Ο Ανδρέας Πιστιόλης λέει ότι οι αλλαγές στα screen έπαψαν να είναι μόδα

Για περισσότερα από δέκα χρόνια, ο Ανδρέας Πιστιόλης βρίσκεται στην... πρώτη γραμμή της μάχης. Η EuroLeague αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς του, έχοντας δουλέψει σε Παναθηναϊκό και ΤΣΣΚΑ Μόσχας με μεγάλη επιτυχία. Μετά το πέρασμά του από το τριφύλλι, προέκυψε το κάλεσμα του Δημήτρη Ιτούδη να τον ακολουθήσει σε Τουρκία και Ρωσία. Με τα αποτελέσματα να είναι ενδεικτικά της ποιότητας της δουλειάς που κάνουν οι δύο άνδρες.

Ο assistant coach των Πρωταθλητών Ευρώπης έκατσε στο τραπέζι για να εξηγήσει μέσω του Sport24.gr πώς είναι η ζωή της EuroLeague. Κι όχι μόνο αυτό. Αναφέρθηκε σε μια σειρά από πράγματα που έχουν να κάνουν με την κορυφαία ευρωπαϊκή διασυλλογική διοργάνωση, τους παίκτες και τους προπονητές. Από τους κοντούς μέχρι τους ψηλούς, κι από το scouting report μέχρι τα χαρακτηριστικά των παικτών. Από την αθλητικότητα μέχρι το isolation κι από τη μαχητικότητα μέχρι τους δογματισμούς των προπονητών.

Μια ντουζίνα ζητήματα που έχουν να κάνουν με το παιχνίδι μέσα κι έξω από το παρκέ, με το βλέμμα του Ανδρέα Πιστιόλη:

*Η σημασία των χειριστών στο παιχνίδι

*Η αλλαγή φιλοσοφίας στο παιχνίδι των ψηλών και των κοντών

*Η μόδα των αλλαγών σε όλα τα screen και το αντίδοτο

*Το isolation στη ζωή των γκαρντ

*Αθλητικότητα: Ευρώπη vs ΗΠΑ

*Οι θέσεις στη σύγχρονη εποχή

*Οι δογματισμοί στην προπονητική

*Scouting: Διαφορές σε σχέση με το 2016

*Ανάλυση: Έμφαση στα συστήματα ή στους παίκτες;

*Η ψυχολογική προετοιμασία

*Μαχητικότητα ή ταλέντο;

*Το κλισέ πως οι άμυνες κερδίζουν τίτλους

Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Τρίγκα

Πριν πάμε στα επί μέρους στοιχεία της συνέντευξης, κλήθηκε να... συστηθεί. Όχι ως άτομο, αλλά ως φιλοσοφία ομάδας. Αυτής που επί των ημερών του Δημήτρη Ιτούδη και του επιτελείου του κατέκτησε δύο φορές την EuroLeague. Η ΤΣΣΚΑ Μόσχας δεν είναι πια η ίδια, εδώ και πέντε χρόνια.

" Γενικά θέλουμε να παίζουμε ολοκληρωτικό μπάσκετ, δεν χτίζουμε μόνο στην άμυνα ή στην επίθεση. Το "χτίσιμο" μιας ομάδας είναι σαν να ισορροπείς σε μια δοκό: όταν το πράγμα πάει προς τη μία πλευρά, πχ στην επίθεση, προσπαθείς να το ισορροπήσεις πηγαίνοντας προς την άλλη. Όταν πήγαμε στην ΤΣΣΚΑ Μόσχας, βρήκαμε μια ομάδα που ήταν αμυντικογενής με χαμηλό αριθμό κατοχών. Προσπαθήσαμε να την κάνουμε πιο επιθετική. Όταν έγινε αυτό, έχασε σημαντικά στην άμυνα. Πέρσι βρήκαμε την ιδανική ισορροπία ανάμεσα σε επίθεση και άμυνα. Αυτό που πρεσβεύουμε ως επιτελείο είναι ότι θέλουμε πολλά πράγματα, στις δύο πλευρές του παρκέ".

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΣΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Αυτό δεν είναι μια νέα τάση, πάντα υπήρχε. Σκέψου για παράδειγμα τον Παναθηναϊκό του 2009, πόσους χειριστές είχε: Δημήτρης Διαμαντίδης, Βασίλης Σπανούλης, Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, Ντρου Νίκολας, τον Νίκολα Πέκοβιτς που ήταν δημιουργός από το low post. Το δύσκολο είναι να βρεις ισορροπία για τους δημιουργούς. Υπάρχουν παίκτες που ζουν μόνο με την μπάλα στα χέρια, κι άλλοι που μπορούν να λειτουργήσουν εξίσου καλά είτε έχουν είτε δεν έχουν την μπάλα στα χέρια. Αν πάρεις, για παράδειγμα, τρεις παίκτες που ζουν μόνο με την μπάλα στα χέρια, τότε έχεις πρόβλημα.

