίδα του ποδοσφαίρου σε κάθε χώρα. Σε πολλές περιστάσεις από το 2004, αυτές οι αρχές έχουν επαναβεβαιωθεί από την FIFA και την UEFA μέσω διαφόρων οδών και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια αρκετών συναντήσεων με τον Υφυπουργό Πολιτισμού υπεύθυνο για θέματα Αθλητισμού, Γεώργιο Ορφανό, η τελευταία εκ των οποίων διοργανώθηκε στη Ζυρίχη στις 29 Μαΐου 2006 παρόντος εμού και του αντιπροσώπου της UEFA, Τζόζεφ Μίφσουντ".

"Επιπλέον", συνεχίζει η επιστολή, "το Σεπτέμβριο του 2005, η Εκτελεστική Επιτροπή της FIFA πήρε την απόφαση να δώσει σε τρεις ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, προθεσμία μέχρι τις 15 Ιουλίου 2006 να διασφαλίσουν από τις κυβερνήσεις τους τις τροποποιήσεις στους διάφορους εθνικούς νόμους για τον αθλητισμό, που θα καθιστούσαν δυνατόν να συμμορφωθούν αυτές οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες με τις αρχές του Καταστατικού της FIFA καθώς και τους κανονισμούς της UEFA σε αρκετά θέματα".

"Δυστυχώς", υπογραμμίζεται, "η FIFA σημειώνει ότι, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις, η δέσμευση του Υφυπουργού, Γιώργου Ορφανού, στην επιστολή του της 4ης Ιουνίου, να τροποποιήσει τον αθλητικό νόμο κατά τρόπο τέτοιο ώστε να αναγνωρίζεται ανεπιφύλακτα ότι για τα ποδοσφαιρικά θέματα μπορεί να αποφασίζει μόνο η ΕΠΟ και τα όργανά της, δεν έχει γίνει σεβαστή. Ακόμα χειρότερα, το σχέδιο του νέου νόμου περί επαγγελματικών ενώσεων που παρουσιάστηκε πρόσφατα, στοιχειοθετεί ένα ακόμα παράδειγμα κατάφωρης παρέμβασης στα ποδοσφαιρικά θέματα".

Η επιστολή καταλήγει: "Ως συνέπεια της απόφασης που ελήφθη από την Επιτροπή Εκτάκτων Υποθέσεων, η ΕΠΟ και όλα τα μέλη της (σωματεία, ποδοσφαιριστές, μέλη επιτροπών κτλ) αποβάλλονται από όλες τις διεθνείς επαφές (συμμετοχή σε διεθνείς διοργανώσεις σε όλα τα επίπεδα, οργάνωση διεθνών αγώνων στην Ελλάδα, ορισμός μελών επιτροπών σε διεθνή καθήκοντα κτλ)".

Η Οσκαρική ερμηνεία και ο νόμος-πρόκληση

Ο Ορφανός παρ' όλα αυτά πήγε το νομοσχέδιο στη Βουλή, όπου εμφανίστηκε και εκπρόσωπος της ΕΠΟ, ο οποίος φέρεται να έδωσε παράσταση (υποκρινόμενος πως μιλά με υψηλόβαθμο στέλεχος της FIFA που εγγυάται τον αποκλεισμό). Προφανώς η ερμηνεία συγκίνησε και ο Υφυπουργός όχι μόνο πήρε πίσω το άρθρο, αλλά κατέθεσε το περιβόητο άρθρο 22 (παράγραφος 12, του 3479/2006) που εξαιρούσε την ΕΠΟ από το νόμο -σε επίπεδα ίδρυσης, οργάνωσης και λειτουργίας αθλητικών ενώσεων.

Το επίμαχο άρθρο ανέφερε "ειδικά για το άθλημα του ποδοσφαίρου όλα τα θέματα λειτουργίας και οργάνωσης του αθλήματος της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και των μελών της ρυθμίζονται αυτόνομα από την Ε.Π.Ο. και τα όργανά της σύμφωνα με το καταστατικό και τους κανονισμούς της, καθώς και αυτούς που καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου, ακόμη και αν προβλέπονται διαφορετικές ρυθμίσεις στο ν. 2725/1999, όπως ισχύει, και στην εν γένει αθλητική νομοθεσία. Θέματα οικονομικού ελέγχου για τις επιχορηγήσεις που λαμβάνει η Ε.Π.Ο. από το κράτος, ελέγχου νομιμότητας, δημόσιας τάξης και ασφάλειας υπόκεινται στην αποκλειστική ρυθμιστική αρμοδιότητα του κράτους".

