Κιλιάν Εμπαπέ, το Φαινόμενο Νο2

Δεν είναι ίδια όλα τα θαύματα. Και δεν είναι ίδια όλα τα παιδιά-θαύματα. Στην εποχή που τα ποδοσφαιρικά wonderkid είναι περισσότερα από ποτέ, υπάρχει ένα που από την πρώτη μέρα ξεχωρίζει. Ο Κιλιάν Εμπαπέ είναι αυτό που οι Άγγλοι λένε generational talent. Ταλέντο που ξεχωρίζει τόσο πολύ από τη γενιά του, που στο τέλος την ορίζει.

Στην Ελλάδα το λέμε "τέτοιος βγαίνει κάθε δέκα χρόνια". Τέτοιος είναι ο Εμπαπέ.

Αφήστε έξω τους τίτλους. Το Μουντιάλ, τη Ligue 1, το Champions League. Αφήστε έξω τελικούς και τρόπαια. Αυτά πάντα έρχονται μέσω των ομάδων. Η συλλογική επιτυχία προφανώς και ανεβάζει το στάτους σου, αλλά ο κερδισμένος τελικός δεν σε κάνει καλύτερο παίκτη, ούτε σε χειροτερεύει η ήττα. Ας κοιτάξουμε στο χορτάρι. Στα προσόντα και στο πως αυτά αποτυπώνονται σε αριθμούς.

Τα wonderkid δεν χρειάζεται πάντα να πλησιάζουν τις επιδόσεις των μεγάλων. Τα λέμε wonderkid ακόμα κι όταν απλώς είναι πολύ καλοί σε μικρή ηλικία, όταν ξεχωρίζουν κατά πολύ των υπολοίπων πιτσιρικάδων.

Οι πραγματικά ιδιαίτερες περιπτώσεις είναι αυτές των μικρών που μπορούν να καταγράφουν επιδόσεις που πλασάρονται κοντά και δίπλα σ'αυτές των μεγάλων. Δεν είναι λίγο να είσαι 19-20 και να μπαίνεις στις πρώτες θέσεις, δίπλα στους μεγάλους, τους έμπειρους, τους φτασμένους.

Και υπάρχει και η πραγματικά ξεχωριστή κατηγορία, η σπάνια. Το wonderkid που δεν κοντράρει απλώς τους μεγάλους, αλλά τους αφήνει πίσω του, να τρώνε τη σκόνη του.

O Εμπαπέ αφήνει πίσω του τους κορυφαίους επιθετικούς της Ευρώπης με τον ίδιο τρόπο που αφήνει στον "τόπο" τους αμυντικούς που καλούνται να τον αντιμετωπίσουν. Δεν τους βλέπει, δεν υπάρχουν, είναι μίλια μπροστά τους.

Ο ΠΙΟ ΑΠΕΙΛΗΤΙΚΟΣ ΠΑΙΚΤΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Πάμε να ρίξουμε μια ματιά. Συγκεντρώσαμε τα στοιχεία από τα Top5 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα: Premier League, La Liga, Serie A, Bundesliga και Ligue 1. Μαζέψαμε τους κορυφαίους παίκτες σε απειλή ανά 90'. Τους παίκτες που έχουν τα περισσότερα xGoals και τις περισσότερες xAssists σε κάθε ματς. Μην σας μπερδεύει η ορολογία, το πράγμα είναι απλό.

Τα xGoals αποτυπώνουν το πόσο απειλητικές είναι οι τελικές (χωρίς πέναλτι) που έχει κάθε παίκτης ανά 90', το πόσο πιθανό είναι να σκοράρει με βάση τις ευκαιρίες που τελειώνει στο ματς.

Με τον ίδιο τρόπο, οι xAssists αποτυπώνουν πόσο απειλητικές είναι οι τελικές που δίνουν στους συμπαίκτες τους, το πόσο καλές είναι οι ευκαιρίες που τους φτιάχνουν.

(Γιατί δεν κοιτάμε απλώς τις ασίστ όπως πάντα; Γιατί οι ασίστ μπορούν να είναι άδικες. Δίνεις την μπάλα εκτός περιοχής, σκοράρει ο άλλος από 35 μέτρα και πιστώνεσαι ασίστ. Τον βγάζεις τρεις φορές μόνο του, τα πετάει όλα άουτ, δεν πιστώνεσαι τίποτα. Με τις xAssist μπορεί να αποτυπωθεί το πόσο καλές είναι οι τελικές που προέρχονται από δικές σου πάσες.)