Θυμήσου τον Ολυμπιακό του 2010, με Βασίλη Σπανούλη, Θοδωρή Παπαλουκά και Μίλος Τεόντοσιτς. Αυτοί ήταν τρεις παίκτες, οι οποίοι προκειμένου να είναι αποτελεσματικοί, έπρεπε να έχουν την μπάλα στα χέρια. Δεν βγήκε τόσο καλά στο γήπεδο, με τον έναν να δημιουργεί και τους άλλους δύο να είναι μακριά από την μπάλα. Γι αυτό σου μιλάω για ισορροπία. Να έχεις μεν αρκετούς δημιουργούς, χωρίς όμως ο ένας να καλύπτει τον άλλον, παρά στο πώς όλοι μεταξύ τους θα συμπληρώνονται.

Οι δημιουργοί αυτό που μπορούν να δώσουν ως ταυτότητα σε μια ομάδα είναι τα λεγόμενα "σημεία έμφασης". Μπορούν δηλαδή να βοηθήσουν να υπάρχουν πολλά σημεία έμφασης και να προσφέρουν ποικιλία στο παιχνίδι της ομάδας.

Σαν γενική τάση λοιπόν θα έλεγα πως είναι κάτι που υπάρχει πολλά χρόνια τώρα. Απλά, οι περισσότερες ομάδες εστιάζουν περισσότερο στους κοντούς ως πηγή δημιουργίας, γιατί αυτοί έχουν κατά βάση την μπάλα στα χέρια και αποφασίζουν.

Ίσως η μόνη ομάδα που παρουσιάζει κάτι διαφορετικό στη φιλοσοφία της είναι η Ρεάλ Μαδρίτης. Η οποία έχει πολλά σημεία έμφασης, αλλά μοιρασμένα στο ρόστερ της. Ξέρεις, για παράδειγμα, ότι ο Φακούντο Καμπάσο και ο Σέρχιο Γιούλ είναι τα βασικά σημεία για το pick n roll.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ: ΟΙ ΚΟΝΤΟΙ ΠΟΥ ΠΟΣΤΑΡΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΨΗΛΟΙ ΠΟΥ ΣΟΥΤΑΡΟΥΝ

Αυτό έχει αλλάξει, ναι. Το low post αυτό καθεαυτό μένει, απλά βλέπεις ότι σχεδόν καμία ομάδα στην EuroLeague πλέον δεν έχει post up center. Μία τέτοια απειλή κοντά στο καλάθι. Ίσα ίσα, οι καλύτεροι low post παίκτες είναι στο "3" και στο "4". Βλέπεις σιγά σιγά τα γκαρντ να ποστάρουν όλο και περισσότερο.

Αυτό είναι συνδυασμός πολλών. Για να είναι καλός ένας center στο low post, συνήθως μιλάμε για ένα μεγάλο και βαρύ κορμί. Αυτό, όμως, μπορεί να δημιουργήσει ανισορροπία και πρόβλημα στην άμυνα. Στο πώς θα αμυνθεί αυτός ο παίκτης στο pick n roll. Μιλάμε για τη Νο1 απειλή στην Ευρώπη, το pick n roll. Οπότε, οι ψηλοί που είναι καλοί στο low post, αφενός δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στον υψηλό ρυθμό ενός αγώνα, με πολλές κατοχές και γρήγορες επιθέσεις, αφετέρου δεν μπορούν να αμυνθούν στο pick n roll. Γι αυτό, κι ενώ υπάρχουν παίκτες με ταλέντο στο low post όπως ο Ίαν Βουγιούκας, χάνουν χρόνο συμμετοχής γιατί εκτίθενται σε άλλα θέματα.

Ο ψηλός είναι ο πρώτος πάνω στον οποίο θα επιτεθεί η αντίπαλη ομάδα με screen πάνω στην μπάλα, οπότε έχει μεγαλύτερη βαρύτητα αν είναι καλός αμυντικός στο pick n roll σε σχέση με το αν είναι αξιόπιστος στο low post. Κι αντίστοιχα, βλέπουμε ότι το post μεταφέρεται στην περιφέρεια, σε τριάρια ή τεσσάρια. Κάπου εκεί εξελίσσεται το παιχνίδι.

Βλέπεις επίσης την τάση που υπάρχει τα τελευταία χρόνια στο ΝΒΑ, όπου οι ψηλοί όχι απλά δεν είναι low post παίκτες, αλλά σουτάρουν πολύ και ζουν από το τρίποντο. Το οποίο στο μέλλον μπορεί να το δούμε επίσης στην Ευρώπη, με σκοπό να ανοίγουν χώρους για τους περιφερειακούς κοντά στο καλάθι. Για την ώρα το πράγμα δείχνει ότι πάει προς τα εκεί.