Από το 2006 έως και πέρυσι και την τελευταία αλλαγή, η ΕΠΟ νομιμοποιούνταν να κάνει ό,τι επιθυμούσε με το ποδόσφαιρο, σε κάθε επίπεδο. Ήταν αυτή που διαμόρφωνε επιτροπές και ελεγκτικά όργανα, αυτή που τα έλεγχε και αν τυχόν άλλαζε κάποιος νόμος που αφορούσε τον αθλητισμό, η Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου συνέχιζε βάσει των όσων ανέφερε το καταστατικό της, γιατί είχε αυτό το δικαίωμα. Μολονότι δε, δεν υπήρχε πουθενά στο νόμο η σημείωση "το ποδόσφαιρο νομιμοποιείται να 'χει τα δικά του όργανα διαιτησίας", το έκανε και αυτό.

Ο Παύλος Γερουλάνος, Υπουργός Πολιτισμού το 2012, είχε μια σκέψη να αυξήσει τις αρμοδιότητες Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού, αλλά... τη ξέχασε -αφότου εκτυλίχθηκε η κλασική διαδικασία, δηλαδή η ενημέρωση της ΕΠΟ στη FIFA κλπ.

Όταν δεν υπάρχει έλεγχος, είναι λογικό... να το τερματίζεις

Από το 1993 έως το τότε είχαν προκύψει φυσικά ουκ ολίγοι παράγοντες ποδοσφαίρου που είχαν δημιουργήσει το δικό τους... δεδομένο, εξέλιξη εύλογη από τη στιγμή που δεν υπήρχε η δυνατότητα δημοσίου ελέγχου -καθώς έπληττε το αυτοδιοίκητο ή... κάπως έτσι. Όταν παίρνεις επιχορηγήσεις και το κράτος δεν μπορεί να ελέγξει τι τις κάνεις, προφανώς και μπαίνεις σε πειρασμούς. Όταν σου παρέχεται το προνόμιο να δημιουργείς δικαιοδοτικά όργανα... και να τα ελέγχεις ο ίδιος, είναι πολύ πιθανό να χαθεί η αίσθηση του μέτρου.

Για την ιστορία, στο καταστατικό της παγκόσμιας ομοσπονδίας δεν προβλέπεται πουθενά, το διαιτητικό δικαστήριο που έχει δημιουργήσει η ΕΠΟ. Ούτε ο ισχύον νόμος δίνει αυτό το δικαίωμα. Αυτό που δίνεται ως οδηγία από την FIFA είναι "όλες οι διαφορές να λύνονται μέσα από το ποδόσφαιρο. Να μην φτάνουν σε δικαστήρια", μαζί και ότι το ποδόσφαιρο πρέπει να ελέγχεται από τους παράγοντες του. Δεν έλεγε κάπου πως αυτοί θα έπρεπε να είναι υπεύθυνοι και για τα δικαιοδοτικά όργανα. Σε αυτή τη λίστα υπάρχει και η ΚΕΔ, με την ΕΠΟ (που έχει υπογράψει στο μεταξύ, σύμβαση διαιτησίας με την UEFA) να αποφασίζει ακόμα και για το ποιοι θα διοικούν τη διαιτησία. Χαρακτηριστικά, να σου πω ότι στην Αγγλία είναι ένας τελείως ανεξάρτητος θεσμός που αναλαμβάνει την εκπαίδευση, την παράδοση και τον ορισμό. Αλλά... εκεί είναι άλλος κόσμος. Εδώ, τα δεδομένα επέτρεψαν ώστε να προκύψουν τα δικαστικά πορίσματα για τις εγκληματικές οργανώσεις, με την εμπλοκή κορυφαίων προσώπων του ποδοσφαιρικού χώρου, συν τη βία, συν την ατιμωρησία των υπευθύνων και φυσικά τη σύγκρουση επιχειρηματικών συμφερόντων.

