Γιόχαν Κρόιφ, η... τσιμινιέρα που έγινε λυτρωτής έθνους

Οι προσωπικότητες που είναι μεγαλύτερες από τη ζωή, δεν είναι πολλές. Συνήθως αφορούν τύπους που έχουν βρει τον τρόπο να "αγγίξουν" τις καρδιές των απλών ανθρώπων, ενδεχομένως και χωρίς να 'χουν πει λέξη. Ο Johan Cruyff υπήρξε μια τέτοια περίπτωση, για περισσότερους από έναν λόγους. Οι φίλοι του ανέφεραν κάποιους, στο ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε με τίτλο "Εn um momento dado". Εκεί μίλησαν και κάποιοι που δεν τον είχαν γνωρίσει ποτέ, αλλά διαβεβαίωσαν πως ήταν από τους ανθρώπους που άλλαξαν τη ζωή τους. Πώς; Τα πιο όμορφα πράγματα στη ζωή, είναι απλά, αλλά όπως είχε πει και ο ίδιος "τα απλά, είναι και τα πιο δύσκολα".

Στις 22 Αυγούστου του 1973, την ημέρα που ο εμφανώς εξασθενημένος από την ασθένεια του, Franco πανηγύριζε για την ομάδα του τη Real Madrid, η πτήση 254 της KLM αναμενόταν να προσγειωθεί στη Βαρκελώνη. Ήταν αυτή που μετέφερε τον Hendrik Johannes Cruijff (ή Cruyff όπως αναφερόταν στο μεγαλύτερο διάστημα της καριέρας του από τα διεθνή μέσα) στο αεροδρόμιο Prat, τελικά. Γιατί τον διεκδικούσε και η "βασίλισσα". Εκείνος όμως, επέλεξε τους "μπλαουγκράνα" . "Θυμάμαι εκείνη την ημέρα. Ήταν συγκλονιστική. Το ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ ένα απλό σπορ στη Βαρκελώνη. Ήταν και πολιτική υπόθεση. Ήταν τρόπος για να ξεχνιέται ο κόσμος. Να αποδρά από την πραγματικότητα. Κάτι από το οποίο μπορούσε να νιώσει υπερηφάνεια. Δυο πράγματα έμειναν στη μνήμη μου και με συνόδευαν πάντα. Κατ' αρχάς, το πλήθος του κόσμου που ήταν στο αεροδρόμιο και μετά η τεράστια ελπίδα και οι προσδοκίες, για όσα μπορούσα να κάνω".

Η Barcelona είχε πληρώσει το ποσό ρεκόρ των 6 εκατομμυρίων ολλανδικών guilder (η αντιστοιχία με το ευρώ είναι 1 προς 0.50). Ήταν ο πιο πλούσιος σύλλογος, με μια άδεια, γεμάτη τροπαιοθήκη. Εκείνη την ημέρα, στο αεροδρόμιο και την πόλη επικρατούσαν σκηνές πυρετώδους δραστηριότητας. Εκείνη η ημέρα έγινε Η ΜΕΡΑ που η Καταλονία, η Βαρκελώνη και η Barça μπήκαν στη ζωή του Cruyff για πάντα. Ο τίτλος "Εn um momento dado" ("Η δεδομένη στιγμή) δόθηκε στο ντοκιμαντέρ που ετοίμασαν το 2004 οι συμπατριώτες του "Πυθαγόρα", με τη συμμετοχή Καταλανών πολιτών, δημοσιογράφων, καλλιτεχνών, αλλά και των Joan Laporta και Emilio Butragueño. Η ιστορία ωστόσο, ξεκινά με τον Xavier Pitarque, αντιπρόεδρο εταιρίας που διοργανώνει κρουαζιέρες και ναυλώνει yachts. Εκείνος ανέλαβε να εξηγήσει γιατί ο Ολλανδός έγινε ο σωτήρας της Καταλονίας.

Η... τσιμινιέρα που έγινε λυτρωτής έθνους

" Θυμάμαι όταν έπαιζα στην εφηβική ομάδα της Barça, πώς μου έδωσε μια ισχυρή αίσθηση ταυτότητας. Ένιωθα πως ανήκω στην Καταλονία. Αισθανόμασταν χαρούμενοι και μόνο που φορούσαμε την μπλαουγκράνα. Και όμως, αισθανόμασταν σαν να είχαμε οργασμό. Μη σου πω και κάτι περισσότερο. Νιώθαμε ιδιαίτεροι ως άνθρωποι. Στις 11/9 είναι η Εθνική ημέρα της Καταλονίας. Ξέρεις τι γιορτάζουμε στην εθνική μας ημέρα; Μια ήττα. Ποιοι άλλοι θα πανηγύριζαν για μια ήττα τους;". Στις 11 Σεπτεμβρίου του 1714, έληξε η πολιορκία της Βαρκελώνης και σήμανε το τέλος του πολέμου της ισπανικής διαδοχής. Η Καταλονία τάχθηκε στο πλευρό των ηττημένων Αψβούργων και κατακτήθηκε από τη Μαδρίτη. Η 11 Σεπτεμβρίου αποτελεί εθνική εορτή για την Καταλονία στη μνήμη των νεκρών του 1714.