Τα xGoals και οι xAssists μαζί στην ουσία δίνουν το πλήρες φάσμα της επιθετικής απειλής. Είναι το πόσο κοντά στο γκολ έρχεται μια ομάδα από τα πόδια ενός παίκτη, από τις τελικές και τις πάσες του.

Απλό είναι, πάμε να το δούμε στο γράφημα. Αυτοί είναι οι κορυφαίοι 15 των Top5 πρωταθλήματων αυτή τη στιγμή, μετρώντας παίκτες που έχουν πάνω 1.200 λεπτά συμμετοχής. Αυτοί που απειλούν περισσότερο ανά 90' αν προσθέσουμε τις τελικές τους και αυτές που φτιάχνουν για τους άλλους.

Η κόκκινη μπάρα μετράει τα xGoals του παίκτη, η μπλε τις xAssists. Ιδού.

Ο Εμπαπέ μίλια μπροστά. Ο Γάλλος αυτή τη στιγμή τρέχει σεζόν με 1.04 xGoals ανά 90'. Η επίδοση είναι ασύλληπτη, εξωφρενική. Επιθετικοί που οργιάζουν τα τελευταία χρόνια, ο Αγουέρο, ο Λεβαντόφσκι, ο Ρονάλντο, ο Σουάρες, ο Καβάνι, όλοι αυτοί είναι killer επειδή μπορούν να έχουν xGoals από το 0.60 έως το 0.80.

Μπορούν να μπαίνουν στο γήπεδο και σε κάθε ματς να τελειώσουν φάσεις που θα τους δώσουν πάνω από 60% πιθανότητες για γκολ. Τα xGoals κάθε παίκτη καθρεφτίζουν σχεδόν τα πάντα: την κίνηση χωρίς μπάλα, το πως θα κινηθεί για να βρεθεί εκεί που πρέπει, το πακέτο προσόντων που θα του δώσει την τελική, η ταχύτητα, το κοντρόλ, το άλμα, η ντρίμπλα που θα τον ελευθερώσει.

Όλα αυτά μαζί δίνουν στον Εμπαπέ 1.04 xGoals ανά 90', τον κάνουν να ξεπερνάει τη μονάδα. Μοιάζει ένας απλός αριθμός, αλλά στην ουσία είναι η αποτύπωση του "δεν πιάνεται, δεν μαρκάρεται, δεν αντιμετωπίζεται". Και αν προσθέσει κανείς το 0.27 που έχει στις xAssists, το σύνολο τον φέρνει στο 1.31.

Ο μοναδικός που μπορεί να κοντράρει τον Μέσι, που φέτος οργιάζει. Ο Αργεντινός είναι πιο μακριά από το γκολ από τις σεζόν που ξεπερνούσε τα 60 ή το 70, αλλά στα 31 του εξακολουθεί να κάνει κάτι σπάνιο. Απειλεί όσο ένας φορ σαν τον Καβάνι ή τον Ρονάλντο με 0.69 xGoals ανά 90', αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο παίκτη στην Ευρώπη.

Για να γυρίσουμε στον Εμπαπέ, το 1.04 xGoals σε κάθε ματς είναι εκτός λογικής.

Βεβαιότητες δεν υπάρχουν στον αθλητισμό, αλλά κάθε φορά που ο διαιτητής σφυρίζει την έναρξη, ο θαυματουργός Γάλλος έχει "σίγουρο" ένα γκολ. Δεν χρειάζεται να έχει κάποια εκπληκτική ευστοχία στην εκτέλεση, δεν χρειάζεται τρομερή αποτελεσματικότητα. Θα σκοράρει αν κάνει το απλό, το δεδομένο, χωρίς να βασίζεται σε ρέντα ή φόρμα που στέλνει όλα τα σουτ στο τέρμα.

Αλλά μιας και το αναφέραμε, να ρίξουμε και μια ματιά στην αποτελεσματικότητα. Από τη στιγμή που ξέρουμε τα xGoals για κάθε παίκτη, μπορούμε εύκολα να δούμε ποιοι είναι αυτοί που βάζουν περισσότερα από τα προσδοκώμενα και ποιοι σκοράρουν λιγότερο απ'όσο θα έπρεπε.

Σε αντίθεση με ο,τι λένε οι ποδοσφαιρικοί μύθοι, οι περισσότεροι παίκτες βάζουν πάνω-κάτω αυτά που πρέπει. Ακόμα κι όταν μιλάμε για τους καλύτερους των καλύτερων, το σύνηθες είναι να βάζουν τα προσδοκώμενα.