Οι τάσεις της EuroLeague είναι κάπως απρόβλεπτες πάντως. Κάποια εποχή έβλεπες ότι είχαν γίνει μόδα οι undersized center, με ύψος μέχρι 2μ05 που παίζουν πάνω από το καλάθι και είναι καλοί στην τάπα. Όλοι θεώρησαν τότε ότι το άθλημα πάει σε άμυνα με αλλαγές, σε undersized ψηλούς. Όμως ξαφνικά αυτό άλλαξε. Βρέθηκαν ψηλοί που συνδύαζαν το mobility με το μέγεθος, όλες οι ομάδες προσαρμόστηκαν στις αλλαγές και αυτές δεν ήταν τόσο επιτυχημένη άμυνα. Κι ενώ όλοι σκέφτονταν ότι το μέλλον ήταν οι άμυνες με αλλαγές, αυτό πέθανε πολύ γρήγορα.

Κατ' αυτό τον τρόπο, ίσως δεν μπορείς να προβλέψεις πώς θα εξελιχθεί κάτι στα επόμενα πέντε ή δέκα χρόνια.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III: ΠΩΣ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ SCREENS ΕΠΑΨΑΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΔΑ

Η κάθε άμυνα και η κάθε απόφαση έχει τα "συν" και τα "πλην" της. Είτε παίξεις hedge out, είτε αλλαγές σε όλα τα screen, είτε θα κρατήσεις τον ψηλό μέσα στη ρακέτα, κάπου θα είσαι ευάλωτος. Όταν εμφανίστηκαν οι αλλαγές, ήταν μια κατάσταση στην οποία δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν εύκολα οι ομάδες. Όταν όμως μία άμυνα παίζεται περισσότερο, τότε -όσο περνάει ο καιρός- τόσο οι παίκτες όσο και οι ομάδες εν γένει μαθαίνουν να λειτουργούν καλύτερα.

Οπότε αυτή είναι μια κατάσταση, στην οποία οι ομάδες έμαθαν να παίζουν. Αυτό έχει να κάνει με πολλά: είτε γιατί βρέθηκαν κοντοί, όπως ο Μάικ Τζέιμς, που τη χτυπούν πολύ στην απομόνωση, είτε με post up στον ψηλό, είτε μέσω του επιθετικού ριμπάουντ.

Θα δεις ότι το μπάσκετ κάνει κύκλους. Μία άμυνα που θεωρήθηκε ξεπερασμένη, μετά από κάποια χρόνια έγινε πάλι αποτελεσματική. Κι αυτό γιατί οι ομάδες δεν την αντιμετώπιζαν για καιρό, ξέχασαν πώς να αντιδράσουν και είχαν πρόβλημα.

Κάποια στιγμή, ο Ντούσαν Ίβκοβιτς έπαιζε πολύ με flex και off screen επιλογές, αλλά αυτά πήγαν πίσω για χάρη του pick n roll, που έγινε κυρίαρχη τάση. Κάποια στιγμή αυτό θα αλλάξει πάλι, κι οι ομάδες θα στραφούν περισσότερο στο off screen, γιατί όλοι προσαρμόζονται τόσο πολύ στο pick n roll που μαθαίνουν να το αντιμετωπίζουν όλο και καλύτερα. Όλα κάνουν κύκλους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV: Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΓΚΑΡΝΤ ΜΕ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ISOLATION

Το ένας με έναν δεν θα είναι ποτέ εκτός μόδας. Όταν μπορείς να περάσεις τον παίκτη σου σε προσωπική φάση και να αναγκάσεις την αντίπαλη άμυνα να κινηθεί σε περιστροφή, τότε έχεις μια πολύ βασική ικανότητα. Ό,τι σύστημα κι αν παίζεις, όποια κι αν είναι η φιλοσοφία σου, εφόσον ο παίκτης μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο, θα είναι χρήσιμος. Θα έχει θέση στο rotation. Η ικανότητα της δημιουργίας ή της εκτέλεσης στο isolation δεν θα γίνει ποτέ ξεπερασμένο.

Υπάρχουν κάποιες άμυνες που σε σπρώχνουν σε αυτό. Οι αλλαγές ήρθαν στο προσκήνιο ως αμυντική επιλογή, για να περιορίσουν το passing game του αντιπάλου. Υπήρχαν ομάδες που βασίζονταν πολύ στο γεγονός ότι υποχρέωναν τον αντίπαλο να κάνει περιστροφές, είτε μέσα από split out είτε από οποιαδήποτε άλλη συνθήκη. Κι από εκεί προέκυπταν ανισορροπία στην άμυνα και ελεύθερα σουτ. Ουσιαστικά οι άμυνες με αλλαγές αυτό πήγαν να περιορίσουν. Γιατί το spot shoot, με τον παίκτη που περιμένει στην περιφέρεια, παίρνει την μπάλα και εκτελεί είναι το πιο προπονημένο. Είναι η πιο αποτελεσματική κατάσταση.