Η εικόνα επιστρέφει στο ταξί, με τον Pitarque να ρωτά τον οδηγό " θυμάσαι τις ημέρες του Cruyff;" Ως παίκτη ή ως προπονητή; " Από το 1973 έως τη θητεία του ως προπονητή". Ο οδηγός του εξηγεί πως τότε ήταν μικρός και δεν έχει εικόνες." Ξέρεις πως δεν έχει πει ποτέ μια λέξη στη ζωή του στα καταλανικά; Και θα ήταν τόσο υπέροχο". Του είχαν ζητήσει πολλές φορές να πει έστω μια λέξη. Μια φορά, έδειξε να το σκέφτεται για λίγο, πριν πει "hola"."Ε ντάξει, όμως, ονόμασε το γιο του Jordi και αυτό είναι κάτι που εκτιμώ".

Μια στάση εδώ, για διευκρινίσεις: ο Franco είχε απαγορεύσει αυτό το όνομα (ο San Jordi είναι ο προστάτης άγιος της Βαρκελώνης), για να "τιμωρήσει" τους ανυπάκουους Καταλανούς που επέμεναν και χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα τους, δικαίωμα που εκείνος τους είχε αφαιρέσει. Ο Cruyff δεν πτοήθηκε. Πήγε στο ληξιαρχείο το 1974 και δήλωσε το Jordi. Του είπαν... πως αυτό δεν γίνεται. Γύρισε την πλάτη, έφυγε, πήγε στο προξενείο της Ολλανδίας και έκανε τη δουλειά του! Ήταν Φεβρουάριος του 1974. Το τρίτο παιδί του Johan και της Danny επρόκειτο να έλθει στον κόσμο με καισαρική, στις 15/2. Την ημέρα του ματς με τη Real Madrid. "Ο προπονητής μου, Rinus Michels ήλθε και με ρώτησε αν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι, να έλθει το παιδί λίγο νωρίτερα. Ρώτησα τη γυναίκα μου και κλείσαμε το ραντεβού για τις 9/2, ώστε να παίξω στη Μαδρίτη". Ναι, ήταν το 0-5. Αλλά ένα, ένα. Θα φτάσουμε και εκεί.

Κάποτε ο Pitarque, ο κύριος που "ανοίγει" το ντοκιμαντέρ, είχε πει πως βλέπει τους Ισπανούς ως κατακτητές. " Πρέπει να καταλάβετε ότι η κουλτούρα μας ήταν απαγορευμένη για πάρα πολλά χρόνια. Ειδικά στα χρόνια της δικτατορίας του Francisco Franco. Η γλώσσα μας ήταν απαγορευμένη, επίσης. Ήταν η μόνη γλώσσα που είχε απαγορεύσει ο Franco. Μπορούσα να τη μιλήσω μόνο στο σπίτι, με τη μητέρα μου και... στο Camp Nou. Εκεί όλοι μιλούσαμε καταλανικά χωρίς πρόβλημα, ήταν κοινό μυστικό.

Γεννήθηκα στις 12 Μαρτίου του 1939. Τρεις μήνες νωρίτερα, στις 26/1, οι Εθνικιστές είχαν καταλάβει την Καταλονία. Για τη βάπτιση μου, ο πατέρας μου είχε διαλέξει την εκκλησία El Pilar. Ήθελε να με βαφτίσει στα Καταλανικά. Ο ιερέας του εξήγησε πως αυτό ήταν κάτι που δεν επιτρεπόταν και ότι αν δεν άλλαζε πλάνα, δεν θα γινόταν η βάπτιση. Ο πατέρας μου απάντησε "τότε, δεν θα γίνει. Ή θα την κάνουμε όπως στην Καταλονία ή καθόλου". Τον πιάνουν λυγμοί. " Τελικά, έγινε στα καταλανικά".