Μετά το νόμο του Ορφανού, η ΕΠΟ είχε το δικαίωμα να αλλάξει το καταστατικό της, κατά τον τρόπο που ήθελε, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να εξηγήσει κάτι -όσο δεν παραβίαζε τους κανονισμούς της διεθνούς ομοσπονδίας. Ως γνωστόν βέβαια, για κάθε νόμο υπάρχουν τουλάχιστον τρία "παραθυράκια" και κάπως έτσι προέκυψε το εκλογικό σύστημα που... άφηνε εκτός ΔΣ την αντιπολίτευση. Τι είχε συμβεί;

Τον Νοέμβριο του 2013 ο Γιάννης Ανδριανός είχε προαναγγείλει "επιχείρηση λίφτινγκ" στον αθλητικό νόμο, με συγκρότηση Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής από εν ενεργεία δικαστικούς και πανεπιστημιακούς καθηγητές, καθώς όπως είχε πει "ο εν ισχύι 2725/99 σε πολλά σημεία δεν ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες του ελληνικού αθλητισμού. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω ότι σήμερα ο νόμος μιλά για επαγγελματικές ΠΑΕ της Γ' Εθνικής, ενώ αναφέρεται στον ΟΠΑΠ χωρίς να λαμβάνει υπ' όψιν την ιδιωτικοποίηση του. Ακόμη πολλές από τις προβλέψεις του σημερινού νόμου, δεν λαμβάνουν υπ' όψιν τους την υφιστάμενη οικονομική συγκυρία που κάνει ακόμη πιο πιεστική την ανάγκη κάθε ευρώ που δαπανάται από τα χρήματα των φορολογούμενων να δικαιολογείται πλήρης και με απόλυτη διαφάνεια, ως προς τα θετικά αποτελέσματα που παράγει". Μια από τις αλλαγές ήταν να γίνουν τα 19 πρόσωπα των αθλητικών Ομοσπονδιών να γίνονται 30.

Ο Γιώργος Βασιλακόπουλος είχε δηλώσει τότε ότι "το αθλητικό κίνημα πρέπει να έχει μια σχετική αυτονομία, ειδικά όσον αφορά τη διενέργεια των αρχαιρεσιών, από τις οποίες αναδεικνύεται η εκτελεστική εξουσία, τα Δ.Σ. των Ομοσπονδιών. Οι ανοησίες του ΣΥΡΙΖΑ περί απλής αναλογικής ταιριάζουν σε άλλους χώρους. Ο αθλητισμός δεν είναι πεδίο ανταλλαγής ή καταγραφής κομματικών απόψεων. Οι διοικήσεις πρέπει να παίρνουν αποφάσεις, να λύνουν άμεσα τα προβλήματα που προκύπτουν". Να σε αφήσω να μαντέψεις τι τύχη είχε και αυτό; Ναι καμία, αλλά ο λόγος αυτή τη φορά διέφερε κάπως. Το νομοσχέδιο δεν πρόλαβε να πάει στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, γιατί... η Βουλή διαλύθηκε τον Γενάρη του 2014, για τις εκλογές.

Οι αλλαγές του Κοντονή που μένει να αποδειχθεί αν περιορίζουν το πεδίο δράσης

Με το νόμο 4326 του 2015 που κατέθεσε ο Σταύρος Κοντονής, έγινε τροποποίηση στο άρθρο αυτό που εξαιρούσε το ποδόσφαιρο από τους αθλητικούς νόμους. Το "στο πλαίσιο της αυτοδιοικητικής λειτουργίας της, σύμφωνα με το καταστατικό και τους κανονισμούς της, τα οποία πρέπει να είναι εναρμονισμένο με το Σύνταγμα, την κείμενη νομοθεσία – λαμβανομένου υπόψη πως η ΕΠΟ διαχειρίζεται τις εσωτερικές της υποθέσεις ανεξάρτητα και χωρίς επιρροή από τρίτους και σύμφωνα με τους κανονισμούς της Παγκόσμιας και Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου, μέλος της οποίας είναι η ΕΠΟ" έγινε "στο πλαίσιο της αυτοδιοικητικής λειτουργίας της, σύμφωνα με το καταστατικό και τους κανονισμούς της, τα οποία πρέπει να είναι εναρμονισμένο με το Σύνταγμα, την κείμενη νομοθεσία – με δεδομένο πως η ΕΠΟ διαχειρίζεται τις υποθέσεις της ανεξάρτητα και χωρίς επιρροή από τρίτους και σύμφωνα με τους κανονισμούς της Παγκόσμιας και Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου, μέλος της οποίας είναι η ΕΠΟ".