Οι αλλαγές ήρθαν με αυτό το σκεπτικό, να περιορίσουν τέτοιου είδους σουτ. Να σε αναγκάσουν να πας στην προσωπική φάση, στο ένας με έναν, είτε με τον κοντό είτε με τον ψηλό. Να μην έχεις πλέον τόσο εύκολα τέτοια σουτ.

Παρόλ' αυτά, η επιτυχία των ομάδων ήταν ότι κατάφεραν από αυτό το παιχνίδι (isolation) να δημιουργήσουν πάλι το spot shoot. Να αναγκάσουν δηλαδή τον αντίπαλο να κινήσει την άμυνά του, οπότε να προκύψει πάλι ελεύθερο σουτ. Γι αυτό το πιο σημαντικό όλων είναι μπορέσει μια ομάδα να οδηγήσει τον αντίπαλο να κάνει περιστροφές στην άμυνα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V: ΑΘΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΕΥΡΩΠΗ vs ΗΠΑ

Εξαρτάται από τον τύπο του παίκτη, προφανώς κάποιοι είναι καλύτεροι και κάποιοι είναι χειρότεροι. Προφανώς οι παίκτες από την Ευρώπη δεν μπορούν να ανταγωνιστούν αυτούς από τις ΗΠΑ στο κομμάτι της αθλητικότητας. Υπάρχουν όμως παιδιά, όπως ο Λούκα Ντόντσιτς, ο οποίος μπορεί να μην είναι αθλητικός, αλλά έχει το μέγεθος και το ταλέντο να περάσει τον προσωπικό του αντίπαλο. Προφανώς δεν είναι αυτός που με το πρώτο βήμα, θα αφήσει τον άλλον πίσω, αλλά το skillset παίζει μεγάλο ρόλο. Είναι τόσο ικανός στην αλλαγή κατεύθυνσης, στο πώς χειρίζεται το κορμί του, γεγονός που επί της ουσίας τον κάνει εξίσου αποτελεσματικό με κάποιον που έχει πολύ γρήγορο πρώτο βήμα.

Αυτό μπορείς να διακρίνεις στους παίκτες από την Ευρώπη είναι πως μιλάμε για πιο σκεπτόμενα παιδιά. Μπορεί να μην είναι τόσο ικανοί στο να περάσουν τον προσωπικό αντίπαλο, αλλά είναι καλύτεροι όταν τα καταφέρουν, να διαβάσουν την κατάσταση που διαμορφώνεται. Ή να διαβάσουν πού είναι αδύναμος ο προσωπικός τους αντίπαλος και να μην πάνε να εκμεταλλευτούν απλά το πρώτο βήμα ή την ταχύτητα.

Είναι φυσιολογικό όταν είσαι αδύναμος σε κάτι, να προσαρμόζεσαι ανάλογα και να βρίσκεις τρόπους για να καμουφλάρεις αυτή την αδυναμία. Το άλλο κομμάτι έχει να κάνει με το ότι στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, το να περάσεις τον προσωπικό αντίπαλο είναι η αρχή μιας κατάστασης, όχι το τέλος της. Τι εννοώ με αυτό. Δεν είναι ότι θα περάσει κάποιος τον αντίπαλο και θα έχει την άνεση να βάλει καλάθι, αφού θα κλείσουν πάνω του, θα έρθουν βοήθειες -δεν υπάρχει κι ο κανονισμός των 3'' στη ρακέτα. Γι αυτό μαθαίνεις να είσαι δημιουργικός και να σκέφτεσαι κάτι πέρα από το "περνάω τον παίκτη μου".

Κυρίως στο ΝΒΑ, όχι τόσο στο NCAA, λόγω των κανονισμών το βασικότερο είναι να περάσεις τον παίκτη σου, γιατί μετά κατά πάσα πιθανότητα έχεις αρκετό χώρο για να τελειώσεις τη φάση με λέι απ ή κάρφωμα. Είναι πιο δύσκολο να έρθουν βοήθειες πολύ δυναμικά. Ο παίκτης που μεγαλώνει στο ΝΒΑ και αυτός που μεγαλώνει στην Ευρώπη μαθαίνουν κάτι διαφορετικό με βάση αυτό.