Συγκρατεί τα δάκρυα του, ξεροβήχει και ακούσει τον δημοσιογράφο να τον ρωτά "πώς οι Καταλανοί απέκτησαν την αίσθηση ότι είναι θύματα;". Εξηγεί πως " μετά τον πόλεμο, ο παππούς μου δούλευε σε δημόσια υπηρεσία, στην περιφέρεια της Καταλονίας και ήταν μέλος της Barça. Του είχαν πει ότι αν θέλει να κρατήσει τη δουλειά του, θα έπρεπε να φύγει από την ομάδα. Η ισπανική κυβέρνηση επέβαλε τις επιθυμίες της πάνω μας, μας φίμωνε".

Και μετά ήλθε το 1973.

" Ναι, το 1973", γελάει.

Σε 14 χρόνια η ομάδα δεν είχε κερδίσει έναν τίτλο.

" Η Barça ήταν στη χειρότερη κατάσταση από ποτέ. Ήταν... καταστροφή. Ήμασταν τελείως αξιολύπητοι. Και το κερασάκι στην τούρτα ήταν ότι μόλις είχαμε πληρώσει ένα τεράστιο ποσό χρημάτων για τον Cruyff. Δώσαμε τα περισσότερα χρήματα που είχαμε δώσει ποτέ, για έναν παίκτη. Αυτόν τον αδύνατο, λιπόσαρκο, ψηλόλιγνο νεαρό τύπο, που κάπνιζε σαν τσιμινιέρα... Υποτίθετο πως αυτός ο νεαρός θα ήταν ο σωτήρας μας; Ναι λοιπόν, ήταν η λύτρωση μας. Ήμασταν τόσο ευτυχισμένοι που δεν μπορούσαμε να το ξεπεράσουμε. Και ακόμα δεν τον έχουμε ευχαριστήσει, όσο του αξίζει, όσο πρέπει για όσα έκανε για την Καταλονία (κομπιάζει και δακρύζει). Μας έδωσε πίσω την υπερηφάνεια μας".

" Όταν ήλθε το 1973, πήγαινα σε κάθε ματς. Ήταν φανταστικά. Ήταν εξαιρετικός. Η ταχύτητα του, ο τρόπος που χειριζόταν την μπάλα. Ουδέποτε άλλοτε απήλαυσα το ποδόσφαιρο, όσο όταν έπαιζε στην Barça ο Cruyff. Ένα από τα μεγαλύτερα πράγματα που μας έδωσε ποτέ, ήταν η νίκη επί της Real Madrid, στο Bernabéu. Το 0-5" στην 22η αγωνιστική της λίγκας, στις 17/2 του 1974. " Όχι. Φαντάσου το. Το θυμάμαι σαν να ήταν χθες. Οι φίλοι μου και εγώ ήμασταν "κολλημένοι" στο ραδιόφωνο. Τότε δεν είχαμε τηλεοράσεις. Έπειτα από κάθε γκολ, αγκαλιαζόμασταν και κλαίγαμε από χαρά. Είχαμε μεθύσει από ευφορία και τρέχαμε σαν τρελοί στους δρόμους. Από παντού μπορούσες να ακούσεις κόρνες αυτοκινήτων, τον κόσμο να αποθεώνει την ομάδα, τον Johan". Με αυτό το αποτέλεσμα, το τρόπαιο επέστρεψε στο Camp Nou, έπειτα από 14 χρόνια. Και μάλιστα, χωρίς να χαθεί έστω ένα ματς. Ο Cruyff είχε δηλώσει πως αυτό που του είχε κάνει εντύπωση ήταν πως "ο κόσμος δεν μου έλεγε συγχαρητήρια, αλλά σε ευχαριστούμε. Τότε κατάλαβα το χαρακτήρα των Καταλανών και πώς αντιλαμβάνονταν τα πράγματα".

" Ήταν σαν όνειρο. Η εκδίκηση ήταν τόσο γλυκιά. Δεν ήταν πικρή. Όχι, όχι, όχι. Ήταν γλυκιά, αγαπημένη εκδίκηση. Είχαμε δώσει σε εκείνους τους μπάσταρδους από τη Μαδρίτη ένα πραγματικό χτύπημα. Και πώς το δώσαμε! Τους ποδοπατήσαμε. Εμείς, η Barça είχαμε φύγει νικητές από τη Μαδρίτη. Ακόμα και σήμερα, όταν σκέφτομαι εκείνη την ημέρα, ανατριχιάζω. Όχι, δείτε. Ήταν πριν πάρα πολλά χρόνια, αλλά ακόμα νιώθω σαν να ήταν μόλις χθες. Νιώσαμε ως Καταλανοί, μέχρι τα μύχια της ψυχής μας. Να πάτε να πνιγείτε στα σκατά, μπάσταρδοι Μαδριλένοι! Οι Καταλονία είχε κερδίσει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στη Μαδρίτη. Και όλα αυτά, χάρη στον Johan Cruyff", τον σωτήρα της Καταλονίας".