Επί της ουσίας, το ποδόσφαιρο παρέμεινε αυτοδιοικούμενο σε επίπεδο κανονισμών και οργάνωσης -όχι όμως, σε ζητήματα δημοσίας τάξεως ή οικονομικά. Υποχρεώθηκε δε, να 'χει τακτικούς δικαστές -που είχε αρνηθεί τρεις φορές στο παρελθόν. Τι γινόταν όμως, με το θέμα των εκλογών που εξαιρουμένου του Ορφανού (το 2006), ουδείς άλλος έστω επιχείρησε να... ανοίξει την εκλογική λίστα και έμεινε να περιορίζεται κυρίως στις τοπικές Ερασιτεχνικές Ενώσεις Ποδοσφαιρικών Σωματείων.

Έως το 2012 και την εκλογή του Γιώργου Σαρρή (με 37 ψήφους έναντι των 20 του Βασίλη Γκαγκάτση, που έχασε εκλογές για πρώτη φορά έπειτα από το 1997 -σε όποιο πόστο και αν "κατέβαινε", έβγαινε πρώτος) δικαίωμα ψήφου για εκλογές στην ΕΠΟ είχαν 57 Ενώσεις. Οι 53 ήταν Ερασιτεχνικές Ενώσεις Ποδοσφαιρικών Σωματείων (ΕΠΣ), 1 ψήφο είχε η Super League, 1 η Football League μαζί με τη Γ' Εθνική, 1 η Ένωση Σωματείων Ποδοσφαίρου Σάλας και 1 η Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου Δρόμου και Άμμου. Άλλοι δεν υπήρχαν. Όπως δεν υπήρχε απλή αναλογική. Δηλαδή, δεν ήταν το συνολικό ποσοστό ψήφων του ενιαίου ψηφοδελτίου που "έβγαζε" το ΔΣ. Αυτό που γινόταν ήταν να το ορίζει -κατ' ουσίαν- ο εκάστοτε νικητής, παρέχοντας τις σχετικές οδηγίες. Παρεμπιπτόντως, για να θέσει κάποιος υποψηφιότητα για πρόεδρος χρειάζεται τη στήριξη τουλάχιστον 8 ενώσεων και φυσικά να 'χει διατελέσει μέλος μιας.

Με την τελευταία τροποποίηση δεν άλλαξε στο καταστατικό η παράγραφος που αναφέρει ότι "τα όργανα της ΕΠΟ ( δικαστικά -πειθαρχική επιτροπή, επιτροπή δεοντολογίας και η επιτροπή εφέσεων-, αδειοδότησης, εκλογική επιτροπή, επιτροπή οικονομικών θεμάτων, προστασίας και ακεραιότητας, ελέγχου και συμμόρφωσης, διοργανώσεων και γηπέδων, επιτροπή διαιτησίας, νομική επιτροπή κλπ) είτε θα εκλέγονται, είτε θα ορίζονται από την ίδια την ΕΠΟ, χωρίς καμία εξωτερική επιρροή και σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται από το παρόν καταστατικό και τους σχετικούς κανονισμούς". Ούτε το σημείο που διευκρινίζει πως "η Γενική Συνέλευση αντιπροσωπεύει την ανώτατη και τη νομοθετική εξουσία της ΕΠΟ". Τι άλλαξε; Ο αριθμός των ψηφοφόρων. Στις επόμενες εκλογές, λοιπόν από το παραβάν θα περάσουν οι εξής 190 άνθρωποι:

α) οι τοπικές Ερασιτεχνικές Ενώσεις Ποδοσφαιρικών Σωματείων (53 τον αριθμό) εκπροσωπούνται από 3 μέλη η κάθε μία. Ο ένας εξ αυτών είναι υποχρεωτικά ο πρόεδρος της κάθε ΕΠΣ και οι άλλοι δύο είναι μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής.

β) η Πανελλήνια Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Σάλας εκπροσωπείται από 3 μέλη -ισχύει ό,τι και για τις ΕΠΣ ως προς τη σύνθεση.