Γι'αυτό και πλέον η κλάση ενός επιθετικού μετριέται με την ποσότητα, όχι με την ευστοχία. Καλύτεροι είναι αυτοί που μπορούν να απειλούν περισσότερο, γιατί πάνω-κάτω όλοι την ίδια ευστοχία έχουν.

ΟΙ KILLER ΚΑΙ ΟΙ ΧΑΣΟΓΚΟΛΗΔΕΣ

Οι αποδείξεις στο επόμενο γράφημα. Στον οριζόντιο άξονα έχουμε την απειλή (xGoals): όσο πιο δεξιά είναι κάποιος, τόσο πιο πολύ απειλεί σε κάθε ματς. Στον κάθετο άξονα έχουμε την αποτελεσματικότητα (Γκολ): όσο πιο ψηλά, τόσο πιο πολλά γκολ ανά 90', πάντα χωρίς να μετράμε τα πέναλτι.

Η κόκκινη διαγώνιος είναι αυτή που ορίζει: όσοι είναι κάτω απ'αυτήν έχουν βάλει λιγότερα απ'αυτά που πρέπει και όσοι είναι πάνω απ'αυτήν έχουν βάλει περισσότερα απ'τα προσδοκώμενα.

Όπως θα δείτε, η πλειοψηφία των παικτών είναι κοντά στην κόκκινη διαγώνιο, μέσα στην γκρι ζώνη: οι περισσότεροι βάζουν πάνω-κάτω αυτά που πρέπει. Και υπάρχουν κι αυτοί που ξεχωρίζουν, αυτοί που έχουμε τα ονόματά τους. Ιδού.

Ο Εμπαπε προφανώς είναι πιο δεξιά απ’όλους με την απειλή των 1.04 xGoals/90’. Και παρότι το νούμερο είναι από μόνο του εξωφρενικό, ο Γάλλος έχει την αποτελεσματικότητα να το βελτιώνει κι άλλο: φέτος στη Γαλλία έχει 1.24 γκολ ανά 90’, ένα γκολ κάθε 73 λεπτά!

Από την άλλη, ο Λεβαντόφσκι μπορεί να εκτελεί για 0.80 xGoals ανά ματς, όμως σκοράρει μόνο 0.50. Ο Πολωνός φέτος έχει πετύχει επτά γκολ λιγότερα απ’αυτά που θα έπρεπε, παρότι για χρόνια ήταν σταθερός και δεν ήταν ποτέ under-perfomer.

Ο 21χρονος Γιόβιτς δείχνει γιατί είναι το επόμενο μεγάλο όνομα στις θέσεις των φορ, ο Καβάνι σταθερή αξία και ο Μέσι είναι κάθε χρόνο ο βασιλιάς της αποτελεσματικότητας. Ο Αργεντινός κάθε χρόνο βάζει περισσότερα απ’αυτά που πρέπει και φέτος οργιάζει: έχει σχεδόν οκτώ γκολ περισσότερα απ’τα expected, αύξηση 51%!

Ο Πιάτεκ δικαιολογεί τον ντόρο γύρω απ’το όνομά του, ο Σον εξακολουθεί να είναι υποτιμημένος για την πλατιά μάζα του κόσμου. Α, και πολλά θα είχαν πάει καλύτερα για τη φετινή Ρόμα αν ο Τζέκο είχε έστω την στάνταρ ευστοχία.

Ναι μωρέ, απίστευτα πράγματα, αλλά στη Γαλλία

Ξανά στο βασικό μας θέμα, τον θαυματουργό Κιλιάν Εμπαπέ. Ξέρω πως αρκετοί σκέφτεστε το ίδιο πράγμα: “ναι μωρέ, απίστευτα πράγματα, αλλά στη Γαλλία”. Δίκαιη σκέψη. Το Γαλλικό ανήκει στο Top5, όμως κανείς δεν το έχει στο μυαλό του ως ένα από τα κορυφαία όσον αφορά τον ανταγωνισμό, τη δυσκολία.

Η Ligue 1 είναι μαζί με την Bundesliga το καλύτερο φυτώριο ταλέντων της Ευρώπης, αλλά όλοι σκέφτονται πως υπάρχουν και ανώτερα σκαλιά γι’αυτά τα ταλέντα. Πόσο μάλλον όταν ο Εμπαπέ παίζει σ’αυτό το πρωτάθλημα με τη φανέλα της Παρί, που το κερδίζει και μόνο που υπάρχει, σαν τον Ρουβά στα Αρίων.