Ο Emilio Butragueño βλέπει ένα video από αγώνα του Ολλανδού. "Να, εδώ, εδώ. Αυτό είναι Cruyff από την αρχή έως το τέλος. Είναι μια από τις κλασικές κινήσεις του Johan. Παίρνει την μπάλα και σταματά. Είναι σαν να 'χει διακόψει ο διαιτητής τον αγώνα. Ο αντίπαλος του δεν ξέρει πώς να αντιδράσει. Adios! Τον περνά και σταματά ξανά. Χτυπά σαν φίδι. Από το πουθενά, ενώ είναι ακίνητος". Ποια από τις ενέργειες του Cruyff ευχόταν να είχε και εκείνος; "Είχε μοναδικό τρόπο να επιταχύνει. Είναι κάτι που θα ευχόμουν να έχω. Πέραν αυτού, ουδείς άλλος μπορούσε να κατευθύνει τους συμπαίκτες του με τον τρόπο που το έκανε εκείνος. Ήταν όμως, αυτό το "σταμάτα-ξεκίνα" που τον έκανε μοναδικό". Δεν είχε ωστόσο, ένα θέμα με το παραδεχθεί στη Μαδρίτη το θαυμασμό του για τον Cruyff; "Ανέκαθεν έλεγα πως είναι το είδωλο μου. Σε όλους. Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε ειλικρινείς για τις θέσεις που έχουμε στη ζωή. Για όσα υποστηρίζουμε. Το να είσαι πιστός, είναι αρετή που πάντα προσπαθείς να τιμήσεις. Δεν νιώθω όμως, πως γίνομαι άπιστος στη Real Madrid με το να λέω ότι ο Johan ήταν είδωλο μου. Αν βλέπεις πρόβλημα σε αυτό, σημαίνει πως είσαι στενόμυαλος και κοντόφθαλμος. Και δεν αξίζεις έναν οργανισμό, όπως είναι η Real Madrid".

Στο μυαλό του, η κατατεθέν στιγμή του Cruyff "είναι από το Παγκόσμιο πρωτάθλημα του 1974. Η κίνηση που έκανε στον τελικό, με εξέπληξε πάρα πολύ. Ήταν μαγική. Ο θαυμασμός μου για εκείνον, έφτασε στο αποκορύφωμα. Σταμάτησε και επιτάχυνε δυο φορές, μέσα σε 45 μέτρα. Ήταν αρκετό για να αποπροσανατολίσει τον αντίπαλο του. Ο Berti Vogt έκανε φάουλ, εκνευρισμένος που έφτασε αργά κοντά του και εκείνος κερδίζει πέναλτι. Αυτή η φάση είναι κολλημένη στο μυαλό μου για πάντα. Δεν είναι ότι μου άλλαξε τη ζωή, αλλά ο Cruyff μου έδωσε μια διορατικότητα ως προς το τι είναι το ποδόσφαιρο. Ήμουν 11 και δεν ξέχασα ποτέ αυτό το play". Η Ολλανδία ωστόσο, έχασε και ο Cruijff είχε χαρακτηρίσει αυτήν την ήττα ως "τραγωδία, γιατί ήμασταν η καλύτερη ομάδα και χάσαμε. Ήταν πλήγμα. Η ήττα αυτή μας έκανε πιο γνωστούς, από ό,τι θα μας έκανε η νίκη. Απαντούσα για χρόνια σε ερωτήσεις, σχετικές με εκείνον τον τελικό. Συνήθως με ρωτούσαν "πώς γίνεται να χάσατε;" Αλλά αυτά σε βοηθούν να εξελιχθείς ως άνθρωπος".

Ο Butragueño ενημέρωσε πως "τo ποδόσφαιρο είναι μια έκφραση του τι έχεις μέσα σου, στη ψυχή σου. Βγαίνεις στον αγωνιστικό χώρο και δείχνεις την προσωπικότητα σου. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η τέχνη είναι ικανή να ξεσηκώσει τη ψυχή του θεατή. Ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα ποίημα, μια θεατρική παράσταση μπορούν να δημιουργήσουν αυτήν την εμπειρία. Ξαφνικά, νιώθεις πως πετάς, διακατέχεσαι από τεράστιο κύμα χαράς. Το ποδόσφαιρο μπορεί και δημιουργεί παρόμοια συναισθήματα. Κάνει τη φαντασία σου να δουλέψει, να οργιάσει. Είναι ένα συναίσθημα που ξεπερνά τον θαυμασμό. Είναι καλλιτεχνική έκφραση. To ποδόσφαιρο είναι μια έκφραση ομορφιάς".