γ) η Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου Α' Εθνικής (Super League) εκπροσωπείται από 16 -ένας εκπρόσωπος για κάθε ΠΑΕ - μέλος της Ένωσης.

δ) η Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου Β' Εθνικής (Football League) εκπροσωπείται από 3 -ισχύει ό,τι και για τις ΕΠΣ ως προς τη σύνθεση..

στ) Η Πανελλήνια Ένωση Σωματείων Γυναικείου Ποδοσφαίρου εκπροσωπείται από 3 -ισχύει ό,τι και για τις ΕΠΣ ως προς τη σύνθεση..

ε) η Πανελλήνια Ένωση Σωματείων Ποδοσφαίρου Άμμου (beach soccer) εκπροσωπείται από 3 -ισχύει ό,τι και για τις ΕΠΣ ως προς τη σύνθεση..

ζ) οι Πανελλήνιες Ενώσεις Ποδοσφαιριστών, μια (1) για τους επαγγελματίες και μια (1) για τους ερασιτέχνες, εκπροσωπούνται από έναν.

η) η Πανελλήνια Ένωση Διαιτητών εκπροσωπείται από 1

θ) η Πανελλήνια Ένωση Προπονητών εκπροσωπείται από 1.

Άντε και τελειώνει η διαδικασία, καταμετρώνται οι προτιμήσεις και προκύπτουν οι επικρατέστεροι. Περνούν στη συγκρότηση της Εκτελεστικής επιτροπής "το εκτελεστικό όργανο που αποτελείται από 21 μέλη: τον πρόεδρο που εκλέγεται από τη Γενική Συνέλευση και 20 μέλη που επίσης εκλέγονται από τη ΓΣ. Τέσσερα (4) προέρχονται από τους υποψηφίους που προτείνονται από την Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου Α' Εθνικής (Super League) και εκλέγονται σύμφωνα με τη σειρά κατάταξης και τον αριθμό των ψήφων που έλαβαν. Ένα μέλος προέρχεται από τη Football League, μια γυναίκα εκλέγεται υποχρεωτικά (σύμφωνα με τη σειρά κατάταξης και των αριθμό των ψήφων όλων των υποψηφίων γυναικών) και 14 μέλη προέρχονται από τους υποψηφίους που προτείνονται από τις ερασιτεχνικές ενώσεις (και εκλέγονται σύμφωνα με τη σειρά κατάταξης και των αριθμό των ψήφων).

Η θητεία τους είναι τετραετής και το ΔΣ προκύπτει από μυστική ψηφοφορία των νικητών της διαδικασίας. Ο πρόεδρος του συνεταιρισμού προέρχεται υποχρεωτικά από τα τέσσερα μέλη Super League. Εφ όσον τώρα, κάποιος εμπλακεί σε νομικά ζητήματα, δεν υποχρεούται να αποχωρήσει εάν δεν υπάρξει τελεσίδικο βούλευμα για κακούργημα. Καλό; Επίσης, ένας πρόεδρος που διώκεται για ποινικό αδίκημα μπορεί να θέτει υποψηφιότητα, όσο είναι σε εξέλιξη η δίκη και δεν υπάρχει το τελεσίδικο βούλευμα που λέγαμε.

Τώρα καταλαβαίνεις γιατί ο Γιώργος Γκιρτζίκης ανακοίνωσε πως θα διεκδικήσει την προεδρία στις επόμενες εκλογές, μολονότι είναι κατηγορούμενος για την υπόθεση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων του Κυπέλλου Ελλάδος 2004-05 και 2005-06 (τα είχα δώσει στην εταιρία Stadium Sports Agencies LTD να τα διαχειριστεί και τα πήρε η ΕΡΤ, μολονότι δεν κατέβηκε στο σχετικό διαγωνισμό, με τις αρχές να 'χουν ασκήσει δίωξη σε βαθμό κακουργήματος, στην εταιρία) και για τα έργα που είχαν γίνει στον Άγιο Κοσμά (η ΕΠΟ είχε πάρει χρήματα από τη ΓΓΑ για να κάνει έργα που δεν έγιναν).