Αλλά ας σκεφτούμε ταυτόχρονα πως μιλάμε για παίκτη που έγινε 20 χρόνων πριν δύο μήνες. Είναι άλλο πράγμα να ξεχωρίζεις, είναι άλλο πράγμα να λάμπεις λόγω της μεγάλης ομάδας κι άλλο να καταγράφεις τέτοιες επιδόσεις σε τέτοια ηλικία.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΜΕΣΙ, ΚΡΙΣΤΙΑΝΟ ΚΑΙ ΡΟΝΑΛΝΤΟ

Δεν είναι σύνηθες, ακόμα κι αν σκεφτούμε αντίστοιχα wonderkid του παρελθόντος. Γι’αυτό και θα γυρίσουμε αρκετά χρόνια πίσω. Τότε που ήταν έφηβοι και wonderkids ο Μέσι, ο Κριστιάνο και ο μεγάλος Ρονάλντο, το Φαινόμενο. Επιστροφή τόσο εντυπωσιακή, όσο τα πίσω βήματα του Εμπαπέ, που πρέπει να τα δεις 2-3 φορές για να πειστείς πωςείναι αληθινά και όχι προϊόν επεξεργασίας.

Απίστευτο ε; Λοιπόν, στο θέμα μας. Θα συγκρίνουμε τη φετινή σεζόν του Εμπαπέ, μαζί με τις δύο τελευταίες, δίπλα-δίπλα με αυτές που έκαναν από τα 17 έως τα 20 ο Μέσι, ο Κριστιάνο και ο Ρονάλντο.

Μαζέψαμε γκολ και ασίστ (δυστυχώς τότε τα xGoals δεν υπήρχαν ως ιδέα) από τις επιδόσεις των μικρών Μέσι, Κριστιάνο και Ρονάλντο σε όλες τις διοργανώσεις. Τα γκολ είναι στον οριζόντιο άξονα, οι ασίστ στον κάθετο. Ιδού.

Ο Μέσι και ο Κριστιάνο των 17-20 χρόνων ούτε καν πλησιάζουν τις αντίστοιχες επιδόσεις του Εμπαπέ. "Μισό λεπτό, αυτό είναι άδικο, γιατί ο Εμπαπέ παίζει φορ, ενώ Μέσι και Κριστιάνο ξεκίνησαν την καριέρα τους πολύ μακριά από το γκολ". Σωστό. Γι'αυτό και προσθέσαμε τον Ρονάλντο, το τρομερό wonderkid των 90's. Ακόμα κι αυτόν ο Εμπαπέ τον κοντράρει στα ίσια και τον περνάει.

Ο 23χρονος Ρονάλντο, στην πρώτη του χρονιά με την Μπαρτσελόνα που έβαλε 47 γκολ σε όλες τις διοργανώσεις, σκόραρε με χαμηλότερο ρυθμό από αυτόν του 20χρονου Εμπαπέ. Για να είμαστε δίκαιοι, να σημειώσουμε κάτι. Η στατιστική καταγραφή εκείνα τα χρόνια δεν είχε τη σύγχρονη σχολαστικότητα. Είμαι σχεδόν σίγουρος πως ο Ρονάλντο είναι τόσο χαμηλά στις ασίστ γιατί κάποιες έχουν χαθεί στα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει.

Παρόλα αυτά, είναι σαφές πως το ξεκίνημα του Εμπαπέ είναι πιο εκρηκτικό απ'των υπολοίπων. Ο Μέσι και ο Κριστιάνο στην ηλικία του ξεχώριζαν για την ταχύτητα και τις ντρίμπλες, όχι για την απειλή. Ο Γάλλος συνδυάζει τεχνικά και σωματικά προσόντα με απίστευτη αίσθηση του γκολ, φτιάχνει ένα πακέτο που δεν είχαμε δει στο ποδόσφαιρο από την εποχή του Ρονάλντο.

Όχι άδικα ο Βραζιλιάνος έγινε το Φαινόμενο του ποδοσφαίρου, ήταν τότε κάτι το πρωτοφανές. Μην έχετε αμφιβολία, ο Εμπαπέ έχει την ίδια σπανιότητα. Προφανώς δεν ξέρουμε το πως θα εξελιχθεί η καριέρα του, αλλά αυτά που έχουμε δει μέχρι τώρα είναι αρκετά. Το ποδόσφαιρο έχει ξανά ένα Φαινόμενο που δεν μοιάζει με τίποτα γύρω του.