Το "λάθος" πόδι και οι οδηγίες στους συμπαίκτες

Ο επόμενος που εμφανίζεται να μιλά στο ντοκιμαντέρ, είναι ο ρεπόρτερ Joan Patsy. Η σχέση του με τον Cruyff ξεπερνούσε αυτή της συνεργασίας ενός δημοσιογράφου με έναν προπονητή ή παίκτη. Εξηγεί πως "η ζωή μου, πριν τον γνωρίσω ήταν μια χαρά. Από τη στιγμή που τον συνάντησα, μετά τις 5 Ιανουαρίου του 1988 η ζωή μου απέκτησε μια νέα διάσταση, υπό πολλές απόψεις. Μου έμαθε πολλά πράγματα που μπορούσα να εφαρμόσω στη ζωή μου και βοήθησαν στην προσωπική μου εξέλιξη.

Στις 4 Ιανουαρίου του 1988, είχα περάσει από την εφημερίδα και είχαμε λάβει ένα telex. Τότε δεν υπήρχε internet. Aκόμα θυμάμαι τον τύπο που κουβαλούσε τα ρολά με τα telex. Πέρασε από το αθλητικό τμήμα και διάβασε δυνατά "ο Johan Cruyff φεύγει από τον Ajax. Άφησε το χαρτί σε εμάς και εξαφανίστηκε. Εκείνες τις ημέρες, η Barcelona ήταν ένα χάλι και όλοι σκεφτήκαμε το ίδιο πράγμα: πως η ομάδα έπρεπε να πάρει τον Cruyff για προπονητή. Η ερώτηση που τέθηκε ήταν ποιος θα πάει στην Ολλανδία, να κάνει το θέμα. Εγώ ήμουν ο τυχερός.

Πήγα μια όμορφη μέρα του χειμώνα. Είχα και έναν φωτογράφο μαζί μου. Δεν είχαμε ιδέα που βρίσκεται ο Cruyff. Ούτε πού μένει. Φτάσαμε σε ένα χωριό, το Vinkeveen. Είχε τόσο κρύο, που όταν ανοίγαμε το παράθυρο του αυτοκινήτου για να πάρουμε πληροφορίες για τη διαδρομή μας, παγώναμε. Στο χωριό μιλήσαμε με κάποιους ανθρώπους και φυσικά όλοι ήξεραν πού μένει ο Johan. Χτυπήσαμε το κουδούνι και είδαμε δυο ντόπερμαν να έρχονται προς το μέρος μας, τρέχοντας. Τα ακολουθούσε η σύζυγος του, Danny. Όταν έφτασε κοντά μας, μας ρώτησε τι θα θέλαμε. Της εξηγήσαμε πως ταξιδέψαμε από τη Βαρκελώνη για να κάνουμε συνέντευξη με τον άνδρα της. Μας ρώτησε αν ήξερε πως θα πάμε. Ήμασταν ειλικρινείς και είπαμε ότι δεν υπήρχε επικοινωνία και πως κάναμε το ταξίδι, όταν μάθαμε ότι φεύγει από τον Ajax. Μας ρώτησε τι μας κάνει να πιστεύουμε πως ο Johan θα μιλήσει σε εμάς, ενώ δεν μιλά στους Ολλανδούς δημοσιογράφους. Ακολούθησαν κάποια δευτερόλεπτα σιωπής.

Όπως ήταν έτοιμη να μας γυρίσει την πλάτη και να επιστρέψει στο σπίτι, εμείς σκεφτόμασταν τι θα κάνουμε. Είχαμε πέσει σε αδιέξοδο. Ξαφνικά, της φωνάζω "μα κυρία μου, κάνει τόσο κρύο εδώ έξω". Τη βλέπω να χαμογελά και να λέει "ξεχάστε τη συνέντευξη, αλλά μπορείτε να έλθετε μέσα, για ένα τσάι. Σκέφτηκα πως άπαξ και μπω στο σπίτι, δεν υπάρχει περίπτωση να φύγω πριν πάρω τη συνέντευξη. Περπατήσαμε στον κήπο, περάσαμε την είσοδο της έπαυλης, εκείνος καθόταν σε έναν καναπέ και μιλούσε στο τηλέφωνο, ρίχνοντας μια ματιά στους τύπους που μόλις είχαν μπει στο σπίτι του. Μας έκανε και ένα νόημα, σαν να ήμασταν παλιοί φίλοι. Το τζάκι ήταν στη μέση του δωματίου. Το σπίτι ήταν τεράστιο, σαν παλάτι. Η Danny μας ετοίμασε το τσάι, εκείνος ακόμα μιλούσε στο τηλέφωνο και ο φωτογράφος πήγε να πιάσει το φλιτζάνι του. Τον έπιασα από το χέρι και του είπα μην ακουμπήσεις τίποτα. Δεν θα πιεις ούτε μια γουλιά. Όσο υπάρχει τσάι στο φλιτζάνι, είχαμε λόγο να είμαστε μέσα στο σπίτι. Αν το τελειώναμε γρήγορα, θα έπρεπε να φύγουμε και γρήγορα.