ΕΙΝΑΙ Η ΑΘΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟ ΝΟ1 ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΑΙΚΤΩΝ;

Η αθλητικότητα είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες, αλλά όχι ο μόνος. Μπορείς να έχεις μια αθλητική ομάδα χωρίς να είναι όλοι αθλητικοί. Σημασία έχει ο μέσος όρος να είναι υψηλός. Σε μια ομάδα που έχει πολλούς αθλητές, μπορείς να "συγχωρέσεις" έναν παίκτη που δεν είναι τόσο καλός αθλητής, αλλά είναι έξυπνος ή καλός σουτέρ.

Όταν επιλέγεις έναν παίκτη, πάντα κοιτάζεις τι έχεις στην ομάδα. Σε ένα σύνολο με μέτριους αθλητές, δεν μπορείς να προσθέσεις έναν κακό. Θα κοιτάξεις να ανεβάσεις τον μέσο όρο, γιατί αλλιώς θα το πληρώσεις. Όταν όμως ο μέσος όρος είναι καλοί αθλητές, μπορείς να πας σε κάποιον που έχει άλλα χαρακτηριστικά. Η ομάδα στο σύνολο, ναι πρέπει να είναι αθλητική. Δεν μπορεί να είναι αργή ή soft.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI: ΘΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΠΑΣΚΕΤ

Κοίτα, υπάρχουν πολλά μοντέλα. Οι θέσεις υπάρχουν, απλά ζητάμε από τους παίκτες να κάνουν περισσότερα πράγματα. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Ουίλ Κλάιμπερν, κατά την άποψή μου. Μπορεί να κάνει τα πάντα μέσα στο γήπεδο. Πόσοι τέτοιοι παίκτες υπάρχουν; Πιο παλιά ήταν ο Ραμούνας Σισκάουσκας ένας τέτοιος, που έπαιζε στο "3" ή στο "2". Έπαιζε με πλάτη, έτρεχε το pick n roll. Έκανε πολλά διαφορετικά πράγματα.

Αυτό δεν είναι κάτι νέο, πάντα υπήρχε. Το πόσοι παίκτες υπάρχουν διαθέσιμοι είναι αυτό που μεταβάλλεται.

Το να είσαι σέντερ βέβαια, δεν σημαίνει ότι θα ζήσεις αποκλειστικά μέσα στη ρακέτα. Θα πρέπει να βγεις μακριά από το καλάθι, να αμυνθείς, να κινηθείς πιο περιφερειακά. Ζητούν περισσότερα από τους παίκτες.

Με την εξέλιξη του scouting και των στατιστικών, είναι πιο εύκολο να "χτυπήσεις" τον αντίπαλο παίκτη εκεί που πονάει. Οπότε αν έχεις ένα σημείο, στο οποίο είσαι φανερά αδύναμος, ο προπονητής της άλλης ομάδας θα σε σημαδέψει ξανά και ξανά και θα σου δημιουργήσει πρόβλημα. Αυτό είναι κάτι που πληρώνουν οι παίκτες, τις τρανταχτές αδυναμίες τους.

Υπάρχουν ομάδες που προσπαθούν να είναι πολύ versatile. Κάτι τέτοιο είχε στο μυαλό του ο Ντέιβιντ Μπλατ. Δεν του βγήκε, αλλά αυτό σκεφτόταν κατά βάση. Υπάρχουν προπονητές που είναι πιο ξεκάθαροι στα χαρακτηριστικά των παικτών που επιλέγουν. Ο Γιάννης Σφαιρόπουλος τόσο στον Ολυμπιακό όσο και στη Μακάμπι Τελ Αβίβ (λιγότερο εκεί βέβαια, γιατί ανέλαβε στα μισά της σεζόν) κινήθηκε έτσι. Είναι ξεκάθαρος στο τι θέλει να κάνει. Οι θέσεις και οι ρόλοι είναι ξεκάθαροι.

Και το ένα και το άλλο έχουν τα "συν" και τα "πλην" τους. Κάπου υπερτερείς, κάπου υστερείς. Ο κάθε προπονητής επιλέγει τη φιλοσοφία που μπορεί να στηρίξει, κι ανάλογα διαλέγεις τους παίκτες σου.