Το αυτό ισχύει και για όσους εμπλέκονται στην αστική υπόθεση για την περιβόητη κάρτα υγείας ποδοσφαιριστή. Μια έμπνευση του 2003 που δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα. Έγινε 17 δίκες -θα ακολουθήσουν και άλλες-, αφού οι ομάδες πήραν τα χρήματα για να κάνουν τα δέοντα (κέντρα υγείας σε κάθε ΕΠΣ), αλλά... δεν τα έκαναν. Εν τω μεταξύ, στις 13/3 του 2008 είχε γίνει και μια έφοδος της ΣΔΟΕ στην ΕΠΟ και στον έλεγχο των βιβλίων είχε εντοπιστεί σωρεία παρατυπιών και παραπτωμάτων από το 2000 και μετά.

Όλα αυτά φυσικά και είναι απόρροια του γεγονότος ότι ουδέποτε έγινε κάποιος έλεγχος και όσοι ήθελαν... ανέβαιναν πίστες στον τρόπο που διαχειρίζονταν την παρουσία τους στην Ομοσπονδία. Εξ ου και οι τέσσερις τελευταίοι πρόεδροι της έχουν κληθεί να λογοδοτήσουν, ενώπιον της δικαιοσύνης. Εν τω μεταξύ, η επιτυχία ή η αποτυχία στη θητεία του όποιου προέδρου εξαρτάται άμεσα από την πορεία της Εθνικής ομάδας. Γιατί θεωρείται υπεύθυνος για την επιλογή προπονητή. Που παρεμπιπτόντως, εκείνος θέτει ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης, ψηφίζουν όλοι και απορρίπτεται ή εγκρίνεται. Άρα, όλοι έχουν μερίδιο ευθύνης -μόνο που αν κατάλαβες κάτι έως τώρα, αντιλαμβάνεσαι πως το όλοι είναι ο εξής ένας.

Βλέπεις να υπάρχει σωτηρία;

Από τη στιγμή που τέσσερις άνθρωποι δεν μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά στην ίδια αίθουσα, πόσω μάλλον να συζητήσουν για τα θέματα που υπάρχουν και να καταλήξουν σε λύσεις, προφανώς και δεν είναι πολύ εύκολο να βρεθεί κάποια λύση. Μια πρόταση ωστόσο, μπορεί να είναι πρόεδρος Ένωσης ο επόμενος πρόεδρος της ΕΠΟ, αλλά ένας τεχνοκράτης που να 'χει άποψη και εμπειρίες από το ελληνικό ποδόσφαιρο, αλλά να μην έχει προλάβει να συνδεθεί -δικαίως ή αδίκως- με κάποιο... γκρουπ (και ο νοών νοείτο). Θα βοηθούσε να μην υπάρχουν πρόεδροι Ενώσεων στο Διοικητικό Συμβούλιο (με ό,τι συνεπάγεται αυτό, σε επίπεδο αλισβερισιού), αλλά να το συνθέτουν εκπρόσωποι των ποδοσφαιριστών, των διαιτητών, των προπονητών, του γυναικείου ποδοσφαίρου, του ποδοσφαίρου σάλας, του beach soccer και ενδεχομένως της δημοσιογραφίας (γιατί θα 'χει ενδιαφέρον από κριτής να γίνει κάποιος κρινόμενος).

Ένας άλλος παράγοντας που θα βοηθήσει στην εξέλιξη της ιστορίας, είναι να γίνει ανεξάρτητη η διαιτησία και προκαλεί τεράστια απορία το γεγονός ότι δεν έχουν προχωρήσει ήδη οι διοικούντες την ΕΠΟ σε αυτήν την κίνηση. Θα έλεγες πως υπάρχει ασυμβίβαστο στο να είναι οι ΠΑΕ μέλη (με δικαίωμα ψήφου) στην ΕΠΟ που έχει τον έλεγχο της διαιτησίας. Στο τέλος της ημέρας, μιλάμε για πολιτική και επιρροές, που όσο περισσότερο τις επιτρέπεις, τόσο περισσότερο θα γίνονται. Ή μήπως σε σοκάρει αυτό;

*Ο Αλέξης Πλατής πρόσφερε τις πολύτιμες γνώσεις του, από τα 17 χρόνια εμπειρίας στο ρεπορτάζ της ΕΠΟ, όπως και δύο δικηγόροι που έχουν ασχοληθεί επισταμένως με το αθλητικό δίκαιο.