Ο Johan ήλθε και κάθισε δίπλα μας, πολύ χαλαρός. Λες και γνωριζόμασταν. Μας ρώτησε πώς είμαστε, τι κάνουμε, πριν μας ενημερώσει ότι δεν επρόκειτο να μιλήσει για τη δουλειά του. Μπορούσαμε ωστόσο, να κάνουμε ψιλή κουβέντα. Τελικά, αρχίσαμε να μιλάμε για τη Barcelona και κάποια στιγμή, πάνω στην κουβέντα, σηκώθηκε από την καρέκλα του για να μας κάνει μια επίδειξη του τι έλεγε. Τυπικός Johan! Έλεγε λοιπόν, πως "ο γκολκίπερ της ομάδας πρέπει να βγαίνει κάπου στο ένα μέτρο από το τέρμα και έτσι αφήνει μικρότερο χώρο από τη ζώνη του πέναλτι. Και να. Το πρόβλημα λύθηκε. Αν πήγαινα στην Barça αυτό θα έκανα ή θα έκανα το δείνα". Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν "Θεέ μου, αυτός ο τύπος πρέπει να έλθει στη Βαρκελώνη. Στρώστε του ένα χαλί".

"Μια στιγμή που ήταν χαρακτηριστική του Cruyff είναι αυτή που θα ήθελα να σας παρουσιάσω τώρα. Έγινε στις 20/5 του 1992 και τη θυμάμαι ακόμα καθαρά. Ήταν στο Wembley. Το ματς ήταν στο 111ο λεπτό και έχουμε κερδίσει πέναλτι. Στο τέρμα είναι ο Eusebio". Βάζει κουτιά για να δείξει πού είναι οι διαφημιστικές πινακίδες και πού η θέση του Ολλανδού. "Κοιτά πίσω από τον πάγκο, ο Ronald Koeman, με τη βοήθεια των Bakero και Stoichkov, αναλαμβάνει την εκτέλεση. Γκολ για την Μπαρτσελόνα! Εκείνη τη στιγμή, ο Johan σηκώθηκε, περνά πάνω από τις πινακίδες, πιάνεται το πόδι του και ενώ όλοι πανηγυρίζουν, εκείνος διευθύνει με ηρεμία τα τελευταία 10 λεπτά". Εκείνο το βράδυ έκανε πραγματικότητα το μεγάλο όνειρο των "μπλαουγκράνα": να πατήσουν στην κορυφή της Ευρώπης, με τον Θανάση Κρεκούκια να 'χει γράψει για τη δημιουργία της "dream team", το ποδοσφαιρικό φαινόμενο του Cruijff και την κορυφαία στιγμή της: την άρση τροπαίου στο Wembley.

Μολονότι το ντοκιμαντέρ δημιουργήθηκε το 2004, θα ήταν φύσει αδύνατο να λείπει ο καρδιολόγος Dr. Marius Petit, ο οποίος όπως τον είχε ενημερώσει ένας δημοσιογράφος ήταν ο πρώτος που ακούμπησε την καρδιά του Ολλανδού, όταν του έκανε bypass το 1991. Και φυσικά πολύ νωρίτερα τον είχαν ειδοποιήσει ότι θα ήταν χρήσιμο να κόψει ή έστω ελαττώσει το κάπνισμα. Αυτό δεν έγινε ποτέ. Έδειξε και ένα πόστερ, στο οποίο εμφανιζόταν το πρόσωπο του Cruijff και δίπλα έλεγε πως "στη ζωή μου έχω δυο εθισμούς. Το κάπνισμα και το ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο μου έδωσε ό,τι έχω στη ζωή. Το τσιγάρο λίγο έλειψε να μου στοιχίσει τη ζωή". Ναι, ήταν το κεντρικό πρόσωπο σε καμπάνια εναντίον του καπνίσματος.