Δεδομένα πάντως, πλέον ζητούν όλοι οι προπονητές περισσότερα πράγματα από τους παίκτες τους, όπως και να έχει. Το να είσαι απλά ένας καλός σουτέρ, πλέον δεν είναι αρκετό. Μπορεί να έχεις τη δυνατότητα να σουτάρεις με πολύ υψηλά ποσοστά από την περιφέρεια, αλλά να βρίσκεσαι σε πιο χαμηλό επίπεδο επειδή δεν μπορείς να κάνεις κάτι άλλο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII: ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ ΟΙ ΠΡΟΠΟΝΗΤΕΣ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΔΟΓΜΑΤΙΚΟΙ;

Από τότε που ξεκίνησε το νέο format της EuroLeague, βλέπεις πολύ γρήγορα όλες τις αδυναμίες των ομάδων. Δεν υπάρχει η άνεση χρόνου που σου έδινε παλαιότερα η regular season, είναι ανελέητος ο ρυθμός με τον οποίο γίνονται τα παιχνίδια. Προφανώς οι περισσότεροι προπονητές αναγκάζονται να εξελίσσονται και να μην είναι δογματικοί, με την έννοια που αναφέρεις εσύ. Υπάρχουν κι αυτοί που μένουν πολύ πιστοί στο δικό τους σκεπτικό και δεν ακολουθούν τις τάσεις της εποχής. Αυτοί είναι περισσότερο οι old school, αυτοί που είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία.

Όπως και να το κάνεις όμως, οι πρωταγωνιστές είναι οι παίκτες. Οπότε το πώς θα παίξεις, εξαρτάται από τις επιλογές που θα κάνεις.

Όσο καλός κι αν είναι ένας προπονητής, όσα συστήματα κι αν έχει ή τρικ, αν οι παίκτες δεν είναι καλοί, δεν μπορείς να παίξεις όπως θες. Πάνω σε αυτό, δεν θα έλεγα πως πλέον οι προπονητές έρχονται σε δεύτερη μοίρα με το σκεπτικό της ισορροπίας ανάμεσα σε προπόνηση και αγώνες. Αλλάζουν περισσότερο οι ισορροπίες σε σχέση με τις προσαρμογές στο παιχνίδι από έναν προπονητή.

Τι εννοώ με αυτό. Κάθε προπονητής έχει μια γενικότερη αγωνιστική φιλοσοφία, την οποία προσαρμόζει ελαφρώς κάθε εβδομάδα ανάλογα τον αντίπαλο και βάσει του scouting. Πλέον, αυτό γίνεται λιγότερο. Η προσαρμογή ανάλογα τον αντίπαλο είναι πιο περιορισμένη, αν το πάρουμε ποσοστιαία. Προτάσσεται κατά βάση το τι μπάσκετ έχει επιλέξει κάθε προπονητής να παίξει με βάση τα χαρακτηριστικά των παικτών του. Κι αυτό γιατί δεν προλαβαίνεις να κάνεις πολλά, ειδικά στα διπλά παιχνίδια. Εκεί μεσολαβεί μια προπόνηση, χαλαρή κιόλας.

Εκεί δεν μπορείς να κάνεις πολλές προσαρμογές. Σαν το Final Four, όπου προετοιμάζεσαι για παράδειγμα για δύο - τρεις εβδομάδες για τον ημιτελικό, αλλά μετά εν όψει του τελικού η προετοιμασία σου είναι μόνο σε μία μέρα. Εκεί φαίνεται περισσότερο η προετοιμασία και η δουλειά που γίνεται στο καλοκαίρι, το πώς χτίζεις ένα σύνολο.

Στο φινάλε, προκύπτει πάλι αυτό που σου είπα νωρίτερα: ζητάς περισσότερα πράγματα από τους παίκτες. Περιμένεις από αυτούς να αφομοιώσουν σε μικρότερο χρονικό διάστημα τις πληροφορίες. Εκεί έρχεται να μπει στην εξίσωση στο basketball IQ κάθε παίκτη.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VIII: SCOUTING: 2016 vs 2019

Ο όγκος για τους προπονητές είναι μεγαλύτερος θα έλεγα. Αυτό που καλούμαστε να αλλάξουμε είναι η ποιότητα της δουλειάς μας. Αυτό είναι το κομβικό κομμάτι, όπως το πώς θα μεταφέρουμε τις πληροφορίες στους παίκτες. Όπως επίσης το πώς επιλέγουμε τι είναι σημαντικό και τι όχι. Δεν βομβαρδίζουμε τον παίκτη με ένα κάρο πληροφορίες.

Κάποτε στον Παναθηναϊκό προετοιμάζαμε τους παίκτες και τους λέγαμε: με αυτόν θα παίξουμε hedge out, με αυτόν over, με αυτόν παγίδα, με αυτόν under. Κι έπρεπε ο παίκτης να θυμάται τα πάντα. Σκεφτόταν δηλαδή ο κοντός πώς θα αντιδράσει, ο ψηλός πώς θα λειτουργήσει και πώς θα κινηθεί, το φτερό πόσο θα δώσει βοήθεια ανάλογα τις περιστροφές. Όλα.

Αυτό δεν μπορεί να γίνει πλέον. Πρέπει να βρεις την χρυσή τομή, ανάμεσα στην πληροφορία που μπορείς να δώσεις κι αυτή που θα επεξεργαστεί ο παίκτης.