Ο γιατρός του εξηγεί ότι "η σχέση μας ήταν πολυετής και είχε πολλές ιδιαίτερες στιγμές. Μια ήταν η συμπεριφορά του απέναντι στο πρόβλημα υγείας που είχε και για το οποίο είχε μιλήσει ο Ιπποκράτης, πριν 2000 χρόνια, ως προς το πώς μπορεί να επιταχυνθεί η ίαση. Θεωρώ δεδομένο ότι ο Johan δεν είχε διαβάσει ποτέ Ιπποκράτη. Ανέπτυξε ωστόσο, μια δική του συμπεριφορά για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να συνέλθει το συντομότερο δυνατό. Όταν αντιλήφθηκε τη φύση του προβλήματος, υιοθέτησε και θετική συμπεριφορά. Συμβιβάστηκε με αυτό που του συνέβαινε και δούλεψε σκληρά, για να επανέλθει και να μείνει υγιής μετά την επέμβαση. Η θετική αντιμετώπιση είναι πάντα σημαντική.

Ένα άλλο στοιχείο του χαρακτήρα του, από το οποίο έμαθα πολλά και με εντυπωσίασε, ήταν η αποφασιστικότητα του. Ενώ ήταν στο νοσοκομείο μας, του ζητήσαμε να συνεργαστεί μαζί μας σε μια καμπάνια εναντίον του καπνίσματος. Όταν πρότεινα την ιδέα στον διευθυντή της κλινικής, με είχε ρωτήσει αν είμαι σίγουρος πως ο Cruyff θα κόψει το κάπνισμα, ώστε να αποφύγουμε τυχόν προβλήματα σε περίπτωση που εκείνος συνέχιζε να καπνίσει, όντας κεντρικό πρόσωπο στην εκστρατεία μας. Μου είπε χαρακτηριστικά "είσαι σίγουρος ότι δεν θα γίνει σαν τον Maradona και την καμπάνια εναντίον των ναρκωτικών;". Τον διαβεβαίωσα πως ο Johan θα μείνει συνεπής στην υπόσχεση του". Το έκανε, για όσο ήθελε. Μια από τις ιστορίες που διηγήθηκε ο Θανάσης Κρεκούκιας, αφορούσε τη συμβουλή του γιατρού του, όταν εκείνος ρώτησε "και πώς θα απασχολώ τα χέρια μου, αν δεν καπνίζω;". Του πρότεινε να πάρει Chupa Chups, τα γνωστά γλειφιτζούρια. Η συγκεκριμένη εταιρία έκανε τις μεγαλύτερες πωλήσεις της ιστορίας της, παγκοσμίως, όταν άρχισε να εμφανίζεται στον πάγκο της Barcelona με το συγκεκριμένο γλειφιτζούρι στο χέρι!

Όταν του έκαναν μια ερώτηση και χρειαζόταν το χρόνο του για να σκεφτεί έκανε μια πολύ χαρακτηριστική κίνηση. Έπιανε τη μύτη με την παλάμη του, έπαιρνε μια εισπνοή, έλεγε "αυτό είναι ένα, αλλά..." και συνέχιζε από εκεί. Δεν θα λέγατε πως ήταν ο καλύτερος παίκτης πόκερ. Στον τελευταίο του χρόνο στην Barcelona, έκανε πολύ τακτικά αυτήν την κίνηση. Υπήρχε ένταση, ένα μεγάλο μέρος της το δημιουργούσε ο ίδιος με τον τρόπο που αντιδρούσε σε κάποιες καταστάσεις που ήθελαν πολιτική. Ήταν σαν να έβλεπες τον Νέρωνας να καίει τη Ρώμη, όπως γράφτηκε στα ισπανικά μέσα, με τη διοίκηση να μη του δίνει το χρόνο που χρειαζόταν. Διαφορετικά, ενδεχομένως πάλι η δουλειά του να είχε αποτέλεσμα. Την ημέρα που έφυγε από τη Βαρκελώνη, όλοι αισθάνθηκαν ένα απέραντο κενό. Προκλήθηκε λαϊκή αντίδραση σε όλα τα στρώματα των φιλάθλων της ομάδας, όπως ομολόγησε ο Joan Laporta.