Υπάρχουν πολλοί προπονητές που βλέπουν το παιχνίδι και αναλύουν τα πάντα, την παραμικρή λεπτομέρεια. Είναι πιο σημαντικό πλέον όμως, όχι το τι βλέπεις, αλλά το τι δίνεις στους παίκτες σου. Παίζει μεγάλο ρόλο η ικανότητα να εξηγήσεις αυτό που θες, στον παίκτη.

Έχω ζήσει παραδείγματα με προπονητές και βοηθούς, που τους άκουγες να αναλύουν έναν αγώνα και χάζευες. Όταν όμως πήγαιναν να το εξηγήσουν στον παίκτη, έχανε όλη την αξία του. Έμπαινε σε τόσες λεπτομέρειες, που ξεχνούσε ότι απευθύνεται σε παίκτες και όχι σε σεμινάριο προπονητών. Όσο μπάσκετ κι αν ξέρει κάποιος, μεγαλύτερη σημασία έχει τι πληροφορία μπορεί να μεταδώσει. Γιατί τη μεγαλύτερη αξία έχει πόσα θα προσλάβει ο παίκτης και πόσα θα καταλάβει αυτός.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IX: ΑΝΑΛΥΣΗ: ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ή ΣΤΟΥΣ ΠΑΙΚΤΕΣ;

Πάλι μετράει να πιάσεις την ουσία. Υπάρχουν ομάδες, στις οποίες επικεντρώνεσαι στους παίκτες, κι άλλες στις οποίες το σύστημα είναι σημαντικό. Κάποια ομάδα μπορεί να είναι θέμα φιλοσοφίας για να προσαρμοστείς πάνω της.

Παίζεις για παράδειγμα με την Αρμάνι Μιλάνο. Εκεί τα plays δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία. Καλείσαι να προσαρμοστείς στους παίκτες, όπως ο Μάικ Τζέιμς, Βλάντιμιρ Μίτσοφ και ο Τζέιμς Νάναλι. Παίζεις, μετά με μια ομάδα του Αντρέα Τρινκιέρι. Εκεί το play είναι σημαντικό, γιατί το χρησιμοποιεί με σκοπό να κατευθύνει την επίθεσή του προς ένα συγκεκριμένο σημείο και να στοχεύσει. Οπότε ανάλογα με το τι play χρησιμοποιεί, καταλαβαίνεις που πάει να σε χτυπήσει. Κι υπάρχει, για παράδειγμα, η Ρεάλ Μαδρίτης, η οποία ό,τι play κι αν διαλέξει, σημασία έχει πώς θα κινηθεί όλη η ομάδα.

Οπότε σαν scout, που προετοιμάζεις έναν αγώνα, καλείσαι να αντιληφθείς τι έχει μεγαλύτερη σημασία και ανάλογα να δουλέψεις.

Διαφέρει από αντίπαλο σε αντίπαλο. Δεν έχει να κάνει η δουλειά μόνο με το "δείχνω τα plays και είμαι εντάξει".

Προσπαθείς να συμπτύξεις περισσότερα πράγματα σε λιγότερο χρόνο. Το scouting report που δίνεις στους παίκτες, περιλαμβάνει περισσότερα απ όσα μπορεί να κρατήσει. Κι ο καθένας κρατάει ανάλογα αυτά που θέλει. Υπάρχουν αυτοί που αποστηθίζουν πολλά, κι άλλοι λίγα. Έχουμε παίκτες, που διαβάζουν το scouting report σαν ευαγγέλιο, κι άλλοι που του ρίχνουν μια ανάγνωση και το αφήνουν.

Στο video θα δείξεις τα απολύτως απαραίτητα. Δεν θα πας στα special situations, για παράδειγμα. Αυτό θα το πεις την ώρα του αγώνα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ X: Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Η ψυχολογία είναι πολύ σημαντικό κομμάτι του αθλητισμού. Πλέον γίνεται μεγαλύτερο. Είναι πολλά τα παραδείγματα ομάδων που κατέρρευσαν ψυχολογικά σε μια χρονιά, για τον έναν ή τον άλλον λόγο. Μετά από ήττες, υπάρχει πάντα εκνευρισμός. Αυτό που καλείσαι να κάνεις είναι να τον ελέγξεις, ώστε να τον χρησιμοποιήσεις προς όφελός σου.

Πρέπει ο παίκτης, για παράδειγμα, να καταλάβει ότι η ήττα δεν είναι κάτι αποδεκτό. Δεν υπάρχει το "δεν πειράζει" όταν χάνεις. Χωρίς όμως να τον εκνευρίσεις ή να τον αγχώσεις περισσότερο.

Πρέπει να χρησιμοποιείς τον εκνευρισμό ή την απογοήτευση, με τέτοιο τρόπο που θα πειράξει τον εγωισμό του.

Από εκεί και πέρα, πάντα διαβάζεις το κλίμα στην ομάδα. Υπάρχουν φορές που ο παίκτης είναι χαλαρός στον αγώνα, οπότε πρέπει να του επιτεθείς για να τον ξυπνήσεις. Υπάρχουν κι άλλες, που είναι στα “κόκκινα” και πρέπει να τον αποφορτίσεις. Εκεί διαχειρίζεσαι και αναγνωρίζεις την κάθε περίπτωση.

Δεν κάνεις συνέχεια το ίδιο πράγμα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ XI: ΜΑΧΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Ή ΤΑΛΕΝΤΟ

Υπάρχουν παίκτες που στηρίζουν την καριέρα τους στη μαχητικότητα. Είναι hustle παίκτες. Δεν τους ενδιαφέρει κάτι, παλεύουν για το παραμικρό. Πάνε στον τσαμπουκά και στη μαχητικότητα, βουτάνε για την μπάλα, αν δουν ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά, ξεκινούν έναν καυγά στον αγώνα. Υπάρχουν κι άλλοι παίκτες, που βασίζονται περισσότερο στο ταλέντο και δεν δίνουν τόση σημασία στο hustle.

Σίγουρα, ο προπονητής καλείται τον παίκτη που έχει την τάση να χαλαρώνει, να του εξηγήσει τι είναι και τι δεν είναι αποδεκτό.

Οφείλεις όμως κι εσύ να καταλάβεις, ότι δεν βγαίνει μια σεζόν στα κόκκινα. Είναι φυσιολογικό να έρθει κάποια στιγμή η χαλάρωση. Ο προπονητής οφείλει να το αναγνωρίσει, απλά υπάρχει μια ισορροπία στο πότε αυτό συμβαίνει ως φυσική εξέλιξη μετά από μια έντονη περίοδο και στο πότε μπορεί να εξελιχθεί σε συνήθεια. Ένα σερί νικών, για παράδειγμα, σε χαλαρώνει.

Δε νομίζω ότι κανείς θα πει "επιτρέπω την ήττα για έναν λόγο". Δεν μπορείς όμως να βγάλεις μια σεζόν στα κόκκινα. Βλέπεις την ομάδα να χαλαρώνει, αλλά δεν μπορείς να κάνεις κάτι γι αυτό. Η διαχείριση της ήττας είναι σημαντική. Μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερα οφέλη από μια νίκη.

Όσο κι αν πιέσεις την ομάδα σου, κάποια στιγμή θα χαλαρώσει. Δεν αφήνεις την ήττα να συμβεί, αλλά κάποιες φορές τη βλέπεις να έρχεται. Είναι καταστάσεις που λες "μπορώ να πιέσω τους παίκτες", αλλά το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η έκρηξη του παίκτη. Όταν κερδίζεις διαρκώς, δεν μπορείς να πιέζεις όλη την ώρα τον παίκτη, γιατί θα εκραγεί.

Δεν θα έλεγα ότι είναι θέμα καταβολών, αλλά ατομικό χαρακτηριστικό. Υπάρχουν παίκτες που είναι σκληρόπετσοι, κι άλλοι που κάθε κουβέντα που θα τους πεις, ισοπεδώνει την ψυχολογία τους. Αυτό έχει να κάνει με τον χαρακτήρα και το πώς έχει μεγαλώσει ο κάθε παίκτης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ XII: ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΚΛΙΣΕ: Η ΑΜΥΝΑ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΤΙΤΛΟΥΣ;

Δεν θα το έλεγα ότι ισχύει απόλυτα. Θα έλεγα, όμως, ότι η πνευματική σκληράδα κερδίζει τίτλους. Φέτος είδαμε, για παράδειγμα, ότι στον τελικό της EuroLeague πήγαν δύο φύσει επιθετικές ομάδες. Προφανώς, για να φτάσουν σε αυτό το σημείο η ΤΣΣΚΑ Μόσχας και η Αναντολού Εφές έπρεπε να έχουν ένα επίπεδο στην άμυνα. Η προσωπικότητα και η πνευματική σκληράδα αποτυπώνεται στην άμυνα. Ο παίκτης που έχει ισχυρό εγωισμό, δεν λέει μόνο "θα σου βάλω το καλάθι" αλλά επίσης και "δεν θα μου βάλεις εσύ καλάθι". Εκεί κρίνεται.

Photo Credits: Tourette Photography / Ανδρέας Παπακωνσταντίνου

*Ευχαριστούμε θερμά το Vittoria Gati (Πλ. Νυμφών 1 - Γλυφάδα) για τη φιλοξενία