Αυτό που είχε προηγηθεί, ήταν η τακτική των διοικούντων να δυσφημούν στα ΜΜΕ τον Cruyff με σύστημα, αλλά η πλειοψηφία των φίλων της ομάδας ήταν μαζί του." Τότε όλοι ξέραμε πως κάτι σοβαρό θα συμβεί. Είχε προηγηθεί μια ανήκεστος βλάβη" εξήγησε ο Laporta. Οι ιθύνοντες τον κατηγόρησαν πως ποια δεν είναι πιστός στο σύλλογο και αυτό, όπως είπαν φαινόταν από το γεγονός ότι ο γιος του απολάμβανε προνόμια που άλλοι παίκτες δεν είχαν. Για παράδειγμα, ένα μικρής διάρκειας συμβόλαιο που θα στοίχιζε στο σύλλογο πολλά χρήματα, όταν θα έφευγε. Όπως τόνιζαν, αυτός ήταν πια ο τρόπος που ο Ολλανδός διαχειριζόταν την ομάδα. Ο κόσμος διαφωνούσε και εξέφρασε αυτή τη διαφωνία με όποιον τρόπο διέθετε. Με συνθήματα αγάπης στους τοίχους της πόλης, με πανό. Ο λαός ήταν δηλωμένος "Cruijffista"!

Χρησιμοποίησαν ό,τι μέσο διέθεταν, για να με καταστρέψουν ως άνθρωπο

Στο ντοκιμαντέρ τον ρώτησαν αν είχε οργιστεί από τον τρόπο που του φέρθηκαν οι διοικούντες. "Ναι, ναι. Σίγουρα. Εκείνη τη στιγμή, ό,τι μπορούσε να γίνει, είχε γίνει. Όλα είχαν κανονιστεί. Συνήθιζα να παίρνω τις αποφάσεις μου, μεταξύ του Ιανουαρίου και του Απριλίου, ώστε τον Μάιο όταν έρχονταν όλοι με ερωτήσεις, εγώ να 'χω έτοιμο το πλήρες πλάνο μου. Έπειτα από τόσα χρόνια, δεν ήμουν σε θέση να τελειώσω τη σεζόν. Ως παίκτης και ως προπονητής ξέρεις πως κάποια στιγμή θα πρέπει να φύγεις. Δεν ήταν αυτό το πρόβλημα. Ξέρεις ότι μια μέρα θα έλθει η σειρά σου. Αν δεν γίνει σήμερα, θα γίνει αύριο. Ήταν ο τρόπος που το έκαναν. Χρησιμοποίησαν ό,τι μέσο διέθεταν, για να με καταστρέψουν ως άνθρωπο. Δεν υπήρχε λόγος να μου επιτεθούν με τον τρόπο που το έκαναν. Ήταν κάτι τελείως παράλογο, χωρίς βάση. Δεν καταστρέφεις τη φήμη κάποιου, για να τον απολύσεις. Απλά δεν το κάνεις αυτό. Αισθάνθηκα αποστροφή, αλλά προσπάθησα να παραμείνω ο εαυτός μου, να τους δείξω πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ένας άνθρωπος".

Η Barcelona του αποτίμησε φόρο τιμής... τρία χρόνια μετά το τέλος της συνεργασίας. Ήταν ένα μαγικό βράδυ. Η πρώτη φορά στη ζωή του που δεν μπορούσε να ελέγξει αυτό που γινόταν. "Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη ημέρα, για πολλούς λόγους. Αν θυμάμαι καλά, ήταν στα τέλη του 1999. Είχα φύγει από τη Βαρκελώνη, το 1996. Έως τότε έβρισκαν λόγους να αποφύγουν αυτή τη διαδικασία. Στο τέλος της συνεργασίας μας, με κλώτσησαν ενώ ήμουν στο έδαφος. Προσπάθησαν να με εξευτελίσουν. Αυτό που έκαναν ήταν να "πληγώσουν" ό,τι είχε καταφέρει η Dream Team, που ήταν πολλοί περισσότεροι από εμένα. Το παιχνίδι δεν ήταν μόνο για εμένα, αλλά για όλους μας, όλους όσοι έκαναν τη Βαρκελώνη ευτυχισμένη. Όχι μόνο σε επίπεδο τίτλων".

Χιλιάδες κόσμου έκλαιγε, είχε κυριευθεί από το συναίσθημα. Και εκείνος είχε κυριευθεί από το συναίσθημα. "Σκεφτόμουν πώς θα το κάνω αυτό;". Όταν εμφανίστηκε στον αγωνιστικό χώρο, για να ευχαριστήσει τους φιλάθλους που είχαν παραστεί στην εκδήλωση ("εκείνη τη στιγμή, η χούντα της Βαρκελώνης έμεινε άναυδη. Φοβήθηκε. Δεν ξέρω γιατί. Δεν είμαι σαν και αυτούς"), ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης, έγινε ξεκάθαρο ότι είχε γίνει μέρος της πόλης, της ομάδας, της Καταλονίας. Και αυτό δεν θα άλλαζε ποτέ. Δεν θα αλλάξει ποτέ, γιατί κάποια πράγματα ούτε ο θάνατος μπορεί να τα αλλάξει.